Panamericansaurus

Autor:	Marcin Szermański, Maciej Ziegler
Korekta:	Krzysztof Stuchlik, Michał Siedlecki

---

Panamericansaurus (panamerykanzaur)
Długość	15,4 m
Wysokość	4 m (w ramionach)
Masa	12 t
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquén (formacja Allen)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 73-69 Ma późna kreda (późny kampan - środkowy mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Neosauropoda Macronaria Titanosauriformes Somphospondyli Titanosauria Lithostrotia Eutitanosauria Colossosauria Rinconsauria ?Aeolosaurini
Rekonstrukcja rinkonzaura. Być może panamerykanzaur wyglądał podobnie. Autor: Steveoc 86. [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Allen\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Allen (strona nie istnieje)\"\u003EAllen\u003C/a\u003E, Patricio del Cha\u00f1ar, prowincja Neuqu\u00e9n, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003EP. schroederi\u003C/i\u003E - \u003Cb\u003EMUCPv-417 (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E)\u003C/b\u003E.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Allen, Patricio del Cha\u00f1ar, prowincja Neuqu\u00e9n, Argentyna|P. schroederi - MUCPv-417 (holotyp).\n","link":"","lat":-38.449880555555552064106450416147708892822265625,"lon":-68.739055555555552246005390770733356475830078125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Panamericansaurus to rodzaj tytanozaura z terenów obecnej Argentyny (prowincja Neuquén, północno-zachodnia Patagonia). Żył na tym obszarze pod koniec okresu kredowego, w jego wyróżnianych przez geologów dwóch ostatnich piętrach (kampanie i mastrychcie/). Zarówno rodzaj, jak i jedyny do niego należący gatunek typowy, został opisany w 2010 roku przez Jorge’a Calvo i Domingo Porfiriego.

Materiał kopalny

Holotyp (MUCPv-417) to niekompletny szkielet pozaczaszkowy, na który składa się kręg krzyżowy, pięć kręgów ogonowych, lewa kość ramienna (123 cm), dwa łuki hemalne i fragmenty żeber. Został odkryty w pokładach formacji Allen. Jest to pierwszy odnaleziony dinozaur z warstw tej formacji na terenie prowincji Neuquén. Na jego kości natrafiono w 2003 roku podczas wyprawy naukowej, zorganizowanej przez Uniwersytet Narodowy Comahue. Znajdowały się one 3 km na zachód od miasteczka San Patricio del Chañar, na terenie posesji rodziny Schroederów. Co ciekawe, początkowo jego szczątki uznano za pozostałości innego niewielkiego tytanozaura - eolozaura, lecz po 4 latach stwierdzono, iż ten okaz na tyle różni się od innych szczątków eolozaura, że reprezentuje odrębny rodzaj w obrębie tytanozaurów (Casal i in., 2007).

Budowa

Anatomia

P. schroederi wykazuje wszystkie cechy synapomorficzne kladu Aeolosaurini z wyjątkiem nieskierowanej w kierunku przednio-grzbietowym krawędzi przednich i środkowych kręgów ogonowych. Morfologia ta jest widoczna także u Aeolosaurus colhuehuapensis. Cechami unikalnymi P. schroederi są m.in. morfologia środkowo-tylnych kręgów ogonowych oraz tzw. wskaźnik masywności (ang. robust index) kości ramiennej, który w odróżnieniu od pozostałych przedstawicieli Aelosaurini wynosi mniej niż 0,40. Był dość smukłym tytanozaurem w porównaniu do chociażby żyjących na terenie tej samej formacji takich jak eolozaur, czy rokazaur.

