Chilantaisaurus
| Autor: |
| Maciej Ziegler |
| Chilantaisaurus (czilantajzaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 10,8 m |
| Masa: | 2,5-6 t |
| Miejsce występowania: | Chiny - Mongolia Wewnętrzna |
| Czas występowania | <92 Ma (? 125-99 Ma) |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja Megaraptor - Chilantaisaurus zapewne wyglądał podobnie. Autor: Andrea Cau [1] | |
Wstęp
Chilantaisaurus to rodzaj dużego neowenatoryda ze "środkowej" kredy Azji. Charakterystyczna dla gatunku jest budowa kości ramiennej, która mierzyła aż 58 cm.
Materiał kopalny
Chilantaisaurus tashuikouensis znany jest z kości ramiennej (lektotyp IVPP V.2884.1) oraz należących prawdopodobnie do tego samego osobnika paralektotypów: szponu przedniej kończyny, fragmentu kości biodrowej, kości udowej, obu kości strzałkowych i kości śródstopia.
Rozmiary
Jego szacowana długość wynosi około 10,8 metra (oszacowanie własne - MZ). Jest to średnia obliczona na podstawie długości kości udowej i piszczelowej w porównaniu do Australovenator, Fukuiraptor, Neovenator, Acrocanthosaurus, Tyrannotitan, Giganotosaurus, Allosaurus (AMNH 680, AMNH 290) i Yangchuanosaurus; wymiary za Mortimer, online.
Etymologia
Nazwa Chilantaisaurus pochodzi od miejsca, niedaleko którego znaleziono jego szczątki - Chilantai (= Jilantai) w Alashan (za Creisler, online).
Filogeneza
Chilantaisaurus obecnie uważa się za bazalnego neowenatoryda (Benson i in., 2010), lecz w przeszłości jego pozycja w filogenezie tetanurów była niepewna (Holtz i in., 2004).
Początkowo klasyfikowano go jako megalozauryda (Hu, 1964), allozauryda (rozumianego jako grad - Paul, 1988; Molnar i in., 1990) i torwozauryda (Sereno i in., 1994). Analiza Rauhuta (2003) wykazała, że Chilantaisaurus to bazalny spinozauryd, lecz Benson i Xu (2008) w redeskrypcji Chilantaisaurus stwierdzili, że chodzi raczej o karnozaura lub bardzo bazalnego celurozaura. Tę drugą możliwość potwierdziła analiza Bensona (2010).
Chilantaisaurus? sibiricus
Wiek: 146-130 Ma
Lokalizacja: Rosja (Turginskaya Svita)
Materiał kopalny: IV kość śródstopia
Komentarz: ten tetanur został opisany jako gatunek allozaura przez Riabinina (1914), a do omawianego rodzaju przenieśli go z pewną dozą niepewności Molnar i in. (1990). Kształt i proporcje dystalnego kłykcia są "prawie identyczne" z C. tashuikouensis, co odróżnia oba od teropodów znanych w 1990 r. Od tego czasu opisano jednak wiele teropodów - w tym prawie wszystkie neowenatorydy - więc aby uznać oba za taksony siostrzane, trzeba porównać materiał z innymi gatunkami.
"Chilantaisaurus" zheziangensis
Wiek: 100-90 Ma
Lokalizacja: Chiny - Zhejiang (formacja Tangshang)
Materiał kopalny: fragment kości piszczelowej i kości stopy (ZhM V.001).
Komentarz: są to szczątki jiegoś terinozaura. Glut (1997) stwierdził, że jest to prawdopodobnie część holotypu Nanshiungosaurus brevispinus, lecz oba okazy pochodzą z różnych formacji i lokalizacji.
Spis gatunków
| Chilantaisaurus | Hu, 1964 | |
|---|---|---|
| C. tashuikouensis | Hu, 1964 | |
| ? C. sibiricus | (Riabinin, 1914) Molnar, Kurzanov i Dong, 1990 | nomen dubium |
| = Allosaurus sibiricus | Riabinin, 1914 | |
| "C." zheziangensis | Dong, 1979 | nomen dubium |
| Chilantaisaurus maortuensis | Hu, 1964 | = Shaochilong maortuensis |
Bibliografia
Benson, R.B.J. & Xu, X. (2008) "The anatomy and systematic position of the theropod dinosaur Chilantaisaurus tashuikouensis Hu, 1964 from the Early Cretaceous of Alanshan, People's Republic of China" Geological Magazine, 145, 778-789.
Benson, R.B.J., Carrano, M.T. & Brusatte, S.L. (2010) "A new clade of archaic large-bodied predatory dinosaurs (Theropoda: Allosauroidea) that survived to the latest Mesozoic" Naturwissenschaften, 97, 71-78.
Brusatte, S.L.; Chure, D.J.; Benson, R.B.J.; Xu, X. (2010). "The osteology of Shaochilong maortuensis, a carcharodontosaurid (Dinosauria: Theropoda) from the Late Cretaceous of Asia". Zootaxa 2334: 1–46.
Holtz, T.R., Molnar, R.E. & Currie, P.J. (2004) "Basal Tetanurae" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 71-110.
Molnar, R.E., Kurzanov, S.M & Dong, Z. (1990) "Carnosauria".[w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley: University of California Press, 169-209.
Paul, G.S.P (1988) "Predatory Dinosaurs of the World". Simon & Schuster, New York.
Rauhut, O.W.M. (2003) "The interrelationships and evolution of basal theropod dinosaurs" Special Papers in Palaeontology, 69, 1-213.
Sereno, P.C., Wilson, J.A., Larsson, H.C.E., Dutheil, D.B., & Sues, H-D. (1994) "Early Cretaceous dinosaurs from the Sahara" Science, 266, 267-270.
Weishampel, D.B., Barrett, P.M., Coria, R.A., Le Loeuff, J. Xu, X., Zhao, X., Sahni, A., Gomani, E.M.P. & Noto, C.R. (2004) " Dinosaur Distribution" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 517-606.
Mortimer, online: http://home.comcast.net/~eoraptor
Creisler, online: http://www.dinosauria.com/dml/names/dinoc.htm
