Venenosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler |
| Venenosaurus (wenenozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 12 m |
| Masa: | 6 t |
| Miejsce występowania: | USA - Utah
(formacja Cedar Mountain - ogniwo Poison Strip) |
| Czas występowania | |
| Systematyka | Dinosauria |
Być może podobnie wyglądał Venenosaurus - rekonstrukcja przedstawia Abydosaurus. Autor: Jakub Kowalski. | |
Wstęp
Venenosaurus to rodzaj małego zauropoda, który żył we wczesnej kredzie na terenach obecnych wschodnich Stanów Zjednoczonych. Jego wiek datowany jest na środkowy apt.
Historia taksonu
W 1998 roku, paleontolog amator, Tony DiCroce, odkrył w osadach formacji Cedar Mountain niekompletny szkielet niewielkiego zauropoda. W 2001 roku Virginia Tidwell, Kenneth Carpenter i Paul Meyer opisali go pod nazwą Venenosaurus dicrocei.
Nie jest jasna jego pozycja systematyczna - wg Canudo i in., 2008 jest to bazalny przedstawiciel Somphospondyli. Upchurch i in. (2004) klasyfikują go jako tytanozaura. Z kolei u Wilsona (2002) i D'Emica (2012) jest to brachiozauryd. Ten ostatni traktuje go za - obok Abydosaurus i Cedarosaurus - najbardziej zaawansowanego przedstawiciela tego kladu zauropodów. Bliskie pokrewieństwo między wenenozaurem a cedarozaurem miał już nieoficjalnie sugerować wcześniej Justin Tweet. Podobne wyniki dała też analiza Carballido i in. (2015) oraz Manniona i in. (2017).
Materiał kopalny
Holotyp oznaczony DMNH 40932 składa się z dziewięciu kręgów ogonowych, lewej łopatki, prawej kości promieniowej, lewej kości łokciowej, pięciu kości śródręcza, czterech paliczków kończyny przedniej, prawej kości łonowej, obu kości kulszowych, trzech kości śródstopia, kości skokowej, szewronów oraz żeber (Tidwell i in., 2001).
Materiał przypisany to niekompletny szkielet młodego osobnika (DMNH 40930), obejmujący kilka kości kończyn przednich, fragment żebra, słabo zachowany trzon kręgu szyjnego i kilka trzonów kręgów ogonowych (Tidwell i Wilhite, 2005).
Budowa
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Dinozaur ten ma ciekawe cechy anatomiczne takie jak: trzony pierwszych kręgów ogonowych mają nieznaczną wypukłą przednią powierzchnię, lecz płaską tylną; bliższy koniec I kości śródręcza jest bardziej smukły niż te u innych zauropodów; kość łonowa dłuższa od kości kulszowej; krawędź kości łokciowej nieznacznie wklęsła.
Etymologia
Nazwa Venenosaurus oznacza "jaszczura z ogniwa Poison Strip" (z łac. venenum oznacza truciznę, czyli w angielskim poison, co też odnosi się do miejsca odkrycia szczątków). Epitet gatunkowy honoruje Tony'ego DiCroce'a, wolontariusza z Muzeum Historii Naturalnej w Denver, zajmującego się skamieniałościami z formacji Cedar Mountain.
Spis gatunków
| Venenosaurus | Tidwell, Carpenter i Meyer, 2001 |
|---|---|
| V. dicrocei | Tidwell, Carpenter i Meyer, 2001 |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Canudo, J. I.; Royo-Torres, R.; Cuenca-Bescós, G. (2008) "A new sauropod: Tastavinsaurus sanzi gen. et sp. nov. from the Early Cretaceous (Aptian) of Spain". Journal of Vertebrate Paleontology 28(3):712-731.
Carballido, J.L., Pol, D., Parra Ruge, M.L., Padilla Bernal, S., Páramo-Fonseca, M.E. & Etayo-Serna, F. (2015) “A new Early Cretaceous brachiosaurid (Dinosauria, Neosauropoda) from northwestern Gondwana (Villa de Leiva, Colombia).” Journal of Vertebrate Paleontology, 35:5, DOI: 10.1080/02724634.2015.980505
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
Mannion, P.D., Allain, R., Moine, O. (2017). “The earliest known titanosauriform sauropod dinosaur and the evolution of Brachiosauridae.” PeerJ 5:e3217 [[1]].
Upchurch, P., Barrett, P.M. & Dodson, P. (2004) "Sauropoda" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" wyd. University of California Press, Berkeley, 259–322. Tidwell, V., Carpenter, K. & Meyer, S. (2001). "New Titanosauriform (Sauropoda) from the Poison Strip Member of the Cedar Mountain Formation (Lower Cretaceous), Utah." W: Tanke, D.H. & Carpenter, K. (ed). Mesozoic Vertebrate Life. Indiana University Press. 139-165.
Tidwell, V. & Wilhite, D.R. (2005). “Ontogenetic variation and isometric growth in the forelimb of the Early Cretaceous sauropod Venenosaurus”. W: Tidwell, V. & Carpenter, K. (ed). “Thunder-lizards: the sauropodomorph dinosaurs.” Bloomington, Indianapolis: Indiana University Press, 187–196.
Wilson, J.A. (2002) Sauropod dinosaur phylogeny: critique and cladistic analysis. Zoological Journal of the Linnean Society, 136, 217–276.
Inne:
Paul G. S., (2010) – "The Princeton Field Guide To Dinosaurs".