Wielkość

Na podstawie porównania kości ramiennych jego i Gondwanatitan Jorge Calvo i Domingo Porfiri szacują go na około 11 metrów długości. Inni badacze podają różne rozmiary kości ramiennej gondwanatytana, a co za tym idzie - jego całkowitą wielkość. Np. na podstawie danych z Candeiro i in. (2006) można obliczyć panamerykanzaura na ok. 16 metrów lub nawet na ok. 18,5 m (Elias, 2011 online). Molina-Pérez i Larramendi w swej książce (2020) szacują rozmiary tego zauropoda na 15,4 m długości, 12 t masy oraz 4 m wysokości w ramionach.

Systematyka

Calvo i Porfiri (2010) sądzą iż panamerykanzaur jest zaawansowanym tytanozaurem z grupy Aeolosaurini, co potwierdziła późniejsza analiza filogenetyczna (Santucci i de Arruda-Campos, 2011). Nowsze analizy filogenetyczne (np: Gorsack i O'Connor, 2019; Santucci i Filippi, 2022) wykazały, że był członkiem szerszego kladu Rinconsauria obejmującego eolozauryny, lecz sam do nich nie należał (względnie był dla nich taksonem siostrzanym).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Panamericansaurus nie odnosi się do Panamy czy Ameryki albo ruchu politycznego (idei) panamerykanizmu, jakby się mogło wydawać na pierwszy rzut oka, a do firmy Pan American Energy za jej wsparcie w Projekcie Dino (Proyecto Dino). Można ją dosłownie tłumaczyć na "jaszczur Pan American Energy". Epitet gatunkowy schroederi honoruje rodzinę Schroederów z Neuquén, za ich pomoc i wsparcie w odkopywaniu kości panamerykanzaura z terenu ich własnej posesji.

Spis gatunków

Panamericansaurus	Calvo i Porfiri, 2010
P. schroederi	Calvo i Porfiri, 2010

Bibliografia

Calvo, J.O. & Porfiri, J.D. (2010) Panamericansaurus schroederi gen. nov. sp. nov. Un nuevo Sauropoda (Titanosauridae-Aeolosaurini) de la Provincia del Neuquén, Cretácico Superior de Patagonia, Argentina. „Brazilian Geographical Journal: Geosciences and Humanities research medium”. 1, s. 100–115 [2]

Candeiro, C.R.A, Martinelli, A.G, Avilla, L.S & Rich, T.H. (2006) Tetrapods from the Upper Cretaceous (Turonian-Maastrichtian) Bauru Group of Brazil: a reappraisal. Cretaceous Research 27 (6): 923-946 doi:10.1016/j.cretres.2006.05.002

Casal, G.; Martínez, R. D.; Luna, M.; Sciutto, J. C.; Lamanna, M. (2007). "Aeolosaurus colhuehuapensis sp. nov. (Sauropoda, Titanosauria) de la Formación Bajo Barreal, Cretácico Superior de Argentina" [Aeolosaurus colhuehuapensis sp. nov. (Sauropoda, Titanosauria) from the Bajo Barreal Formation, Upper Cretaceous of Argentina]. Revista Brasileira de Paleontologia. 10 (1): 53–62. [3]

Gorscak, E., O’Connor, P.M. (2019). “A new African Titanosaurian Sauropod Dinosaur from the middle Cretaceous Galula Formation (Mtuka Member), Rukwa Rift Basin, Southwestern Tanzania.” „PLOS ONE”, 14 (2), e0211412. [4]

Santucci, R.M. & de Arruda-Campos, A.C. (2011) "A new sauropod (Macronaria, Titanosauria) from the Adamantina Formation, Bauru Group, Upper Cretaceous of Brazil and the phylogenetic relationships of Aeolosaurini" Zootaxa, 3085, 1–33.

Santucci, R. M.; Filippi, L. S. (2022). "Last Titans: Titanosaurs from the Campanian–Maastrichtian Age". In A. Otero; J. L. Carballido; D. Pol (eds.). South American Sauropodomorph Dinosaurs. Springer Earth System Sciences. Springer. pp. 341–391. [5]

Elias, F. (2011 online): http://felipe-elias-portfolio.blogspot.com/2011/04/gondwanatitan-faustoi-2011.html