Wahweap: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 22:15, 6 mar 2025

Autor:	Paweł Konarzewski, Michał Siedlecki

Formacja Wahweap

Wiek

Trias

252

Jura

201,4

Kreda

143,1

66

ok. 82,2-77,3 Ma
późna kreda (kampan)

Miejsce

USA - Utah

Podjednostki

ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon

Leży pod

formacja Kaiparowits

Leży nad

formacja Straight Cliffs

Miąższość

ok. 360-460 m

Klimat

ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi, z czasem bardziej suchy

Litologia

piaskowce, mułowce, iłowce, łupki

Odsłonięcia skał formacji Wahweap w pobliżu jeziora Powell. Fot. Gillfoto [3]

Mapa znalezisk

Wczytywanie mapy…

{"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":4,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja holotypu \u003Ci\u003EDiabloceratops eatoni\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja holotypu Diabloceratops eatoni\n","link":"","lat":37.178100000000000591171556152403354644775390625,"lon":-111.3490000000000037516656448133289813995361328125,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja holotypu \u003Ci\u003EMachairoceratops cronusi\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja holotypu Machairoceratops cronusi\n","link":"","lat":37.5,"lon":-111.599999999999994315658113919198513031005859375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 16704\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 16704\n","link":"","lat":37.19109999999999871533873374573886394500732421875,"lon":-111.6466999999999956116880639456212520599365234375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja holotypu\u003Ci\u003ELythronax argestes\u003C/i\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja holotypuLythronax argestes\n","link":"","lat":37.19109999999999871533873374573886394500732421875,"lon":-111.6466999999999956116880639456212520599365234375,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 20600\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 20600\n","link":"","lat":37.27943119999999765923348604701459407806396484375,"lon":-111.519609099999996715268935076892375946044921875,"icon":""},{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Elokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 9549\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"lokalizacja szcz\u0105tk\u00f3w centrozauryna UMNH VP 9549\n","link":"","lat":37.506514199999998027124092914164066314697265625,"lon":-111.6521900000000044883563532494008541107177734375,"icon":""}],"imageoverlays":null}

+−

Leaflet | © OpenStreetMap

}

Wstęp

Formacja Wahweap to jednostka litostratygraficzna położona na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy kampan.

Etymologia

Nazwa formacji pochodzi od rzeki Wahweap mającej 89,5 km długości przechodzącej przez omawianą jednostkę geologiczną.

Historia badań

Formację po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku jako piaskowce Wahweap. Stwierdzili, że ich miąższość wynosi 360-460 m i składają się głównie z piaskowców i mułowców. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana sedymentologiczne. Eaton (1991) oraz Doelling (1997) zaproponowali różne modele litostratygraficzne dla formacji Wahweap. Pierwszy autor badał skały na płaskowyżu Kaiparowits. Zaproponował on cztery potencje ogniwa, które różnią się od siebie budową skał. Z kolei Doelling (1997) zajmował się odsłonięciami na płaskowyżach Markagunt i Paunsaugunt. Naukowiec ten podzielił pokłady Wahweap jedynie na dwa ogniwa: dolne i górne. Wiek górnego ogniwa zaproponowanego przez Doellinga (1997) był taki sam jak najwyższe (obecnie znane jako Pander Canyon) podane przez Eatona (1991). W 2022 roku Beveridge współpracownicy nadali nazwę podjednostkom opisanych przez Eatona oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap na płaskowyżu Kaiparowits.

Litologia

Last Chance Creek

Wiek: ok. 82,2-81,6 Ma

Miąższość: 65 m

Charakterystyka: Podjednostka Last Chance Creek (dawniej dolne) styka się z ogniwem Drip Tank należącym do formacji Straigth Cliffs. Najniższe warstwy formacji Wahweap składają się głównie z mułowców. W niektórych miejscach przechodzą one w piaskowce, które osadziły się w korytach pradawnych rzek (np. w Tibbet Springs). Piaskowce tej podjednostki są średnio- i gruboziarniste, słabo posortowane, a ich warstwy są ułożone ukośnie. U podstawy piaskowców kanałowych (powstałych na dnach dawnych rzek) występuje nagromadzenie osadów zawierających fragmenty mułowców oraz skamieniałe kości. Wzdłuż dawnych brzegów rzek cienkowarstwowe osady piaszczyste przechodzą w kierunku dalszym w organiczne mułowce i łupki, a rzadziej w zielone iłowce. W piaskowcach wylewowych można znaleźć dużą ilość skamieniałego drzewa. Ogniwo Last Chance Creek kończy się charakterystycznym piaskowcem tworzącym półkę skalną o grubości 5 m (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Reynolds Point

Wiek: ok. 81,6-80,6 Ma

Miąższość: 112 m

Charakterystyka: Ogniwo Reynolds Point (dawniej środkowe) składa się z piaskowców, piaszczystych mułowców oraz mułowców, które tworzą zbocza. Ta podjednostka zawiera większą ilość osadów rzecznych (szaro-brązowe piaszczyste mułowce, mułowce, rzadziej iłowce i łupki) oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż ogniwo Last Chance Creek. Warstwy te zawierają niedużą ilość łupków i mułowców organicznych, ale ogólnie są mniej zasobne w materię organiczną niż dolna część (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Coyote Point

Wiek: ok. 80,6-79 Ma

Miąższość: 138 m

Charakterystyka: Ogniwo Coyote Point (dawniej górne) tworzą głównie serię dobrze zcementowanych piaskowców, z mniejszym udziałem naprzemiennych warstw mułowców niż w ogniwie Reynolds Point. W tej podjednostce piaskowce tworzą strome zbocza. Osady aluwialne obecne w tych warstwach składają się z piaszczystych mułowców, mułowców oraz nieciągłych cienkich łupków organicznych oraz rzadkich iłowców. Ogniwo Coyote Point zawiera więcej skamieniałości niż pozostałe i zawiera liczne, choć fragmentaryczne kości dinozaurów, krokodyli, żółwi i ryb, a także słodkowodne mięczaki (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Pardner Canyon

Wiek: ok. 79-77,3 Ma

Miąższość: ~100 m

Charakterystyka: Ogniwo Pander Canyon (dawniej Upper Capping Sandstone) jest zdominowane przez słabo posortowane piaskowce i zlepieńce tworzące klify, z cienkimi, izolowanymi mułowców występujących w formie soczewek. Ogniwo zawiera również skały pochodzenia eolicznego. Podjednostka ta styka się z dolną częścią formacji Kaiparowits. Miąższość zmienia się na płaskowyżach Kaiparowits, Markagunt i Paunsaugunt, gdzie osiąga maksymalnie około 140 m na północnej części. Osady w tym miejscu stają się również bardziej gruboziarniste, gdzie w północnych częściach płaskowyżu Kaiparowits częściej występują żwirowe zlepieńce z otoczakami krzemienia i wapienia. Pokłady te swoim wiekiem odpowiadają piaskowcom Tarantula Mesa (Eaton, 1991; Simpson i in., 2008; Beveridge i in., 2022).

Paleośrodowisko

Rekonstrukcja paleośrodowiska oraz dinozaurów z formacji Wahweap. Autor: ABelov2014 [1]

W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. Western Interior Seaway) dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z formacji Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami. Obecność osadów eolicznych oraz biologicznych skorup glebowych w ogniwie Pander Canyon może świadczyć o tymczasowej zmianie klimatu bardziej wilgotnego na bardziej suchy (Jinnah i Roberts, 2011; Wendy Simpson i in., 2010; Simpson i in., 2008).

Paleofauna

Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodylomorfy, żółwie, ssaki, płazy, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: Lythronax, Acristavus, Machairoceratops, Diabloceratops oraz Adelolophus. Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie formacji (Zanno i in., 2013).

Dinozaury

Dinozaury
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
Acristavus gagslarsoni ^[1]^[2]	Star Seep	Reynolds Point	166 m	UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny	Występował również w formacji Two Medicine.
Adelolophus hutchisoni ^[3]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	180-250 m	USMP 152028 - niekompletna kość szczękowa	Najstarszy znany lambeozauryn z Ameryki Północnej.
cf. Brachylophosaurus ^[4]^[2]	Death Ridge Wesses Canyon	Pardner Canyon Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Pardner Canyon środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 9548 - niekompletna kość szczękowa oraz kości kończyn przednich kość jarzmowa (UMNH VP 19465)	Okaz UMNH VP 9458 wykazuje liczne podobieństwa w budowie do Brachylophosaurus canadensis.. ^[4] Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny Amiidae (UMHN VP 19464). ^[2]
Diabloceratops eatoni ^[5]^[2]	Last Chance	Reynolds Point	105 m	UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)	Jeden z najbardziej znanych prymitywnych centrozaurynów.
Lythronax argestes ^[6]^[2]	Nipple Butte	Reynolds Point	70 m	UMNH VP 20200 - kości czaszki oraz kończyn tylnych	Najstarszy znany tyranozauryd z terenów Ameryki Północnej.
Hadrosauroidea gen. nov. ^[7]^[2]	Brigham Plains	Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	częściowy szkielet	Potencjalnie nowy takson.
Machairoceratops cronusi ^[8]^[2]	Star Seep	Coyote Point	246 m	UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka	Bliski kuzyn Diabloceratops, znany wcześniej jako "Wahweap Centrosaur B".
Nodosauridae gen. nov. ^[7]^[2]	Right Hand Collet Canyon	Reynolds Point	środkowe osady ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy	Potencjalnie nowy takson.
Pachycephalosauridae gen. nov. ^[7]^[2]	Brigham Plains	Last Chance Creek	środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek	DMNH EVP. 131000 - nie podano	Potencjalnie nowy takson.
"Wahweap Centrosaur A" ^[9]^[2]^[7]	Pilot Knoll	Last Chance Creek	45 m	UMNH VP 20600 - niekompletna czaszka	Potencjalnie nowy takson. Najstarszy centrozauryn odnaleziony w omawianej formacji. Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u Albertaceratops.
"Wahweap Centrosaur C" ^[9]^[2]^[7]	Death Ridge	Pardner Canyon	313 m	UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego	Potencjalnie nowy takson. Najmłodszy centrozauryn z omawianej formacji.
Niezidentyfikowany ankylozauryd ^[10]	nie podano	Coyote Point	nie podano	OMNH 21280 (częściowo), 21858 i 24276 - 3 zęby	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany centrozauryn (takson z Nipple Butte) ^[9]^[2]	Nipple Butte	Last Chance Creek	50 m	UMNH VP 16704 - częściowa czaszka	Początkowo został przypisany do Diabloceratops, jednak uważa się go za odrębny takson od Diabloceratops.
Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp A) ^[11] Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp B) ^[11]	nie podano	Coyote Point	nie podano	14 zębów, w tym MNA NB-9 UCM 8613 - ząb	Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Dromaeosaurus. Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Saurornitholestes.
Niezidentyfikowany hadrozauryd ^[2]	Wesses Canyon	Reynolds Point	70 m	szkielet pozaczaszkowy	Zachowały się u niego odciski skóry. Wraz z szkieletem tego hadrozauryda odnaleziono również pancerz żółwia (UMNH VP 20213) oraz ząb ryby Melvius.
Niezidentyfikowane hadrozaurydy^[2]	Wesses Cove Nipple Butte	Reynolds Point Last Chance Creek	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point niższe warstwy ogniwa Last Chance Creek	łopatka (UMHN VP 20215), kość zębowa (UMNH VP 20216), bliższa część kości ramiennej UMNH VP 20616 - artykułowany szkielet pozaczaszkowy	Być może nowe taksony.
Niezidentyfikowany hadrozauryd ^[12]	nie podano	Coyote Point	ok. 213 m	UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej UCMP 235253 - kręg UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany hadrozauryd ^[2]	Tibbet Springs	Last Chance Creek	10 m	złoże kostne hadrozaurydów
Niezidentyfikowane nodozaurydy ^[10]	nie podano	prawdopodobnie Last Chance Creek, Reynolds Point i Coyote Point	nie podano	zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)	Taksony te nie wykazują żadnych cech diagnostycznych.
Niezidentyfikowany pachycefalozauryd ^[13]	Clints Cove	Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa oraz zęby	Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech diagnostycznych.
Niezidentyfikowane teropody ^[12]	nie podano	Coyote Point	ok. 213 m	UCMP 235246 - tylna część paliczka UCMP 235247 i 235251 - przednie części kości udowych UCMP 235248 - kość śródstopia III UCMP 235249-50 - tylna część kości udowej, zęby	Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne). Dawniej przypisywane do Richardoestesia i Paronychodon.
Niezidentyfikowany troodontyd ^[11]	nie podano	Coyote Point	nie podano	OMNH 21988 i 24237 - zęby	Takson niediagnostyczny. Dawniej przypisywany do Troodon.
Niezidentyfikowane tyranozaurydy ^[12]^[11]	nie podano	Coyote Point	nie podano ok. 213 m	OMNH 23635 - ząb ^[11] UCMP 235245 - częściowy ząb ^[12]	Niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowany zaurolofin ^[3]^[2]	Camp Flat	Reynolds Point	środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	złoże kostne	Potencjalnie nowy takson.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz	Grafika
cf. Deinosuchus ^[2]	Tibbers Springs Nipple Butte Brigham Plains	Last Chance Creek Last Chance Creek Reynolds Point	dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	częściowe szkielety	Prawdopodobnie największe krokodylomorfy odnalezione w formacji Wahweap.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodylia	nie podano ^[14] Nipple Butte ^[2] Coyote Canyon ^[2]	nie podano Last Chance Creek Reynolds Point	nie podano dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa nie podano kręg	Być może niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodyliformes ^[2]^[14]	stanowisko UCMP V98173 ^[14] Brigham Plains^[2]	Coyote Point Last Chance Creek	powyżej 200 m dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek	UCMP 150157 - fragment kości zębowej nie podano	Być może niediagnostyczne taksony.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia ^[14]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa	Być może niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia ^[14]	nie podano	nie podano	nie podano	UMNH VP 9547 - fragmenty żuchwy, zęby i osteodermy UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma	Być może niediagnostyczne taksony.

