Oxalaia
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Skawiński | Kamil Kamiński |
| Oxalaia | |
|---|---|
| Długość: | 12 – 14 m |
| Masa: | 5 – 7 t |
| Miejsce występowania: | Brazylia, stan Maranhão |
| Czas występowania | ok. 98 Ma
początek późnej kredy (cenoman) |
| Systematyka | Dinosauria |
Źródło: Kellner i in., 2011. | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Oxalaia to rodzaj teropoda z grupy Spinosauridae żyjącego na początku późnej kredy na terenach współczesnej Ameryki Południowej. Gatunkiem typowym jest O. quilombensis.
Budowa
Zachowany fragment kości przedszczękowej Oxalaia ma około 201 mm długości, 115 mm szerokości i 103 mm wysokości, co – na podstawie porównań z innymi spinozaurydami – pozwala oszacować długość całej czaszki na 135 cm. Ma ona siedem zębodołów, podobnie jak kości przedszczękowe pozostałych przedstawicieli Spinosauridae, takich jak Angaturama, Cristatusaurus, Suchomimus, MNHN SAM 124 („spinozauryd z Algierii”, przez niektórych zaliczany do Spinosaurus maroccanus), lecz więcej o jeden od liczby zębów u MSNM V4047, przypisywanej do S. aegyptiacus (liczba zębów przedszczękowych może być jednak cechą zmieniającą się w trakcie rozwoju osobniczego). W trzecim zębodole znajdują się dwa zęby zastępcze, co jest cechą nieznaną wcześniej u teropodów. Podobnie jak u innych Spinosaurinae zęby Oxalaia nie są piłkowane, co odróżnia ją od przedstawicieli Baryonychinae. Kellner i współpracownicy oszacowali długość całego zwierzęcia na 12–14 m, a jego masę na 5–7 t.
Systematyka
Kellner i in. sugerują, że Oxalaia należy do grupy Spinosaurinae i jest najbliżej spokrewniona ze Spinosaurus aegyptiacus i „spinozaurydem z Algierii”. Inne brazylijskie spinozaurydy, Angaturama i przypuszczalnie synonimiczny z nią Irritator, zdaniem autorów należą do odrębnej grupy wewnątrz Spinosauridae.
Historia odkryć i lokalizacja typowa
Rodzaj Oxalaia został opisany w 2011 roku przez Alexandra Kellnera i współpracowników w oparciu o połączone kości przedszczękowe (MN 6117-V) przechowywane w Universidade Federal do Rio de Janeiro. Do tego gatunku autorzy wstępnie przypisali również niekompletną lewą kość szczękową. Skamieniałości te pochodzą ze stanowiska Laje de Coringa na wyspie Cajual w stanie Maranhão w północno-wschodniej Brazylii. Wiek skał formacji Alcântara w Basenie São Luís, z których je wydobyto, datuje się na cenoman.
Smyth i in. (2020) zakwestionowali cechy diagnostyczne Oxalaiai tymczasowo uznali ją za synonim Spinosaurus aegyptiacus, zaznaczając, że odkrycie bardziej kompletnych szczątków zapewne to zmieni. Lacerda i in. (2021) wskazali dwie prawdopodobne cechy diagnostyczne i odrzucili synonimikę ze spinozaurem.
Oxalaia jest pierwszym formalnie opisanym dinozaurem z brazylijskiego cenomanu i największym teropodem znanym z terenów tego kraju.
Etymologia
Nazwa gatunku Oxalaia quilombensis pochodzi od imienia Oxali, najbardziej szanowanego bóstwa w panteonie religii afrykańskich i afroamerykańskich, oraz portugalskiego wyrażenia quilombo, oznaczającego miejsce, w którym żyją quilombola – potomkowie dawnych brazylijskich niewolników.
Spis gatunków
| Oxalaia | Kellner, Azevedo, Machado, Carvalho i Henriques, 2011 |
|---|---|
| O. quilombensis | Kellner, Azevedo, Machado, Carvalho i Henriques, 2011 |
Bibliografia
- Kellner AWA, Azevedo SAK, Machado EB, de Carvalho LB, Henriques DDR. 2011. A new dinosaur (Theropoda, Spinosauridae) from the Cretaceous (Cenomanian) Alcântara Formation, Cajual Island, Brazil. Anais da Academia Brasileira de Ciências 83 (1): 99–108. doi:10.1590/S0001-37652011000100006.
Lacerda, M.B.S., Grillo, O.N. & Romano, P.S.R. (2021). "Rostral morphology of Spinosauridae (Theropoda, Megalosauroidea): premaxilla shape variation and a new phylogenetic inference." Historical Biology, DOI:10.1080/08912963.2021.2000974.
Smyth, R.S.H., Ibrahim, N. & Martill, D.M. (2020)/ "Sigilmassasaurus is Spinosaurus: a reappraisal of African spinosaurines." Cretaceous Research 104520 (advance online publication) doi: https://doi.org/10.1016/j.cretres.2020.104520.
