Patagosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler |
| Patagosaurus (patagozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 15-16,5 m |
| Masa: | 8,5-12 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna – prowincja Chubut
(formacja Cañodon Asfalto) |
| Czas występowania | 164,7-161,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa Patagosaurus. Autor: "Smokeybjb". [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Patagosaurus to rodzaj zauropoda, który żył na terenach południowej Argentyny w środkowej jurze około 164,7-161,2 milionów lat temu (piętro kelowej). Gad ten żył obok takich drapieżników jak Condorraptor i Piatnitzkysaurus oraz zauropodów z rodzaju Volkheimeria i nienazwanego jeszcze taksonu.
Według różnych szacunków mógł dorastać do 15-16,5 metrów długości i osiągać masę 8,5-12 ton.
Materiał kopalny
Patagosaurus został opisany na podstawie niekompletnego szkieletu pozaczaszkowego należącego do dużego, dorosłego osobnika.
Jak dotąd odkryto łącznie (stan na 2004) 12 niekompletnych szkieletów oraz 5 częściowych czaszek, co czyni go jednym z najlepiej poznanych bazalnych euzauropodów. Nie odkryto jedynie kości strzałkowych oraz kości stóp tylnych kończyn.
W samym 1977, 1982 i 1983 roku José Bonaparte ze swoimi współpracownikami odnaleźli w regionie Cerro Cóndor 5 niekompletnych okazów, różniących się rozmiarami i wiekiem osobniczym. Prócz tych szkieletów odkopali również 2 szkielety Piatnitzkysaurus floresi i 1 bardzo niekompletny należący do Volkheimeria chubutensis.
Jeden z przypisanych osobników, prawdopodobnie należy do nowego, nienazwanego jeszcze taksonu. Różni się od patagozaura morfologią zębów, kręgów grzbietowych i kością biodrową. Jak donosi Tim Williams (DML, 2004) ma być on opisany w nieokreślonej przyszłości przez Olivera Rauhuta.
Budowa
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Patagosaurus charakteryzuje się:
1. Kręgi szyjne z wydłużonymi blaszkami centroprezygafyzelnymi i "zakapturzonymi" infraprezygafozelnymi coels.
2. Przednie kręgi grzbietowe z wydłużonymi blaszkami centroprezygafyzalnie i postzygodiapofyzalnie płyktami.
3. Łuki neuralne środkowych i tylnych kręgów grzbietowych z "infraprezygafozelnym" otworem pneumatycznym w kanale neuralnym.
4. Wąski poprzecznie trzeci krąg krzyżowy.
5. Proksymalna część kości ramiennej ze średnim grzbietem w tylnym położeniu.
6. Dystalne kłykcie kości ramiennej odsłonięte w przednim położeniu trzonu.
7. Grzbiet goleniowy kości piszczelowej zwrócony ku przodowi (odwrócony).
W 2006 roku naukowcy opisali prawdopodobnie blisko spokrewniony z nim rodzaj Yuanmousaurus, który posiada podobne cechy kręgów grzbietowych i łopatek – kręgi te są bardziej prymitywne niż u późniejszych, jurajskich form, jak Brachiosaurus, Diplodocus i pozostałe neozauropody. Natomiast zęby patagozaura najbardziej przypominają te u Amygdalodon pod względem kształtu i proporcjonalnej wielkości. Patagosaurus miał dość długą szyję, natomiast jego ogon był stosunkowo ekstremalnie długi – przypadało na niego około 60% długości całkowitej zwierzęcia. Pod tym względem przypominał innego bazalnego zauropoda z okresu jurajskiego – indyjskiego Barapasaurus.
Diagnoza
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Bonaparte tak zdiagnozował patagozaura: Wyrostek kości szczękowej sterczący tylniogrzbietowo (caudodorsally) w jego dolnej części i rozszerza się grzbietowo w dystalnej połowie; wyrostki neuralne kręgów ogonowych i szyjnych z dobrze rozwiniętymi wyrostkami grzbietowymi skierowanymi na ich wierzchołkach.
Etymologia
Jego nazwa rodzajowa pochodzi od krainy geograficznej Patagonia, zaś nazwa gatunkowa honoruje Ricardo Fariasa – człowieka, który odkrył pierwsze szczątki znajdujące się obecnie w kolekcji Muzeum Historii Naturalnej w Buenos Aires.
Spis gatunków
| Patagosaurus | Bonaparte, 1979 |
|---|---|
| P. fariasi | Bonaparte, 1979 |
Bibliografia
Bonaparte, J.F. (1986) THE DINOSAURS (CARNOSAURS, ALLOSAURIDS, SAUROPODS, CETIOSAURIDS) OF THE MIDDLE JURASSIC OF CERRO CÓNDOR (CHUBUT, ARGENTINA). Annales de Paléontologie (Vert.-Invert.), vol. 72, no. 4, pp. 325-386 [2]
Lü Junchang, Li Shaoxue, Ji Qiang, Wang Guofu, Zhang Jiahua & Dong Zhiming (2006) New eusauropod dinosaur from Yuanmou of Yunnan Province, China. „Acta Geologica Sinica”. 80 (1), s. 5–14 [abstrakt] [3]
Upchurch, P., Barrett, P. M., Dodson, P. (2004): Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Wilson, J.A. (2002) Sauropod dinosaur phylogeny: critique and cladistic analysis. Zoological Journal of the Linnean Society, 136, 217–276 [4]
Williams, T., DML: http://dml.cmnh.org/2004Jan/msg00367.html
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [5]
Paul G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
![[1]](http://en.wikipedia.org/wiki/File:Patagosaurus.jpg){kind=link}