Wahweap: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Skamieniałości śladowe i jaja)
m
 
(Nie pokazano 29 pośrednich wersji utworzonych przez tego samego użytkownika)
Linia 5: Linia 5:
 
  |wiek                  = {{Występowanie|82.2|77.3}}
 
  |wiek                  = {{Występowanie|82.2|77.3}}
 
ok. 82,2-77,3 [[Ma]]<br>
 
ok. 82,2-77,3 [[Ma]]<br>
−
<small>(przedział z niepewnością ok. 83,6-76,7 [[Ma]])</small><br><small>([[późna kreda]], [[kampan]])</small>
+
<small>[[późna kreda]] ([[kampan]])</small>
 
  |miejsce                = [[USA]] - Utah
 
  |miejsce                = [[USA]] - Utah
 
  |podjednostki          = ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon
 
  |podjednostki          = ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon
−
  |underlies              = formacja [[Kaiparowits]]
+
  |underlies              = [[formacja]] [[Kaiparowits]]
−
  |overlies              = formacja [[Straight Cliffs]]
+
  |overlies              = [[formacja]] [[Straight Cliffs]]
−
  |miąższość              = 410 m
+
  |miąższość              = ok. 360-460 m
−
  |klimat                = ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi
+
  |klimat                = ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi, z czasem bardziej suchy
−
  |litologia              = piaskowce, mułowce
+
  |litologia              = piaskowce, mułowce, iłowce, łupki
 
  |typowy                =  
 
  |typowy                =  
−
  |grafika                = Wahweap in Shadow (8164183821).jpg
+
  |grafika                = Wahweap Formation 933.jpg
−
  |podpis                = Skały osadowe formacji Wahweap.
+
  |podpis                = Odsłonięcia skał [[formacja|formacji]] Wahweap w pobliżu jeziora Powell. Fot. Gillfoto [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wahweap_Formation_933.jpg]
 
  |mapa                  =  
 
  |mapa                  =  
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
 
<display_points type="terrain" zoom=4>
Linia 21: Linia 21:
 
37.5° N, 111.6° W ~ lokalizacja holotypu ''Machairoceratops cronusi''
 
37.5° N, 111.6° W ~ lokalizacja holotypu ''Machairoceratops cronusi''
 
37.1911, -111.6467~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 16704
 
37.1911, -111.6467~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 16704
−
37.1911, -111.6467~ '''UMNH VP 20200''' - okaz holotypowy ''[[Lythronax]] argestes''
+
37.1911, -111.6467~ lokalizacja holotypu''Lythronax argestes''
 
Pilot Knoll, Utah, USA~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 20600
 
Pilot Knoll, Utah, USA~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 20600
 
Death Ridge, Utah, USA~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 9549
 
Death Ridge, Utah, USA~ lokalizacja szczątków centrozauryna UMNH VP 9549
Linia 27: Linia 27:
 
}}
 
}}
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
Formacja Wahweap to [[formacja|jednostka litostratygraficzna]] położona na terenie dziejszych [[USA|Stanów Zjednoczonych]]. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy [[kampan]].
+
[[Formacja]] Wahweap to [[formacja|jednostka litostratygraficzna]] położona na terenie dzisiejszych [[USA|Stanów Zjednoczonych]]. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy [[kampan]].
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa formacji pochodzi od rzeki Wahweap mającej 89,5 km dlugości przechodzącej przez omawianą jednostkę geologiczną.
+
Nazwa formacji pochodzi od rzeki Wahweap mającej 89,5 km długości przechodzącej przez omawianą jednostkę geologiczną.
  
 
==Historia badań==
 
==Historia badań==
−
Formację po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku. Określili, że piaskowce Wahweap powstały w wyniku akumulacji rzecznej o grubości od 360 do 460 m składającej się z mułowców zalewowych i piaskowców powstałych w korytach rzecznych. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana. Eaton (1991) zaproponował nieformalny podział osadów na dolne, środkowe i górne ogniwo ze względu na różnice w budowie skał. W 2022 roku Beveridge wraz z współautorzy nazwali ogniwa oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap.
+
[[Formacja|Formację]] po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku jako piaskowce Wahweap. Stwierdzili, że ich miąższość wynosi 360-460 m i składają się głównie z piaskowców i mułowców. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana sedymentologiczne. Eaton (1991) oraz Doelling (1997) zaproponowali różne modele litostratygraficzne dla [[formacja|formacji]] Wahweap. Pierwszy autor badał skały na płaskowyżu Kaiparowits. Zaproponował on cztery potencje ogniwa, które różnią się od siebie budową skał. Z kolei Doelling (1997) zajmował się odsłonięciami na płaskowyżach Markagunt i Paunsaugunt. Naukowiec ten podzielił pokłady Wahweap jedynie na dwa ogniwa: dolne i górne. Wiek górnego ogniwa zaproponowanego przez Doellinga (1997) był taki sam jak najwyższe (obecnie znane jako Pander Canyon) podane przez Eatona (1991). W 2022 roku Beveridge współpracownicy nadali nazwę podjednostkom opisanych przez Eatona oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap na płaskowyżu Kaiparowits.
−
 
 
−
==Litologia==
 
−
Formacja Wahweap znajduje się na południu stanu Utah, wzdłuż krawędzi płaskowyżów Markagunt i Paunsaugunt oraz jest rozległa na cały płaskowyż Kaiparowits. Najniższe osady stykają się z formacją [[Straight Cliffs]], a najwyższe z [[Kaiparowits]]. Jest ona również skorelowana z formacją [[Masuk]] i piaskowcami [[Tarantula Mesa]], które znajdują się na północny wschód w  Kotlinie Henry. Jednak najbardziej obfitą w skamieniałości jest formacja Wahweap. Opisywaną formację tworzą osady pochodzenia rzecznego (piaskowce oraz mułowce). Beveridge i in. (2022) w swoim badaniu zdefiniowali cztery ogniwa:
 
  
 +
==Litologia==
 
===Last Chance Creek===
 
===Last Chance Creek===
−
'''Wiek:''' 82,17-81,55 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 83,64-81,47 [[Ma]])
+
'''Wiek:''' ok. 82,2-81,6 [[Ma]]  
  
−
'''Miąższość:''' 0-64 m  
+
'''Miąższość:''' 65 m
  
−
'''Charakterystyka:''' Pierwsze ogniwo w formacji, znane wcześniej jako dolne ogniwo. Składa się głównie z mułowców oraz piaskowców.  
+
'''Charakterystyka:''' Podjednostka Last Chance Creek (dawniej dolne) styka się z ogniwem Drip Tank należącym do [[formacja|formacji]] [[Straight Cliffs]]. Najniższe warstwy [[formacja|formacji]] Wahweap składają się głównie z mułowców. W niektórych miejscach przechodzą one w piaskowce, które osadziły się w korytach pradawnych rzek (np. w Tibbet Springs). Piaskowce tej podjednostki są średnio- i gruboziarniste, słabo posortowane, a ich warstwy są ułożone ukośnie. U podstawy piaskowców kanałowych (powstałych na dnach dawnych rzek) występuje nagromadzenie osadów zawierających fragmenty mułowców oraz skamieniałe kości. Wzdłuż dawnych brzegów rzek cienkowarstwowe osady piaszczyste przechodzą w kierunku dalszym w organiczne mułowce i łupki, a rzadziej w zielone iłowce. W piaskowcach wylewowych można znaleźć dużą ilość skamieniałego drzewa. Ogniwo Last Chance Creek kończy się charakterystycznym piaskowcem tworzącym półkę skalną o grubości 5 m (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).
  
 
===Reynolds Point===
 
===Reynolds Point===
−
'''Wiek:''' 81,55-80,62 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 82,17-80,11 [[Ma]])
+
'''Wiek:''' ok. 81,6-80,6 [[Ma]]  
  
−
'''Miąższość:''' 65-175 m
+
'''Miąższość:''' 112 m
  
−
'''Charakterystyka:''' Drugie ogniwo znane wcześniej jako środkowe ogniwo. Zawiera większą ilość osadów zalewowych oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż Last Chance Creek.  
+
'''Charakterystyka:''' Ogniwo Reynolds Point (dawniej środkowe) składa się z piaskowców, piaszczystych mułowców oraz mułowców, które tworzą zbocza. Ta podjednostka zawiera większą ilość osadów rzecznych (szaro-brązowe piaszczyste mułowce, mułowce, rzadziej iłowce i łupki) oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż ogniwo Last Chance Creek. Warstwy te zawierają niedużą ilość łupków i mułowców organicznych, ale ogólnie są mniej zasobne w materię organiczną niż dolna część (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).
  
 
===Coyote Point===
 
===Coyote Point===
−
'''Wiek:''' 80,61-79,02 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 81-78,02 [[Ma]])
+
'''Wiek:''' ok. 80,6-79 [[Ma]]  
  
−
'''Miąższość:''' 176-312 m
+
'''Miąższość:''' 138 m
  
−
'''Charakterystyka:''' Dawniej znana jako górna część. Dominują w niej piaskowce, a u podstaw tego ogniwa prawdopodobnie morze wpłynęło na tworzenie osadów.
+
'''Charakterystyka:''' Ogniwo Coyote Point (dawniej górne) tworzą głównie serię dobrze zcementowanych piaskowców, z mniejszym udziałem naprzemiennych warstw mułowców niż w ogniwie Reynolds Point. W tej podjednostce piaskowce tworzą strome zbocza. Osady aluwialne obecne w tych warstwach składają się z piaszczystych mułowców, mułowców oraz nieciągłych cienkich łupków organicznych oraz rzadkich iłowców. Ogniwo Coyote Point zawiera więcej skamieniałości niż pozostałe i zawiera liczne, choć fragmentaryczne kości dinozaurów, krokodyli, żółwi i ryb, a także słodkowodne mięczaki (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).
  
 
===Pardner Canyon===
 
===Pardner Canyon===
−
'''Wiek:''' 79-77,29 [[Ma]] (przedział z niepewnością: 79,98-76,67 [[Ma]])
+
'''Wiek:''' ok. 79-77,3 [[Ma]]  
  
−
'''Miąższość:''' 313-410 m
+
'''Miąższość:''' ~100 m
  
−
'''Charakterystyka:''' Dominują w niej piaskowce tworzące klify oraz mułowce.
+
'''Charakterystyka:''' Ogniwo Pander Canyon (dawniej ''Upper Capping Sandstone'') jest zdominowane przez słabo posortowane piaskowce i zlepieńce tworzące klify, z cienkimi, izolowanymi mułowców występujących w formie soczewek. Ogniwo zawiera również skały pochodzenia eolicznego. Podjednostka ta styka się z dolną częścią [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]]. Miąższość zmienia się na płaskowyżach Kaiparowits, Markagunt i Paunsaugunt, gdzie osiąga maksymalnie około 140 m na północnej części. Osady w tym miejscu stają się również bardziej gruboziarniste, gdzie w północnych częściach płaskowyżu Kaiparowits częściej występują żwirowe zlepieńce z otoczakami krzemienia i wapienia. Pokłady te swoim wiekiem odpowiadają piaskowcom [[Tarantula Mesa]] (Eaton, 1991; Simpson i in., 2008; Beveridge i in., 2022).
  
