Barapasaurus
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda |
| Barapasaurus (barapazaur) | |
|---|---|
| Długość: | 12 m |
| Wysokość: | 3 m (grzbiet) |
| Masa: | ? |
| Miejsce występowania: | Indie - Andhra Pradesh, Maharashtra |
| Czas występowania | 199-183 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Barapazaur (łac. Barapasaurus tagorei) to prymitywny zauropod, który zamieszkiwał obszar dzisiejszych Indii między 199 a 183 milionów lat temu.
Odkrycie i etymologia
Na pierwsze kości tego dinozaura natrafiono w 1959 roku. W 1961 wydobyto około 300 okazów. Pierwsze kości pochodziły z Pochampalli, ale później znaleziono je także niedaleko Krishnapur i Sironcha. Oczyszczanie kości ze skały i badania nad nimi okazały się długotrwałym procesem. Barapazaur został pierwszy raz opisany dopiero w 1975 roku. W kilku indyjskich językach słowo bara znaczy wielki a pā oznacza nogę. Natomiast saurus pochodzi z greki i oznacza jaszczura. W skrócie nazwę barapazaura można tłumaczyć jako "wielkonogi jaszczur". Odnosi się to do ogromnej, liczącej prawie półtora metra kości udowej tego dinozaura. Drugi człon jego naukowej nazwy - tagorei honoruje Rabindranatha Tagore'a, który jest jednym z najsławniejszych indyjskich poetów. Pierwsze wykopaliska w poszukiwaniu barapazaura odbyły się w sto lat po jego narodzinach.
Materiał kopalny
Na okaz typowy wyznaczono zrośnięte ze sobą cztery kręgi krzyżowe o łącznej długości 70 centymetrów. Były one stowarzyszone z lewą i prawą kością biodrową średniego rozmiaru osobnika. Czaszka barapazaura nie jest znana. Zachowały się tylko niektóre zęby. Zebrany materiał pozwala za to odtworzyć prawie cały szkielet kończyn oraz sporą część kręgosłupa. Do złożenia kompletnego szkieletu brakuje czaszki, niektórych kręgów oraz niektórych kości dłoni i stóp.
Budowa
Barapazaur miał łyżkowate zęby z wyraźnymi guzkami wzdłuż ich krawędzi. Jego szyja liczyła prawdopodobnie 12 kręgów. Tułów miał mieć więcej, bo 14, ale był stosunkowo krótki. Na tle innych zauropodów kończyny barapazaura były wysmukłe, ale miały już kolumnowy kształt. Kończyny przednie były trochę krótsze od tylnych. Nasza wiedza o dłoni barapazaura jest niepełna, ale zachowane elementy sugerują pewien stopień redukcji palców. Nadawało to dłoni kształt tuby. Było to przystosowanie do utrzymywania znacznego ciężaru ciała. Długość znalezionych kości udowych waha się od 87,5 do 136,5 centymetrów. Barapazaur był częściowo stopochodny - wciąż pewien udział w dźwiganiu ciała miały jego palce.
Krewni barapazaura
Barapazaur należy do prymitywniejszych zauropodów takich jak ohmdenozaur, czy zizongozaur. Istniały pewne rozbieżności, czy barapazaur jest mniej, czy bardziej zaawansowany od szunozaura, który wyznacza zasięg Eusauropoda. Według nowszych badań jest prymitywniejszy, czyli leży poza tą grupą. Według analizy Nair i Salisbury (2012) wydaje się być bardziej zaawansowany od wulkanodonta, spinoforozaura i tazoudazaura, ale mniej od retozaura i szunozaura.
Jak zginęły barapazaury?
Wśród znalezionych okazów jest sześć lewych kości udowych, co pozwala sądzić, że pochodzą one od przynajmniej sześciu osobników. Oprócz jednego nie do końca rozsypanego szkieletu, wszystkie pozostałe kości były rozrzucone pojedynczo. Kości są bardzo dobrze zachowane, kompletne. Jedynie na niektórych obserwuje się spękania powstałe jeszcze przed ich skamienieniem. Razem ze szczątkami barapazaura leżały w tej warstwie skamieniałe pnie drzew.
W jaki sposób powstało to nagromadzenie? Prawdopodobnie powódź zaskoczyła stadko barapazaurów składające się z osobników różnej wielkości. Przynajmniej sześć z nich utonęło w wezbranej wodzie. Ich ciała były niesione dalej przez pewien dystans, wraz z pniami drzew, które też porwała woda. Następnie ciała utknęły z tymi pniami, rozłożyły się, a szkielety się rozsypały. Czaszki barapazaurów były delikatne i lekkie, więc uległy rozpadowi i wymyciu, natomiast cięższe kości z pozostałej części szkieletu zostały na miejscu, wśród pni drzew. Kości przez jakiś czas leżały na powierzchni, ale później zostały przykryte przez drobnoziarnisty materiał.
Środowisko
W otoczeniu barapazaura żył inny zauropod - kotazaur. Oba dinozaury musiały się bronić przed nieznanym teropodem, którego zęby również znaleziono w dolnej części formacji Kota. U ich stóp biegały ssaki: Kotatherium haldanei i Indotherium pranhitai.
Spis gatunków
| Barapasaurus | Jain, Kutty, Roy-Chowdhury i Chatterjee, 1975 |
| B. tagorei | Jain, Kutty, Roy-Chowdhury i Chatterjee, 1975 |
Bibliografia
Bandyopadhyay, S., Gillette, D.D., Ray, S., Sengupta, D.P. 2010. Osteology of Barapasaurus tagorei (Dinosauria: Sauropoda) from the Early Jurassic of India. Palaeontology, t. 53, nr 3, str. 533-569. doi:10.1111/j.1475-4983.2010.00933.x
Jain, S.L. Kutty, T.S., Roychowdhury, T.K., Chatterjee, S. 1975. The sauropod dinosaur from the Lower Jurassic Kota Formation of India. Proceedings of the Royal Society of London, t. 188, nr 1091, str. 221–228. DOI: 10.1098/rspb.1975.0014
Nair, J.P., Salisbury, S.W. 2012. New anatomical information on Rhoetosaurus brownei Longman, 1926, a gravisaurian sauropodomorph dinosaur from the Middle Jurassic of Queensland, Australia. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 32, nr 2, str. 369-394. doi:10.1080/02724634.2012.622324
Prasad, G.V.R., Manhas, B.K. 2007. A new docodont mammal from the Jurassic Kota Formation of India. Palaeontologia electronica, t. 10, nr 2, nr art. 7A. [1]
