Bustingorrytitan

Autor:

Michał Siedlecki

---

Bustingorrytitan (bustingorrytytan)
Masa	?? ok. 67 t (patrz Rozmiary)
Dieta	roślinożerny
Miejsce	Argentyna - Neuquén (formacja Huincul)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 96 Ma późna kreda (późny cenoman)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Somphospondyli Titanosauria Lithostrotia Saltasauroidea
Rekonstrukcja. Autor: UnexpectedDinoLesson [1]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ELokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w \u003Ci\u003EBustingorrytitan shiva\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w Bustingorrytitan shiva\n","link":"","lat":-39.2352369999999979199856170453131198883056640625,"lon":-68.37430000000000518411980010569095611572265625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Bustingorrytitan to rodzaj dużego, a być może olbrzymiego zauropoda z grupy tytanozaurów żyjący na początku późnej kredy na terenie obecnej Argentyny. Początkowo znany był pod nieformalną nazwą "Sauropodus".

Etymologia

Nazwa rodzajowa upamiętnia Manuela Bustingorry'ego, właściciela terenu, na którym znaleziono szczątki tego dinozaura. Epitet gatunkowy odnosi się do hinduskiego boga Śiwy, niszczącego i przekształcającego świat, nawiązując do wymierania jakie miało miejsce na początku późnej kredy (na granicy cenomanu i turonu).

Materiał kopalny i historia odkryć

Szczątki bustingorrytytana znaleziono w miejscowości Villa El Chocón, na stanowisku "Bustingorry II", w dolnych pokładach formacji Huincul. Tytanozaur ten jest znany z przynajmniej czterech osobników:

1) Holotyp (MMCH-Pv 59/1–40) to fragmentaryczny szkielet obejmujący prawą kość zębową, fragment zęba, szósty lub siódmy kręg grzbietowy, 2 przednie, środkowy i środkowo-tylny kręgi ogonowe, 2 łuki hemalne, obie łopatki, k. krucze i płyty mostka, lewą k. biodrową, lewy i prawy wyrostek biodrowy na k. biodrowej, prawą k. kulszową, obie k. ramieniowe i łokciowe, lewą k. promieniową, 5 prawych k. śródręcza (I-V), prawe k. udową i k. piszczelową, obie k. strzałkowe, lewą k. skokowa, 3 k. śródstopia (I, ?IV i V) oraz 3 prawe pazury stopy (I - III).

2) Paratyp (MMCH-Pv 60/1–6) to bardziej niekompletny szkielet pozaczaszkowy, należący do mniejszego osobnika niż okaz typowy. Składają się na niego środkowotylny kręg szyjny, tylny kręg ogonowy, prawa k. łokciowa, k. śródręcza III, prawa k. udowa i lewa k. piszczelowa.

3) MMCH-Pv 61 - lewa k. udowa, najmniejszy z okazów.

4) MMCH-Pv 62 - prawa k. udowa i lewe k. piszczelowa i skokowa, największy z okazów.

Budowa, systematyka i rozmiary

Bustingorrytytan najprawdopodobniej przypominał wyglądem typowego przedstawiciela tytanozaurów, np: saltazaura. Od innych zauropodów wyróżniał się m.in. w szczegółach budowy kręgów, czy smukłą kością ramieniową. Analiza filogenetyczna umieściła go jako takson siostrzany dla rodziny Saltasauridae, przy czym najbliżej spokrewniony był z opistocelikaudią.

Autorzy opisu tego zauropoda oszacowali jego masę na ok. 67 ton (zmierzono obwód kości ramieniowej i udowej, a z ich sumy wyciągnięto logarytm dziesiętny i pomnożono oraz odjęto odpowiednie stałe), co czyniło by go jednym z najmasywniejszych zauropodów wszechczasów (lżejszym od argentynozaura i patagotytana, ale cięższym od drednota. Molina-Pérez skrytykował to oszacowanie, uznając metodę użytą do oszacowanie za przestarzałą i stwierdził, że bustingorrytytan nie przekraczał 30 ton masy (Molina-Pérez, prywatny komentarz 2023). Gdyby jednak podany w publikacji szacunek był prawdziwy, oznaczałoby to, że gigantyczne rozmiary ciała pojawiły się niezależnie w [[klad|kladzie] Eutitanosauria.

Spis gatunków

Bustingorrytitan	Simón i Salgado, 2023
= "Sauropodus"	Simón, 2001	nomen nudum
B. shiva	Simón i Salgado, 2023

Bibliografia

Simón, M. E.; Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) https://doi.org/10.4202%2Fapp.01086.2023

Molina-Pérez, prywatny komentarz 2023