Lessemsaurus
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda | Kamil Kamiński |
| Lessemsaurus (lessemzaur) | |
|---|---|
| Długość: | ? m |
| Masa: | 8-10 t |
| Miejsce występowania: | Argentyna - prowincja La Rioja |
| Czas występowania | 217-213 Ma
późny noryk (późny trias) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja całego szkieletu lessemzaura. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Lessemzaur (łac. Lessemsaurus sauropoides) to jeden z najwcześniejszych zauropodów, który żył podczas późnego triasu (około 217-213 milionów lat temu) na terenach obecnej Ameryki Południowej. Jego nazwa rodzajowa została nadana na cześć Donalda (Dino Dona) Lessema, autora kilkudziesięciu książek popularnonaukowych. Epitet gatunkowy - sauropoides znaczy zaś "forma zauropodowa" i odnosi się do łukowato wygiętych wyrostków kręgowych, spotykanych jedynie u późniejszych zauropodów.
Materiał kopalny
Holotyp (PVL 4822-1) składający się jedynie z ośmiu niekompletnych kręgów został opisany w 1999 roku przez José Bonapartego z osadów formacji Los Colorados. Razem z nim znaleziono wiele innych kości lessemzaura. Nie wszystkie pochodzą od osobnika holotypowego - część od dwóch innych osobników. Są to: kręgi krzyżowe i grzbietowe, łopatki, kość krucza, ramieniowa, łokciowa i promieniowa, pierwsza i druga kość śródręcza, paliczek dłoni, kość biodrowa, kulszowa, kości łonowe, kość udowa, piszczelowa, niekompletne kości śródstopia i palców. Wysokie kręgi i modyfikacje kończyny tylnej świadczą o przynależności do zauropodów.
W 2018 r. Apaldetti i współpracownicy przypisali trzy kolejne okazy: CRILAR PV-303 (obie niekompletne łopatki), CRILAR PV-302 (lewa kość biodrowa, k. kulszowe) oraz PVL 6580 (dalsza część prawej k. udowej). Dwa z tych okazów były większe od holotypu.
Krewniacy
Początkowo zaliczono lessemzaura do rodziny Melanorosauridae. To się zmieniło, gdy odkryto antetonitra - wczesnego zauropoda z południowej Afryki. Okazało się, że te dwa dinozaury łączy cały szereg podobieństw. Oba mają szeroką i krótką łopatkę, podobne zakończenie wyrostków kolczystych kręgów tułowiowych i podobną budowę dłoni. Lessemzaur i antetonitr należą więc do jednej linii ewolucyjnej, która być może dała początek pozostałym zauropodom.
Paleobiologia
Słabo zakrzywiony i skomunikowany z mięśniami pazur dłoni sugeruje, że ręce lessemzaura służyły bardziej jako podpórka niż broń. Dlatego lessemzaur był raczej spokojnym czworonożnym roślinożercą, który wykorzystywał swoje rozmiary i siłę do obrony przed drapieżnikami. Żył on obok roślinożernych riojazaura i koloradizaura oraz drapieżnego zupajzaura.
Spis gatunków
| Lessemsaurus | Bonaparte, 1999 |
| Lessemsaurus sauropoides | Bonaparte, 1999 |
Bibliografia
Apaldetti, C., Martínez, R.N., Cerda, I.A., Pol, D., Alcober, O. (2018). "An early trend towards gigantism in Triassic sauropodomorph dinosaurs". Nature Ecology & Evolution. 2 (8) doi:10.1038/s41559-018-0599-y.
Bonaparte, J.F. 1999. Evolución de las vértebras presacras en Sauropodomorpha. Ameghiniana, t. 36, nr 2, str. 115-187.
Novas, F. 2009. The Age of Dinosaurs in South America. Indiana University Press, str. 1-452.
Pol, D., Powell, J.E. 2007. New information on Lessemsaurus sauropoides (Dinosauria: Sauropodomorpha) from the Upper Triassic of Argentina. Str. 223–243 w P.M. Barrett i D.J. Batten (red.), Evolution and Palaeobiology of Early Sauropodomorph Dinosaurs. Special Papers in Palaeontology 77. The Palaeontological Association, London, United Kingdom.