Żółwie

Żółwie
Takson	Miejsce	Ogniwo	Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości	Materiał kopalny	Komentarz
Arvinochelys sp. ^[12]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 235584 - fragment skorupy	Zachowany element skorupy wykazuje podobieństwa w budowie do tej u Arvinochelys goldeni.
Basilemys sp. ^[12]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	powyżej 200 m	UCMP 252017 i UCMP 235242 - fragmenty skorupy	Na skorupie znajdywały się nierównomiernie rozmieszczone guzki.
Neurankylus sp.	stanowisko UCMP V98173 ^[12] Nipple Butte^[2] Star Seep^[2] Brigham Plains^[2]	Coyote Point Lasy Chance Creek Reynolds Point Reynolds Point	powyżej 200 m dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek dolne warstwy ogniwa Reynolds Point dolne warstwy ogniwa Reynolds Point	UCMP 235240 - fragment skorupy skorupa elementy skorupy częściowy szkielet	Nieokreślony gatunek z rodzaju Neurankylus.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae	stanowisko UCMP V98173 ^[12] Tibbet Springs^[2] Wesses Cove^[2]	Coyote Point Lasy Chance Creek Reynolds Point	powyżej 200 m dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UCMP 235237-235239 - fragmenty skorupy UMNH VP 20645 - nie podano UMNH VP 20643 - fragmenty skorupy oraz kończyny przednie	Zachowane elementy skorupy okazów UCMP 235237-235239 wykazują podobieństwa w budowie do tej u Neurankylus, pospolitego żółwia z formacji Kaiparowits.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae	stanowisko UCMP V98173 ^[12] The Gut^[2]	Coyote Point ? Reynolds Point	powyżej 200 m ? środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point	UCMP 235243 i UCMP 235244 - fragmenty skorupy skorupa	Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u Aspideretoides.

Łuskonośne

Łuskonośne
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Coniophis sp. ^[15]	stanowisko UMNH Loc. 103	nie podano	kręgi grzbietowe	Nieokreślony gatunek z rodzaju Coniophis. Przedstawiciel grupy Serpentes (węże).
Niezidentyfikowany przedstawiciel Anguimorpha ^[15]	stanowisko UMNH Loc. 103	nie podano	UMNH VP 19251 - osteoderma	Niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowani przedstawiciele Scincomorpha ^[15]	stanowisko OMNH V2 (Morfotyp A) stanowisko UMNH Loc. 103 (osteoderma)	nie podano	OMNH 21995 - niekompletna lewa kość szczękowa UMNH VP 19252 - osteoderma	Niediagnostyczne taksony.

Ssaki

Ssaki
Takson	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Anchistodelphys archibaldi ^[16]	prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point	zęby	Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
Bryceomys sp. cf. B. fumosus ^[17]	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cedaromys sp. ^[17]	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego ssaka są podobne do tych u Cedaromys hutchisoni z formacji Kaiparowits.
cf. Cedaromys sp. ^[17]	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimexomys sp. cf. C. antiquus ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolodon electus ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolodon similis ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolodon sp. cf. C. nitidus ^[17] Cimolodon sp. ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Cimolomys sp. cf. C. trochuus ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
?Cimolomys sp. A ^[17] ?Cimolomys sp. B ^[17] ?Cimolomys sp. C ^[17]	nie podano	ząb zęby zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Iugomortiferum thoringtoni ^[16]	prawdopodobnie Reynolds Point	zęby	Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
cf. Iugomortiferum sp. ^[16]	prawdopodobnie Last Chance Creek	ząb	Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
Meniscoessus sp. cf. M. intermedius ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce)
Mesodma sp. cf. M. formosa ^[17]	nie podano	zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
cf. Paracimexomys sp. A ^[17] cf. Paracimexomys sp. B ^[17]	nie podano	ząb zęby	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
Paranyctoides sp. ^[18]	prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point	zęby	Przedstawiciel Eutheria (ssaki wyższe).
Protalphadon crebreforme ^[16]	prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point	zęby	Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Zęby wykazują podobieństwa w budowie do Protalphadon creber.
Zygiocuspis goldingi ^[19]	prawdopodobnie Reynolds Point	ząb	Przedstawiciel grupy Tribosphenida.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Cimolomyidae ^[17]	nie podano	ząb	Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Ząb tego okazu wykazuje podobieństwa w budowie do Cimolodon sp. cf. C. nitidus.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Marsupialia ^[16]	prawdopodobnie Last Chance Creek	ząb	Zęby tego ssaka budową przypominają do tych u Turgidodon i Alphadon.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Multituberculata ^[17]	nie podano	zęby	Zęby tego ssaka wykazują różnice w budowie do tych u Paracimexomys.

Płazy

Płazy
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Opisthotriton sp. ^[20] ^[20]	UMNH VP Loc. 130	nie podano	kręgi	Nieokreślony gatunek z rodzaju Opisthotriton.
Scapherpeton sp. ^[20]	UMNH VP Loc. 77	nie podano	pierwszy kręg szyjny (atlas)	Nieokreślony gatunek z rodzaju Scapherpeton.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Urodela ^[20]	UMNH VP Loc. 77	nie podano	kręg tułowiowy	Potencjalnie nowy takson.

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby chrzęstnoszkieletowe
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Cantioscyllium estesi ^[21]	stanowiska MNA Loc. 455–1, MNA Loc. 705 i UMNH Loc. 82	nie podano	zęby	Przedstawiciel rodziny Ginglymostomatidae.
Chiloscyllium missouriense ^[21]	stanowiska UMNH Loc. 77 i MNA Loc. 455–1	nie podano	zęby	Przedstawiciel rodziny Hemiscylliidae. Jeden z zębów (MNA V 10386) wykazuje podobieństwa w budowie do Restesia americana.
Columbusia deblieuxi ^[21]	stanowisko UMNH Loc. 77	nie podano	zęby	Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kaiparowits. Przedstawiciel rodziny Ganopristidae (Sclerorhynchidae).
Cristomylus ciffelli ^[21]	stanowisko MNA Loc. 456–1	Reynolds Point	zęby	Przedstawiciel rodziny Rhinobatidae.
Hybodus sp. ^[21]	stanowisko UMNH Loc. 456–2	nie podano	MNA V10387 - ząb	Nieokreślony gatunek z rodzaju Hybodus.
Lonchidion sp. ^[21]	stanowisko UMNH Loc. 82	nie podano	UMNH VP 18917 - ząb	Nieokreślony gatunek z rodzaju Lochidon.
Texatrygon brycensis ^[21]	stanowiska UMNH Loc. 77 i UMNH Loc. 82	nie podano	zęby	Przedstawiciel rodziny Ptychotrygonidae.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson	Miejsce	Ogniwo	Materiał kopalny	Komentarz
Lepidotes sp. ^[22]	nie podano	nie podano	zęby	Nieokreślony gatunek z rodzaju Lepidotes.
Melvius cf. M. chauliodus ^[12]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	trzon kręgu i fragmenty czaszki	Okazy te nie mogą być przypisane do konkretnego gatunku Melvius.
Micropycnodon sp. ^[22]	MNA Loc. 706-2	nie podano	ząb	Nieokreślony gatunek z rodzaju Micropycnodon.
Paralbula sp. ^[22]	nie podano	nie podano	zęby	Nieokreślony gatunek z rodzaju Paralbula.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Acipenseriformes ^[12]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	fragment kolca płetwy piersiowej	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae ^[12]	stanowisko UCMP V98173	Coyote Point	fragment łuski i kręg	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
Niezidentyfikowany przedstawiciel Polyodontidae ^[22]	stanowisko MNA Loc. 456–2	nie podano	MNA 10356 - wyrostek zębowy	Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Skamieniałości śladowe i jaja

Rekonstrukcja Saurornitholestes polującego na niewielkiego ssaka. Źródło: Edward Simpson i in., 2010 [2].

W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do hadrozaurydów, ceratopsydów, dinozaurów ptasiomiednicznych oraz teropodów. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy maniraptorów polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Edward Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).

Moran i współautorzy (2010) opisali niewielkie wydrążone ślady w skamieniałym drzewie pochodzącym z formacji Wahweap. Badacze ze względu na ich morfologię (ślad w kształcie łopatki lub woreczka) uznali, iż należy do ichnorodzaju Asthenopodichnium. Prawdopodobnymi ich sprawcami były nimfy jętket poruszające się w słodkich wodach, jednakże Moran i in. (2010) nie wykluczają również innych owadów.

Rośliny i bezkręgowce

W ogniwie Last Chance Creek skamieniałości drzew występują w dużych ilościach. W kilku stanowiskach odnaleziono odciski roślin oraz liści. Duża ich część znajdowała się w piaskowcach, a czasem w nich znaleziono również słabo zachowane liście. W skałach mułowych rośliny są dość pospolite. Najczęstszymi bezkręgowcami znajdowanymi są małże, ślimaki i kraby, które są powszechne z środkowych i górnych osadów formacji (DeBlieux i in., 2013).