 
==Paleośrodowisko==
 
==Paleośrodowisko==
−
[[Plik:Wahweap Formation dinosaurs.jpg|300px|thumb|right| Dinozaury z formacji Wahweap. Grupa ''Diabloceratops'' zażywa kąpiel błotną. Do wędrującego stada ''Acristavus'' zbliża się ''Lythronax''. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/We-sit-quietly-A-caring-mother-var-2-931035023]]]
+
[[Plik:Wahweap Formation dinosaurs.jpg|300px|thumb|right|Rekonstrukcja paleośrodowiska oraz dinozaurów z formacji Wahweap. Autor: ABelov2014 [https://www.deviantart.com/abelov2014/art/We-sit-quietly-A-caring-mother-var-2-931035023]]]
−
W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. ''Western Interior Seaway'') dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z formacji Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami (Jinnah i Roberts, 2011).
+
W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. ''Western Interior Seaway'') dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z [[formacja|formacji]] Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami. Obecność osadów eolicznych oraz biologicznych skorup glebowych w ogniwie Pander Canyon może świadczyć o tymczasowej zmianie klimatu bardziej wilgotnego na bardziej suchy (Jinnah i Roberts, 2011; Wendy Simpson i in., 2010; Simpson i in., 2008).
  
 
==Paleofauna==
 
==Paleofauna==
−
Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodyle, żółwie, ssaki, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: ''[[Lythronax]]'', ''[[Acristavus]]'', ''[[Machairoceratops]]'', ''[[Diabloceratops]]'' oraz ''[[Adelolophus]]'' (Holroyd i Hutchison, 2016). Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie formacji.
+
Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodylomorfy, żółwie, ssaki, płazy, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: ''[[Lythronax]]'', ''[[Acristavus]]'', ''[[Machairoceratops]]'', ''[[Diabloceratops]]'' oraz ''[[Adelolophus]]''. Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie [[formacja|formacji]] (Zanno i in., 2013).
  
 
===Dinozaury===
 
===Dinozaury===
Linia 87: Linia 85:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Acristavus|Acristavus gagslarsoni]]''
+
''[[Acristavus|Acristavus gagslarsoni]]'' <ref> Gates, T. A., Horner, J. R., Hanna, R. R., & Nelson, C. R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. [[doi:10.1080/02724634.2011.577854]]</ref><ref name=Beveridge2022>Beveridge i in., 2022</ref>
 
|
 
|
 
Star Seep
 
Star Seep
Linia 97: Linia 95:
 
UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny
 
UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny
 
|
 
|
−
Występował również w formacji [[Two Medicine]].
+
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Two Medicine]].
 
|
 
|
 
[[Plik:Acristavus gagslarsoni.png|200px]]
 
[[Plik:Acristavus gagslarsoni.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Adelolophus|Adelolophus hutchisoni]]''
+
''[[Adelolophus|Adelolophus hutchisoni]]'' <ref name=Gates2014> Gates, T. A., Jinnah, Z., Levitt, C., & Getty, M. A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". [w:] Eberth, D. A., & Evans, D. C. "Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium". Indiana University Press. pp. 156–173 </ref>
 
|
 
|
 
stanowisko UCMP V98173
 
stanowisko UCMP V98173
Linia 117: Linia 115:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
? cf. ''[[Aublysodon]]''
+
[[cf]]. ''[[Brachylophosaurus]]'' <ref name=Gates2013>Gates, T. A., Lund, E. K., Boyd, C. A., DeBlieux, D. D., Titus, A. L., Evans, D. C., Getty, M. A., Kirkland, J. I. & Eaton, J. G. (2013). "Ornithopod Dinosaurs from the Grand Staircase–Escalante National Monument Region, Utah, and Their Role in Paleobiogeographic and Macroevolutionary Studies". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 463–481. </ref><ref name=Beveridge2022></ref>
−
|
 
−
nie podano
 
−
|
 
−
Coyote Point
 
−
|
 
−
nie podano
 
−
|
 
−
ząb
 
−
|
 
−
Takson niediagnostyczny, prawdopodobnie nienależący do ''Aublysodon''.
 
−
|-
 
−
|
 
−
[[cf]]. ''[[Brachylophosaurus]]''
 
 
|
 
|
 
Death Ridge
 
Death Ridge
Linia 148: Linia 133:
 
kość jarzmowa (UMNH VP 19465)
 
kość jarzmowa (UMNH VP 19465)
 
|
 
|
−
Okaz UMNH VP 9458 wykazuje liczne podobieństwa w budowie do ''[[Brachylophosaurus|Brachylophosaurus canadensis.]]''.
+
Okaz UMNH VP 9458 wykazuje liczne podobieństwa w budowie do ''[[Brachylophosaurus|Brachylophosaurus canadensis.]]''. <ref name=Gates2013></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny ''Amiidae'' (UMHN VP 19464).
+
Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny ''Amiidae'' (UMHN VP 19464). <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
[[Plik:Brachylophosaurus canadensis.png|200px]]
 
[[Plik:Brachylophosaurus canadensis.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Diabloceratops|Diabloceratops eatoni]]''
+
''[[Diabloceratops|Diabloceratops eatoni]]'' <ref>Kirkland, J. I. & DeBlieux, D. D. (2010). "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah". [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium". Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.</ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Last Chance  
 
Last Chance  
Linia 165: Linia 150:
 
UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)
 
UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)
 
|
 
|
−
[[Centrozauryn]] mający cechy wspólne z prymitywnymi [[Neoceratopsia|neoceratopsami]].
+
Jeden z najbardziej znanych prymitywnych [[centrozauryn]]ów.  
 
|
 
|
 
[[Plik:Diabloceratops UDL.png|200px]]
 
[[Plik:Diabloceratops UDL.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Lythronax|Lythronax argestes]]''
+
''[[Lythronax|Lythronax argestes]]'' <ref>Loewen, M. A., Irmis, R. B., Sertich, J. J. W., Currie, P. J. & Sampson, S. D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. [[doi:10.1371/journal.pone.0079420]]</ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Nipple Butte
 
Nipple Butte
Linia 182: Linia 167:
 
Najstarszy znany [[tyranozauryd]] z terenów Ameryki Północnej.
 
Najstarszy znany [[tyranozauryd]] z terenów Ameryki Północnej.
 
|
 
|
−
[[Plik:Lythronax argestes cast.jpg|200px]]
+
[[Plik:Lythronax UDL.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
[[Hadrosauroidea]] gen. nov. <ref name=Kirkland2024>Kirkland, J. I., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2025). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 [[doi:10.1144/SP545-2023-211]]</ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 +
|
 +
Brigham Plains
 +
|
 +
Reynolds Point
 +
|
 +
dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
 +
|
 +
częściowy szkielet
 +
|
 +
Potencjalnie nowy takson.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Machairoceratops|Machairoceratops cronusi]]''
+
''[[Machairoceratops|Machairoceratops cronusi]]'' <ref>Lund, E. K., O'Connor, P. M., Loewen, M. A., & Jinnah, Z. A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, ''Machairoceratops cronusi'' gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. [[doi:10.1371/journal.pone.0154403]] </ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Star Seep
 
Star Seep
Linia 191: Linia 189:
 
Coyote Point
 
Coyote Point
 
|
 
|
−
246 m
+
246 m  
 
|
 
|
 
UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka
 
UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka
Linia 200: Linia 198:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
"Wahweap Centrosaur A"
+
[[Nodosauridae]] gen. nov. <ref name=Kirkland2024></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 +
|
 +
Right Hand Collet Canyon
 +
|
 +
Reynolds Point
 +
|
 +
środkowe osady ogniwa Reynolds Point
 +
|
 +
UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
 +
|
 +
Potencjalnie nowy takson.
 +
|-
 +
|
 +
[[Pachycephalosauridae]] gen. nov. <ref name=Kirkland2024></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 +
|
 +
Brigham Plains
 +
|
 +
Last Chance Creek
 +
|
 +
środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek
 +
|
 +
DMNH EVP. 131000 - nie podano
 +
|
 +
Potencjalnie nowy takson.
 +
|-
 +
|
 +
"Wahweap Centrosaur A" <ref name=Loewen2013b>Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O'Connor, P. M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 488–503.</ref><ref name=Beveridge2022></ref><ref name=Kirkland2024></ref>
 
|
 
|
 
Pilot Knoll
 
Pilot Knoll
Linia 210: Linia 234:
 
UMNH VP 20600 - niekompletna czaszka
 
UMNH VP 20600 - niekompletna czaszka
 
|
 
|
−
Nowy, diagnostyczny takson czekający na formalny opis. Najstarszy centrozauryn z omawianej formacji. Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u ''[[Albertaceratops]]''.  
+
Potencjalnie nowy takson. Najstarszy centrozauryn odnaleziony w omawianej formacji. Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u ''[[Albertaceratops]]''.  
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
"Wahweap Centrosaur C"
+
"Wahweap Centrosaur C" <ref name=Loewen2013b></ref><ref name=Beveridge2022></ref><ref name=Kirkland2024></ref>
 
|
 
|
 
Death Ridge
 
Death Ridge
Linia 223: Linia 247:
 
UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego
 
UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego
 
|
 
|
−
Nowy, diagnostyczny takson czekający na formalny opis. Najmłodszy centrozauryn z omawianej formacji.
+
Potencjalnie nowy takson. Najmłodszy centrozauryn z omawianej formacji.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[ankylozauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[ankylozauryd]] <ref name=Loewen2013c>Loewen, M. A., Burns, M. E., Getty, M. E., Kirkland, J. I., Matthew, K., & Vickaryous, M. K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah". [w:]: Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 445–462</ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 239: Linia 263:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[centrozauryn]] (takson z Nipple Butte)
+
Niezidentyfikowany [[centrozauryn]] (takson z Nipple Butte) <ref name=Loewen2013b></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Nipple Butte
 
Nipple Butte
Linia 249: Linia 273:
 
UMNH VP 16704 - częściowa czaszka
 
UMNH VP 16704 - częściowa czaszka
 
|
 
|
−
Początkowo został przypisany do ''[[Diabloceratops]]'', jednak uważa się go za odrębny takson od ''Diabloceratops''.  
+
Początkowo został przypisany do ''[[Diabloceratops]]'', jednak uważa się go za odrębny takson od ''[[Diabloceratops]]''.  
 
|
 
|
 
[[Plik:UMNH VP 16704 Nipple Butte.png|200px]]
 
[[Plik:UMNH VP 16704 Nipple Butte.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[dromeozauryd]] (Morfotyp A)
+
Niezidentyfikowany [[dromeozauryd]] (Morfotyp A) <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Niezidentyfikowany [[dromeozauryd]] (Morfotyp B)
+
Niezidentyfikowany [[dromeozauryd]] (Morfotyp B) <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 273: Linia 297:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Hadrosauroidea|hadrozauroid]]
+
Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Beveridge2022></ref>
−
|
 
−
Brigham Plains
 
−
|
 
−
Reynolds Point
 
−
|
 
−
dolne warsty ogniwa Reynolds Point
 
−
|
 
−
częściowy szkielet
 
−
|
 
−
Być może nowy takson.
 
