Lepidus

Autor:	Mateusz Tałanda
Korekta:	Michał Siedlecki

---

Lepidus (lepidus)
Długość	3,15 m
Wysokość	90 cm (w biodrach)
Masa	44 kg
Miejsce	USA - Teksas ( formacja Colorado City - grupa Dockum)
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 ok. 227 - 224 Ma późny trias (wczesny noryk)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Neotheropoda Coelophysoidea ?Coelophysidae
Rekonstrukcja celofyzów. Być może lepidus wyglądał podobnie. Autorka: Edyta Felcyn
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EOtis Chalk\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"Otis Chalk\n","link":"","lat":32.2000000000000028421709430404007434844970703125,"lon":-101.2000000000000028421709430404007434844970703125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Lepidus był średniej wielkości teropodem z grupy celofyzoidów. Jest jednym z najstarszych (o ile nie najstarszym) dinozaurów znanych z terenów Stanów Zjednoczonych. Żył w pierwszej połowie epoki późnego triasu.

Etymologia

Jego nazwa rodzajowa oznacza "fascynujący", a epitet gatunkowy "fragment" albo "strzęp" w nawiązaniu do stanu zachowania typowego dla wczesnych dinozaurów w Ameryce Północnej.

Materiał kopalny

Holotypowa kostka Lepidus praecisio. Autor: Sterling J. Nesbitt i Martín D. Ezcurra [1].

Przypisana do Lepidus praecisio kość szczękowa. Autor: Sterling J. Nesbitt i Martín D. Ezcurra [2].

Okazem typowym ( TMM 41936-1.3) jest tylna część piszczeli i kości strzałkowej, które są połączone z kością skokowo-piętową. Do lepidusa należała prawdopodobnie także niekompletna kość udowa (TMM 41936-1) i szczękowa (TMM 41936-1.1) z tego samego stanowiska. Zachowana część kości szczękowej ma pięć kompletnych zębodołów i kawałek szóstego. W niektórych są korzenie złamanych zębów, a w tym niekompletnym jest młody ząb przed wyrżnięciem. Kość szczękowa należała do osobnika dorosłego (Molina-Pérez i Larramendi, 2019).

Paleobiologia

Kroczący powoli lepidus z hipotetycznym opierzeniem i ozdobą na głowie. Autor: LeviBernardo13 [3].

Lepidus był niewielkim drapieżnikiem. Polował na małe ofiary, wykorzystując swoją szybkość. Znaleziony osobnik nie ma śladów zatrzymania wzrostu w tkance kostnej. Musiał być więc bardzo młody w chwili śmierci. Być może nie miał nawet roku. Osobnik dorosły znany z kości szczękowej (o ile nie jest to ten sam osobnik co holotyp) został znaleziony razem z holotypem, co może wskazywać, że dinozaur potrafił żyć w grupach, ale nie wydaje się być to wystarczający dowód do orzekania u tego dinozaura zachowania stadnego.

W jego otoczeniu znaleziono skamieniałości fitozaurów, drepanozaurów oraz dinozauropodobnych szuwozaurów .Oprócz tego na terenie formacji Colorado City znaleziono również temnospondyle, takie jak wielka Anaschisma, dziwnego archozauriforma o czaszce przypominającej budową czaszki pachycefalozaurów Triopticus, liczne pseudozuchy (w tym kilka rodzajów aetozaurów) lagerpetida Dromomeron gregorii oraz nieokreślonego silezauryda.

Pozycja systematyczna

Analiza filogenetyczna Nesbitta i Ezcurry umieściła lepidusa jako takson siostrzany celofyza (uwzględniając tylko holotyp lepidusa), lub jako członka neoteropodów znajdującego się w politomii z zupajzaurem, lilienszternem oraz kladem obejmującym celofyzoidy oraz bardziej zaawansowane neoteropody (uwzględniając cały materiał kopalny przypisany do tego gatunku). Wg analizy przeprowadzonej przez Wanga i współpracowników, lepidus jest taksonem siostrzanym celofyza w obrębie celofyzidów (Wang i in., 2017).

Spis gatunków

Lepidus	Nesbitt i Ezcurra, 2015
L. praecisio	Nesbitt i Ezcurra, 2015

Literatura

Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2019). "Dinosaur Facts and Figures: The Theropods and Other Dinosauromorphs". Princeton University Press.

Nesbitt, S.J., Ezcurra, M.D. 2015. The early fossil record of dinosaurs in North America: A new neotheropod from the base of the Upper Triassic Dockum Group of Texas. Acta Palaeontologica Polonica, t. 60, nr 3, str. 513–526. [4]

Wang, Stiegler, Amiot, Wang, Du, Clark & Xu, 2017 (online2016). Extreme ontogenetic changes in a ceratosaurian theropod. Current Biology. 27(1), 144-148