Bibliografia

Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876

DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w:: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, 563-587.

Doelling, H. H. (1997). "Interim geologic map of the Smoky Mountain 30 ′ x 60 ′ Quadrangle, Kane and San Juan Counties, Utah and Coconino County, Arizona". [w:] "Utah Geological Survey", Open-File Report 359, Scale 1:100,000.

Eaton, J. G. (1991). "Biostratigraphic framework for the Upper Cretaceous rocks of the Kaiparowits Plateau, southern Utah". [w:] Nations, J., & Eaton, J. G. (Red.), "Stratigraphy, Depositional Environments, and Sedimentary Tectonics of the Western Margin, Cretaceous Western Interior Seaway". Geological Society of America Special Paper, 260, pp. 47–63

Gregory, H. E., & Moore, R. C. (1931). "The Kaiparowits Region: Geographic and geologic reconnaissance of parts of Utah and Arizona". U.S. Geological Survey Professional Paper 164 (161 p).

Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. doi:10.2110/jsr.2011.22

Moran, K., Hilbert-Wolf, H. L., Golder, K., Malenda, H. F., Smith, C. J., Storm, L. P., Simpson E. L., Wizevich, M. C., & Tindall, S. E. (2010). "Attributes of the wood-boring trace fossil Asthenopodichnium in the Late Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(3-4), 662-669. doi:10.1016/j.palaeo.2010.09.015

Peterson, F., & Waldrop, H. A. (1965). "Jurassic and Cretaceous stratigraphy of south-central Kaiparowits Plateau, Utah". [w:] Goode, H. D., & Robison, R. A. (red.). "Geology and Resources of South-Central Utah: Utah Geological Society and Intermountain Association of Petroleum Geologists". Guidebook to the Geology of Utah, 19, pp. 47–69

Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Simpson, W. S., Tindall, S. E., Bernard, J. J., Jenesky, T. A., & Wizevich, M. C. (2008). "The interaction of aeolian and fluvial processes during deposition of the Upper Cretaceous capping sandstone member, Wahweap Formation, Kaiparowits Basin, Utah, USA. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 270(1-2), 19-28. doi:10.1016/j.palaeo.2008.08.009

Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Wizevich, M. C., Tandall, S. E., Fasinski, B. R., Storm, L. P., & Needle, M. D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology 38 (8): 699–702. doi:10.1130/G31019.1

Simpson, W. S., Simpson, E. L., Wizevich, M. C., Malenda, H. F., Hilbert-Wolf, H. L., & Tindall, S. E. (2010). "A preserved Late Cretaceous biological soil crust in the capping sandstone member, Wahweap Formation, Grand Staircase-Escalante National Monument, Utah: paleoclimatic implications". Sedimentary Geology, 230(3-4), 139-145. doi:10.1016/j.sedgeo.2010.07.004

Weishampel, D. B. (2004). "Dinosaur distribution". [w:] Weishampel, D. B., Osmolska, H., & Dodson, P. (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322

Zanno, L. E., Loewen, M. A., Farke, A. A., Kim, G. -S., Claessens, L. P. A. M., & McGarrity, C. T. (2013). "Late Cretaceous Theropod Dinosaurs of Southern Utah". [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 504–525.

Skocz do góry ↑ Gates, T. A., Horner, J. R., Hanna, R. R., & Nelson, C. R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854
↑ ^{Skocz do: 2,00} ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 ^2,23 ^2,24 ^2,25 ^2,26 Beveridge i in., 2022
↑ ^{Skocz do: 3,0} ^3,1 Gates, T. A., Jinnah, Z., Levitt, C., & Getty, M. A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". [w:] Eberth, D. A., & Evans, D. C. "Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium". Indiana University Press. pp. 156–173
↑ ^{Skocz do: 4,0} ^4,1 Gates, T. A., Lund, E. K., Boyd, C. A., DeBlieux, D. D., Titus, A. L., Evans, D. C., Getty, M. A., Kirkland, J. I. & Eaton, J. G. (2013). "Ornithopod Dinosaurs from the Grand Staircase–Escalante National Monument Region, Utah, and Their Role in Paleobiogeographic and Macroevolutionary Studies". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 463–481.
Skocz do góry ↑ Kirkland, J. I. & DeBlieux, D. D. (2010). "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah". [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium". Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.
Skocz do góry ↑ Loewen, M. A., Irmis, R. B., Sertich, J. J. W., Currie, P. J. & Sampson, S. D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420
↑ ^{Skocz do: 7,0} ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Kirkland, J. I., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2025). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 doi:10.1144/SP545-2023-211
Skocz do góry ↑ Lund, E. K., O'Connor, P. M., Loewen, M. A., & Jinnah, Z. A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, Machairoceratops cronusi gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. doi:10.1371/journal.pone.0154403
↑ ^{Skocz do: 9,0} ^9,1 ^9,2 Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O'Connor, P. M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 488–503.
↑ ^{Skocz do: 10,0} ^10,1 Loewen, M. A., Burns, M. E., Getty, M. E., Kirkland, J. I., Matthew, K., & Vickaryous, M. K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah". [w:]: Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 445–462
↑ ^{Skocz do: 11,0} ^11,1 ^11,2 ^11,3 ^11,4 Zanno i in., 2013
↑ ^{Skocz do: 12,00} ^12,01 ^12,02 ^12,03 ^12,04 ^12,05 ^12,06 ^12,07 ^12,08 ^12,09 ^12,10 ^12,11 Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the Adelolophus hutchisoni type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 doi:10.5070/P9331031196
Skocz do góry ↑ Evans, D. C., Williamson, T., Loewen, M. A., & Kirkland, J. I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 482–487.
↑ ^{Skocz do: 14,0} ^14,1 ^14,2 ^14,3 ^14,4 Irmis, R. B., Hutchison, J. H., Sertich, J. J. W., & Titus. A. L (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante National Monument and vicinity, southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah". Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444
↑ ^{Skocz do: 15,0} ^15,1 ^15,2 Nydam, R. L. (2013). "Lizard and Snakes from the Cenomanian to Campanian of Southern Utah: Filling the Gap in the Fossil Record of Squamata from the Late Cretaceous of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 370–423.
↑ ^{Skocz do: 16,0} ^16,1 ^16,2 ^16,3 ^16,4 Cifelli, R. L. (1990a). "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331 doi:10.1080/02724634.1990.10011817
↑ ^{Skocz do: 17,00} ^17,01 ^17,02 ^17,03 ^17,04 ^17,05 ^17,06 ^17,07 ^17,08 ^17,09 ^17,10 ^17,11 ^17,12 ^17,13 ^17,14 ^17,15 ^17,16 ^17,17 Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.
Skocz do góry ↑ Cifelli, R. L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360 doi:10.1080/02724634.1990.10011819
Skocz do góry ↑ Cifelli, R. L. (1990c). "A primitive higher mammal from the Late Cretaceous of southern Utah". Journal of Mammalogy, 71(3), 343-350. doi:10.2307/1381944
↑ ^{Skocz do: 20,0} ^20,1 ^20,2 ^20,3 Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Cifelli, R. L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 237–272
↑ ^{Skocz do: 21,0} ^21,1 ^21,2 ^21,3 ^21,4 ^21,5 ^21,6 Kirkland, J. I., Eaton, J. G. & Brinkman, D. B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 153–194.
↑ ^{Skocz do: 22,0} ^22,1 ^22,2 ^22,3 Brinkman, D. B., Newbrey, M. G., Neuman, A. G., & Eaton, J. G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 195–236

[1] Skocz do góry ↑ Gates, T. A., Horner, J. R., Hanna, R. R., & Nelson, C. R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854

[Beveridge2022-2] {Skocz do: 2,00} ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 ^2,20 ^2,21 ^2,22 ^2,23 ^2,24 ^2,25 ^2,26 Beveridge i in., 2022

[Gates2014-3] {Skocz do: 3,0} ^3,1 Gates, T. A., Jinnah, Z., Levitt, C., & Getty, M. A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". [w:] Eberth, D. A., & Evans, D. C. "Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium". Indiana University Press. pp. 156–173

[Gates2013-4] {Skocz do: 4,0} ^4,1 Gates, T. A., Lund, E. K., Boyd, C. A., DeBlieux, D. D., Titus, A. L., Evans, D. C., Getty, M. A., Kirkland, J. I. & Eaton, J. G. (2013). "Ornithopod Dinosaurs from the Grand Staircase–Escalante National Monument Region, Utah, and Their Role in Paleobiogeographic and Macroevolutionary Studies". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 463–481.

[5] Skocz do góry ↑ Kirkland, J. I. & DeBlieux, D. D. (2010). "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah". [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium". Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.

[6] Skocz do góry ↑ Loewen, M. A., Irmis, R. B., Sertich, J. J. W., Currie, P. J. & Sampson, S. D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420

[Kirkland2024-7] {Skocz do: 7,0} ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Kirkland, J. I., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2025). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 doi:10.1144/SP545-2023-211

[8] Skocz do góry ↑ Lund, E. K., O'Connor, P. M., Loewen, M. A., & Jinnah, Z. A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, Machairoceratops cronusi gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. doi:10.1371/journal.pone.0154403

[Loewen2013b-9] {Skocz do: 9,0} ^9,1 ^9,2 Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O'Connor, P. M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 488–503.

[Loewen2013c-10] {Skocz do: 10,0} ^10,1 Loewen, M. A., Burns, M. E., Getty, M. E., Kirkland, J. I., Matthew, K., & Vickaryous, M. K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah". [w:]: Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 445–462

[Zanno2013-11] {Skocz do: 11,0} ^11,1 ^11,2 ^11,3 ^11,4 Zanno i in., 2013

[Holroyd2016-12] {Skocz do: 12,00} ^12,01 ^12,02 ^12,03 ^12,04 ^12,05 ^12,06 ^12,07 ^12,08 ^12,09 ^12,10 ^12,11 Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the Adelolophus hutchisoni type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 doi:10.5070/P9331031196

[13] Skocz do góry ↑ Evans, D. C., Williamson, T., Loewen, M. A., & Kirkland, J. I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 482–487.

[Irmis2013-14] {Skocz do: 14,0} ^14,1 ^14,2 ^14,3 ^14,4 Irmis, R. B., Hutchison, J. H., Sertich, J. J. W., & Titus. A. L (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante National Monument and vicinity, southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah". Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444

[Nydam2013-15] {Skocz do: 15,0} ^15,1 ^15,2 Nydam, R. L. (2013). "Lizard and Snakes from the Cenomanian to Campanian of Southern Utah: Filling the Gap in the Fossil Record of Squamata from the Late Cretaceous of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 370–423.

[Cifelli1990a-16] {Skocz do: 16,0} ^16,1 ^16,2 ^16,3 ^16,4 Cifelli, R. L. (1990a). "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331 doi:10.1080/02724634.1990.10011817

[Eaton2002-17] {Skocz do: 17,00} ^17,01 ^17,02 ^17,03 ^17,04 ^17,05 ^17,06 ^17,07 ^17,08 ^17,09 ^17,10 ^17,11 ^17,12 ^17,13 ^17,14 ^17,15 ^17,16 ^17,17 Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.

[Cifelli1990b-18] Skocz do góry ↑ Cifelli, R. L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360 doi:10.1080/02724634.1990.10011819

[19] Skocz do góry ↑ Cifelli, R. L. (1990c). "A primitive higher mammal from the Late Cretaceous of southern Utah". Journal of Mammalogy, 71(3), 343-350. doi:10.2307/1381944

[Gardner2013-20] {Skocz do: 20,0} ^20,1 ^20,2 ^20,3 Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Cifelli, R. L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 237–272

[Kirkland2013-21] {Skocz do: 21,0} ^21,1 ^21,2 ^21,3 ^21,4 ^21,5 ^21,6 Kirkland, J. I., Eaton, J. G. & Brinkman, D. B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 153–194.