−
|-
 
−
|
 
−
Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]]
 
 
|
 
|
 
Wesses Canyon
 
Wesses Canyon
Linia 299: Linia 310:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowane [[Hadrosauridae|hadrozauryd]]y
+
Niezidentyfikowane [[Hadrosauridae|hadrozauryd]]y<ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Wesses Cove
 
Wesses Cove
Linia 320: Linia 331:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowane [[Hadrosauridae|hadrozauryd]]y
+
Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Holroyd2016></ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 327: Linia 338:
 
|
 
|
 
ok. 213 m
 
ok. 213 m
−
<hr>
 
−
nie podano
 
 
|
 
|
 
UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej
 
UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej
Linia 335: Linia 344:
  
 
UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk
 
UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk
−
<hr>
 
−
16 zębów
 
 
|
 
|
−
Niediagnostyczne taksony.
+
Niediagnostyczny takson.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[Hadrosauridae|hadrozauryd]] <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Tibbet Springs
 
Tibbet Springs
Linia 352: Linia 359:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Nieokreślony [[Neornithischia]] (?tescelozauryd)
+
Niezidentyfikowane [[nodozauryd]]y <ref name=Loewen2013c></ref>
−
|
 
−
nie podano
 
−
|
 
−
Coyote Point
 
−
|
 
−
nie podano
 
−
|
 
−
OMNH 21813 i 24281 - zęby
 
−
|
 
−
Takson niediagnostyczny, dawniej przypisywany do ''[[Thescelosaurus]]''.
 
−
|-
 
−
|
 
−
Niezidentyfikowany [[nodozauryd]]
 
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 375: Linia 369:
 
zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)
 
zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)
 
|
 
|
−
Takson ten nie wykazuje żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
+
Taksony te nie wykazują żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
−
|-
 
−
|
 
−
Niezidentyfikowany [[nodozauryd]]
 
−
|
 
−
Right Hand Collet Canyon
 
−
|
 
−
Reynolds Point
 
−
|
 
−
środkowe osady ogniwa Reynolds Point
 
−
|
 
−
UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
 
−
|
 
−
Prawdopodobnie nowy takson.
 
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[pachycefalozauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[pachycefalozauryd]] <ref>Evans, D. C., Williamson, T., Loewen, M. A., & Kirkland, J. I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 482–487.</ref>
 
|
 
|
 
Clints Cove
 
Clints Cove
Linia 399: Linia 380:
 
dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
 
dolne warstwy ogniwa Reynolds Point
 
|
 
|
−
UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła oraz zęby
+
UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa oraz zęby
 
|
 
|
 
Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
 
Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech [[diagnoza|diagnostycznych]].
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[pachycefalozauryd]]
+
Niezidentyfikowane [[teropod]]y <ref name=Holroyd2016>Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the ''Adelolophus hutchisoni'' type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 [[doi:10.5070/P9331031196]]</ref>
−
|
 
−
Brigham Plains
 
−
|
 
−
Last Chance Creek
 
−
|
 
−
środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek
 
−
|
 
−
DMNH EVP. 131000 - nie podano
 
−
|
 
−
Potencjalnie nowy takson.
 
−
|-
 
−
|
 
−
Niezidentyfikowane [[teropod]]y
 
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 427: Linia 395:
 
UCMP 235246 - tylna część paliczka
 
UCMP 235246 - tylna część paliczka
  
−
UCMP 23524 i 235251 - przednie części kości udowych
+
UCMP 235247 i 235251 - przednie części kości udowych
  
 
UCMP 235248 - kość śródstopia III
 
UCMP 235248 - kość śródstopia III
Linia 436: Linia 404:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[troodontyd]]
+
Niezidentyfikowany [[troodontyd]] <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 449: Linia 417:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowane [[tyranozauryd]]y
+
Niezidentyfikowane [[tyranozauryd]]y <ref name=Holroyd2016></ref><ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 459: Linia 427:
 
ok. 213 m
 
ok. 213 m
 
|
 
|
−
OMNH 23635 - ząb
+
OMNH 23635 - ząb <ref name=Zanno2013>Zanno i in., 2013</ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
UCMP 235245 - częściowy ząb
+
UCMP 235245 - częściowy ząb <ref name=Holroyd2016></ref>
 
|
 
|
 
Niediagnostyczne taksony.
 
Niediagnostyczne taksony.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Saurolophini|zaurolofin]]
+
Niezidentyfikowany [[Saurolophini|zaurolofin]] <ref name=Gates2014></ref><ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Camp Flat
 
Camp Flat
Linia 476: Linia 444:
 
złoże kostne  
 
złoże kostne  
 
|
 
|
−
Potecnjalnie nowy takson.
+
Potencjalnie nowy takson.
−
|-
 
 
|}
 
|}
  
Linia 494: Linia 461:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
[[cf.]] ''Deinosuchus''  
+
[[cf.]] ''Deinosuchus'' <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Tibbers Springs
 
Tibbers Springs
Linia 516: Linia 483:
 
częściowe szkielety
 
częściowe szkielety
 
|
 
|
−
Okazy te najprawdopodobniej należą do rodzaju ''Deinosuchus''.
+
Prawdopodobnie największe krokodylomorfy odnalezione w formacji Wahweap.
−
|
+
|  
 
[[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]]
 
[[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]]
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia
+
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodylia
 
|
 
|
−
nie podano  
+
nie podano <ref name=Irmis2013></ref>
 +
<hr>
 +
Nipple Butte <ref name=Beveridge2022></ref>
 +
<hr>
 +
Coyote Canyon <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
nie podano  
 
nie podano  
 +
<hr>
 +
Last Chance Creek
 +
<hr>
 +
Reynolds Point
 
|
 
|
 
nie podano  
 
nie podano  
 +
<hr>
 +
dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
 +
<hr>
 +
środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 
|
 
|
 
UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe  
 
UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe  
  
 
UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa
 
UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa
−
|-
+
<hr>
−
|
 
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia
 
−
|
 
−
Nipple Butte
 
−
|
 
−
Last Chance Creek
 
−
|
 
−
dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
 
−
|
 
 
nie podano
 
nie podano
−
|-
+
<hr>
−
|
 
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodylia
 
−
|
 
−
Coyote Canyon
 
−
|
 
−
Reynolds Point
 
−
|
 
−
środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point
 
−
|
 
 
kręg
 
kręg
−
|-
 
−
|
 
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes
 
−
|
 
−
Brigham Plains
 
−
|
 
−
Last Chance Creek
 
−
|
 
−
dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
 
 
|
 
|
−
nie podano
+
Być może niediagnostyczne taksony.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes
+
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodyliformes <ref name=Beveridge2022></ref><ref name=Irmis2013> Irmis, R. B.,  Hutchison, J. H., Sertich, J. J. W., & Titus. A. L (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante  National  Monument  and  vicinity, southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah". Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444</ref>
 
|
 
|
−
stanowisko UCMP V98173
+
stanowisko UCMP V98173 <ref name=Irmis2013></ref>
 +
<hr>
 +
Brigham Plains<ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Coyote Point  
 
Coyote Point  
 +
<hr>
 +
Last Chance Creek
 
|
 
|
 
powyżej 200 m
 
powyżej 200 m
 +
<hr>
 +
dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek
 
|
 
|
 
UCMP 150157 - fragment kości zębowej  
 
UCMP 150157 - fragment kości zębowej  
 +
<hr>
 +
nie podano
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+
Być może niediagnostyczne taksony.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia <ref name=Irmis2013></ref>
 
|
 
|
 
stanowisko UCMP V98173
 
stanowisko UCMP V98173
Linia 590: Linia 550:
 
UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa
 
UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+
Być może niediagnostyczny takson.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia <ref name=Irmis2013></ref>
 
|
 
|
 
nie podano
 
nie podano
Linia 605: Linia 565:
 
UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma
 
UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+
Być może niediagnostyczne taksony.
 
|}
 
|}
  
Linia 621: Linia 581:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''Arvinochelys'' [[sp.]]
+
''Arvinochelys'' [[sp.]] <ref name=Holroyd2016></ref>
 
|
 
|
 
stanowisko UCMP V98173
 
stanowisko UCMP V98173
Linia 634: Linia 594:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''Basilemys'' [[sp.]]
+
''Basilemys'' [[sp.]] <ref name=Holroyd2016></ref>
 
|
 
|
 
stanowisko UCMP V98173
 
stanowisko UCMP V98173
Linia 649: Linia 609:
 
''Neurankylus'' [[sp.]]
 
''Neurankylus'' [[sp.]]
 
|
 
|
−
stanowisko UCMP V98173
+
stanowisko UCMP V98173 <ref name=Holroyd2016></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Nipple Butte
+
Nipple Butte <ref name=Beveridge2022></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Star Seep
+
Star Seep <ref name=Beveridge2022></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Brigham Plains
+
Brigham Plains <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Coyote Point  
 
Coyote Point  
Linia 686: Linia 646:
 
Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae
 
Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae
 
|
 
|
−
stanowisko UCMP V98173
+
stanowisko UCMP V98173 <ref name=Holroyd2016></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Tibbet Springs
+
Tibbet Springs <ref name=Beveridge2022></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
Wesses Cove
+
Wesses Cove <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Coyote Point
 
Coyote Point
Linia 715: Linia 675:
 
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae
 
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae
 
|
 
|
−
stanowisko UCMP V98173
+
stanowisko UCMP V98173 <ref name=Holroyd2016></ref>
 
<hr>
 
<hr>
−
The Gut
+
The Gut <ref name=Beveridge2022></ref>
 
|
 
|
 
Coyote Point  
 
Coyote Point  
Linia 732: Linia 692:
 
|
 
|
 
Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u ''Aspideretoides''.
 
Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u ''Aspideretoides''.
 +
|}
 +
 +
===Łuskonośne===
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Łuskonośne
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Miejsce
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Coniophis'' [[sp.]] <ref name=Nydam2013>Nydam, R. L. (2013). "Lizard and Snakes from the Cenomanian to Campanian of Southern Utah: Filling the Gap in the Fossil Record of Squamata from the Late Cretaceous of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 370–423.</ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH Loc. 103
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kręgi grzbietowe
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Coniophis''. Przedstawiciel grupy Serpentes (węże).
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowany przedstawiciel Anguimorpha <ref name=Nydam2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH Loc. 103
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
UMNH VP 19251 - osteoderma
 +
|
 +
Niediagnostyczny takson.
 +
|-
 +
|
 +
Niezidentyfikowani przedstawiciele Scincomorpha <ref name=Nydam2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko OMNH V2 (Morfotyp A)
 +
<hr>
 +
stanowisko UMNH Loc. 103 (osteoderma)
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
OMNH 21995 - niekompletna lewa kość szczękowa
 +
<hr>
 +
UMNH VP 19252 - osteoderma
 +
|
 +
Niediagnostyczne taksony.
 
