Chilantaisaurus

Autor:

Maciej Ziegler Sebastian Oziemski

---

Chilantaisaurus (czilantajzaur)
Długość:	ok. 10,8 m
Masa:	2,5-6 t
Miejsce występowania:	Chiny - Mongolia Wewnętrzna (formacja Ulansuhai)
Czas występowania	<94 Ma (? 125-100 Ma) kreda (młodszy niż wczesny turon albo apt-?alb)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Avetheropoda (? Spinosauridae) Carnosauria / Coelurosauria Neovenatoridae (? Carcharodontosauridae) / -
Rekonstrukcja Megaraptor - Chilantaisaurus zapewne wyglądał podobnie. Autor: Andrea Cau [1]

Wstęp

Chilantaisaurus to rodzaj dużego tetanura ze "środkowej" kredy Azji. Charakterystyczna dla gatunku jest budowa kości ramiennej, która mierzyła aż 58 cm.

Materiał kopalny

Chilantaisaurus tashuikouensis znany jest z kości ramiennej (lektotyp IVPP V.2884.1) oraz należących prawdopodobnie do tego samego osobnika paralektotypów: szponu przedniej kończyny, fragmentu kości biodrowej, kości udowej, obu kości strzałkowych i kości śródstopia.

Rozmiary

Jego szacowana długość wynosi około 10,8 metra (oszacowanie własne - MZ). Jest to średnia obliczona na podstawie długości kości udowej i piszczelowej w porównaniu do Australovenator, Fukuiraptor, Neovenator, Acrocanthosaurus, Tyrannotitan, Giganotosaurus, Allosaurus (AMNH 680, AMNH 290) i Yangchuanosaurus; wymiary za Mortimer, online.

Etymologia

Nazwa Chilantaisaurus pochodzi od miejsca, niedaleko którego znaleziono jego szczątki - Chilantai (= Jilantai) w Alashan (za Creisler, online).

Filogeneza

Początkowo klasyfikowano go jako megalozauryda (Hu, 1964), allozauryda (rozumianego jako grad - Paul, 1988; Molnar i in., 1990) i torwozauryda (Sereno i in., 1994). Analiza Rauhuta (2003) wykazała, że Chilantaisaurus to bazalny spinozauryd - podobnie Allain i in., 2012, lecz Benson i Xu (2008) w redeskrypcji Chilantaisaurus stwierdzili, że chodzi raczej o karnozaura lub bardzo bazalnego celurozaura. Tę drugą możliwość potwierdziła analiza Bensona (2010) oraz Novasa i in. (2013). Wg późniejszych, obszernych modyfikacji macierzy Bensona Chilantaisaurus to bazalny neowenatoryd (Benson i in., 2010, Carrano i in., 2012). Natomiast niektóre analizy na podstawie macierzy Novasa i in. (Bell i in., 2016) wykazały, że Chilantaisaurus to dość zaawansowany karcharodontozauryd, blisko spokrewniony ze Shaochilong.

C. sibiricus

Wiek: 145-130 Ma

Lokalizacja: Rosja (Turginskaya Svita)

Materiał kopalny: IV kość śródstopia

Komentarz: ten tetanur został opisany jako gatunek allozaura przez Riabinina (1914), a do omawianego rodzaju przenieśli go z pewną dozą niepewności Molnar i in. (1990). Kształt i proporcje dystalnego kłykcia są "prawie identyczne" z C. tashuikouensis, co odróżnia oba od teropodów znanych w 1990 r. Od tego czasu opisano jednak wiele teropodów - w tym prawie wszystkie neowenatorydy - więc aby uznać oba za taksony siostrzane, trzeba porównać materiał z innymi gatunkami.

C. zheziangensis

Wiek: 101-89 Ma

Lokalizacja: Chiny - Zhejiang (formacja Tangshang)

Materiał kopalny: fragment kości piszczelowej i kości stopy (ZhM V.001).

Komentarz: są to szczątki jakiegoś terizinozaura. Glut (1997) stwierdził, że jest to prawdopodobnie część holotypu Nanshiungosaurus brevispinus, lecz oba okazy pochodzą z różnych formacji i lokalizacji.

Spis gatunków

Chilantaisaurus	Hu, 1964
C. tashuikouensis	Hu, 1964
C. maortuensis	Hu, 1964	= Shaochilong maortuensis
"C " zheziangensis	Dong, 1979	nomen dubium
?C. sibiricus = Allosaurus sibiricus = Antrodemus sibiricus	(Riabinin, 1914) Molnar, Kurzanov & Dong, 1990 Riabinin, 1914 (Riabinin, 1914) Steel, 1970	nomen dubium

Bibliografia

Allain, R., Xaisanavong, T., Richir, P. & Khentavong, B. (2012) "The first definitive Asian spinosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the early cretaceous of Laos" Naturwissenschaften. doi: 10.1007/s00114-012-0911-7

Bell, P.R., Cau, A., Fanti, F., & Smith, E.T. (2016) "A large- clawed theropod (Dinosauria: Tetanurae) from the Lower Cretaceous of Australia and the Gondwanan origin of megaraptorid theropods" Gondwana Research, 36, 473- 487. doi:10.1016/j.gr.2015.08.004

Benson, R.B.J. & Xu, X. (2008) "The anatomy and systematic position of the theropod dinosaur Chilantaisaurus tashuikouensis Hu, 1964 from the Early Cretaceous of Alanshan, People's Republic of China" Geological Magazine, 145, 778-789.

Benson, R.B.J., Carrano, M.T. & Brusatte, S.L. (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften, 97, 71-78.

Brusatte, S.L.; Chure, D.J.; Benson, R.B.J.; Xu, X. (2010). "The osteology of Shaochilong maortuensis, a carcharodontosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Late Cretaceous of Asia". Zootaxa 2334: 1–46.

Carrano, M.T., Benson, R.B.J. & Sampson, S.D. (2012) "The phylogeny of Tetanurae (Dinosauria: Theropoda)" Journal of Systematic Palaeontology, 10(2), 211-300. doi:10.1080/ 14772019.2011.630927

Holtz, T.R., Molnar, R.E. & Currie, P.J. (2004) "Basal Tetanurae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 71-110.

Molnar, R.E., Kurzanov, S.M & Dong, Z. (1990) "Carnosauria".[w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 169-209.

Novas, F.E., Agnolín, F.L., Ezcurra, M.D., Porfiri, J. & Canale, J.I. (2013) "Evolution of the carnivorous dinosaurs during the Cretaceous: The evidence from Patagonia" Cretaceous Research, 45, 174-215. doi:10.1016/j.cretres.2013.04.001

Paul, G.S.P (1988) "Predatory Dinosaurs of the World". Simon & Schuster, New York.

Rauhut, O.W.M. (2003) "The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs" Special Papers in Palaeontology, 69, 1-213.

Sereno, P.C., Wilson, J.A., Larsson, H.C.E., Dutheil, D.B., & Sues, H-D. (1994) "Early Cretaceous dinosaurs from the Sahara" Science, 266, 267-270.

Weishampel, D.B., Barrett, P.M., Coria, R.A., Le Loeuff, J. Xu, X., Zhao, X., Sahni, A., Gomani, E.M.P. & Noto, C.R. (2004) " Dinosaur Distribution" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 517-606.

Mortimer, online: http://home.comcast.net/~eoraptor

Creisler, online: http://www.dinosauria.com/dml/names/dinoc.htm