Elaltitan

Do sprawdzenia.

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Mateusz Tałanda Maciej Ziegler Krzysztof Stuchlik

---

Elaltitan (elaltytan)
Długość:	15,4-24,6 m (??)
Masa:	16,9-48,3 t (??)
Miejsce występowania:	Argentyna - prowincja Chubut (dolne ogniwo formacji Bajo Barreal)
Czas występowania	95,8-91 Ma późna kreda (środkowy cenoman-turon)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda Macronaria Titanosauriformes Somphospondyli Titanosauria Lithostrotia
Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Eformacja \u003Ca href=\"/index.php?title=Bajo_Barreal\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Bajo Barreal (strona nie istnieje)\"\u003EBajo Barreal\u003C/a\u003E, prowincja Chubut, \u003Ca href=\"/wiki/Argentyna\" class=\"mw-redirect\" title=\"Argentyna\"\u003EArgentyna\u003C/a\u003E|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003E\u003Ca class=\"mw-selflink selflink\"\u003EElaltitan\u003C/a\u003E lilloi\u003C/i\u003E - \u003Cb\u003EPVL 4628\u003C/b\u003E i \u003Cb\u003EMACN-CH 217\u003C/b\u003E(\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E).\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"formacja Bajo Barreal, prowincja Chubut, Argentyna|Elaltitan lilloi - PVL 4628 i MACN-CH 217(holotyp).\n","link":"","lat":-45.5,"lon":-68.900000000000005684341886080801486968994140625,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Elaltitan to zaawansowany przedstawiciel tytanozaurów, którego szczątki zostały odnalezione w dzisiejszej Argentynie (prowincja Chubut). Przez lata były one przypisane innym tytanozaurom – Antarctosaurus i następnie Argyrosaurus, lecz po dokładniejszym badaniu Manniona i Otero (2012) okazało się, że reprezentują one nowy rodzaj zauropoda. Co więcej, skamieniałości elaltytana okazują się być starsze - spoczywały one w dolnych partiach formacji Bajo Barreal, podczas gdy holotyp argirozaura pochodzi prawdopodobnie z jej górnej części (kampan – ?mastrycht).

Materiał kopalny i jego historia

Holotyp PVL 4628 i MACN-CH 217 to niekompletny szkielet, na którego składają się: 3 kręgi grzbietowe, 2 kręgi ogonowe, lewa kość łopatkowa, lewa kość ramienna, lewa kość promieniowa, obie kości łokciowe, prawa kość łonowa, proksymalna połowa prawej kości udowej, dystalna część lewej kości piszczelowej, dystalna część (ok. 66 %) lewej kości strzałkowej, prawa kość skokowa i kość piętowa.

Pierwsza wzmianka w literaturze o tym szkielecie pojawia się w 1979 roku, kiedy to Bonaparte i Gasparini uznali go za skamieniałe pozostałości Antarctosaurus. Od 1986 roku w pracach Powella, Bonaparte i Apesteguía jest uznawany za argirozaura, lecz tylko raz jako pewnego Argyrosaurus superbus – częściej był określany bezpieczniej cf. Argyrosaurus, Argyrosaurus sp., Argyrosaurus superbus? i Argyrosaurus „superbus”.

Budowa i rozmiary

Zauropod ten charakteryzuje się unikalną kombinacją czterech cech i jedną autapomorfią, przez co jest odróżniany od Antarctosaurus i Argyrosaurus, a także pozostałych zauropodów z pokładów formacji Bajo Barreal, jak np. Drusilasaura i Epachthosaurus.

Jego kość ramienna (humerus) ma 130 cm długości. Porównując ją do jej odpowiednika u Paralititan (której długość wynosi 169 cm), uzyskujemy przedział 15,4-24,6 m długości całkowitej elaltytana i masę 9,1-25,9 t.

Należy jednak pamiętać, że są to szacunki nieoficjalne. Poza tym nie jest wiadome, czy oba tytanozaury miały takie same proporcje ciała.

Pozycja systematyczna

Budowa i morfologia m.in. kręgów grzbietowych i ich wyrostków neuralnych wskazuje, że Elaltitan jest zaawansowanym tytanozaurem. Autorzy opisu umieścili go w kladzie Lithostrotia, do którego należą takie zauropody, jak Atacamatitan czy Tapuiasaurus. Dzieli kilka cech z zaawansowanymi Neuquensaurus, Opisthocoelicaudia, Rapetosaurus, Saltasaurus i Trigonosaurus.

Jak zauważają również Mannion i Otero (2012), elaltytan jest bardziej zaawansowany od Argyrosaurus, który charakteryzuje się cechami zarówno zaawansowanych, jak i bardziej bazalnych tytanozaurów.

Etymologia

Elal to bóg-stwórca w wierzeniach ludności Tehuelcze, która zamieszkuje Patagonię na obszarze prowincji Chubut. Z kolei titan to olbrzym z mitologii greckiej. Jego nazwę więc znaczy więc "elalski tytan". Epitet gatunkowy lilloi honoruje Miguela Lillo za jego zasługi i wsparcie nauk przyrodniczych w Tucumán.

Spis gatunków

Elaltitan	Mannion i Otero, 2012
E. lilloi	Mannion i Otero, 2012

Bibliografia

Mannion, P.D., Otero, A. 2012. A reappraisal of the Late Cretaceous Argentinean sauropod dinosaur Argyrosaurus superbus, with a description of a new titanosaur genus. Journal of Vertebrate Paleontology, t. 32, nr 3, str. 614-638. doi:10.1080/02724634.2012.660898

Mazzetta, G.V., Christiansen, P., Fariña, R.A. 2004. Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs. Historical Biology, t. 65, nr 2-4, str. 1–13.

Novas, F. 2009. The Age of Dinosaurs in South America. Indiana University Press, str. 1-452.

Smith, J.B., Lamanna, M.C., Lacovara, K.J., Dodson, P., Smith, J.R., Poole, J.C., Giegengack, R., Attia, Y. 2001. A Giant sauropod dinosaur from an Upper Cretaceous mangrove deposit in Egypt. Science, t. 292, nr 5522, str. 1704–1706. doi:10.1126/science.1060561