|}
 
|}
  
 
===Ssaki===
 
===Ssaki===
−
Z formacji Wahweap znane są również ssaki należące do różnych kladów, m.in.: multituberkulaty (wieloguzkowce), wczesne torbacze, czy owadożerne. Wszystkie ssaki są znane głównie z zębów.
+
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
−
{| class="wikitable"
 
 
|-
 
|-
−
! Takson  
+
! colspan="4" align="center" |'''Ssaki
−
! Klad
+
|-
 +
!Takson
 +
!Ogniwo
 +
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 +
|-
 +
|
 +
''Anchistodelphys archibaldi'' <ref name=Cifelli1990a>Cifelli, R. L. (1990a). "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331 [[doi:10.1080/02724634.1990.10011817]]</ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
 +
|-
 +
|
 +
''Bryceomys'' [[sp.]] [[cf.]] ''B. fumosus'' <ref name=Eaton2002>Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 +
|-
 +
|
 +
''Cedaromys'' [[sp.]] <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego ssaka są podobne do tych u ''Cedaromys hutchisoni'' z [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]].
 +
|-
 +
|
 +
[[cf.]] ''Cedaromys'' [[sp.]] <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Alphadon'' sp.  
+
|
−
| Metatheria
+
''Cimexomys [[sp.]] [[cf.]] ''C. antiquus''  <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Anchistodelphys archibaldi''
+
|
−
| Marsupialiformes
+
''Cimolodon electus'' <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Anchistodelphys'' sp.
+
|
−
| Marsupialiformes
+
''Cimolodon similis'' <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Cimolomys'' sp., cf. ''C. clarki''
+
|
−
| Multituberculata
+
''Cimolodon'' [[sp.]] [[cf.]] ''C. nitidus'' <ref name=Eaton2002></ref>
 +
<hr>
 +
''Cimolodon'' [[sp.]] <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Cimolomys'' sp.  
+
|
−
| Multituberculata
+
''Cimolomys'' [[sp.]] [[cf.]] ''C. trochuus''  <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Cimexomys'' sp., cf. ''C. antiquus''  
+
|
−
| Multituberculata
+
?''Cimolomys'' [[sp.]] A <ref name=Eaton2002></ref>
 +
<hr>
 +
?''Cimolomys'' [[sp.]] B <ref name=Eaton2002></ref>
 +
<hr>
 +
?''Cimolomys'' [[sp.]] C  <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
<hr>
 +
zęby
 +
<hr>
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Iugomortiferum thoringtoni''  
+
|
−
| Marsupialiformes
+
''Iugomortiferum thoringtoni'' <ref name=Cifelli1990a></ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Reynolds Point
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
 
|-
 
|-
−
| ''Iugomortiferum'' sp.  
+
|
−
| Marsupialiformes
+
[[cf.]] ''Iugomortiferum'' [[sp.]] <ref name=Cifelli1990a></ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Last Chance Creek
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).
 
|-
 
|-
−
| ? ''Meniscoessus'' sp.  
+
|
−
| Multituberculata
+
''Meniscoessus'' [[sp.]] [[cf.]] ''M. intermedius'' <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce)
 
|-
 
|-
−
| ''Paracimexomys'' sp.  
+
|
−
| Multituberculata
+
''Mesodma'' [[sp.]] [[cf.]] ''M. formosa'' <ref name=Eaton2002>Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Paranyctoides'' sp.  
+
|
−
| Eutheria
+
[[cf.]] ''Paracimexomys'' [[sp.]] A <ref name=Eaton2002></ref>
 +
<hr>
 +
[[cf.]] ''Paracimexomys'' [[sp.]] B <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
<hr>
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).
 
|-
 
|-
−
| ''Protalphadon crebreforme''
+
|
−
| Metatheria
+
''Paranyctoides'' [[sp.]] <ref name=Cifelli1990b>Cifelli, R. L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360 [[doi:10.1080/02724634.1990.10011819]]</ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Eutheria (ssaki wyższe).
 
|-
 
|-
−
| ''Symmetrodontoides foxii''  
+
|
−
| Symmetrodonta
+
''Protalphadon crebreforme'' <ref name=Cifelli1990a></ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Zęby wykazują podobieństwa w budowie do ''Protalphadon creber''.
 
|-
 
|-
−
| ''Zygiocuspis goldingi''  
+
|
−
| Theria
+
''Zygiocuspis goldingi'' <ref>Cifelli, R. L. (1990c). "A primitive higher mammal from the Late Cretaceous of southern Utah". Journal of Mammalogy, 71(3), 343-350. [[doi:10.2307/1381944]]</ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Reynolds Point
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Przedstawiciel grupy Tribosphenida.
 
|-
 
|-
−
|Nieokreślony przedstawiciel Cimolomyidae  
+
|
−
| Multituberculata
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Cimolomyidae <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Ząb tego okazu wykazuje podobieństwa w budowie do ''Cimolodon'' [[sp.]] [[cf.]] ''C. nitidus''.
 
|-
 
|-
−
| Nienazwany takson
+
|
−
| Metatheria
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Marsupialia <ref name=Cifelli1990a></ref>
 +
|
 +
prawdopodobnie Last Chance Creek
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Zęby tego ssaka budową przypominają do tych u ''Turgidodon'' i ''Alphadon''.
 
|-
 
|-
−
| Dwa nowe taksony
+
|
−
| Theria
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Multituberculata <ref name=Eaton2002></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Zęby tego ssaka wykazują różnice w budowie do tych u ''Paracimexomys''.
 
|}
 
|}
  
 
===Płazy===
 
===Płazy===
−
{| class="wikitable"
+
====Płazy ogoniaste====
 +
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Płazy
 +
|-
 
!Takson
 
!Takson
 +
!Miejsce
 +
!Ogniwo
 
!Materiał kopalny
 
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 
|-
 
|-
−
|Nienazwany takson
+
|
−
|UMNH VP 19209 - kręg tulowiowy
+
''Opisthotriton'' [[sp.]] <ref name=Gardner2013>Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Cifelli, R. L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 237–272</ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH VP Loc. 130
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kręgi
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Opisthotriton''.
 
|-
 
|-
−
|''Opisthotriton'' [[sp.]]
+
|
−
|UMNH VP 19194-19198 - pierwsze kręgi szyjne
+
''Scapherpeton'' [[sp.]] <ref name=Gardner2013></ref>
−
 
+
|
−
UMNH VP 19199-19200 - kręgi tułowiowe
+
stanowisko UMNH VP Loc. 77
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
pierwszy kręg szyjny (atlas)
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Scapherpeton''.
 
|-
 
|-
−
|''Scapherpeton'' [[sp.]]
+
|
−
|UMNH VP 19186 - pierwszy kręg szyjny (atlas)
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Urodela <ref name=Gardner2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH VP Loc. 77
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
kręg tułowiowy
 +
|
 +
Potencjalnie nowy takson.
 
|}
 
|}
 +
 +
====Płazy bezogonowe====
 +
Płazy bezogonowe z formacji Wahweap są znane wyłącznie z kości biodrowych (Roček i in., 2013).
  
 
===Ryby chrzęstnoszkieletowe===
 
===Ryby chrzęstnoszkieletowe===
−
{| class="wikitable"
+
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
−
! Takson  
+
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Ryby chrzęstnoszkieletowe
 +
|-
 +
!Takson
 +
!Miejsce
 +
!Ogniwo
 
!Materiał kopalny
 
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 
|-
 
|-
−
| ''Cantioscyllium estesi''  
+
|  
−
| zęby
+
''Cantioscyllium estesi'' <ref name=Kirkland2013> Kirkland, J. I., Eaton, J. G. & Brinkman, D. B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 153–194.</ref>
 +
|
 +
stanowiska MNA Loc. 455–1, MNA Loc. 705 i UMNH Loc. 82
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby  
 +
|
 +
Przedstawiciel rodziny Ginglymostomatidae.
 
|-
 
|-
−
| ''Chiloscyllium missouriense''  
+
|
−
| zęby
+
''Chiloscyllium missouriense'' <ref name=Kirkland2013></ref>
 +
|
 +
stanowiska UMNH Loc. 77 i MNA Loc. 455–1
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby  
 +
|
 +
Przedstawiciel rodziny Hemiscylliidae. Jeden z zębów (MNA V 10386) wykazuje podobieństwa w budowie do ''Restesia americana''.
 
|-
 
|-
−
| ''Columbusia deblieuxi''  
+
|  
−
| zęby
+
''Columbusia deblieuxi'' <ref name=Kirkland2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH Loc. 77
 +
|
 +
nie podano
 +
|  
 +
zęby  
 +
|
 +
Gatunek ten został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Kaiparowits]]. Przedstawiciel rodziny Ganopristidae (Sclerorhynchidae).
 
|-
 
|-
−
| ''Cristomylus ciffelli''  
+
|  
−
| zęby
+
''Cristomylus ciffelli'' <ref name=Kirkland2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko MNA Loc. 456–1
 +
|
 +
Reynolds Point
 +
|
 +
zęby  
 +
|
 +
Przedstawiciel rodziny Rhinobatidae.
 
|-
 
|-
−
| ''Hybodus'' [[sp.]]
+
|  
−
| ząb
+
''Hybodus'' [[sp.]] <ref name=Kirkland2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH Loc. 456–2
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
MNA V10387 - ząb
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Hybodus''.
 
|-
 
|-
−
| ''Lonchidion'' [[sp.]]
+
|
−
| ząb
+
''Lonchidion'' [[sp.]] <ref name=Kirkland2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko UMNH Loc. 82
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
UMNH VP 18917 - ząb
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Lochidon''.
 
|-
 
|-
−
| ''Texatrygon brycensis''  
+
|  
−
| zęby
+
''Texatrygon brycensis'' <ref name=Kirkland2013></ref>
 +
|
 +
stanowiska UMNH Loc. 77 i UMNH Loc. 82
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby  
 +
|
 +
Przedstawiciel rodziny Ptychotrygonidae.
 
|}
 
|}
  
 
===Ryby kostnoszkieletowe===
 
===Ryby kostnoszkieletowe===
−
{| class="wikitable"
+
{| class="wikitable sortable" align="center" width="100%"
 +
|-
 +
! colspan="5" align="center" |'''Ryby kostnoszkieletowe
 
|-
 
|-
−
! Takson  
+
!Takson
 +
!Miejsce
 +
!Ogniwo
 
!Materiał kopalny
 
!Materiał kopalny
 +
!Komentarz
 
|-
 
|-
−
| Nieokreślony przedstawiciel Acipenseriformes
+
|
−
| kolec płetwy piersiowej
+
''Lepidotes'' [[sp.]] <ref name=Brinkman2013> Brinkman, D. B., Newbrey, M. G., Neuman, A. G., & Eaton, J. G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 195–236</ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Lepidotes''.
 
|-
 
|-
−
|Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae
+
|
−
| fragment łuski i kręg
+
''Melvius'' [[cf.]] ''M. chauliodus'' <ref name=Holroyd2016></ref>
 +
|
 +
stanowisko UCMP V98173
 +
|
 +
Coyote Point
 +
|
 +
trzon kręgu i fragmenty czaszki
 +
|
 +
Okazy te nie mogą być przypisane do konkretnego gatunku ''Melvius''.
 
|-
 
|-
−
|Niezidentyfikowany przedstawiciel ''Lepidotes''
+
|
−
|zęby
+
''Micropycnodon'' [[sp.]] <ref name=Brinkman2013></ref>
 +
|
 +
MNA Loc. 706-2
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
ząb
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Micropycnodon''.
 
|-
 
|-
−
| ''Melvius'' [[ cf.]] ''M. chauliodus''  
+
|
−
| trzon kręgu, fragmenty czaszki
+
''Paralbula'' [[sp.]] <ref name=Brinkman2013></ref>
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
zęby
 +
|
 +
Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Paralbula''.
 