[Brinkman2013-22] {Skocz do: 22,0} ^22,1 ^22,2 ^22,3 Brinkman, D. B., Newbrey, M. G., Neuman, A. G., & Eaton, J. G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 195–236

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

Wahweap: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 22:15, 6 mar 2025

Wstęp

Etymologia

Historia badań

Litologia

Last Chance Creek

Reynolds Point

Coyote Point

Pardner Canyon

Paleośrodowisko

Paleofauna

Dinozaury

Krokodylomorfy

Żółwie

Łuskonośne

Ssaki

Płazy

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe

Skamieniałości śladowe i jaja

Rośliny i bezkręgowce

Bibliografia

Menu nawigacyjne

Narzędzia osobiste

Przestrzenie nazw

Warianty

Widok

Więcej

Szukaj

Nawigacja

Kategorie

Narzędzia

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-<small>
+{{Formacja
-{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk"
+ |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]], [[Michał Siedlecki]]
-| Autorzy: [[Paweł Konarzewski]], [[Michał Siedlecki]]
+ |Korekta                =
-|-
+ |nazwa                  = Formacja Wahweap
-| Korekta:
+ |wiek                   = {{Występowanie|82.2|77.3}}
-|}
+ok. 82,2-77,3 [[Ma]]<br>
-</small>
+<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
-----
+ |miejsce                = [[USA]] - Utah
-{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
+ |podjednostki           = ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon
-! colspan=2 | Formacja Wahweap
+ |underlies              = [[formacja]] [[Kaiparowits]]
-|-
+ |overlies               = [[formacja]] [[Straight Cliffs]]
-! '''Miąższość''':
+ |miąższość              = ok. 360-460 m
-| 410 m
+ |klimat                 = ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi, z czasem bardziej suchy
-|-
+ |litologia              = piaskowce, mułowce, iłowce, łupki
-! '''Wiek''':
+ |typowy                 =
-|{{Występowanie|82.2|79.3}}<br>
+ |grafika                = Wahweap Formation 933.jpg
-ok. 82,2-79,3 [[Ma]]<br>(przedział z niepewnością ok. 83,6-76,7 [[Ma]])<br><small>([[późna kreda]], [[kampan]])</small>
+ |podpis                 = Odsłonięcia skał [[formacja|formacji]] Wahweap w pobliżu jeziora Powell. Fot. Gillfoto [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wahweap_Formation_933.jpg]
-|-
+ |mapa                   =
-! '''Ówczesny klimat''':
-| ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi
-|-
-! '''Kraj''':
-| [[USA]] - Utah
-|-
-| colspan=2 |[[Plik:Wahweap in Shadow (8164183821).jpg|400px]]
-<small>Skały osadowe formacji Wahweap</small>
-|-
-! colspan=2 | Mapa pokazująca odnalezione skamieniałości dinozaurów
-|-
-| colspan=2 |
 <display_points type="terrain" zoom=4>
-.1781,-111.349~ Lokalizacja holotypu ''Diabloceratops eatoni''
+.1781,-111.349~ lokalizacja holotypu ''Diabloceratops eatoni''
-.5° N, 111.6° W ~ Lokalizacja holotypu ''Machairoceratops cronusi''
+.5° N, 111.6° W ~ lokalizacja holotypu ''Machairoceratops cronusi''
-.1911, -111.6467~ Lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 16704
+.1911, -111.6467~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 16704
-.1911, -111.6467~ '''UMNH VP 20200''' - okaz holotypowy ''[[Lythronax]] argestes''
+.1911, -111.6467~  lokalizacja holotypu''Lythronax argestes''
-Pilot Knoll, Utah, USA~ Lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 20600
+Pilot Knoll, Utah, USA~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 20600
-Death Ridge, Utah, USA~ Lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 9549
+Death Ridge, Utah, USA~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 9549
 </display_points>
-|}
+}}
 ==Wstęp==
-[[Formacja]] Wahweap jest położona na południu stanu Utah w Stanach Zjednoczonych. Jest datowana na wczesny i środkowy [[kampan]].
+[[Formacja]] Wahweap to [[formacja|jednostka litostratygraficzna]] położona na terenie dzisiejszych [[USA|Stanów Zjednoczonych]]. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy [[kampan]].
+==Etymologia==
+Nazwa formacji pochodzi od rzeki Wahweap mającej 89,5 km długości przechodzącej przez omawianą jednostkę geologiczną.
 ==Historia badań==
-Formację po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku. Określili, że piaskowce Wahweap powstały w wyniku akumulacji rzecznej o grubości od 360 do 460 m składającej się z mułowców zalewowych i piaskowców powstałych w korytach rzecznych. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana. Eaton (1991) zaproponował nieformalny podział osadów na dolne, środkowe i górne ogniwo ze względu na różnice w budowie skał. W 2022 roku Beveridge wraz z wspólnikami nazwali ogniwa oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap.
+[[Formacja|Formację]] po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku jako piaskowce Wahweap. Stwierdzili, że ich miąższość wynosi 360-460 m i składają się głównie z piaskowców i mułowców. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana sedymentologiczne. Eaton (1991) oraz Doelling (1997) zaproponowali różne modele litostratygraficzne dla [[formacja|formacji]] Wahweap. Pierwszy autor badał skały na płaskowyżu Kaiparowits. Zaproponował on cztery potencje ogniwa, które różnią się od siebie budową skał. Z kolei Doelling (1997) zajmował się odsłonięciami na płaskowyżach Markagunt i Paunsaugunt. Naukowiec ten podzielił pokłady Wahweap jedynie na dwa ogniwa: dolne i górne. Wiek górnego ogniwa zaproponowanego przez Doellinga (1997) był taki sam jak najwyższe (obecnie znane jako Pander Canyon) podane przez Eatona (1991). W 2022 roku Beveridge współpracownicy nadali nazwę podjednostkom opisanych przez Eatona oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap na płaskowyżu Kaiparowits.
-==Geologia==
-[[Plik:Wahweap fauna.jpg|300px|thumb|right| Dinozaury z formacji Wahweap. Grupa ''Diabloceratops'' zażywa kąpiel błotną. Do wędrującego stada ''Acristavus'' zbliża się ''Lythronax''. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/We-sit-quietly-A-caring-mother-var-2-931035023]]]
-Formacja Wahweap znajduje się na południu stanu Utah, wzdłuż krawędzi płaskowyżów Markagunt i Paunsaugunt oraz jest rozległa na cały płaskowyż Kaiparowits. Najniższe osady stykają się z formacją [[Straight Cliffs]], a najwyższe z [[Kaiparowits]]. Jest ona również skorelowana z formacjami [[Masuk]] i [[Tarantula Mesa]], które znajdują się na północny wschód w  kotlinie Henry. Jednak najbardziej obfitą w skamieniałości jest formacja Wahweap. Opisywaną formację tworzą osady pochodzenia rzecznego (piaskowce oraz mułowce). Według Jinnah i Robertsa (2011) znajdowały się tam środowiska wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Sądzą, że występował tam klimat wilgotny z sezonowymi porami suszy. Beveridge i in. (2022) w swoim badaniu wyróżnili cztery ogniwa:
+==Litologia==
 ===Last Chance Creek===
-'''Wiek:''' 82,17-81,55 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 83,64-81,47 [[Ma]])
+'''Wiek:''' ok. 82,2-81,6 [[Ma]]
-'''Miąższość:''' 0-64 m
+'''Miąższość:''' 65 m
-'''Charakterystyka:''' Pierwsze ogniwo w formacji, znane wcześniej jako dolne ogniwo. Składa się głównie z mułowców oraz piaskowców.
+'''Charakterystyka:''' Podjednostka Last Chance Creek (dawniej dolne) styka się z ogniwem Drip Tank należącym do [[formacja|formacji]] [[Straigth Cliffs]]. Najniższe warstwy [[formacja|formacji]] Wahweap składają się głównie z mułowców. W niektórych miejscach przechodzą one w piaskowce, które osadziły się w korytach pradawnych rzek (np. w Tibbet Springs). Piaskowce tej podjednostki są średnio- i gruboziarniste, słabo posortowane, a ich warstwy są ułożone ukośnie. U podstawy piaskowców kanałowych (powstałych na dnach dawnych rzek) występuje nagromadzenie osadów zawierających fragmenty mułowców oraz skamieniałe kości. Wzdłuż dawnych brzegów rzek cienkowarstwowe osady piaszczyste przechodzą w kierunku dalszym w organiczne mułowce i łupki, a rzadziej w zielone iłowce. W piaskowcach wylewowych można znaleźć dużą ilość skamieniałego drzewa. Ogniwo Last Chance Creek kończy się charakterystycznym piaskowcem tworzącym półkę skalną o grubości 5 m (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).
 ===Reynolds Point===
-'''Wiek:''' 81,55-80,62 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 82,17-80,11 [[Ma]])
+'''Wiek:''' ok. 81,6-80,6 [[Ma]]
-'''Miąższość:''' 65-175 m
+'''Miąższość:''' 112 m
-'''Charakterystyka:''' Drugie ogniwo znane wcześniej jako środkowe ogniwo. Zawiera większą ilość osadów zalewowych oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż Last Chance Creek.
+'''Charakterystyka:''' Ogniwo Reynolds Point (dawniej środkowe) składa się z piaskowców, piaszczystych mułowców oraz mułowców, które tworzą zbocza. Ta podjednostka zawiera większą ilość osadów rzecznych (szaro-brązowe piaszczyste mułowce, mułowce, rzadziej iłowce i łupki) oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż ogniwo Last Chance Creek. Warstwy te zawierają niedużą ilość łupków i mułowców organicznych, ale ogólnie są mniej zasobne w materię organiczną niż dolna część (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).
 ===Coyote Point===
-'''Wiek:''' 80,61-79,02 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 81-78,02 [[Ma]])
+'''Wiek:''' ok. 80,6-79 [[Ma]]
-'''Miąższość:''' 176-312 m
+'''Miąższość:''' 138 m
-'''Charakterystyka:''' Dawniej znana jako górna część. Dominują w niej piaskowce, a u podstaw tego ogniwa prawdopodobnie morze wpłynęło na tworzenie osadów.
+'''Charakterystyka:''' Ogniwo Coyote Point (dawniej górne) tworzą głównie serię dobrze zcementowanych piaskowców, z mniejszym udziałem naprzemiennych warstw mułowców niż w ogniwie Reynolds Point. W tej podjednostce piaskowce tworzą strome zbocza. Osady aluwialne obecne w tych warstwach składają się z piaszczystych mułowców, mułowców oraz nieciągłych cienkich łupków organicznych oraz rzadkich iłowców. Ogniwo Coyote Point zawiera więcej skamieniałości niż pozostałe i zawiera liczne, choć fragmentaryczne kości dinozaurów, krokodyli, żółwi i ryb, a także słodkowodne mięczaki (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).
 ===Pardner Canyon===
-'''Wiek:''' 79-77,29 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 79,98-76,67 [[Ma]])
+'''Wiek:''' ok. 79-77,3 [[Ma]]
-'''Miąższość:''' 313-410 m
+'''Miąższość:''' ~100 m
-'''Charakterystyka:''' Dominują w niej piaskowce tworzące klify oraz mułowce.
