Two Medicine

Autor:

Paweł Konarzewski

---

Formacja Two Medicine
Wiek	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 82,4-74,4 Ma późna kreda (kampan)
Miejsce	USA - Montana
Podjednostki	ogniwa Rock City, Shields Crossing, Hagans Crossing i Flag Butte
Leży pod	formacja Bearpaw
Leży nad	formacja Virgelle
Miąższość	ok. 600 m
Klimat	gorący i suchy z sezonowymi opadami
Litologia	gliny, piaskowce, bentonity, mułowce, pyłowce
Odsłonięcia skał formacji Two Medicine w pobliżu "Egg Mountain". Fot. Anky-man [2]

Wstęp

Formacja Two Medicine to jednostka litostratygraficzna położona w północnej części USA. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy kampan.

Etymolgia

Nazwa formacji pochodzi od rzeki Two Medicine znajdującej się w północnej części stanu Montana.

Historia badań

Norman Ross przygotowujący szkielet młodocianego Brachyceratops do wystawienia w muzeum w 1921 roku.

Wiek

Badania geochronologiczne formacji Two Medicine wskazują, iż jej skały powstały w później kredzie, a dokładniej w piętrze zwanym kampan (np. Rogers, 1990; Fowler, 2017; Ramezani i in., 2022). Według Rogersa i współautorów (2024) wiek najniższej część formacji wynosi ok. 82,4 Ma, gdy najwyższa ok. 74,4 Ma. Zatem całkowity czas powstawania osadów Two Medicine wynosił ok. 8 Ma.

Litologia

Najniższe pokłady Two Medicine styka się z piaskowymi warstwami formacji Virgelle. Transgresja Morza Środkowego Zachodu nastąpiła niedługo po rozpoczęciu depozycji osadów formacji Two Medicine. Epizod ten zapewne trwał krótko, a po nim pozostały nietypowe osady paraliczne (osady powstałe w środowisku przejściowym pomiędzy morzem a lądem np. laguny, delty) oraz odizolowane pokłady łupków znajdujące się około 100 m powyżej podstawy formacji. Miąższość środkowej części omawianej jednostki geologicznej wynosi 225 m i powstała podczas regresji Morza Clagette oraz transgresji Morza Bearpaw. Osady te mają bardzo zbliżony wiek do formacji z grupy Belly River jak Judith River, Oldman czy Dinosaur Park. Warstwy te zawierają piaskowce oraz mułowce z dodatkiem betonitów. Górna część formacji Two Medicine stanowi około połowę całkowitej jej miąższości. Najwyższe pokłady różnią się od środkowych rozległymi czerwonymi warstwami i poziomami caliche (skały, które powstawały w suchych warunkach) w obrębie podobnych osadów formacji. Najwyższe pokłady (80 m) osadziły się po tym, jak Morze Bearpaw zalało starsze osady, co wskazuje na krótką sekwencję geologiczną, trwającą ok. 500 tys. lat. Popioły wulkaniczne są często spotykane. Ich obecność świadczy o wysokiej aktywności wulkanicznej podczas sendymentacji osadów. Najwyższa część formacji Two Medicine styka się z formacją Bearpaw (Trexler, 2001). Rogers i współpracownicy (2024) zdefiniowali cztery nowe ogniwa w obrębie formacji Two Medicine:

• Rock City
• Shields Crossing
• Hagans Crossing
• Flag Butte

Paleośrodowisko

Rekonstrukcja wędrującego stada Maiasaura. W tle widoczne są wulkany, które pozostawiły duże ilości popiołów w osadach formacji Two Medicine. Źródło: [1].

W górnej części formacji Two Medicine panowały wysokie temperatury, zaś opady były sezonowe. Wiatry wiały zazwyczaj z zachodniej strony. O takim klimacie świadczą skały osadowe, pyłki roślin oraz fauna bezkręgowców (Rogers, 1990).

Paleofauna

Paleofauna z formacji Two Medicine typowa dla późnej kredy Ameryki Północnej. Głównymi roślinożernymi dinozaurami były ceratopsy (centrozauryny i leptoceratopsydy), pachycefalozaurydy, hadrozaurydy oraz ankylozaury. Na szczycie łańcucha pokarmowego stały tyranozaurydy, zaś w ich cieniu żyły mniejsze dromeozaurydy oraz troodontydy. Koronach drzew mogły zamieszkiwać niewielkie ptaki z grupy Enantiornithes, a w przestworzach panowały pterozaury. Większość skamieniałości zwierząt pochodzi z ogniwa Flag Butte, najwyższej części formacji Two Medicine.

Bibliografia

Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426

Ramezani, J., Beveridge, T. L., Rogers, R. R., Eberth, D. A., & Roberts, E. M. (2022). "Calibrating the zenith of dinosaur diversity in the Campanian of the Western Interior Basin by CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Scientific Reports, 12(1), 16026. doi:doi:10.1038/s41598-022-19896-w

Rogers, R. R. (1990). "Taphonomy of three dinosaur bone beds in the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of northwestern Montana: evidence for drought-related mortality". Palaios, 394-413. doi:10.2307/3514834

Rogers, R.R., Horner, J.R., J., Ramezani, J., Roberts, E. M., & Varricchio, D. J. (2024) "Updating the Upper Cretaceous (Campanian) Two Medicine Formation of Montana: Lithostratigraphic revisions, new CA-ID-TIMS U-Pb ages, and a calibrated framework of dinosaur occurrences". GSA Bulletin doi:10.1130/B37498.1

Trexler, D. (2001). "Two Medicine Formation, Montana: Geology and fauna". [w]: Tanke, D. & K. Carpenter (red.) "Mesozoic Vertebrate Life". Indiana University Press, Bloomington., pp. 298–309.