Prosaurolophus

Autor:	Korekta:
Jakub Starzyński	Maciej Ziegler

---

Prosaurolophus (prozaurolof)
Długość:	9 m
Masa:	2-3,5 t
Miejsce występowania:	Kanada - Alberta (formacja Dinosaur Park) USA - Montana (formacja Two Medicine)
Czas występowania	76-75 Ma późna kreda (późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Hadrosauridae Saurolophinae Saurolophini
Rekonstrukcja przyżyciowa gatunku typowego P. maximus [1].

Wstęp

Prozaurolof był dużym ornitopodem. Gatunek typowy został opisany przez Barnuma Browna w 1916 na podstawie czaszki z formacji Dinosaur Park. Drugi zaś przez Jacka Hornera w 1992 na podstawie kości z formacji Two Medicine. Żył w późne kredzie 76-75 Ma (późny kampan). Nazwa rodzajowa można przetłumaczyć na "przed zaurolofem" lub "przed jaszczurzym grzebieniem".

Budowa i materiał kopalny

Okazem holotypowym gatunku P. maximus jest czaszka. Poza tym znaleziono ponad 20 szkieletów osobników młodych i dorosłych tego samego gatunku. Prosaurolophus budową pozaczaszkową nie wyróżniał się od pozostałych hadrozaurydów.

P. blackfeetensis ma różnić się od P. maximus wyłączniem kości przedczołowej i przedszczękowej od bocznej wklęsłości kości nosowej a także wielkością grzebienia.

Paleobiologia

Jako hadrozauryd, prozaurolof był dużym roślinożercą z czaszką o skomplikowanej budowie, umożliwiającej miażdżące ruchy przypominające żucie. Jego baterie policzkowe zawierały setki zębów, zastępowanych w sposób ciągły. Zrywał pokarm roślinny swym szerokim dziobem, po czym umieszczało w strukturach przypominających policzki. Żywił się roślinami na wysokości od poziomu gruntu do ok. 4 metrów. Jak inne kaczodziobe, mógł poruszać się na dwóch lub czterech łapach.

Środowisko życia

Szczątki P. maximus znaleziono w osadach formacji Dinosaur Park (Kanada, stan Alberta), a P. blackfeetensis - Two Medicine (USA, stan Montana).

Pierwsza formacja stanowi pozostałości rzeki płynącą niegdyś równiną zalewową. Gdy Morze Dalekiego Zachodu posuwało się na zachód, były to tereny bagniste o klimacie cieplejszym niż dzisiejsza Alberta, bez mrozów. Iglaki dominowały w koronach lasów, w podszyciu rosły paprotniki i rośliny kwiatowe. Odnaleziono także szczątki m.in.: ceratopsów - Centrosaurus, Styracosaurus i Chasmosaurus, innych kaczodziobych - Corythosaurus, Lambeosaurus i Parasaurolophus, tyreoforów - Edmontonia i Euoplocephalus i tyranozaurydów - Gorgosaurus.

Tereny Two Medicine leżały daleko od morza i wyżej niż Dinosaur Park, było tam mniej wilgotno. Tam odnaleziono także szczątki m.in.: płazów - albanerpetont, habrozaur, ceratopsów - Rubeosaurus, Brachyceratops, innych hadrozaurów - Maiasaura, Gryposaurus, teropodów - Bambiraptor, Daspletosaurus.

Systematyka

Z powodu nazwy i podobieństwa anatomicznego prozaurolofa często łączy się z Saurolophus. Ich pokrewieństwo jest niepewne. Niektórzy autorzy uznają, że jest bliżej spokrewniony z rodzajami Brachylophosaurus, Edmontosaurus, Gryposaurus i Maiasaura. W każdym razie lokuje się go w obrębie grupy Saurolophinae.

Spis gatunków

Prosaurolophus	Brown, 1916
P. maximus	Brown, 1916
?= P. blackfeetensis	Horner, 1992

Bibliografia

Prieto-Márquez, A. (2010). "Global phylogeny of Hadrosauridae (Dinosauria: Ornithopoda) using parsimony and Bayesian methods." Zoological Journal of the Linnean Society, 159: 435–502.

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=7138&Itemid=67

http://en.wikipedia.org/wiki/Prosaurolophus

http://en.wikipedia.org/wiki/Dinosaur_Park_Formation

http://en.wikipedia.org/wiki/Two_Medicine_Formation

http://www.wikidino.com/?page_id=1061