|-
 
|-
−
| ''Micropycnodon'' [[sp.]]
+
|
−
| ząb
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Acipenseriformes <ref name=Holroyd2016></ref> 
 +
|
 +
stanowisko UCMP V98173
 +
|
 +
Coyote Point
 +
|
 +
fragment kolca płetwy piersiowej
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 
|-
 
|-
−
| ''Paralbula'' [[sp.]]
+
|
−
| ząb
+
Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae <ref name=Holroyd2016></ref>
 +
|
 +
stanowisko UCMP V98173
 +
|
 +
Coyote Point
 +
|
 +
fragment łuski i kręg
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 
|-
 
|-
−
| Nieokreślony przedstawiciel Polyodontidae
+
|
−
|zęby
+
Niezidentyfikowany przedstawiciel Polyodontidae <ref name=Brinkman2013></ref>
 +
|
 +
stanowisko MNA Loc. 456–2
 +
|
 +
nie podano
 +
|
 +
MNA 10356 - wyrostek zębowy
 +
|
 +
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
 
|}
 
|}
  
 
===Skamieniałości śladowe i jaja===
 
===Skamieniałości śladowe i jaja===
−
[[Plik:Saurornitholestes digging Burrows wahweap.jpg|thumb|Rekonstrukcja ''[[Saurornitholestes]]'' polującego na niewielkiego ssaka. Źródło: Simpson i in., 2010 [https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-abstract/38/8/699/130313/Predatory-digging-behavior-by-dinosaurs?redirectedFrom=fulltext].]]
+
[[Plik:Saurornitholestes digging Burrows wahweap.jpg|thumb|Rekonstrukcja ''[[Saurornitholestes]]'' polującego na niewielkiego ssaka. Źródło: Edward Simpson i in., 2010 [https://pubs.geoscienceworld.org/gsa/geology/article-abstract/38/8/699/130313/Predatory-digging-behavior-by-dinosaurs?redirectedFrom=fulltext].]]
−
W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do [[Hadrosauridae|hadrozaurydów]], [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] oraz [[Theropoda|teropodów]]. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to  trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy [[Maniraptora|maniraptorów]] polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).
+
W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do [[Hadrosauridae|hadrozaurydów]], [[Ceratopsidae|ceratopsydów]], [[Ornithischia|dinozaurów ptasiomiednicznych]] oraz [[Theropoda|teropodów]]. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to  trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy [[Maniraptora|maniraptorów]] polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Edward Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).
  
 
Moran i współautorzy (2010) opisali niewielkie wydrążone ślady w skamieniałym drzewie pochodzącym z formacji Wahweap. Badacze ze względu na ich morfologię (ślad w kształcie łopatki lub woreczka) uznali, iż należy do ichnorodzaju ''Asthenopodichnium''. Prawdopodobnymi ich sprawcami były nimfy jętket poruszające się w słodkich wodach, jednakże Moran i in. (2010) nie wykluczają również innych owadów.
 
Moran i współautorzy (2010) opisali niewielkie wydrążone ślady w skamieniałym drzewie pochodzącym z formacji Wahweap. Badacze ze względu na ich morfologię (ślad w kształcie łopatki lub woreczka) uznali, iż należy do ichnorodzaju ''Asthenopodichnium''. Prawdopodobnymi ich sprawcami były nimfy jętket poruszające się w słodkich wodach, jednakże Moran i in. (2010) nie wykluczają również innych owadów.
Linia 878: Linia 1197:
 
Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. [[doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876]]
 
Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. [[doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876]]
  
−
Brinkman, D.B., Newbrey, M.G., Neuman, A.G. & Eaton, J.G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+
DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w:: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, 563-587.
  
−
Cifelli, R.L. (1990a). "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331
+
Doelling, H. H. (1997). "Interim geologic map of the Smoky Mountain 30 ′ x 60 ′ Quadrangle, Kane and San Juan Counties, Utah and Coconino County, Arizona". [w:] "Utah Geological Survey", Open-File Report 359, Scale 1:100,000.
  
−
Cifelli, R.L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360
+
Eaton, J. G. (1991). "Biostratigraphic framework for the Upper Cretaceous rocks of the Kaiparowits Plateau, southern Utah". [w:] Nations, J., & Eaton, J.  G. (Red.), "Stratigraphy, Depositional Environments, and Sedimentary Tectonics of the Western Margin, Cretaceous Western Interior Seaway". Geological Society of America Special Paper, 260, pp. 47–63
  
−
DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press, 563-587.
+
Gregory, H. E., & Moore, R. C. (1931). "The Kaiparowits Region: Geographic and geologic reconnaissance of parts of Utah and Arizona". U.S. Geological Survey Professional Paper 164 (161 p).
−
 
 
−
Eaton, J.G., Cifelli, R.L., Hutchinson, H.J., Kirkland, J.I. & Parrish J.M. (1999). "Cretaceous vertebrate faunas from the Kaiparowits Plateau, south-central Utah" [w]:Gillete, D. D. (red.) ''Vertebrate Paleontology in Utah'' 1. Utah Geological Survey.
 
−
 
 
−
Evans, D.C., Williamson, T., Loewen, M.A., Kirkland, J.I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
 
−
 
 
−
Gardner, J.D., Eaton, J. G. & Cifelli, R.L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA. [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
 
−
 
 
−
Gates, T.A., Horner, J.R., Hanna, R.R., Nelson, C.R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. [[doi:10.1080/02724634.2011.577854]]
 
−
 
 
−
Gates, T.A., Jinnah, Z., Levitt, C., Getty, M.A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". W: David A. Eberth; David C. Evans. Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium. Indiana University Press. pp. 156–173
 
−
 
 
−
Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the ''Adelolophus hutchisoni'' type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 [[doi:10.5070/P9331031196]]
 
−
 
 
−
Irmis,  R.B.,  Hutchison, J.H., Sertich, J.J.W. &  Titus. A. L (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante  National  Monument  and vicinity, southern Utah, USA" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M. A  (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah". Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444
 
  
 
Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. [[doi:10.2110/jsr.2011.22]]
 
Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. [[doi:10.2110/jsr.2011.22]]
  
−
Kirkland, J.I. & DeBlieux, D.D. (2010). "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah"; [[w]]: Ryan, M.J., Chinnery-Allgeier, B.J., & Eberth, D.A. (red.) New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium, Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.
+
Moran, K., Hilbert-Wolf, H. L., Golder, K., Malenda, H. F., Smith, C. J., Storm, L. P., Simpson E. L., Wizevich, M. C., & Tindall, S. E. (2010). "Attributes of the wood-boring trace fossil ''Asthenopodichnium'' in the Late Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(3-4), 662-669. [[doi:10.1016/j.palaeo.2010.09.015]]
−
 
 
−
Kirkland, J.I., Eaton, Jeffrey G. & Brinkman, D.B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
 
−
 
 
−
Kirkland, J.I., Sertich, J.J.W., & Titus, A.L. (2024). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 [[doi:10.1144/SP545-2023-211]]
 
  
−
Loewen, M.A., Irmis, R.B., Sertich, J.J.W., Currie, P.J. & Sampson, S.D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. [[doi:10.1371/journal.pone.0079420]]
+
Peterson, F., & Waldrop, H. A. (1965). "Jurassic and Cretaceous stratigraphy of south-central Kaiparowits Plateau, Utah". [w:] Goode, H. D., & Robison, R. A. (red.). "Geology and Resources of South-Central Utah: Utah Geological Society and Intermountain Association of Petroleum Geologists". Guidebook to the Geology of Utah, 19, pp. 47–69
  
−
Loewen, M.A., Farke, A.A., Sampson, S.D., Getty, M.A., Lund, E.K. & O'Connor, P.M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+
Roček, Z., Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Prčikryl, T. (2013). "Anuran Ilia from the Upper Cretaceous of Utah – Diversity and Stratigraphic Patterns". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, pp. 273-294
  
−
Loewen, M.A., Burns, M.E., Getty, M.E., Kirkland, J. I., Matthew K. & Vickaryous, M.K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah" [w]: Titus, A.L. & Loewen, M.A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah" Bloomington, Indiana University Press
+
Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Simpson, W. S., Tindall, S. E., Bernard, J. J., Jenesky, T. A., & Wizevich, M. C. (2008). "The interaction of aeolian and fluvial processes during deposition of the Upper Cretaceous capping sandstone member, Wahweap Formation, Kaiparowits Basin, Utah, USA. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 270(1-2), 19-28. [[doi:10.1016/j.palaeo.2008.08.009]]
  
−
Lund, E., K., O’Connor, P., M., Loewen, M., A., Jinnah, Z., A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, ''Machairoceratops cronusi'' gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. [[doi:10.1371/journal.pone.0154403]]  
+
Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Wizevich, M. C., Tandall, S. E., Fasinski, B. R., Storm, L. P., & Needle, M. D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology 38 (8): 699–702. [[doi:10.1130/G31019.1]]
  
−
Parrish, J.M.. (1999)."Dinosaur teeth from the upper Cretaceous (Turonian - Judithian) of Southern Utah". [w]: Gillete, D. D. (red.) "Vertebrate Paleontology in Utah" 1. Utah Geological Survey. [[https://books.google.pl/books?hl=pl&lr=&id=qeRM16ndBx4C&oi=fnd&pg=PA319&dq=Parrish,+1999.+Dinosaur+teeth+from+the+Upper+Cretaceous+(Turonian-Judithian)+of+southern+Utah.+In+Gillette+(ed.).+Vertebrate+Paleontology+in+Utah.+Utah+Geological+Survey,+Miscellaneous+Publication.+99-1,+319-321.&ots=W6Lf58x9_z&sig=Qau6aCooSNyDv_xnrwJBByxybeI&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false]]
+
Simpson, W. S., Simpson, E. L., Wizevich, M. C., Malenda, H. F., Hilbert-Wolf, H. L., & Tindall, S. E. (2010). "A preserved Late Cretaceous biological soil crust in the capping sandstone member, Wahweap Formation, Grand Staircase-Escalante National Monument, Utah: paleoclimatic implications". Sedimentary Geology, 230(3-4), 139-145. [[doi:10.1016/j.sedgeo.2010.07.004]]
  
−
Simpson, E.L., Hilbert-Wolf, H.L., Wizevich, M.C., Tandall, S.E., Fasinski, B.R., Storm, L.P. & Needle, M.D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology (2010) 38 (8): 699–702. [[doi:10.1130/G31019.1]]
+
Weishampel, D. B. (2004). "Dinosaur distribution". [w:]  Weishampel, D. B., Osmolska, H., & Dodson, P. (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322
  
−
Weishampel, D.B. (2004). "Dinosaur distribution".[w]: D. B. Weishampel, H. Osmolska, and P. Dodson (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322
+
Zanno, L. E., Loewen, M. A., Farke, A. A., Kim, G. -S., Claessens, L. P. A. M., & McGarrity, C. T. (2013). "Late Cretaceous Theropod Dinosaurs of Southern Utah". [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 504–525.
 
<references/></small>
 
<references/></small>
  

Aktualna wersja na dzień 19:32, 21 cze 2025

Autor: Paweł Konarzewski, Michał Siedlecki

Formacja Wahweap
Wiek
252 201,4 143,1
66

ok. 82,2-77,3 Ma
późna kreda (kampan)

Miejsce USA - Utah
Podjednostki ogniwa Last Chance Creek, Reynolds Point, Coyote Point i Pardner Canyon
Leży pod formacja Kaiparowits
Leży nad formacja Straight Cliffs
Miąższość ok. 360-460 m
Klimat ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi, z czasem bardziej suchy
Litologia piaskowce, mułowce, iłowce, łupki
Wahweap Formation 933.jpg
Odsłonięcia skał formacji Wahweap w pobliżu jeziora Powell. Fot. Gillfoto [3]
Mapa znalezisk
Wczytywanie mapy…
}

Wstęp

Formacja Wahweap to jednostka litostratygraficzna położona na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych. Jej osady są datowane na wczesny i środkowy kampan.