+'''Charakterystyka:''' Ogniwo Pander Canyon (dawniej ''Upper Capping Sandstone'') jest zdominowane przez słabo posortowane piaskowce i zlepieńce tworzące klify, z cienkimi, izolowanymi mułowców występujących w formie soczewek. Ogniwo zawiera również skały pochodzenia eolicznego. Podjednostka ta styka się z dolną częścią [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]]. Miąższość zmienia się na płaskowyżach Kaiparowits, Markagunt i Paunsaugunt, gdzie osiąga maksymalnie około 140 m na północnej części. Osady w tym miejscu stają się również bardziej gruboziarniste, gdzie w północnych częściach płaskowyżu Kaiparowits częściej występują żwirowe zlepieńce z otoczakami krzemienia i wapienia. Pokłady te swoim wiekiem odpowiadają piaskowcom [[Tarantula Mesa]] (Eaton, 1991; Simpson i in., 2008; Beveridge i in., 2022).
+==Paleośrodowisko==
+[[Plik:Wahweap Formation dinosaurs.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja paleośrodowiska oraz dinozaurów z formacji Wahweap. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/We-sit-quietly-A-caring-mother-var-2-931035023]]]
+W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. ''Western Interior Seaway'') dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z [[formacja|formacji]] Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami. Obecność osadów eolicznych oraz biologicznych skorup glebowych w ogniwie Pander Canyon może świadczyć o tymczasowej zmianie klimatu bardziej wilgotnego na bardziej suchy (Jinnah i Roberts, 2011; Wendy Simpson i in., 2010; Simpson i in., 2008).
 ==Paleofauna==
-Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodyle, żółwie, ssaki, ryby oraz morskie bezkręgowce.
+Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodylomorfy, żółwie, ssaki, płazy, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: ''[[Lythronax]]'', ''[[Acristavus]]'', ''[[Machairoceratops]]'', ''[[Diabloceratops]]'' oraz ''[[Adelolophus]]''. Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie [[formacja|formacji]] (Zanno i in., 2013).
 ===Dinozaury===
 {| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
@@ Linia 92: / Linia 85: @@
 |-
 |
-''[[Adelolophus|Adelolophus hutchisoni]]''
+''[[Acristavus|Acristavus gagslarsoni]]'' <ref> Gates, T. A., Horner, J. R., Hanna, R. R., & Nelson, C. R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. [[doi:10.1080/02724634.2011.577854]]</ref><ref name=Beveridge2022>Beveridge i in., 2022</ref>
 |
-UCMP V98173
+Star Seep
+|
+Reynolds Point
+|
+m
+|
+UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny
+|
+Występował również w formacji [[Two Medicine]].
+|
+[[Plik:Acristavus gagslarsoni.png|200px]]
+|-
+|
+''[[Adelolophus|Adelolophus hutchisoni]]'' <ref name=Gates2014> Gates, T. A., Jinnah, Z., Levitt, C., & Getty, M. A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". [w:] Eberth, D. A., & Evans, D. C. "Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium". Indiana University Press. pp. 156–173 </ref>
+|
+stanowisko UCMP V98173
 |
 Coyote Point
@@ Linia 102: / Linia 110: @@
 USMP 152028 - niekompletna kość szczękowa
 |
-Jeden z najstarszych znanych [[Lambeosaurinae|lambeozauryn]]ów.
+Najstarszy znany [[Lambeosaurinae|lambeozauryn]] z Ameryki Północnej.
 |
 [[Plik:Adelolophus LM.png|200px]]
 |-
 |
-''[[Acristavus|Acristavus gagslarsoni]]''
+[[cf]]. ''[[Brachylophosaurus]]'' <ref name=Gates2013>Gates, T. A., Lund, E. K., Boyd, C. A., DeBlieux, D. D., Titus, A. L., Evans, D. C., Getty, M. A., Kirkland, J. I. & Eaton, J. G. (2013). "Ornithopod Dinosaurs from the Grand Staircase–Escalante National Monument Region, Utah, and Their Role in Paleobiogeographic and Macroevolutionary Studies". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 463–481. </ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-Star Seep
+Death Ridge
+<hr>
+Wesses Canyon
 |
+Pardner Canyon
+<hr>
 Reynolds Point
 |
-m
+dolne warstwy ogniwa Pardner Canyon
+<hr>
+środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-UMNH VP 16607 - kości łzowe, puszka mózgowa, kręg szyjny
+UMNH VP 9548 - niekompletna kość szczękowa oraz kości kończyn przednich
+<hr>
+kość jarzmowa (UMNH VP 19465)
 |
-Występował również w formacji Two Medicine.
+Okaz UMNH VP 9458 wykazuje liczne podobieństwa w budowie do ''[[Brachylophosaurus|Brachylophosaurus canadensis.]]''. <ref name=Gates2013></ref>
+<hr>
+Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny ''Amiidae'' (UMHN VP 19464). <ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-[[Plik:Acristavus.jpg|200px]]
+[[Plik:Brachylophosaurus canadensis.png|200px]]
 |-
 |
-''[[Diabloceratops|Diabloceratops eatoni]]''
+''[[Diabloceratops|Diabloceratops eatoni]]'' <ref>Kirkland, J. I. & DeBlieux, D. D. (2010). "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah". [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium". Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.</ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Last Chance
@@ Linia 132: / Linia 150: @@
 UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)
 |
-Jeden z najbardziej bazalnych [[centrozauryn]]ów.
+Jeden z najbardziej znanych prymitywnych [[centrozauryn]]ów.
 |
-[[Plik:Diabloceratops.png|200px]]
+[[Plik:Diabloceratops UDL.png|200px]]
 |-
 |
-''[[Lythronax|Lythronax argestes]]''
+''[[Lythronax|Lythronax argestes]]'' <ref>Loewen, M. A., Irmis, R. B., Sertich, J. J. W., Currie, P. J. & Sampson, S. D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. [[doi:10.1371/journal.pone.0079420]]</ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Nipple Butte
@@ Linia 152: / Linia 170: @@
 |-
 |
-''[[Machairoceratops|Machairoceratops cronusi]]''
+[[Hadrosauroidea]] gen. nov. <ref name=Kirkland2024>Kirkland, J. I., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2025). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 [[doi:10.1144/SP545-2023-211]]</ref><ref name=Beveridge2022></ref>
+|
+Brigham Plains
+|
+Reynolds Point
+|
+dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
+|
+częściowy szkielet
+|
+Potencjalnie nowy takson.
+|-
+|
+''[[Machairoceratops|Machairoceratops cronusi]]'' <ref>Lund, E. K., O'Connor, P. M., Loewen, M. A., & Jinnah, Z. A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, ''Machairoceratops cronusi'' gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. [[doi:10.1371/journal.pone.0154403]] </ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Star Seep
@@ Linia 158: / Linia 189: @@
 Coyote Point
 |
 m
 |
 UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka
 |
-Bliski kuzyn ''[[Diabloceratops]]'', znany wcześniej jako "Wahweap centrosaurinae B".
+Bliski kuzyn ''[[Diabloceratops]]'', znany wcześniej jako "Wahweap Centrosaur B".
 |
-[[Plik:Machairoceratops cronusi.jpg|200px]]
+[[Plik:Machairoceratops UDL.png|200px]]
 |-
 |
-Nienazwany centrozauryn (takson z Nipple Butte)
+[[Nodosauridae]] gen. nov. <ref name=Kirkland2024></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-Nipple Butte
+Right Hand Collet Canyon
+|
+Reynolds Point
+|
+środkowe osady ogniwa Reynolds Point
+|
+UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
+|
+Potencjalnie nowy takson.
+|-
+|
+[[Pachycephalosauridae]] gen. nov. <ref name=Kirkland2024></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
+|
+Brigham Plains
+|
+Last Chance Creek
+|
+środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek
+|
+DMNH EVP. 131000 - nie podano
+|
+Potencjalnie nowy takson.
+|-
+|
+"Wahweap Centrosaur A" <ref name=Loewen2013b>Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O'Connor, P. M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 488–503.</ref><ref name=Beveridge2022></ref><ref name=Kirkland2024></ref>
+|
+Pilot Knoll
 |
 Last Chance Creek
 |
 m
+|
+UMNH VP 20600 - niekompletna czaszka
+|
+Potencjalnie nowy takson. Najstarszy centrozauryn odnaleziony w omawianej formacji. Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u ''[[Albertaceratops]]''.
+|-
+|
+"Wahweap Centrosaur C" <ref name=Loewen2013b></ref><ref name=Beveridge2022></ref><ref name=Kirkland2024></ref>
+|
+Death Ridge
+|
+Pardner Canyon
+|
+m
+|
+UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego
+|
+Potencjalnie nowy takson. Najmłodszy centrozauryn z omawianej formacji.
+|-
+|
+Niezidentyfikowany [[ankylozauryd]] <ref name=Loewen2013c>Loewen, M. A., Burns, M. E., Getty, M. E., Kirkland, J. I., Matthew, K., & Vickaryous, M. K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah". [w:]: Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 445–462</ref>
+|
+nie podano
+|
+Coyote Point
 |
-UMNH VP 16704 - częściowa czaszka
+nie podano
 |
-Początkowo został przypisany do ''[[Diabloceratops]]'', jednak uważa się go za odrębny takson od ''Diabloceratops''.
+OMNH 21280 (częściowo), 21858 i 24276 - 3 zęby
 |
-[[Plik:UMNH VP 16704 Nipple Butte.png|200px]]
+Niediagnostyczny takson.
 |-
 |
-Nienazwany centrozauryn (takson z Pilot Knoll)
+Niezidentyfikowany [[centrozauryn]] (takson z Nipple Butte) <ref name=Loewen2013b></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-Pilot Knoll
+Nipple Butte
 |
 Last Chance Creek
@@ Linia 190: / Linia 271: @@
 m
 |
-UMNH VP 20600 - tylna część kości ciemieniowej z różkami ciemieniowymi oraz fragmentaryczna puszka mózgowa
+UMNH VP 16704 - częściowa czaszka
 |
-Najstarszy centrozauryn z formacji, znany jako "Wahweap centrosaurinae A". Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u ''[[Albertaceratops]]''.
+Początkowo został przypisany do ''[[Diabloceratops]]'', jednak uważa się go za odrębny takson od ''[[Diabloceratops]]''.
+|
+[[Plik:UMNH VP 16704 Nipple Butte.png|200px]]
 |-
 |
-Nienazwany centrozauryn (takson z Death Ridge)
+Niezidentyfikowany [[dromeozauryd]] (Morfotyp A) <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
+<hr>
+Niezidentyfikowany [[dromeozauryd]] (Morfotyp B) <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 |
-Death Ridge
+nie podano
 |
 Coyote Point
 |
-m (granica między ogniwem Coyot Point a Pardner Canyon)
+nie podano
 |
-UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego
+zębów, w tym MNA NB-9
+<hr>
+UCM 8613 - ząb
 |
-Najmłodszy centrozauryn z formacji, znany jako "Wahweap centrosaurinae C".
+Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do ''[[Dromaeosaurus]]''.
+<hr>
+Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do ''[[Saurornitholestes]]''.
 |-
 |
-Nienazwany hadrozauryd
+Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Wesses Canyon
@@ Linia 221: / Linia 310: @@
 |-
 |
-Nienazwany hadrozauryd
+Niezidentyfikowane [[Hadrosauridae|hadrozauryd]]y<ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Wesses Cove
+<hr>
+Nipple Butte
 |
 Reynolds Point
+<hr>
+Last Chance Creek
 |
 dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
+<hr>
+niższe warstwy ogniwa Last Chance Creek
 |
 łopatka (UMHN VP 20215), kość zębowa (UMNH VP 20216), bliższa część kości ramiennej
+<hr>
+UMNH VP 20616 - [[artykułowany]] szkielet pozaczaszkowy
 |
-Potencjalnie nowy takson.
+Być może nowe taksony.
 |-
 |
-Nienazwany hadrozauryd
+Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Holroyd2016></ref>
-|Nipple Butte
+|
+nie podano
 |
-Last Chance Creek
+Coyote Point
 |
-niższe warstwy ogniwa Last Chance Creek
+ok. 213 m
 |
-[[artykułowany]] szkielet pozaczaszkowy (UMNH VP 20616)
+UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej
+UCMP 235253 - kręg
+UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk
 |
-Potencjalnie nowy takson.
+Niediagnostyczny takson.
 |-
 |
-Nienazwane hadrozaurydy
+Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-nie podano
+Tibbet Springs
 |
-Coyote Point
+Last Chance Creek
 |
-ok. 213 m
+m
 |
-UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej; UCMP 235253 - kręg ; UCMP 252000 , 252001  oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk
+złoże kostne hadrozaurydów
-|
-Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne). Możliwe, że należały do Saurolophinae.
 |-
 |
-Nienazwany hadrozauryd
+Niezidentyfikowane [[nodozauryd]]y <ref name=Loewen2013c></ref>
 |
 nie podano
 |
-Coyote Point
+prawdopodobnie Last Chance Creek, Reynolds Point i Coyote Point
 |
 nie podano
 |
-zębów
+zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)
 |
-Takson niediagnostyczny. Możliwe, że jest to więcej niż jeden takson.
+Taksony te nie wykazują żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
 |-
 |
-Nienazwany pachycefalozauryd
+Niezidentyfikowany [[pachycefalozauryd]] <ref>Evans, D. C., Williamson, T., Loewen, M. A., & Kirkland, J. I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 482–487.</ref>
 |
 Clints Cove
+|
+Reynolds Point
 |
 dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-nieznana
+UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa oraz zęby
-|
-UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła oraz zęby
 |
 Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
 |-
 |
-Nienazwany ankylozauryd
+Niezidentyfikowane [[teropod]]y <ref name=Holroyd2016>Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the ''Adelolophus hutchisoni'' type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 [[doi:10.5070/P9331031196]]</ref>
 |
 nie podano
 |
 Coyote Point
 |
-nieznane
+ok. 213 m
 |
-OMNH 21280 (częściowo), 21858 i 24276 - 3 zęby
+UCMP 235246 - tylna część paliczka
+UCMP 235247 i 235251 - przednie części kości udowych
+UCMP 235248 - kość śródstopia III
+UCMP 235249-50 - tylna część kości udowej, zęby
 |
-Niediagnostyczny takson.
+Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne). Dawniej przypisywane do ''[[Richardoestesia]]'' i ''[[Paronychodon]]''.
 |-
+|
+Niezidentyfikowany [[troodontyd]] <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
+|
+nie podano
+|
+Coyote Point
+|
+nie podano
+|
+OMNH 21988 i 24237 - zęby
+|
+Takson niediagnostyczny. Dawniej przypisywany do ''[[Troodon]]''.
 |-
 |
-[[cf]]. ''[[Brachylophosaurus]]''
+Niezidentyfikowane [[tyranozauryd]]y <ref name=Holroyd2016></ref><ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 |
-Death Ridge
+nie podano
 |
 Coyote Point
 |
-górne osady ogniwa Coyote Point
+nie podano
+<hr>
+ok. 213 m
 |
-UMNH VP 9548 - niekompletna kość szczękowa oraz kości kończyn przednich
+OMNH 23635 - ząb <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
+<hr>
+UCMP 235245 - częściowy ząb <ref name=Holroyd2016></ref>
 |
-Prawdopodobnie reprezentuje rodzaj ''[[Brachylophosaurus]]''
+Niediagnostyczne taksony.
 |-
 |
-[[cf.]] ''[[Brachylophosaurus]]''?
+Niezidentyfikowany [[Saurolophini|zaurolofin]] <ref name=Gates2014></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-Wesses Canyon
+Camp Flat
 |
 Reynolds Point
 |
 środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-kość jarzmowa (UMNH VP 19465)
+złoże kostne
 |
-[[Saurolophinae|zaurolofin]] blisko spokrewniony z brachylofozaurem. Razem z nim znaleziono kość szczękową ryby z rodziny ''Amiidae'' (UMHN VP 19464)
+Potencjalnie nowy takson.
+|}
+===Krokodylomorfy===
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
+|-
+! colspan="7" align="center" |'''Krokodylomorfy
+|-
+!Takson
+!Miejsce
+!Ogniwo
+!Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
+!Grafika
 |-
 |
-cf. ''[[Thescelosaurus]]''
+[[cf.]] ''Deinosuchus'' <ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-nie podano
+Tibbers Springs
+<hr>
+Nipple Butte
+<hr>
+Brigham Plains
 |
-Coyote Point
+Last Chance Creek
+<hr>
+Last Chance Creek
+<hr>
+Reynolds Point
 |
-nie podano
+dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-OMNH 21813 i 24281 - zęby
+częściowe szkielety
 |
-Takson niediagnostyczny, najprawdopodobniej nie należący do ''Thescelosaurus''.
+Prawdopodobnie największe krokodylomorfy odnalezione w formacji Wahweap.
+|
+[[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]]
 |-
 |
-Nienazwany nodozauryd
+Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodylia
 |
-nie podano
+nie podano <ref name=Irmis2013></ref>
+<hr>
+Nipple Butte <ref name=Beveridge2022></ref>
+<hr>
+Coyote Canyon <ref name=Beveridge2022></ref>
+|
+nie podano
+<hr>
+Last Chance Creek
+<hr>
+Reynolds Point
 |
-prawdopodobnie Last Chance Creek, Reynolds Point i Coyote Point
+nie podano
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
+<hr>
+środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
+UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe
+UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa
+<hr>
 nie podano
+<hr>
+kręg
 |
-zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy, częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)
+Być może niediagnostyczne taksony.
-|
-Takson ten nie wykazuje żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
 |-
 |
-Nienazwany nodozauryd
+Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodyliformes <ref name=Beveridge2022></ref><ref name=Irmis2013> Irmis, R. B.,  Hutchison, J. H., Sertich, J. J. W., & Titus. A. L (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante  National  Monument  and  vicinity, southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah". Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444</ref>
 |
-Right Hand Collet Canyon
+stanowisko UCMP V98173 <ref name=Irmis2013></ref>
+<hr>
+Brigham Plains<ref name=Beveridge2022></ref>
 |
-Reynolds Point
+Coyote Point
+<hr>
+Last Chance Creek
 |
-środkowe osady ogniwa Reynolds Point
+powyżej 200 m
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
 |
-UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
+UCMP 150157 - fragment kości zębowej
+<hr>
+nie podano
 |
-Prawdopodobnie nowy takson.
+Być może niediagnostyczne taksony.
 |-
 |
-cf. ''[[Aublysodon]]''
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia <ref name=Irmis2013></ref>
 |
-nie podano
+stanowisko UCMP V98173
 |
 Coyote Point
 |
-nie podano
+powyżej 200 m
 |
-OMNH 2409 (częściowo) - ząb
+UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa
 |
-Takson niediagnostyczny, prawdopodobnie nie należący do ''Aublysodon''.
+Być może niediagnostyczny takson.
 |-
 |
-Nienazwany tyranozauryd
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia <ref name=Irmis2013></ref>
 |
 nie podano
 |
-Coyote Point
+nie podano
 |
 nie podano
 |
-OMNH 23635 - ząb
+UMNH VP 9547 - fragmenty żuchwy, zęby i osteodermy
+UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma
 |
-Takson niediagnostyczny.
+Być może niediagnostyczne taksony.
+|}
+===Żółwie===
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
+|-
+! colspan="6" align="center" |'''Żółwie
+|-
+!Takson
+!Miejsce
+!Ogniwo
+!Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
 |-
 |
-Nienazwany tyranozauryd
+''Arvinochelys'' [[sp.]] <ref name=Holroyd2016></ref>
 |
-nie podano
+stanowisko UCMP V98173
 |
 Coyote Point
 |
-ok. 213 m
+powyżej 200 m
 |
-UCMP 235245 - częściowy ząb
+UCMP 235584 - fragment skorupy
 |
-Takson niediagnostyczny.
+Zachowany element skorupy wykazuje podobieństwa w budowie do tej u  ''Arvinochelys goldeni''.
 |-
 |
-Nienazwany dromeozauryn
+''Basilemys'' [[sp.]] <ref name=Holroyd2016></ref>
 |
-nie podano
+stanowisko UCMP V98173
 |
 Coyote Point
 |
-nie podano
+powyżej 200 m
 |
-MNA NB-9 - ząb
+UCMP 252017 i UCMP 235242 - fragmenty skorupy
 |
-Takson niediagnostyczny.
+Na skorupie znajdywały się nierównomiernie rozmieszczone guzki.
 |-
 |
-Nienazwany dromeozauryn
+''Neurankylus'' [[sp.]]
 |
-nie podano
+stanowisko UCMP V98173 <ref name=Holroyd2016></ref>
+<hr>
+Nipple Butte<ref name=Beveridge2022></ref>
+<hr>
+Star Seep<ref name=Beveridge2022></ref>
+<hr>
+Brigham Plains<ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Coyote Point
+<hr>
+Lasy Chance Creek
+<hr>
+Reynolds Point
+<hr>
+Reynolds Point
 |
-nie podano
+powyżej 200 m
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-zębów
+UCMP 235240 - fragment skorupy
+<hr>
+skorupa
+<hr>
+elementy skorupy
+<hr>
+częściowy szkielet
 |
-Takson niediagnostyczny. Możliwe, że jest to więcej niż jeden takson.
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Neurankylus''.
 |-
 |
-Nienazwany welociraptoryn
+Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae
 |
-nie podano
+stanowisko UCMP V98173 <ref name=Holroyd2016></ref>
+<hr>
+Tibbet Springs<ref name=Beveridge2022></ref>
+<hr>
+Wesses Cove<ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Coyote Point
+<hr>
+Lasy Chance Creek
+<hr>
+Reynolds Point
 |
-nie podano
+powyżej 200 m
+<hr>
+dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek
+<hr>
+środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-UCM 8613 - ząb
+UCMP 235237-235239 - fragmenty skorupy
+<hr>
+UMNH VP 20645 - nie podano
+<hr>
+UMNH VP 20643 - fragmenty skorupy oraz kończyny przednie
 |
-Takson niediagnostyczny.
+Zachowane elementy skorupy okazów  UCMP 235237-235239 wykazują podobieństwa w budowie do tej u ''Neurankylus'', pospolitego żółwia z formacji [[Kaiparowits]].
 |-
 |
-''[[Troodon]]'' sp.
+Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae
 |
-nie podano
+stanowisko UCMP V98173 <ref name=Holroyd2016></ref>
+<hr>
+The Gut<ref name=Beveridge2022></ref>
 |
 Coyote Point
+<hr>
+? Reynolds Point
 |
-nie podano
+powyżej 200 m
+<hr>
+? środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 |
-OMNH 21988 i 24237 - zęby
+UCMP 235243 i UCMP 235244 - fragmenty skorupy
+<hr>
+skorupa
 |
-Takson niediagnostyczny, zapewne nie należący do ''Troodon''
+Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u ''Aspideretoides''.
+|}
+===Łuskonośne===
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
+|-
+! colspan="5" align="center" |'''Łuskonośne
+|-
+!Takson
+!Miejsce
+!Ogniwo
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
 |-
 |
-Nienazwane teropody
+''Coniophis'' [[sp.]] <ref name=Nydam2013>Nydam, R. L. (2013). "Lizard and Snakes from the Cenomanian to Campanian of Southern Utah: Filling the Gap in the Fossil Record of Squamata from the Late Cretaceous of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 370–423.</ref>
