Kaiparowits: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m (→Krokodylomorfy) |
||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 626: | Linia 626: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | ''Deinosuchus | + | ''Deinosuchus'' [[sp.]] <ref name=Irmis2013></ref><ref>Cossette, A. P., & Brochu, C. A. (2020). "A systematic review of the giant alligatoroid ''Deinosuchus'' from the Campanian of North America and its implications for the relationships at the root of Crocodylia". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(1), e1767638. [[doi:10.1080/02724634.2020.1767638]]</ref> |
| | | | ||
nie podano | nie podano | ||
| Linia 632: | Linia 632: | ||
elementy czaszki i osteodermy | elementy czaszki i osteodermy | ||
| | | | ||
| − | Prawdopodobnie jeden z czołowych drapieżników z formacji Kaiparowits. | + | Prawdopodobnie jeden z czołowych drapieżników z formacji Kaiparowits. Dawniej był przypisywany do gatunku ''D. hatcheri''. |
| | | | ||
[[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]] | [[Plik:Deinosuchus hatcheri.png|200px]] | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | '' | + | ''Leidyosuchus'' [[sp.]] <ref>Farke, A. A., Henn, M. M., Woodward, S. J., & Xu, H. A. (2014). "''Leidyosuchus'' (Crocodylia: Alligatoroidea) from the Upper Cretaceous Kaiparowits Formation (late Campanian) of Utah, USA". PaleoBios, 30(3):72–88 [[doi:10.5070/P9303016247]]</ref> |
| | | | ||
środkowe | środkowe | ||
| Linia 643: | Linia 643: | ||
RAM 14527 - częściowy szkielet | RAM 14527 - częściowy szkielet | ||
| | | | ||
| − | Nieokreślony gatunek z rodzaju '' | + | Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Leidyosuchus''. |
| | | | ||
| − | [[Plik:Leidyosuchus | + | [[Plik:Leidyosuchus paleoart.png|200px]] |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 710: | Linia 710: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | ''Bolg amondol''<ref name = | + | ''Bolg amondol'' <ref name=Wooley2025>Woolley, C. H., Sertich, J. J. W., Melstrom, K. M.,Irmis, R. B., & Smith, N. D. (2025). "New monstersaur specimens from the Kaiparowits Formation of Utah reveal unexpected richness of large-bodied lizards in Late Cretaceous North America". Royal Society Open Science. 12 (6). [[doi:10.1098%2Frsos.250435]]</ref> |
| | | | ||
UMNH VP LOC 733 (dolna połowa środkowej jednostki formacji) | UMNH VP LOC 733 (dolna połowa środkowej jednostki formacji) | ||
| Linia 784: | Linia 784: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | [[cf]]. ''Paleosaniwa canadensis'' <ref name = | + | [[cf]]. ''Paleosaniwa canadensis'' <ref name=Wooley2025></ref> |
| | | | ||
DMNH Loc. 5942 (DMNH EPV.134394) i DMNH Loc.8612 (DMNH EPV.132910) (dolna połowa środkowej jednostki formacji) | DMNH Loc. 5942 (DMNH EPV.134394) i DMNH Loc.8612 (DMNH EPV.132910) (dolna połowa środkowej jednostki formacji) | ||
| Linia 829: | Linia 829: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | [[cf.]] | + | [[cf.]] Anguimorpha <ref name=Nydam2013></ref> |
| | | | ||
nie podano | nie podano | ||
| Linia 838: | Linia 838: | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | Niezidentyfikowany przedstawiciel Monstersauria<ref name = | + | Niezidentyfikowany przedstawiciel Monstersauria <ref name=Wooley2025></ref> |
| | | | ||
| − | UMNH VP LOC 145 | + | UMNH VP LOC 145 (dolna połowa środkowej jednostki formacji) |
| | | | ||
UMNH VP 36373 - dobrze zachowany kręg grzbietowy z częściowym wyrostkiem kolczystym | UMNH VP 36373 - dobrze zachowany kręg grzbietowy z częściowym wyrostkiem kolczystym | ||
| | | | ||
| − | Takson niediagnostyczny. | + | Takson niediagnostyczny, prawdopodobnie ten sam co [[cf.]] ''Paleosaniwa canadensis''. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 922: | Linia 922: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy oraz kości kończyn przednich | |
