Euskelosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler, Mateusz Tałanda |
| Euskelosaurus (euskelozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 8-10 m (??) |
| Masa: | 1-2 t |
| Miejsce występowania: | RPA, Lesotho, ?Zimbabwe |
| Czas występowania | ok. 217-201,5 Ma
późny trias (późny noryk - retyk) |
| Systematyka | Dinosauria |
Wstęp
Euskelosaurus to nazwa nadawana większości szczątków prozauropodów znajdowanych w południowej Afryce w osadach starszych niż 200 milionów lat. Były wśród nich kości osobników o bardzo różnych rozmiarach. Znane są skamieliny osobników młodocianych znalezione w Parku Narodowym Kruger, składające się z kręgów i kości kończyn. Dzięki nim widać jak bardzo te gady rosły podczas całego życia. Przykładowo: kość udowa dorosłego osobnika mierzy 76 cm, zaś najmniejsza znaleziona kość udowa młodego tylko 7 cm. Znalezione pisklaki szacuje się na 58,3 do 125 cm długości.
Historia badań
Typowy gatunek, E. browni został po raz pierwszy opisany przez Thomasa Henry'ego Huxley'a w 1866 roku. Drugi gatunek, E. capensis, synonim E. browni, został opisany rok później pod nazwą Orosaurus capensis, przemianowany później na Orinosaurus capensis, by ostatecznie w 1906 być włączonym do rodzaju Euskelosaurus przez Friedricha von Huene. Trzeci gatunek, E. molengraaffi, został opisany z początku przez von Hoepena w 1916 roku podstawie skamieniałości z Springbok Flats, jednak w 1970, Steel uznał go za nomen dubium. Czwarty gatunek, E. africanus, również uważany za nomen dubium, został po raz pierwszy opisany przez Haughtona w 1924 roku, dzięki kościom znalezionym w prowincji Cape. Znany jest także nieopisany gatunek, Euskelosaurus sp. którego szczątki odnaleziono w Lesotho.
Ten zauropodomorf jest dość popularny w książkach dla dzieci, lecz jest oparty na niediagnostycznym materiale. Wiele jego skamielin przypisano później do innych gatunków, jak Plateosauravus cullingworthi, Eucnemesaurus fortis, a jeden osobnik stał się holotypem Antetonitrus ingenipes.
Spis gatunków
| Euskelosaurus | Huxley, 1866 | nomen dubium |
| = Orosaurus
= Orinosaurus |
Huxley, 1867 | |
| = Gigantoscelus | Hoepen, 1916 | |
| Euskelosaurus browni | Huxley, 1866 | nomen dubium |
| = Orosaurus capensis
= Orinosaurus capensis = Euskelosaurus capensis |
Huxley, 1867 | |
| = Gigantoscelus molengraaffi
= Euskelosaurus molengraaffi |
Hoepen, 1916 | |
| = Euskelosaurus africanus | Haughton, 1924 |
Bibliografia
Durand, J.F. 2001. The oldest juvenile dinosaurs from Africa. Journal of African Earth Sciences, t. 33, nr 3, str. 597-603.
McPhee, B.W., Choiniere, J.N., Yates, A.M., Viglietti, P.A. 2015. A second species of Eucnemesaurus Van Hoepen, 1920 (Dinosauria, Sauropodomorpha): new information on the diversity and evolution of the sauropodomorph fauna of South Africa’s lower Elliot Formation (latest Triassic). Journal of Vertebrate Paleontology, t. 35, nr 5, str. e980504. DOI: 10.1080/02724634.2015.980504
Yates, A.M. 2007. Solving a dinosaurian puzzle: the identity of Aliwalia rex Galton. Historical Biology, t. 19, str. 93–123.
