Abydosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Marcin Szermański |
| Abydosaurus (abydozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 18-19 m |
| Masa: | ? t |
| Miejsce występowania: | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain - ogniwo Mussentuchit) |
| Czas występowania | ok. 104,5±1 (?-98) Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| Plik:Abydosaurus.jpg
Autor: Michael Skrepnick [1] | |
Wstęp
Abydosaurus to rodzaj brachiozauryda ze "środkowej" kredy, który żył na terenie dzisiejszego stanu Utah. Jest ważnym odkryciem, gdyż do niego należała pierwsza kompletna czaszka kredowego amerykańskiego zauropoda. Jego szczą tki znaleziono w osadach formacji Cedar Mountain, blisko podstawy ogniwa Mussentuchit.
Etymologia
Nazwa rodzajowa powstała przez połą czenie pochodzą cych z greki słów sauros (jaszczur) i nazwy Abydos - miasta położonego nad Nilem (obecnie El Araba el Madfuna), które miało być miejscem pochówku Ozyrysa - egipskiego boga życia, śmierci i urodzaju, co jest aluzją do holotypu Abydosaurus, którego czaszkę i szyję znaleziono w kamieniołomie górują cym nad rzeką Green River. Epitet gatunkowy honoruje Jacka McIntosha za jego wsparcie dla Dinosaur National Monument i badania nad zauropodami.
Materiał kopalny
Holotyp (DINO 16488) to kompletna, artykułowana czaszka połą czona z czterema kręgami szyjnymi. Materiał przypisany to kości czaszki trzech osobników - niemal kompletna i artykułowaną czaszka (DINO 17849), artykułowany pysk (DINO 17848) oraz puszkę mózgowa i góra czaszki (DINO 39727). Najprawdopodobniej do tego gatunku należały też znalezione w tym samym miejscu niekompletna miednica i kość krzyżowa połą czona z ogonem, łopatka, kość ramienna i śródręcze.
Budowa
Abydosaurus cechuje się skierowanym do przodu bocznym wyrostkiem nosowym z brakiem tylnego haka, nosowym wyrostkiem kości szczękowej z grzbietowym połą czeniem z kością nosową , kośćmi nosowymi pokrywają cymi się niesymetrycznie w linii środkowej, mniejszymi od oczodołów nozdrzami zewnętrznymi, górnymi koronami zębów przesuniętymi dystalnie, trzonkami górnych zębów skręconymi w łuk o ką cie prawie 45° i starciami zębów obecnymi tylko przyśrodkowo (diagnoza za Chure i in., 2010).
Abydosaurus miał mniej wydłużone kręgi szyjne niż Paluxysaurus i prawdopodobnie też Sauroposeidon. Jego zęby były cieńsze niż zęby wcześniejszych brachiozaurydów, co wpisuje się w trend zmniejszania ich szerokości zaobserwowany u wielu innych grup zauropodów.
W relacjach prasowych można spotkać się z twierdzeniami, że odnalezione osobniki są młode - jednak jest to kwestia nierozstrzygnięta, choć to dość prawdopodobnie, gdy weźmie się pod uwagę rozmiary odnalezionych osobników. Jak nieoficjalnie podaje Brooks Britt, miały one ok. 9 m długości i ok. 3 m wysokości. Jednak obliczenia na podstawie długości kości ramiennych Brachiosaurus altithorax i Giraffatitan brancai wskazują , że powinny mieć prawie dwukrotnie więcej. W każdym razie odnalezione czaszki mierzyły ok. 0,5 m długości a kość ramienna przypisana do Abydosaurus - ok. 1,6 m - tyle ile u Cedarosaurus (lecz jest znacznie szersza u tego pierwszego).
Spis gatunków
| Abydosaurus | Chure, Britt, Whitlock i Wilson, 2010 |
|---|---|
| A. mcintoshi | Chure, Britt, Whitlock i Wilson, 2010 |
Bibliografia
Chure, D., Britt, B.B., Whitlock, J.A. & Wilson, J.A. (2010) "First complete sauropod dinosaur skull from the Cretaceous of the Americas and the evolution of sauropod dentition". Naturwissenschaften, opublikowany online przed drukiem 24.02.2010, doi 10.1007/s00114-010-0650-6
http://en.wikipedia.org/wiki/Cedar_Mountain_Formation#Stratigraphy
