Holbotia

Autor:

Michał Siedlecki

---

Holbotia
Długość	13,5 cm
Wysokość	5,9 cm (w biodrach)
Masa	31 g
Dieta	?owadożerny
Miejsce	Mongolia - prowincja Bajanchongor (formacja Andaikhudag)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 132,9-125 Ma wczesna kreda (późny walanżyn - wczesny barrem)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Avialae Pygostylia Ornithothoraces Enantiornithes
Rekonstrukcja Iberomesornis. Holbotia mogła wyglądać podobnie. Autor: Durbed [1]

Wstęp

Holbotia to niewielki awial z grupy enantiornitów żyjący na terenie dzisiejszej Mongolii w pierwszej połowie epoki wczesnej kredy. Na moment formalnego opisu czekał aż 33 lata.

Etymologia

Nazwa rodzajowa odnosi się do stanowiska Kholbotu-Gol należącego do wczesnokredowej formacji Andaikhudag, w której pokładach znaleziono szczątki tego ptaka. Epitet gatunkowy upamiętnia najpewniej jakiegoś paleontologa o nazwisku Ponomarenko.

Materiał kopalny

Holotyp (PIN 3147-200) to niekompletne czaszka, żuchwy oraz szkielet pozaczaszkowy, składający się z łuku nerwowego kręgu szyjnego, 1 lub 2 fragmenty kręgu grzbietowego, trzon ostatniego kręgu grzbietowego, częściowe żebra grzbietowe, częściowe synsacrum, niekompletny kręg ogonowy, obojczyk, elementy mostka, 4 żebra mostkowe, ? paliczki palca dłoni II-1 i II-2 (częściowy) (uznane przez Zełenkow i Averianowa (2015) za kości śródręcza), fragmentaryczne kości biodrowe, fragment k. łonowej, fragmentaryczne k. kulszowa i k. udowa, k. piszczelowa, k. skokowa, k. piętowa, dalsza część k. stępu, k. śródstopia II, liczne paliczki, pazury i pokrywy pazurów palców stopy. Znane są również odciski piór tego ptaka. Okaz należał do osobnika dorastającego.

Historia odkryć, budowa i systematyka

Szczątki holbotii zostały znalezione w 1977 roku. Jewgienij Kuroczkin uznał je wstępnie za szczątki pterozaura w 1979 roku. w 1982 roku nadał im nazwę "Holbotia ponomarenko", ale nigdy jej formalnie nie opisał, a nieformalnie opublikował 9 lat później (jako podpis do zdjęcia). W 1993 roku zrewidował swoją opinię i uznał holbotię za mezozoicznego ptaka, podobnie jak Unwin (pierwszy użył nazwy gatunkowej w głównym tekście publikacji), który uznał ją za bliskiego krewnego ambiortusa (obecnie hipoteza ta okazała się błędna). Kuroczkin następnie uznał holbotię za enantiornisa, jednakże użył w swej publikacji nazwy "Kholbotiaka" (nie jest to nowa nazwa, lecz tłumaczenie nazwy z cyrylicy). Pełny opis holbotii został sporządzony przez Nikitę Zełenkow i Aleksandra Awerianowa w 2015 roku. W analizie filogenetycznej holbotia okazała się najbliższym krewniakiem nekenornisa, konkornisa oraz kwilanii. Holbotia była prawdopodobnie podobna do innych enantiornitów. Jej szyja miała zwiększoną mobilność co prawdopodobnie związane jest z obecnością specjalnego mechanizmu przełykania pokarmu przy nieruchomej czaszce, obecny u dzisiejszych strusiokształtnych (Zelenkov, 2017).

Spis gatunków

Holbotia	Zelenkov i Averianov, 2016
= "Holbotia"	Kurochkin, 1982 vide Kurochkin, 1991	nomen nudum
= "Kholbotiaka"	Kurochkin, 1994	nomen nudum
H. ponomarenkoi	Zelenkov i Averianov, 2016
= "Holbotia ponomarenkoi"	Kurochkin, 1982 vide Kurochkin, 1991	nomen nudum

Bibliografia

Mortimer, M. (online) [2]

Zelenkov, D. i Averianov, A. (2016). "A historical specimen of enantiornithine bird from the Early Cretaceous of Mongolia representing a new taxon with a specialized neck morphology". Journal of Systematic Palaeontology [DOI:10.1080/14772019.2015.1051146]

Zelenkov, N.K. (2017). "Early Cretaceous enantiornithine birds (Aves, Ornithothoraces) and establishment of the Ornithuromorpha morphological type". Paleontological Journal. 51 (6): 628–642. [3]