Katepensaurus
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda |
| Katepensaurus (katepenzaur) | |
|---|---|
| Długość: | ? |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja Chubut
(formacja Bajo Barreal - górna część dolnego ogniwa) |
| Czas występowania | 95,8-91 Ma
późna kreda (środkowy cenoman - turon) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja ciała rebbachizaura - katepenzaur mógł wyglądać podobnie. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Katepenzaur (łac. Katepensaurus goicoecheai) to dinozaur z grupy rebbachizaurydów - dziwnych zauropodów zamieszkujących Gondwanę w okresie kredowym. Nazwa pochodzi od słowa katepenk, które oznacza dziurę. Jest ono używane w języku ludu Tehuelche, który zamieszkuje Patagonię. Słowo to nawiązuje do charakterystycznych okien w wyrostkach kręgów grzbietowych, które wyróżniają tego dinozaura. Saurus oznacza w języku greckim jaszczura, a goicoecheai honoruje pana Alejandro Goicoechea. Był on właścicielem Estancia Laguna Palacios, gdzie znaleziono katepenzaura i pozwalał tam pracować paleontologom przez prawie dwie dekady. Zauropod ten zamieszkiwał tereny dzisiejszej Argentyny około 95,8-91 milionów lat temu.
Materiał kopalny
Katepenzaur znany jest z kilkudziesięciu mniej lub bardziej kompletnych kości jednego osobnika. Pochodzą one głównie ze szkieletu osiowego. Są to: trzy kręgi z przodu i środka szyi, trzy kręgi z tyłu i środka tułowia, dwa kręgi ogonowe, kawałek prawej kości czołowej, fragment łuku neuralnego, częściowo zachowane żebra szyjne, niekompletne dwa kręgi i łuk neuralny z przedniej części lub środka tułowia, trzy niekompletne kręgi z przedniej części ogona i wiele fragmentów trudnych do oznaczenia, pochodzących prawdopodobnie z kończyny i kolejnych kręgów.
Oprócz tego materiału, z formacji Bajo Barreal znane są inne kości rebbachizaurydów, które mogły należeć do katepenzaura. Niestety są niekompletne lub pochodzą z innej części szkieletu niż te znane u kapenzaura. Na dodatek nie wiemy jaka była zmienność wewnątrzgatunkowa tego dinozaura. Dlatego na razie nie da się tego potwierdzić.
Krewniacy
Wśród rebbachizaurydów najbliższymi krewnymi katepenzaura wydają się limajzaur i katartezaura, które również są znane z Patagonii. Katepenzaur jest najbardziej wysuniętym na południe rebbachizaurydem, którego da się oznaczyć do gatunku. Jednocześnie był jednym z ostatnich przedstawicieli tej grupy.
Paleoekologia
Katepenzaur żył wśród żółwi, krokodylomorfów, pterozaurów i innych dinozaurów, które zamieszkiwały wtedy te tereny. Do tych ostatnich należał celurozaur aniksozaur, prymitywny tytanozauryd epachtozaur, duży tytanozauryd argyrozaur, drusilazaura z tej samej grupy, znany tylko z fragmentarycznej kości szczękowej zauropod kampylodon, iguanodont notohypsilofodon, abelizauryd ksenotarsozaur. Znane są też pazury przypominające megaraptora.
Spis gatunków
| Katepensaurus | Ibiricu, Casal, Martínez, Lamanna, Luna i Salgado, 2013 |
|---|---|
| K. goicoecheai | Ibiricu, Casal, Martínez, Lamanna, Luna i Salgado, 2013 |
Bibliografia
Ibiricu, L.M., Casal, G.A., Martínez, R.D., Lamanna, M.C., Luna, M., Salgado, L. 2013. Katepensaurus goicoecheai gen. et sp. nov., a Late Cretaceous rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from central Patagonia, Argentina. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 33, str. 1351-1366. DOI: 10.1080/02724634.2013.776562
Ibiricu, L.M., Casal, G.A., Martínez, R.D., Lamanna, M.C., Luna, M., Salgado, L. 2015. New material of Katepensaurus goicoecheai (SAUROPODA: DIPLODOCOIDEA) and its significance for the morphology and evolution of Rebbachisauridae. Ameghiniana, t. 52, nr 4, str. 430-446. doi: 10.5710/AMGH.24.04.2015.2830
Novas, F. 2009. The Age of Dinosaurs in South America. Indiana University Press, str. 1-452.