| | | | ||
| − | Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Adocus''. | + | Przedstawiciel grupy Adocidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Adocus''. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 931: | Linia 931: | ||
środkowe | środkowe | ||
| | | | ||
| − | + | częściowe szkielety i niekompletne skorupy | |
| | | | ||
| − | Pierwotnie był uważany za nieokreślony gatunek z rodzaju ''Plesiobaena''. | + | Przedstawiciel grupy Baenidae. Pierwotnie był uważany za nieokreślony gatunek z rodzaju ''Plesiobaena''. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| − | |||
''Aspideretoides'' [[sp.]] <ref name=Hutchinson2013></ref> | ''Aspideretoides'' [[sp.]] <ref name=Hutchinson2013></ref> | ||
| | | | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
| − | Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Aspideretoides''. Jest prawdopodobnie bliżej spokrewniony z taksonem z [[formacja|formacji]] [[Hell Creek]] niż [[Dinosaur Park]]. | + | Przedstawiciel grupy Trionychidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Aspideretoides''. Jest prawdopodobnie bliżej spokrewniony z taksonem z [[formacja|formacji]] [[Hell Creek]] niż [[Dinosaur Park]]. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 950: | Linia 949: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
| − | Jeden z największych żółwi nieżyjących w środowiskach morskim. | + | Przedstawiciel grupy Nanhsiungchelyidae. Jeden z największych żółwi nieżyjących w środowiskach morskim. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 959: | Linia 958: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
| − | + | Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony w [[formacja|formacji]] [[Kirtland]]. | |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 968: | Linia 967: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
| − | + | Przedstawiciel grupy Pleurosternidae. Ten gatunek został odnaleziony również w [[formacja|formacji]] [[Hell Creek]]. | |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 977: | Linia 976: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | częściowy szkielet i niekompletne skorupy | |
| | | | ||
| − | + | Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w [[formacja|formacjach]] [[Aguja]], [[Fruitland]], [[Kirtland]] i [[Menefee]]. | |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 986: | Linia 985: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | UMNH VP 16040 - | + | UMNH VP 16040 - niekompletna skorupa |
| | | | ||
| − | Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Derrisemys''. | + | Przedstawiciel grupy Trionychidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Derrisemys''. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 995: | Linia 994: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
Duży przedstawiciel Trionychidae znany dotychczas wyłącznie z [[formacja|formacji]] [[Hell Creek]]. | Duży przedstawiciel Trionychidae znany dotychczas wyłącznie z [[formacja|formacji]] [[Hell Creek]]. | ||
| Linia 1004: | Linia 1003: | ||
środkowe | środkowe | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletny szkielet oraz skorupy | |
| | | | ||
Przedstawiciel grupy Chelydroidea. | Przedstawiciel grupy Chelydroidea. | ||
| Linia 1013: | Linia 1012: | ||
środkowe | środkowe | ||
| | | | ||
| − | + | częściowe szkieletu oraz skorupy | |
| | | | ||
| − | Lichting i Lucas (2018) uznali, że ''N. hutchisoni'' oraz ''N. utahensis'' są synonimami ''N. baueri''. | + | Lichting i Lucas (2018) uznali, że ''N. hutchisoni'' oraz ''N. utahensis'' są synonimami ''N. baueri''. Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w [[formacja|formacjach]] [[Aguja]], [[Fruitland]] i [[Kirtland]]. |
| | | | ||
[[Plik:Neurankylus shells.jpg|200px]] | [[Plik:Neurankylus shells.jpg|200px]] | ||