-|
-nie podano
 |
-Coyote Point
+stanowisko UMNH Loc. 103
 |
-ok. 213 m
+nie podano
 |
-UCMP 235246 - tylna część paliczka;  UCMP 23524 i 235251 - przednie części kości udowych; UCMP 235248 - kość śródstopia III; UCMP 235249-50 - tylna część kości udowej
+kręgi grzbietowe
 |
-Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne).
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Coniophis''. Przedstawiciel grupy Serpentes (węże).
 |-
 |
-Nienazwany hadrozauryd
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Anguimorpha <ref name=Nydam2013></ref>
 |
-Tibbet Springs
+stanowisko UMNH Loc. 103
 |
-Last Chance Creek
+nie podano
 |
-m
+UMNH VP 19251 - osteoderma
 |
-złoże kostne hadrozaurydów
+Niediagnostyczny takson.
 |-
 |
-Nienazwany hadrozauryd
+Niezidentyfikowani przedstawiciele Scincomorpha <ref name=Nydam2013></ref>
 |
-Camp Flat
+stanowisko OMNH V2 (Morfotyp A)
+<hr>
+stanowisko UMNH Loc. 103 (osteoderma)
 |
-nieznane
+nie podano
 |
-nieznane
+OMNH 21995 - niekompletna lewa kość szczękowa
+<hr>
+UMNH VP 19252 - osteoderma
 |
-złoże kostne hadrozaurydów (należące do przedstawicieli [[Saurolophini]])
+Niediagnostyczne taksony.
 |}
-===Krokodyle===
-Irmis i współpracownicy opisali z ogniwa Coyote Point szczątki krokodyla z kladu Mesosuchia (Irmis i in., 2013).
-===Żółwie===
+===Ssaki===
-{| class="wikitable"
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
-{| class="wikitable"
-{| class="wikitable"
 |-
-! Takson !! Materiał kopalny
+! colspan="4" align="center" |'''Ssaki
 |-
-| ''Denazinemys nodosa'' || fragment pierwszego żebra i  niepołączone z nim nieokreślone fragmenty
+!Takson
+!Ogniwo
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
 |-
-| ''Arvinachelys'' sp. || przedni fragment plastronu
+|
+''Anchistodelphys archibaldi'' <ref name=Cifelli1990a>Cifelli, R. L. (1990a). "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331 [[doi:10.1080/02724634.1990.10011817]]</ref>
+|
+prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point
+|
+zęby
+|
+Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
 |-
-| ''Neurankylus'' sp. || część pierwszego żebra.
+|
+''Bryceomys'' [[sp.]] [[cf.]] ''B. fumosus'' <ref name=Eaton2002>Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.</ref>
+|
+nie podano
+|
+ząb
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ''Basilemys'' sp. || fragment skorupy
+|
+''Cedaromys'' [[sp.]] <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+ząb
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego ssaka są podobne do tych u ''Cedaromys hutchisoni'' z [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]].
 |-
-| Nieokreślone Baenidae || fragmenty skorupy oraz inne nieokreślone fragmenty szkieletu.
+|
-|}
+[[cf.]] ''Cedaromys'' [[sp.]] <ref name=Eaton2002></ref>
+|
-===Ssaki===
+nie podano
-Z formacji Wahweap znane są również ssaki należące do różnych kladów, m.in.: multituberkulaty, wczesne torbacze, czy owadożerne.
+|
-{| class="wikitable"
+ząb
-{| class="wikitable"
+|
-{| class="wikitable"
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-! Takson !! Klad
+|
+''Cimexomys [[sp.]] [[cf.]] ''C. antiquus''  <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ''Cimolomys'' sp., cf. ''C. clarki'' || Multituberculata
+|
+''Cimolodon electus'' <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ''Cimolomys'' sp. || Multituberculata
+|
+''Cimolodon similis'' <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ? ''Meniscoessus'' sp. || Multituberculata
+|
+''Cimolodon'' [[sp.]] [[cf.]] ''C. nitidus'' <ref name=Eaton2002></ref>
+<hr>
+''Cimolodon'' [[sp.]] <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-|Nieokreślony Cimolomyidae || Multituberculata
+|
+''Cimolomys'' [[sp.]] [[cf.]] ''C. trochuus''  <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ''Cimexomys'' sp., cf. ''C. antiquus'' || Multituberculata
+|
+?''Cimolomys'' [[sp.]] A <ref name=Eaton2002></ref>
+<hr>
+?''Cimolomys'' [[sp.]] B <ref name=Eaton2002></ref>
+<hr>
+?''Cimolomys'' [[sp.]] C  <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+ząb
+<hr>
+zęby
+<hr>
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ''Paracimexomys'' sp. || Multituberculata
+|
+''Iugomortiferum thoringtoni'' <ref name=Cifelli1990a></ref>
+|
+prawdopodobnie Reynolds Point
+|
+zęby
+|
+Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
 |-
-| ''Paracimexomys'' sp. || Multitubeculata
+|
+[[cf.]] ''Iugomortiferum'' [[sp.]] <ref name=Cifelli1990a></ref>
+|
+prawdopodobnie Last Chance Creek
+|
+ząb
+|
+Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
 |-
-| ''Symmetrodontoides foxii'' || Symmetrodonta
+|
+''Meniscoessus'' [[sp.]] [[cf.]] ''M. intermedius'' <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce)
 |-
+|
-| ''Protalphadon crebreforme'' || Metatheria
+''Mesodma'' [[sp.]] [[cf.]] ''M. formosa'' <ref name=Eaton2002>Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.</ref>
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| ''Alphadon'' sp. || Metatheria
+|
+[[cf.]] ''Paracimexomys'' [[sp.]] A <ref name=Eaton2002></ref>
+<hr>
+[[cf.]] ''Paracimexomys'' [[sp.]] B <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+ząb
+<hr>
+zęby
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 |-
-| Nienazwany takson || Metatheria
+|
+''Paranyctoides'' [[sp.]] <ref name=Cifelli1990b>Cifelli, R. L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360 [[doi:10.1080/02724634.1990.10011819]]</ref>
+|
+prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Eutheria (ssaki wyższe).
 |-
-| ''Iugomortiferum thoringtoni'' || Marsupialiformes
+|
+''Protalphadon crebreforme'' <ref name=Cifelli1990a></ref>
+|
+prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Zęby wykazują podobieństwa w budowie do ''Protalphadon creber''.
 |-
-| ''Iugomortiferum'' sp. || Marsupialiformes
+|
+''Zygiocuspis goldingi'' <ref>Cifelli, R. L. (1990c). "A primitive higher mammal from the Late Cretaceous of southern Utah". Journal of Mammalogy, 71(3), 343-350. [[doi:10.2307/1381944]]</ref>
+|
+prawdopodobnie Reynolds Point
+|
+ząb
+|
+Przedstawiciel grupy Tribosphenida.
 |-
-| ''Anchistodelphys archibaldi'' | Marsupialiformes
+|
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Cimolomyidae <ref name=Eaton2002></ref>
+|
+nie podano
+|
+ząb
+|
+Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Ząb tego okazu wykazuje podobieństwa w budowie do ''Cimolodon'' [[sp.]] [[cf.]] ''C. nitidus''.
 |-
-| ''Anchistodelphys'' sp. || Marsupialiformes
+|
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Marsupialia <ref name=Cifelli1990a></ref>
+|
+prawdopodobnie Last Chance Creek
+|
+ząb
+|
+Zęby tego ssaka budową przypominają do tych u ''Turgidodon'' i ''Alphadon''.
 |-
-| ''Zygiocuspis goldingi'' || Theria
+|
-|-
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Multituberculata <ref name=Eaton2002></ref>
-| Nowy takson || Theria
+|
-|-
+nie podano
-| Nowy takson || Theria
+|
-|-
+zęby
-| ''Paranyctoides'' sp. || Eutheria
+|
-|-
+Zęby tego ssaka wykazują różnice w budowie do tych u ''Paracimexomys''.
-| ''Paranyctoides'' sp. || Eutheria
 |}
 ===Płazy===
-{| class="wikitable"
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
-{| class="wikitable"
-{| class="wikitable"
 |-
-! Takson !! Materiał kopalny
+! colspan="5" align="center" |'''Płazy
+|-
+!Takson
+!Miejsce
+!Ogniwo
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
 |-
-| Nienazwany takson|| UMNH VP 19209 - kręg grzbietowy
+|
+''Opisthotriton'' [[sp.]]  <ref name=Gardner2013>Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Cifelli, R. L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 237–272</ref>
+<ref name=Gardner2013></ref>
+|
+UMNH VP Loc. 130
+|
+nie podano
+|
+kręgi
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Opisthotriton''.
 |-
-| ''Opisthotriton'' sp.|| UMNH VP 19194-19198 - elementy pierwszego kręgu szyjnego<br>UMNH VP 19199-19200 - kręgi grzbietowe
+|
+''Scapherpeton'' [[sp.]] <ref name=Gardner2013></ref>
+|
+UMNH VP Loc. 77
+|
+nie podano
+|
+pierwszy kręg szyjny (atlas)
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Scapherpeton''.
 |-
-| ''Scapherpeton'' sp.|| UMNH VP 19186 - pierwszy kręg szyjny (atlas)
+|
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Urodela <ref name=Gardner2013></ref>
+|
+UMNH VP Loc. 77
+|
+nie podano
+|
+kręg tułowiowy
+|
+Potencjalnie nowy takson.
 |}
 ===Ryby chrzęstnoszkieletowe===
-{| class="wikitable"
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
-{| class="wikitable"
-{| class="wikitable"
 |-
-! Takson !! Materiał kopalny
+! colspan="5" align="center" |'''Ryby chrzęstnoszkieletowe
+|-
+!Takson
+!Miejsce
+!Ogniwo
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
 |-
-| ''Cantioscyllium estesi'' || zęby
+|
+''Cantioscyllium estesi'' <ref name=Kirkland2013> Kirkland, J. I., Eaton, J. G. & Brinkman, D. B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 153–194.</ref>
+|
+stanowiska MNA Loc. 455–1, MNA Loc. 705 i UMNH Loc. 82
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel rodziny Ginglymostomatidae.
 |-
-| ''Chiloscyllium missouriense'' || zęby
+|
+''Chiloscyllium missouriense'' <ref name=Kirkland2013></ref>
+|
+stanowiska UMNH Loc. 77 i MNA Loc. 455–1
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel rodziny Hemiscylliidae. Jeden z zębów (MNA V 10386) wykazuje podobieństwa w budowie do ''Restesia americana''.
 |-
-| ''Columbusia deblieuxi'' || zęby
+|
+''Columbusia deblieuxi'' <ref name=Kirkland2013></ref>
+|
+stanowisko UMNH Loc. 77
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]]. Przedstawiciel rodziny Ganopristidae (Sclerorhynchidae).
 |-
-| ''Cristomylus ciffelli'' || zęby
+|
+''Cristomylus ciffelli'' <ref name=Kirkland2013></ref>
+|
+stanowisko MNA Loc. 456–1
+|
+Reynolds Point
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel rodziny Rhinobatidae.
 |-
-| ''Hybodus'' sp.|| ząb
+|
+''Hybodus'' [[sp.]] <ref name=Kirkland2013></ref>
+|
+stanowisko UMNH Loc. 456–2
+|
+nie podano
+|
+MNA V10387 - ząb
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Hybodus''.
 |-
-| ''Lonchidion'' sp.|| ząb
+|
+''Lonchidion'' [[sp.]] <ref name=Kirkland2013></ref>
+|
+stanowisko UMNH Loc. 82
+|
+nie podano
+|
+UMNH VP 18917 - ząb
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Lochidon''.
 |-
-| ''Texatrygon brycensis'' || zęby
+|
+''Texatrygon brycensis'' <ref name=Kirkland2013></ref>
+|
+stanowiska UMNH Loc. 77 i UMNH Loc. 82
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Przedstawiciel rodziny Ptychotrygonidae.
 |}
 ===Ryby kostnoszkieletowe===
-{| class="wikitable"
+{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
