Sinosaurus

Autor:	Korekta:
Kamil Kamiński

---

Sinosaurus (sinozaur)
Długość:	?5,5 m
Masa:	?ok. 300 kg
Miejsce występowania:	Chiny - Yunnan (formacja Lufeng)
Czas występowania	ok. 201-191 Ma wczesna jura (hettang-synemur)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda ?Neotheropoda ???Dilophosauridae
Zrekonstruowany szkielet S. sinensis. Autor: Matteo De Stefano [3].]]

Wstęp

Sinosaurus to rodzaj średniej wielkości bazalnego teropoda, występującego we wczesnej jurze na terenie Chin. Typowy gatunek S. triassicus został nazwany na podstawie bardzo fragmentarycznych szczątków. Zdecydowanie bardziej kompletny okaz, opisany początkowo jako Dilophosaurus sinensis również może należeć do tego rodzaju a nawet tego samego gatunku, ale kwestia ta wymaga dalszych badań. Z tego powodu cały rodzaj Sinosaurus może być uważany za nomen dubium.

Etymologia

Nazwa Sinosaurus oznacza „chiński jaszczur” i pochodzi od łacińskiego słowa Sinae oraz greckiego sauros. Epitet gatunkowy triassicus nawiązuje do triasu, pierwszego okresu ery mezozoicznej. Dziś jednak wiadomo, że Sinosaurus żył we wczesnej jurze.

Materiał kopalny

Holotyp to okaz IVPP V34, obejmujący dwa fragmenty kości szczękowej, fragment żuchwy i trzy zęby.

Paratypy to łącznie dwadzieścia siedem zębów.

Materiał przypisany obejmuje m.in. zęby, fragment kości szczękowej, fragment kości zębowej, trzon kręgu szyjnego i trzy niekompletne kręgi grzbietowe. Większość z tych kości z oczywistych względów nie można porównać z holotypem, dlatego nie ma pewności, czy rzeczywiści należały do tego samego zwierzęcia. Jeszcze bardziej wątpliwe wydaje się przypisanie kilku bardziej kompletnych okazów (zob. dalej).

Historia i ważność taksonu

Sinosaurus został nazwany w 1948 r. przez Younga na podstawie bardzo fragmentarycznego materiału kopalnego, obejmującego fragmenty kości szczękowych i żuchwy oraz zęby. W latach 50. i 60. Przypisano kolejne przypisano kolejne bardzo niekompletne szczątki, obejmujące m.in. zęby, kawałki kręgów i fragmenty kości czaszki. Jak już wspomniano, co do większości z tych okazów nie ma żadnej pewności, że należą do tego samego gatunku co holotyp. Niektóre ze szczątków, zaliczanych początkowo do Sinosaurus, okazały się być pozostałościami przedstawicieli Sauropodomorpha.

Rekonstrukcja głowy S. sinensis. [1].

Z uwagi na skąpość materiału kopalnego i niediagnostyczność holotypu, Sinosaurus może zostać uznany za nomen dubium (Mortimer, online). Odkryto wprawdzie zdecydowanie lepiej zachowane okazy, ale do tej pory nie zostało przekonująco udowodnione, że rzeczywiście należą one do tego samego gatunku ani nawet rodzaju Sinosaurus (zob. niżej)

S. sinensis

Synonim S. triassicus?

W 1993 r. Hu Shaojin opisał kolejny gatunek dilofozaura – odkrytego w 1987 r. w prowincji Yunnan (razem ze szczątkami zauropodomorfa z rodzaju Yunnanosaurus) Dilophosaurus sinensis. Głównym powodem takiej identyfikacji była obecność podwójnego grzebienia na głowie "D." sinensis, podobnie jak u D. wetherilli. Obecnie nie ulega wątpliwości, że dinozaur ten nie jest gatunkiem dilofozaura (zob. też Dilophosaurus#''D. sinensis''. Xing w swojej pracy magisterskiej w 2012 r. dokonał synonimizacji D. sinensis z Sinosaurus triassicus, nie podając jednak szczegółowego uzasadnienia. To samo sugerował wcześniej Dong (2003). Hing powołał się na pracę autorstwa Currie i współpracowników, będącej w przygotowaniu. Później różni badacze również podążali tym śladem, nie podając szczegółów. W 2017 roku zespół chińskich badaczy wstępnie przypisał "D." sinensis do rodzaju Sinosaurus, zachowując jednak jego oddzielność gatunkową - stąd kombinacja Sinosaurus sinensis. Autorzy ci zauważyli m.in. różnice w budowie kości przedszczękowej. Co więcej, wg tych autorów kość przedszczękowa i ogólne proporcje czaszki Sinosaurus triassicus są bliższe Shuangbaisaurus niż S. sinensis. Ten drugi miał mieć krótszą i wyższą czaszkę niż gatunek typowy. Możliwe więc, że reprezentuje on zupełnie odrębny rodzaj teropoda. Kwestia ta wymaga dalszych badań i do czasu dokładnego opisania okazu KMV 8701 wskazana wydaje się ostrożność w przypisywaniu tych szczątków do rodzaju Sinosaurus, nie mówiąc już o synonimizacji z S. triassicus.

Rekonstrukcja ucztującego sinozaura. Autor: ДиБгд [2].

Materiał kopalny

Holotyp to okaz KMV 8701, obejmujący czaszkę z żuchwą, kręgi, łopatki, kości krucze, kości miednicy oraz niekompletne kończyny przednie i tylne.

Materiał przypisany to trzy kolejne okazy: LDM-LCA 10 (czaszka i niekompletny szkielet), ZLJ0003(częściowa czaszka i niekompletny szkielet), ZLJT01 (fragmentaryczna czaszka młodego osobnika, w tym puszka mózgowa, a także kawałki dwóch żeber i łuku nerwowego kręgu ogonowego).

Wszystkie te okazy, łącznie z KMV 8701, przypisano do S. triassicus (Xing, 2012). Taka identyfikacja oparta była głównie na podobieństwie materiału przypisanego do osobnika KMV 8701 i założeniu, że reprezentuje on S. triassicus, a nie porównaniu z fragmentarycznym holotypem tego gatunku. Jak już wspomniano wyżej, są to założenia niedostatecznie udowodnione i wątpliwe. Co ciekawe, Wang i in. (2017) zaakceptowali przynależność LDM-LCA 10 i ZLJT01 do S. triassicus, podczas gdy KMV 8701 reprezentuje wg nich co najmniej odrębny gatunek.

Spis gatunków

Sinosaurus	(Yang, 1948}}	? nomen dubium
S. triassicus	(Yang, 1948}}	?nomen dubium
?S. sinensis	Wang, You, Pan i Wang, 2017
= Dilophosaurus sinensis	Hu, 1993	=?? S. triassicus

Bibliografia

Dong, Z.M. (2003). "Contribution of New Dinosaur Materials from China to Dinosaurology". Memoir of the Fukui Prefectural Dinosaur Museum. Beijing: Fukui Prefectural Dinosaur Museum. 2: 123–131.

Mortimer, M. (2014 online) [4].

Mortimer, M. (2015 online) [5].

Mortimer, M. (2015 online) [6].

Wang, G.-F., You, H.-L., Pan, S.-G., Wang, T. (2017). "A new crested theropod dinosaur from the Early Jurassic of Yunnan Province, China". Vertebrata PalAsiatica. [7].

Xing, L.D. (2012). "Sinosaurus from Southwestern China". Department of Biological Sciences, University of Alberta. Edmonton: 1–286.