Etymologia

Nazwa formacji pochodzi od rzeki Wahweap mającej 89,5 km długości przechodzącej przez omawianą jednostkę geologiczną.

Historia badań

Formację po raz pierwszy opisali Gregory i Moore w 1931 roku jako piaskowce Wahweap. Stwierdzili, że ich miąższość wynosi 360-460 m i składają się głównie z piaskowców i mułowców. Peterson i Waldrop (1965) formalnie zdefiniowali formację, a w kolejnych latach prowadzono nad nią dalsze badana sedymentologiczne. Eaton (1991) oraz Doelling (1997) zaproponowali różne modele litostratygraficzne dla formacji Wahweap. Pierwszy autor badał skały na płaskowyżu Kaiparowits. Zaproponował on cztery potencje ogniwa, które różnią się od siebie budową skał. Z kolei Doelling (1997) zajmował się odsłonięciami na płaskowyżach Markagunt i Paunsaugunt. Naukowiec ten podzielił pokłady Wahweap jedynie na dwa ogniwa: dolne i górne. Wiek górnego ogniwa zaproponowanego przez Doellinga (1997) był taki sam jak najwyższe (obecnie znane jako Pander Canyon) podane przez Eatona (1991). W 2022 roku Beveridge współpracownicy nadali nazwę podjednostkom opisanych przez Eatona oraz określili dokładny wiek formacji Wahweap na płaskowyżu Kaiparowits.

Litologia

Last Chance Creek

Wiek: ok. 82,2-81,6 Ma

Miąższość: 65 m

Charakterystyka: Podjednostka Last Chance Creek (dawniej dolne) styka się z ogniwem Drip Tank należącym do formacji Straight Cliffs. Najniższe warstwy formacji Wahweap składają się głównie z mułowców. W niektórych miejscach przechodzą one w piaskowce, które osadziły się w korytach pradawnych rzek (np. w Tibbet Springs). Piaskowce tej podjednostki są średnio- i gruboziarniste, słabo posortowane, a ich warstwy są ułożone ukośnie. U podstawy piaskowców kanałowych (powstałych na dnach dawnych rzek) występuje nagromadzenie osadów zawierających fragmenty mułowców oraz skamieniałe kości. Wzdłuż dawnych brzegów rzek cienkowarstwowe osady piaszczyste przechodzą w kierunku dalszym w organiczne mułowce i łupki, a rzadziej w zielone iłowce. W piaskowcach wylewowych można znaleźć dużą ilość skamieniałego drzewa. Ogniwo Last Chance Creek kończy się charakterystycznym piaskowcem tworzącym półkę skalną o grubości 5 m (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Reynolds Point

Wiek: ok. 81,6-80,6 Ma

Miąższość: 112 m

Charakterystyka: Ogniwo Reynolds Point (dawniej środkowe) składa się z piaskowców, piaszczystych mułowców oraz mułowców, które tworzą zbocza. Ta podjednostka zawiera większą ilość osadów rzecznych (szaro-brązowe piaszczyste mułowce, mułowce, rzadziej iłowce i łupki) oraz kruchych piaskowców drobnoziarnistych niż ogniwo Last Chance Creek. Warstwy te zawierają niedużą ilość łupków i mułowców organicznych, ale ogólnie są mniej zasobne w materię organiczną niż dolna część (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Coyote Point

Wiek: ok. 80,6-79 Ma

Miąższość: 138 m

Charakterystyka: Ogniwo Coyote Point (dawniej górne) tworzą głównie serię dobrze zcementowanych piaskowców, z mniejszym udziałem naprzemiennych warstw mułowców niż w ogniwie Reynolds Point. W tej podjednostce piaskowce tworzą strome zbocza. Osady aluwialne obecne w tych warstwach składają się z piaszczystych mułowców, mułowców oraz nieciągłych cienkich łupków organicznych oraz rzadkich iłowców. Ogniwo Coyote Point zawiera więcej skamieniałości niż pozostałe i zawiera liczne, choć fragmentaryczne kości dinozaurów, krokodyli, żółwi i ryb, a także słodkowodne mięczaki (Eaton, 1991; Beveridge i in., 2022).

Pardner Canyon

Wiek: ok. 79-77,3 Ma

Miąższość: ~100 m

Charakterystyka: Ogniwo Pander Canyon (dawniej Upper Capping Sandstone) jest zdominowane przez słabo posortowane piaskowce i zlepieńce tworzące klify, z cienkimi, izolowanymi mułowców występujących w formie soczewek. Ogniwo zawiera również skały pochodzenia eolicznego. Podjednostka ta styka się z dolną częścią formacji Kaiparowits. Miąższość zmienia się na płaskowyżach Kaiparowits, Markagunt i Paunsaugunt, gdzie osiąga maksymalnie około 140 m na północnej części. Osady w tym miejscu stają się również bardziej gruboziarniste, gdzie w północnych częściach płaskowyżu Kaiparowits częściej występują żwirowe zlepieńce z otoczakami krzemienia i wapienia. Pokłady te swoim wiekiem odpowiadają piaskowcom Tarantula Mesa (Eaton, 1991; Simpson i in., 2008; Beveridge i in., 2022).

Paleośrodowisko

Rekonstrukcja paleośrodowiska oraz dinozaurów z formacji Wahweap. Autor: ABelov2014 [1]

W późnej kredzie Morze Środkowego Zachodu (ang. Western Interior Seaway) dzieliło Amerykę Północną na dwie części: zachodnią Laramidię oraz wschodnią Appalachię. W środowisku odtworzonym na podstawie znalezisk z formacji Wahweap znajdowały się głównie tereny wilgotne (rozlewiska, jeziora oraz doliny rzeczne). Klimat był wilgotny z sezonowo występującymi suszami. Obecność osadów eolicznych oraz biologicznych skorup glebowych w ogniwie Pander Canyon może świadczyć o tymczasowej zmianie klimatu bardziej wilgotnego na bardziej suchy (Jinnah i Roberts, 2011; Wendy Simpson i in., 2010; Simpson i in., 2008).

Paleofauna

Fauna dinozaurów nie różniła się specjalnie od innych miejsc w późnej kredzie na terenach Stanów Zjednoczonych. W osadach formacji odnaleziono hadrozaurydy, centrozauryny, pachycefalozaurydy, nodozaurydy, ankylozauryda, krokodylomorfy, żółwie, ssaki, płazy, ryby oraz morskie bezkręgowce. Znanymi dinozaurami z tej formacji są: Lythronax, Acristavus, Machairoceratops, Diabloceratops oraz Adelolophus. Pomimo, że w pokładach formacji nie znaleziono szczątków ornitomimozaurów, można założyć, że również były obecne na terenie formacji (Zanno i in., 2013).

Dinozaury

Dinozaury
Takson Miejsce Ogniwo Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości Materiał kopalny Komentarz Grafika

Acristavus gagslarsoni [1][2]

Star Seep

Reynolds Point

166 m

UMNH VP 16607 - niekompletna czaszka oraz kręg szyjny

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Two Medicine.

Acristavus gagslarsoni.png

Adelolophus hutchisoni [3]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

180-250 m

USMP 152028 - niekompletna kość szczękowa

Najstarszy znany lambeozauryn z Ameryki Północnej.

Adelolophus LM.png

cf. Brachylophosaurus [4][2]

Death Ridge

Wesses Canyon

Pardner Canyon

Reynolds Point

dolne warstwy ogniwa Pardner Canyon

środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point

UMNH VP 9548 - niekompletna kość szczękowa oraz kości kończyn przednich

kość jarzmowa (UMNH VP 19465)

Okaz UMNH VP 9458 wykazuje liczne podobieństwa w budowie do Brachylophosaurus canadensis.. [4]

Razem z okazem UMNH VP 19465 znaleziono kość szczękową ryby z rodziny Amiidae (UMHN VP 19464). [2]

Brachylophosaurus canadensis.png

Diabloceratops eatoni [5][2]

Last Chance

Reynolds Point

105 m

UMNH VP 16699 - prawie kompletna czaszka (zachowana jej lewa część oraz elementy z prawej)

Jeden z najbardziej znanych prymitywnych centrozaurynów.

Diabloceratops TD.png

Lythronax argestes [6][2]

Nipple Butte

Reynolds Point

70 m

UMNH VP 20200 - kości czaszki oraz kończyn tylnych

Najstarszy znany tyranozauryd z terenów Ameryki Północnej.

Lythronax TD.png

Hadrosauroidea gen. nov. [7][2]

Brigham Plains

Reynolds Point

dolne warstwy ogniwa Reynolds Point

częściowy szkielet

Potencjalnie nowy takson.

Machairoceratops cronusi [8][2]

Star Seep

Coyote Point

246 m

UMNH VP 20550 - fragmentaryczna czaszka

Bliski kuzyn Diabloceratops, znany wcześniej jako "Wahweap Centrosaur B".

Machairoceratops TD.png

Nodosauridae gen. nov. [7][2]

Right Hand Collet Canyon

Reynolds Point

środkowe osady ogniwa Reynolds Point

UMNH VP 22080 - częściowa czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy

Potencjalnie nowy takson.

Pachycephalosauridae gen. nov. [7][2]

Brigham Plains

Last Chance Creek

środkowe warstwy ogniwa Last Chance Creek

DMNH EVP. 131000 - nie podano

Potencjalnie nowy takson.

"Wahweap Centrosaur A" [9][2][7]

Pilot Knoll

Last Chance Creek

45 m

UMNH VP 20600 - niekompletna czaszka

Potencjalnie nowy takson. Najstarszy centrozauryn odnaleziony w omawianej formacji. Miał jedną parę różków ciemieniowych podobnych do tych u Albertaceratops.

"Wahweap Centrosaur C" [9][2][7]

Death Ridge

Pardner Canyon

313 m

UMNH VP 9459 - fragmenty czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego

Potencjalnie nowy takson. Najmłodszy centrozauryn z omawianej formacji.

Niezidentyfikowany ankylozauryd [10]

nie podano

Coyote Point

nie podano

OMNH 21280 (częściowo), 21858 i 24276 - 3 zęby

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany centrozauryn (takson z Nipple Butte) [9][2]

Nipple Butte

Last Chance Creek

50 m

UMNH VP 16704 - częściowa czaszka

Początkowo został przypisany do Diabloceratops, jednak uważa się go za odrębny takson od Diabloceratops.

UMNH VP 16704 Nipple Butte.png

Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp A) [11]

Niezidentyfikowany dromeozauryd (Morfotyp B) [11]

nie podano

Coyote Point

nie podano

14 zębów, w tym MNA NB-9

UCM 8613 - ząb

Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Dromaeosaurus.

Takson niediagnostyczny. Wcześniej przypisywany do Saurornitholestes.

Niezidentyfikowany hadrozauryd [2]

Wesses Canyon

Reynolds Point

70 m

szkielet pozaczaszkowy

Zachowały się u niego odciski skóry. Wraz z szkieletem tego hadrozauryda odnaleziono również pancerz żółwia (UMNH VP 20213) oraz ząb ryby Melvius.

Niezidentyfikowane hadrozaurydy[2]

Wesses Cove

Nipple Butte

Reynolds Point

Last Chance Creek

dolne warstwy ogniwa Reynolds Point

niższe warstwy ogniwa Last Chance Creek

łopatka (UMHN VP 20215), kość zębowa (UMNH VP 20216), bliższa część kości ramiennej

UMNH VP 20616 - artykułowany szkielet pozaczaszkowy

Być może nowe taksony.