-{| class="wikitable"
-{| class="wikitable"
 |-
-! Takson !! Materiał kopalny
+! colspan="5" align="center" |'''Ryby kostnoszkieletowe
 |-
-| Nieokreślony Acipenseriformes || kolec płetwy piersiowej
+!Takson
+!Miejsce
+!Ogniwo
+!Materiał kopalny
+!Komentarz
 |-
-| Nieokreślony Lepisosteidae || fragment łuski i kręg
+|
+''Lepidotes'' [[sp.]] <ref name=Brinkman2013> Brinkman, D. B., Newbrey, M. G., Neuman, A. G., & Eaton, J. G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 195–236</ref>
+|
+nie podano
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Lepidotes''.
 |-
-| ''Lepidotes'' indet.|| zęby
+|
+''Melvius'' [[cf.]] ''M. chauliodus'' <ref name=Holroyd2016></ref>
+|
+stanowisko UCMP V98173
+|
+Coyote Point
+|
+trzon kręgu i fragmenty czaszki
+|
+Okazy te nie mogą być przypisane do konkretnego gatunku ''Melvius''.
 |-
-| ''Melvius'' cf. ''M. chauliodus'' || trzon kręgu, fragment kości zębowej<br>kość potyliczna podstawowa, fragmenty kości ciemieniowej i kości skoblowej, staw kości potylicznej
+|
+''Micropycnodon'' [[sp.]] <ref name=Brinkman2013></ref>
+|
+MNA Loc. 706-2
+|
+nie podano
+|
+ząb
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Micropycnodon''.
 |-
-| ''Micropycnodon'' sp.|| ząb
+|
+''Paralbula'' [[sp.]] <ref name=Brinkman2013></ref>
+|
+nie podano
+|
+nie podano
+|
+zęby
+|
+Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Paralbula''.
 |-
-| ''Paralbula'' sp.|| ząb
+|
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Acipenseriformes <ref name=Holroyd2016></ref>
+|
+stanowisko UCMP V98173
+|
+Coyote Point
+|
+fragment kolca płetwy piersiowej
+|
+Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+|-
+|
+Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae <ref name=Holroyd2016></ref>
+|
+stanowisko UCMP V98173
+|
+Coyote Point
+|
+fragment łuski i kręg
+|
+Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 |-
-| Nieokreślony Polyodontidae|| zęby
+|
+Niezidentyfikowany przedstawiciel Polyodontidae <ref name=Brinkman2013></ref>
+|
+stanowisko MNA Loc. 456–2
+|
+nie podano
+|
+MNA 10356 - wyrostek zębowy
+|
+Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 |}
 ===Skamieniałości śladowe i jaja===
-W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do hadrozaurydów, ceratopsydów, dinozaurów ptasiomednicznych oraz teropodów. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to  trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy [[Maniraptora|maniraptorów]] polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).
+[[Plik:Saurornitholestes digging Burrows wahweap.jpg|thumb|Rekonstrukcja ''[[Saurornitholestes]]'' polującego na niewielkiego ssaka. Źródło: Edward Simpson i in., 2010 [https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-abstract/38/8/699/130313/Predatory-digging-behavior-by-dinosaurs?redirectedFrom=fulltext].]]
+W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do [[Hadrosauridae|hadrozaurydów]], [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] oraz [[Theropoda|teropodów]]. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to  trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy [[Maniraptora|maniraptorów]] polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Edward Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).
+Moran i współautorzy (2010) opisali niewielkie wydrążone ślady w skamieniałym drzewie pochodzącym z formacji Wahweap. Badacze ze względu na ich morfologię (ślad w kształcie łopatki lub woreczka) uznali, iż należy do ichnorodzaju ''Asthenopodichnium''. Prawdopodobnymi ich sprawcami były nimfy jętket poruszające się w słodkich wodach, jednakże Moran i in. (2010) nie wykluczają również innych owadów.
 ===Rośliny i bezkręgowce===
@@ Linia 628: / Linia 1194: @@
 Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. [[doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876]]
-Brinkman, D.B., Newbrey, M.G., Neuman, A.G. & Eaton, J.G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w:: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, 563-587.
-Cifelli, R.L. (1990a) "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331
-Cifelli, R.L. (1990b) "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360
-DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., ... & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
-Eaton, J.G., Cifelli, R.L., Hutchinson, H.J., Kirkland, J.I. & Parrish J.M. (1999). ''Cretaceous vertebrate faunas from the Kaiparowits Plateau, south-central Utah" [w]:Gillete, D. D. (red.) ''Vertebrate Paleontology in Utah'' 1. Utah Geological Survey.
-Evans, D.C., Williamson, T., Loewen, M.A., Kirkland, J.I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
-Gardner, J.D., Eaton, J. G. & Cifelli, R.L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA. [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+Doelling, H. H. (1997). "Interim geologic map of the Smoky Mountain 30 ′ x 60 ′ Quadrangle, Kane and San Juan Counties, Utah and Coconino County, Arizona". [w:] "Utah Geological Survey", Open-File Report 359, Scale 1:100,000.
-Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R., Nelson, C.R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. [[doi:10.1080/02724634.2011.577854]]
+Eaton, J. G. (1991). "Biostratigraphic framework for the Upper Cretaceous rocks of the Kaiparowits Plateau, southern Utah". [w:] Nations, J., & Eaton, J.  G. (Red.), "Stratigraphy, Depositional Environments, and Sedimentary Tectonics of the Western Margin, Cretaceous Western Interior Seaway". Geological Society of America Special Paper, 260, pp. 47–63
-Gates, T.A., Jinnah, Z., Levitt, C., Getty, M.A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". W: David A. Eberth; David C. Evans. Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium. Indiana University Press. pp. 156–173
+Gregory, H. E., & Moore, R. C. (1931). "The Kaiparowits Region: Geographic and geologic reconnaissance of parts of Utah and Arizona". U.S. Geological Survey Professional Paper 164 (161 p).
-Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the ''Adelolophus hutchisoni'' type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 [[doi:10.5070/P9331031196]]
-Irmis,  R.B.,  J.H.  Hutchison,  J.J.W.  Sertich, i  A.L.  Titus.  (2013).  "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante  National  Monument  and  vicinity, southern Utah, USA" [w] A.L. Titus and M.A. Loewen (red.). At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah. Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444
 Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. [[doi:10.2110/jsr.2011.22]]
-Kirkland, J.I. & DeBlieux, D.D. (2010) "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah"; in Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.
+Moran, K., Hilbert-Wolf, H. L., Golder, K., Malenda, H. F., Smith, C. J., Storm, L. P., Simpson E. L., Wizevich, M. C., & Tindall, S. E. (2010). "Attributes of the wood-boring trace fossil ''Asthenopodichnium'' in the Late Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(3-4), 662-669. [[doi:10.1016/j.palaeo.2010.09.015]]
-Kirkland, J.I., Eaton, Jeffrey G. & Brinkman, D.B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
-Loewen, M.A., Irmis, R.B., Sertich, J.J.W., Currie, P.J. & Sampson, S.D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. [[doi:10.1371/journal.pone.0079420]]
-Loewen, M.A., Farke, A.A., Sampson, S.D., Getty, M.A., Lund, E.K. & O'Connor, P.M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+Peterson, F., & Waldrop, H. A. (1965). "Jurassic and Cretaceous stratigraphy of south-central Kaiparowits Plateau, Utah". [w:] Goode, H. D., & Robison, R. A. (red.). "Geology and Resources of South-Central Utah: Utah Geological Society and Intermountain Association of Petroleum Geologists". Guidebook to the Geology of Utah, 19, pp. 47–69
-Loewen, M.A., Burns, M.E., Getty, M.E., Kirkland, J. I., Matthew K. & Vickaryous, M.K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Simpson, W. S., Tindall, S. E., Bernard, J. J., Jenesky, T. A., & Wizevich, M. C. (2008). "The interaction of aeolian and fluvial processes during deposition of the Upper Cretaceous capping sandstone member, Wahweap Formation, Kaiparowits Basin, Utah, USA. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 270(1-2), 19-28. [[doi:10.1016/j.palaeo.2008.08.009]]
-Lund, E., K., O’Connor, P., M., Loewen, M., A., Jinnah, Z., A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, ''Machairoceratops cronusi'' gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. [[doi:10.1371/journal.pone.0154403]]
+Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Wizevich, M. C., Tandall, S. E., Fasinski, B. R., Storm, L. P., & Needle, M. D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology 38 (8): 699–702. [[doi:10.1130/G31019.1]]
-Parrish, J.M.. (1999)."Dinosaur teeth from the upper Cretaceous (Turonian - Judithian) of Southern Utah''. [w]: Gillete, D. D. (red.) ''Vertebrate Paleontology in Utah'' 1. Utah Geological Survey. [[https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=qeRM16ndBx4C&oi=fnd&pg=PA319&dq=Parrish,+1999.+Dinosaur+teeth+from+the+Upper+Cretaceous+(Turonian-Judithian)+of+southern+Utah.+In+Gillette+(ed.).+Vertebrate+Paleontology+in+Utah.+Utah+Geological+Survey,+Miscellaneous+Publication.+99-1,+319-321.&ots=W6Lf58x9_z&sig=Qau6aCooSNyDv_xnrwJBByxybeI&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false]]
+Simpson, W. S., Simpson, E. L., Wizevich, M. C., Malenda, H. F., Hilbert-Wolf, H. L., & Tindall, S. E. (2010). "A preserved Late Cretaceous biological soil crust in the capping sandstone member, Wahweap Formation, Grand Staircase-Escalante National Monument, Utah: paleoclimatic implications". Sedimentary Geology, 230(3-4), 139-145. [[doi:10.1016/j.sedgeo.2010.07.004]]
-Simpson, E.L., Hilbert-Wolf, H.L., Wizevich, M.C., Tandall, S.E., Fasinski, B.R., Storm, L.P. & Needle, M.D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology (2010) 38 (8): 699–702. [[doi:10.1130/G31019.1]]
+Weishampel, D. B. (2004). "Dinosaur distribution". [w:]  Weishampel, D. B., Osmolska, H., & Dodson, P. (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322
-Weishampel, D.B. (2004). "Dinosaur distribution".[w]: D. B. Weishampel, H. Osmolska, and P. Dodson (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322
+Zanno, L. E., Loewen, M. A., Farke, A. A., Kim, G. -S., Claessens, L. P. A. M., & McGarrity, C. T. (2013). "Late Cretaceous Theropod Dinosaurs of Southern Utah". [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 504–525.
-</small>
+<references/></small>
 [[Kategoria:Formacje]]
 [[Kategoria:Formacje kredowe]]
 [[Kategoria:Formacje Ameryki Północnej]]
+[[Kategoria:Formacje USA]]