Pterygornis

Autor:

Michał Siedlecki

---

Pterygornis (pterygornis)
Długość	12,5 cm
Wysokość	5,4 cm (w biodrach)
Masa	25 g
Miejsce	Chiny - Liaoning (formacja Jiufotang)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 122-118,9 Ma wczesna kreda (apt)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Avialae Pygostylia Ornithothoraces Enantiornithes
Rekonstrukcja przyżyciowa Parvavis. Być może pterygornis wyglądał podobnie. Autor: Luxquine [1]

Wstęp

Pterygornis to rodzaj niewielkiego awiala z grupy enantiornisów żyjący na terenie obecnych Chin w drugiej połowie epoki wczesnej kredy.

Etymologia

Nazwa rodzajowa oznacza "ptak skrzydło" (łacińskie pteryx (skrzydło) oraz greckie ornis (ptak)) co odnosi się do wyjątkowej morfologii skrzydeł tego ptaka. Epitet gatunkowy upamiętnia miasto Dapingfang, w pobliżu którego znaleziono skamieniałość pterygornisa.

Materiał kopalny

Holotyp (IVPP V20729) to niekompletna czaszka z kosteczkami tworzącymi pierścień sklerotyczny, częściowa żuchwa, dźwigacz, obrotnik, 6 zaobrotnikowych kręgów szyjnych, 7 kręgów grzbietowych, żebra grzbietowe,synsacrum, 6 kręgów ogonowych, pygostyl, łopatki, kości krucze, niekompletny mostek, żebra mostkowe, k. ramieniowe, k. promieniowe, k. łokciowe, k. łódeczkowato-księżycowate, k. grochowate, śródręcza, paliczki dłoni I-1 i II-1, k. udowe, tibiotarsi, k. strzałkowe, k. śródstopia I, tarsometatarsi, 15 paliczków stopy oraz 6 paliczków pazurów stopy. Okaz ten należał do osobnika dorosłego (choć Molina-Pérez i Larramendi w swej książce (2019) podają, że nie znamy dokładnego wieku tego awiala).

Budowa, paleobiologia i systematyka

Pterygornis był raczej niewielkim enantiornisem podobnym do Eoenantiornis, Cathayornis, czy Eocathayornis (budowa kości kruczej i mostka była prawie identyczna do ostatniego z wspomnianych rodzaji). Na poziomie morfologii szkieletu odróżniał się od nich detalami w budowie kości śródstopia II. Z drugiej strony jego k. przykątowa ma budowę nieco przypominającą k. przykątową u archeopteryksa. Jego skrzydła zaś miało pełne usztywnienie pomiędzy skrzydełkiem oraz większością śródręcza, przez co paleontolodzy, którzy opisali ten gatunek uznali, że potrafił latać z większą efektywnością od swoich pobratymców. Analiza filogenetyczna umieściła go jako stosunkowo zaawansowanego przedstawiciela enantiornisów.

Spis gatunków

Pterygornis	Wang, Hu i Li, 2015
= "Dispersusia"	Wanh, Hu i Li, 2015	nomen nudum (błąd w publikacji, zapewne planowana nazwa dla tego awiala).
P. dapingfangensis	Wanh, Hu i Li, 2015

Bibliografia

Ford, T. (online) [2]

Mortimer, M. (online) [3]

Wang, M.; Hu, H.; Li, Z. (2015). "A new small enantiornithine bird from the Jehol Biota, with implications for early evolution of avian skull morphology". Journal of Systematic Palaeontology. 14 (6): 481–497. [4]