Niezidentyfikowany hadrozauryd [12]

nie podano

Coyote Point

ok. 213 m

UCMP 235252 - fragment kości kończyny tylnej

UCMP 235253 - kręg

UCMP 252000-252001 oraz 235254-235255 - fragmenty szczęk

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany hadrozauryd [2]

Tibbet Springs

Last Chance Creek

10 m

złoże kostne hadrozaurydów

Niezidentyfikowane nodozaurydy [10]

nie podano

prawdopodobnie Last Chance Creek, Reynolds Point i Coyote Point

nie podano

zęby (z Coyote Point znane są OMNH 21280 (częściowo), 21992 i 24278), osteodermy (UMNH VP 13981, 15664, 16408 i 21207), częściowy szkielet pozaczaszkowy, czaszka (zaginęła)

Taksony te nie wykazują żadnych cech diagnostycznych.

Niezidentyfikowany pachycefalozauryd [13]

Clints Cove

Reynolds Point

dolne warstwy ogniwa Reynolds Point

UMNH VP 11939 - niekompletna kopuła czołowo-ciemieniowa oraz zęby

Zachowana kopuła nie wykazuje żadnych cech diagnostycznych.

Niezidentyfikowane teropody [12]

nie podano

Coyote Point

ok. 213 m

UCMP 235246 - tylna część paliczka

UCMP 235247 i 235251 - przednie części kości udowych

UCMP 235248 - kość śródstopia III

UCMP 235249-50 - tylna część kości udowej, zęby

Potencjalnie nowe taksony (o ile diagnostyczne). Dawniej przypisywane do Richardoestesia i Paronychodon.

Niezidentyfikowany troodontyd [11]

nie podano

Coyote Point

nie podano

OMNH 21988 i 24237 - zęby

Takson niediagnostyczny. Dawniej przypisywany do Troodon.

Niezidentyfikowane tyranozaurydy [12][11]

nie podano

Coyote Point

nie podano

ok. 213 m

OMNH 23635 - ząb [11]

UCMP 235245 - częściowy ząb [12]

Niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowany zaurolofin [3][2]

Camp Flat

Reynolds Point

środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point

złoże kostne

Potencjalnie nowy takson.

Krokodylomorfy

Krokodylomorfy
Takson Miejsce Ogniwo Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości Materiał kopalny Komentarz Grafika

cf. Deinosuchus [2]

Tibbers Springs

Nipple Butte

Brigham Plains

Last Chance Creek

Last Chance Creek

Reynolds Point

dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek

dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek

dolne warstwy ogniwa Reynolds Point

częściowe szkielety

Prawdopodobnie największe krokodylomorfy odnalezione w formacji Wahweap.

Deinosuchus hatcheri.png

Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodylia

nie podano [14]

Nipple Butte [2]

Coyote Canyon [2]

nie podano

Last Chance Creek

Reynolds Point

nie podano

dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek

środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point

UMNH VP 16223 i UCMP 150155 - kości czołowe

UMNH VP 11948 - lewa kość zębowa

nie podano

kręg

Być może niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodyliformes [2][14]

stanowisko UCMP V98173 [14]

Brigham Plains[2]

Coyote Point

Last Chance Creek

powyżej 200 m

dolne warstwy ogniwa Last Chance Creek

UCMP 150157 - fragment kości zębowej

nie podano

Być może niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia [14]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

powyżej 200 m

UCMP 150156 - niekompletna lewa kość zębowa

Być może niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Neosuchia [14]

nie podano

nie podano

nie podano

UMNH VP 9547 - fragmenty żuchwy, zęby i osteodermy

UMNH VP 18617 - częściowa osteoderma

Być może niediagnostyczne taksony.

Żółwie

Żółwie
Takson Miejsce Ogniwo Głębokość osadów, w której odnaleziono skamieniałości Materiał kopalny Komentarz

Arvinochelys sp. [12]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

powyżej 200 m

UCMP 235584 - fragment skorupy

Zachowany element skorupy wykazuje podobieństwa w budowie do tej u Arvinochelys goldeni.

Basilemys sp. [12]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

powyżej 200 m

UCMP 252017 i UCMP 235242 - fragmenty skorupy

Na skorupie znajdywały się nierównomiernie rozmieszczone guzki.

Neurankylus sp.

stanowisko UCMP V98173 [12]

Nipple Butte [2]

Star Seep [2]

Brigham Plains [2]

Coyote Point

Lasy Chance Creek

Reynolds Point

Reynolds Point

powyżej 200 m

dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek

dolne warstwy ogniwa Reynolds Point

dolne warstwy ogniwa Reynolds Point

UCMP 235240 - fragment skorupy

skorupa

elementy skorupy

częściowy szkielet

Nieokreślony gatunek z rodzaju Neurankylus.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Baenidae

stanowisko UCMP V98173 [12]

Tibbet Springs [2]

Wesses Cove [2]

Coyote Point

Lasy Chance Creek

Reynolds Point

powyżej 200 m

dolne warstwy ogniwa Lasy Chance Creek

środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point

UCMP 235237-235239 - fragmenty skorupy

UMNH VP 20645 - nie podano

UMNH VP 20643 - fragmenty skorupy oraz kończyny przednie

Zachowane elementy skorupy okazów UCMP 235237-235239 wykazują podobieństwa w budowie do tej u Neurankylus, pospolitego żółwia z formacji Kaiparowits.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae

stanowisko UCMP V98173 [12]

The Gut [2]

Coyote Point

? Reynolds Point

powyżej 200 m

? środkowe warstwy ogniwa Reynolds Point

UCMP 235243 i UCMP 235244 - fragmenty skorupy

skorupa

Zachowany element skorupy okazu UCMP 235243 swoją budową najbardziej przypomina tą u Aspideretoides.

Łuskonośne

Łuskonośne
Takson Miejsce Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Coniophis sp. [15]

stanowisko UMNH Loc. 103

nie podano

kręgi grzbietowe

Nieokreślony gatunek z rodzaju Coniophis. Przedstawiciel grupy Serpentes (węże).

Niezidentyfikowany przedstawiciel Anguimorpha [15]

stanowisko UMNH Loc. 103

nie podano

UMNH VP 19251 - osteoderma

Niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowani przedstawiciele Scincomorpha [15]

stanowisko OMNH V2 (Morfotyp A)

stanowisko UMNH Loc. 103 (osteoderma)

nie podano

OMNH 21995 - niekompletna lewa kość szczękowa

UMNH VP 19252 - osteoderma

Niediagnostyczne taksony.

Ssaki

Ssaki
Takson Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Anchistodelphys archibaldi [16]

prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point

zęby

Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).

Bryceomys sp. cf. B. fumosus [17]

nie podano

ząb

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Cedaromys sp. [17]

nie podano

ząb

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego ssaka są podobne do tych u Cedaromys hutchisoni z formacji Kaiparowits.

cf. Cedaromys sp. [17]

nie podano

ząb

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimexomys sp. cf. C. antiquus [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimolodon electus [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimolodon similis [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimolodon sp. cf. C. nitidus [17]

Cimolodon sp. [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Cimolomys sp. cf. C. trochuus [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

?Cimolomys sp. A [17]

?Cimolomys sp. B [17]

?Cimolomys sp. C [17]

nie podano

ząb

zęby

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Iugomortiferum thoringtoni [16]

prawdopodobnie Reynolds Point

zęby

Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).

cf. Iugomortiferum sp. [16]

prawdopodobnie Last Chance Creek

ząb

Prawdopodobny przedstawiciel Marsupialia (torbacze).

Meniscoessus sp. cf. M. intermedius [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce)

Mesodma sp. cf. M. formosa [17]

nie podano

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

cf. Paracimexomys sp. A [17]

cf. Paracimexomys sp. B [17]

nie podano

ząb

zęby

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce).

Paranyctoides sp. [18]

prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point

zęby

Przedstawiciel Eutheria (ssaki wyższe).

Protalphadon crebreforme [16]

prawdopodobnie Last Chance Creek i Reynolds Point

zęby

Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Zęby wykazują podobieństwa w budowie do Protalphadon creber.

Zygiocuspis goldingi [19]

prawdopodobnie Reynolds Point

ząb

Przedstawiciel grupy Tribosphenida.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Cimolomyidae [17]

nie podano

ząb

Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Ząb tego okazu wykazuje podobieństwa w budowie do Cimolodon sp. cf. C. nitidus.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Marsupialia [16]

prawdopodobnie Last Chance Creek

ząb

Zęby tego ssaka budową przypominają do tych u Turgidodon i Alphadon.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Multituberculata [17]

nie podano

zęby

Zęby tego ssaka wykazują różnice w budowie do tych u Paracimexomys.

Płazy

Płazy ogoniaste

Płazy
Takson Miejsce Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Opisthotriton sp. [20]

stanowisko UMNH VP Loc. 130

nie podano

kręgi

Nieokreślony gatunek z rodzaju Opisthotriton.

Scapherpeton sp. [20]

stanowisko UMNH VP Loc. 77

nie podano

pierwszy kręg szyjny (atlas)

Nieokreślony gatunek z rodzaju Scapherpeton.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Urodela [20]

stanowisko UMNH VP Loc. 77

nie podano

kręg tułowiowy

Potencjalnie nowy takson.

Płazy bezogonowe

Płazy bezogonowe z formacji Wahweap są znane wyłącznie z kości biodrowych (Roček i in., 2013).

Ryby chrzęstnoszkieletowe

Ryby chrzęstnoszkieletowe
Takson Miejsce Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Cantioscyllium estesi [21]

stanowiska MNA Loc. 455–1, MNA Loc. 705 i UMNH Loc. 82

nie podano

zęby

Przedstawiciel rodziny Ginglymostomatidae.

Chiloscyllium missouriense [21]

stanowiska UMNH Loc. 77 i MNA Loc. 455–1

nie podano

zęby

Przedstawiciel rodziny Hemiscylliidae. Jeden z zębów (MNA V 10386) wykazuje podobieństwa w budowie do Restesia americana.

Columbusia deblieuxi [21]

stanowisko UMNH Loc. 77

nie podano

zęby

Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Kaiparowits. Przedstawiciel rodziny Ganopristidae (Sclerorhynchidae).

Cristomylus ciffelli [21]

stanowisko MNA Loc. 456–1

Reynolds Point

zęby

Przedstawiciel rodziny Rhinobatidae.

Hybodus sp. [21]

stanowisko UMNH Loc. 456–2

nie podano

MNA V10387 - ząb

Nieokreślony gatunek z rodzaju Hybodus.

Lonchidion sp. [21]

stanowisko UMNH Loc. 82

nie podano

UMNH VP 18917 - ząb

Nieokreślony gatunek z rodzaju Lochidon.

Texatrygon brycensis [21]

stanowiska UMNH Loc. 77 i UMNH Loc. 82

nie podano

zęby

Przedstawiciel rodziny Ptychotrygonidae.

Ryby kostnoszkieletowe

Ryby kostnoszkieletowe
Takson Miejsce Ogniwo Materiał kopalny Komentarz

Lepidotes sp. [22]

nie podano

nie podano

zęby

Nieokreślony gatunek z rodzaju Lepidotes.

Melvius cf. M. chauliodus [12]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

trzon kręgu i fragmenty czaszki

Okazy te nie mogą być przypisane do konkretnego gatunku Melvius.

Micropycnodon sp. [22]

MNA Loc. 706-2

nie podano

ząb

Nieokreślony gatunek z rodzaju Micropycnodon.

Paralbula sp. [22]

nie podano

nie podano

zęby

Nieokreślony gatunek z rodzaju Paralbula.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Acipenseriformes [12]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

fragment kolca płetwy piersiowej

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Nieokreślony przedstawiciel Lepisosteidae [12]

stanowisko UCMP V98173

Coyote Point

fragment łuski i kręg

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Niezidentyfikowany przedstawiciel Polyodontidae [22]

stanowisko MNA Loc. 456–2

nie podano

MNA 10356 - wyrostek zębowy

Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.

Skamieniałości śladowe i jaja

Rekonstrukcja Saurornitholestes polującego na niewielkiego ssaka. Źródło: Edward Simpson i in., 2010 [2].

W formacji Wahweap odnaleziono tropy należące do hadrozaurydów, ceratopsydów, dinozaurów ptasiomiednicznych oraz teropodów. Jednak badaczy przykuł uwagę jeden trop odkryty w 2003 roku. Był to trójpalczasty ślad należący do hadrozauryda, który zachował się w postaci naturalnego odlewu. Odnaleziono na nim odciski zadrapań ze skóry stopy oraz inne szczegóły anatomiczne (DeBlieux i in., 2013). Oprócz tropów dinozaurzych znane są również tropy krokodyli, oraz ślady po norkach ssaków, w których znaleziono wyżłobienia, prawdopodobnie pozostawionych przez teropoda z grupy maniraptorów polującego na ssaki. Jest to pierwszy przykład polowania dinozaurów na ssaki żyjące w norach (Edward Simpson i in., 2010). Z tej formacji znane są również jaja dinozaurów (Weishampel, 2004).

Moran i współautorzy (2010) opisali niewielkie wydrążone ślady w skamieniałym drzewie pochodzącym z formacji Wahweap. Badacze ze względu na ich morfologię (ślad w kształcie łopatki lub woreczka) uznali, iż należy do ichnorodzaju Asthenopodichnium. Prawdopodobnymi ich sprawcami były nimfy jętket poruszające się w słodkich wodach, jednakże Moran i in. (2010) nie wykluczają również innych owadów.

Rośliny i bezkręgowce

W ogniwie Last Chance Creek skamieniałości drzew występują w dużych ilościach. W kilku stanowiskach odnaleziono odciski roślin oraz liści. Duża ich część znajdowała się w piaskowcach, a czasem w nich znaleziono również słabo zachowane liście. W skałach mułowych rośliny są dość pospolite. Najczęstszymi bezkręgowcami znajdowanymi są małże, ślimaki i kraby, które są powszechne z środkowych i górnych osadów formacji (DeBlieux i in., 2013).

Bibliografia

Beveridge, T. L., Roberts, E. M., Ramezani, J., Titus, A. L., Eaton, J. G., Irmis, R. B., & Sertich, J. J. (2022). "Refined geochronology and revised stratigraphic nomenclature of the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA and the age of early Campanian vertebrates from southern Laramidia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 591, 110876. doi:10.1016/j.palaeo.2022.110876

DeBlieux, D. D., Kirkland, J. I., Gates, T. A., Eaton, J. G., Getty, M. A., Sampson, S. D., Loewen, M. A., & Hayden, M. C. (2013). "Paleontological overview and taphonomy of the middle Campanian Wahweap Formation in Grand Staircase-Escalante National Monument". [w:: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, 563-587.

Doelling, H. H. (1997). "Interim geologic map of the Smoky Mountain 30 ′ x 60 ′ Quadrangle, Kane and San Juan Counties, Utah and Coconino County, Arizona". [w:] "Utah Geological Survey", Open-File Report 359, Scale 1:100,000.

Eaton, J. G. (1991). "Biostratigraphic framework for the Upper Cretaceous rocks of the Kaiparowits Plateau, southern Utah". [w:] Nations, J., & Eaton, J. G. (Red.), "Stratigraphy, Depositional Environments, and Sedimentary Tectonics of the Western Margin, Cretaceous Western Interior Seaway". Geological Society of America Special Paper, 260, pp. 47–63

Gregory, H. E., & Moore, R. C. (1931). "The Kaiparowits Region: Geographic and geologic reconnaissance of parts of Utah and Arizona". U.S. Geological Survey Professional Paper 164 (161 p).

Jinnah, Z. A., & Roberts, E. M. (2011). "Facies associations, paleoenvironment, and base-level changes in the Upper Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Journal of Sedimentary Research, 81(4), 266-283. doi:10.2110/jsr.2011.22

Moran, K., Hilbert-Wolf, H. L., Golder, K., Malenda, H. F., Smith, C. J., Storm, L. P., Simpson E. L., Wizevich, M. C., & Tindall, S. E. (2010). "Attributes of the wood-boring trace fossil Asthenopodichnium in the Late Cretaceous Wahweap Formation, Utah, USA". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 297(3-4), 662-669. doi:10.1016/j.palaeo.2010.09.015

Peterson, F., & Waldrop, H. A. (1965). "Jurassic and Cretaceous stratigraphy of south-central Kaiparowits Plateau, Utah". [w:] Goode, H. D., & Robison, R. A. (red.). "Geology and Resources of South-Central Utah: Utah Geological Society and Intermountain Association of Petroleum Geologists". Guidebook to the Geology of Utah, 19, pp. 47–69

Roček, Z., Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Prčikryl, T. (2013). "Anuran Ilia from the Upper Cretaceous of Utah – Diversity and Stratigraphic Patterns". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, pp. 273-294

Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Simpson, W. S., Tindall, S. E., Bernard, J. J., Jenesky, T. A., & Wizevich, M. C. (2008). "The interaction of aeolian and fluvial processes during deposition of the Upper Cretaceous capping sandstone member, Wahweap Formation, Kaiparowits Basin, Utah, USA. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 270(1-2), 19-28. doi:10.1016/j.palaeo.2008.08.009

Simpson, E. L., Hilbert-Wolf, H. L., Wizevich, M. C., Tandall, S. E., Fasinski, B. R., Storm, L. P., & Needle, M. D. (2010). "Predatory digging behavior by dinosaurs". Geology 38 (8): 699–702. doi:10.1130/G31019.1

Simpson, W. S., Simpson, E. L., Wizevich, M. C., Malenda, H. F., Hilbert-Wolf, H. L., & Tindall, S. E. (2010). "A preserved Late Cretaceous biological soil crust in the capping sandstone member, Wahweap Formation, Grand Staircase-Escalante National Monument, Utah: paleoclimatic implications". Sedimentary Geology, 230(3-4), 139-145. doi:10.1016/j.sedgeo.2010.07.004

Weishampel, D. B. (2004). "Dinosaur distribution". [w:] Weishampel, D. B., Osmolska, H., & Dodson, P. (red.), "The Dinosauria (2nd edition)". University of California Press, Berkeley 259-322

Zanno, L. E., Loewen, M. A., Farke, A. A., Kim, G. -S., Claessens, L. P. A. M., & McGarrity, C. T. (2013). "Late Cretaceous Theropod Dinosaurs of Southern Utah". [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 504–525.

  1. ↑ Gates, T. A., Horner, J. R., Hanna, R. R., & Nelson, C. R. (2011). "New unadorned hadrosaurine hadrosaurid (Dinosauria, Ornithopoda) from the Campanian of North America". Journal of Vertebrate Paleontology. 31 (4): 798–811. doi:10.1080/02724634.2011.577854
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 Beveridge i in., 2022
  3. ↑ 3,0 3,1 Gates, T. A., Jinnah, Z., Levitt, C., & Getty, M. A. (2014). "New hadrosaurid specimens from the lower-middle Campanian Wahweap Formation of Utah". [w:] Eberth, D. A., & Evans, D. C. "Hadrosaurs: Proceedings of the International Hadrosaur Symposium". Indiana University Press. pp. 156–173
  4. ↑ 4,0 4,1 Gates, T. A., Lund, E. K., Boyd, C. A., DeBlieux, D. D., Titus, A. L., Evans, D. C., Getty, M. A., Kirkland, J. I. & Eaton, J. G. (2013). "Ornithopod Dinosaurs from the Grand Staircase–Escalante National Monument Region, Utah, and Their Role in Paleobiogeographic and Macroevolutionary Studies". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 463–481.
  5. ↑ Kirkland, J. I. & DeBlieux, D. D. (2010). "New basal centrosaurine ceratopsian skulls from the Wahweap Formation (Middle Campanian), Grand Staircase – Escalante National Monument, southern Utah". [w:] Ryan, M. J., Chinnery-Allgeier, B. J., & Eberth, D. A. (red.) "New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrell Museum Ceratopsian Symposium". Bloomington, Indiana University Press, 117 – 140.
  6. ↑ Loewen, M. A., Irmis, R. B., Sertich, J. J. W., Currie, P. J. & Sampson, S. D. (2013a) "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Kirkland, J. I., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2025). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 doi:10.1144/SP545-2023-211
  8. ↑ Lund, E. K., O'Connor, P. M., Loewen, M. A., & Jinnah, Z. A. (2016). "A New Centrosaurine Ceratopsid, Machairoceratops cronusi gen et sp. nov., from the Upper Sand Member of the Wahweap Formation (Middle Campanian), Southern Utah". PLoS ONE. 11 (5): e0154403. doi:10.1371/journal.pone.0154403
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K., & O'Connor, P. M. (2013b) "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 488–503.
  10. ↑ 10,0 10,1 Loewen, M. A., Burns, M. E., Getty, M. E., Kirkland, J. I., Matthew, K., & Vickaryous, M. K (2013c). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah". [w:]: Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 445–462
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Zanno i in., 2013
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 Holroyd, P. A., & Hutchison, J. H. (2016). "Fauna and setting of the Adelolophus hutchisoni type locality in the Upper Cretaceous (Campanian) Wahweap Formation of Utah". PaleoBios, 33 doi:10.5070/P9331031196
  13. ↑ Evans, D. C., Williamson, T., Loewen, M. A., & Kirkland, J. I. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurs from Grand Staircase–Escalante National Monument, Southern Utah". [w]: Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 482–487.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Irmis, R. B., Hutchison, J. H., Sertich, J. J. W., & Titus. A. L (2013). "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante National Monument and vicinity, southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Utah". Indiana University Press, Bloomington & Indianapolis. pp. 422-444
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Nydam, R. L. (2013). "Lizard and Snakes from the Cenomanian to Campanian of Southern Utah: Filling the Gap in the Fossil Record of Squamata from the Late Cretaceous of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 370–423.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 Cifelli, R. L. (1990a). "Cretaceous mammals of southern Utah. II. Marsupials and marsupial-like mammals from the Wahweap Formation (early Campanian)". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 320-331 doi:10.1080/02724634.1990.10011817
  17. ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 17,11 17,12 17,13 17,14 17,15 17,16 17,17 Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4). Utah Geological Survey.
  18. ↑ Cifelli, R. L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360 doi:10.1080/02724634.1990.10011819
  19. ↑ Cifelli, R. L. (1990c). "A primitive higher mammal from the Late Cretaceous of southern Utah". Journal of Mammalogy, 71(3), 343-350. doi:10.2307/1381944
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Cifelli, R. L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 237–272
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 Kirkland, J. I., Eaton, J. G. & Brinkman, D. B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 153–194.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 Brinkman, D. B., Newbrey, M. G., Neuman, A. G., & Eaton, J. G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 195–236
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Wahweap&oldid=36530”