| Linia 1026: | Linia 1025: | ||
UMNH VP 20181 - niemalże kompletna skorupa | UMNH VP 20181 - niemalże kompletna skorupa | ||
| | | | ||
| − | Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Thescelus''. | + | Przedstawiciel grupy Baenidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju ''Thescelus''. |
|- | |- | ||
| | | | ||
| Linia 1033: | Linia 1032: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
Skamieniałości z formacji Kaiparowits należały do młodocianych osobników. | Skamieniałości z formacji Kaiparowits należały do młodocianych osobników. | ||
| Linia 1042: | Linia 1041: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
Potencjalnie nowy takson. | Potencjalnie nowy takson. | ||
| Linia 1051: | Linia 1050: | ||
nie podano | nie podano | ||
| | | | ||
| − | + | niekompletne skorupy (typ B) | |
<hr> | <hr> | ||
| − | + | niekompletne skorupy | |
| | | | ||
Na chwilę obecną niediagnostyczne taksony. | Na chwilę obecną niediagnostyczne taksony. | ||
Aktualna wersja na dzień 08:16, 12 paź 2025
| Autor: | Michał Siedlecki, Paweł Konarzewski |
| Formacja Kaiparowits | |
|---|---|
| Wiek |
ok. 77,3-72,8 Ma |
| Miejsce | USA - Utah |
| Podjednostki | dolne, środkowe górne (nazwy nieoficjalne) i Upper Valley |
| Leży pod | formacja Canaan Peak |
| Leży nad | formacja Wahweap |
| Miąższość | 1005 m |
| Klimat | ciepły i wilgotny wraz z porami suchymi |
| Litologia | piaskowce, mułowce, iłowce, bentonity i materiał wulkaniczny |
 Odsłonięcia skał formacji Kaiparowits. Fot. Kenneth Carpenter [2] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy… }
| |
Wstęp
Formacja Kaiparowits jest położona na płaskowyżu Kaiparowits znajdującym się na południu stanu Utah. Jej osady są datowane na kampan.
Historia badań
Formacja Kaiparowits została pierwotnie nazwana przez Gregory'ego i Moore'a (1931), ale podani tylko podstawowe informacje o litologii i fauny dolnej części formacji. Zasugerowali oni wiek na kenozoik (dawniejszy trzeciorzęd, czyli obecny paleogen i neogen), ale nie odnotowali grubości formacji ani nie wyznaczyli sekcji typowej formacji. Lohrengel (1969) wykonał pierwsze szczegółowe badania formacji, badając palinologię i oszacował grubość osadów na ok. 840 m, a wiek mastrycht. W latach 80 i 90 XX wieku badania dotyczyły się głównie na taksonomii i biostrarygrafii ssaków. Na postawie bogatej fauny ssaków oraz ponownych badań pyłków roślin, Eaton (1991) uznał, że osady formacja Kaiparowits pochodzą z kampanu a nie mastrychtu (Roberts, 2007). W 2005 roku Roberts i współautorzy w celu ustalenia wieku formacji użyli metodę radiometryczną (za pomocą argonu 40Ar/39Ar). Ich zdaniem dokładny wiek formacji wynosił 76,1-74 Ma. Ramezani i in. (2022) po dokładniejszym zbadaniu osadów sądzą, że wiek formacji Kaiparowits mieści się w przedziale ok. 77,3-72,8 Ma z uwzględnieniem górnej granicy ogniwa Upper Valley.
Litologia
Najniższe osady formacji Kaiparowits stykają się z najwyższą częścią formacji Wahweap. Składa się ona głównie z szaro-niebieskich do zielonkawo-szarych i szarych piaskowców, mułowców oraz iłowców. Roberts (2007) podzielił nieoficjalnie formację na trzy ogniwa: dolne, środkowe i górne ze względu na różnice w budowie osadów. Dolne i górne osady zawierają mniej skamieniałości niż środkowe (Titus i in,. 2013). Po rekalibracji wieku formacji Kaiparowits okazało się, że swoim wiekiem odpowiada Dinosaur Park z Kanady (Fowler, 2017; Ramezani i in., 2022).
W 2020 roku Beveridge i współpracownicy zdefiniowali nowe ogniwo formacji Kaiparowits, które otrzymało nazwę Upper Valley. Czwarta podjednostka ma 255 m miąższości. Jest zbudowana z masywnych, błotnistych piaskowców, przeplatane piaszczystymi, bentonitowymi oraz bogatymi w substancje organiczne mułowcami. Znajduje się w niej również liczny materiał pochodzenia wulkanicznego. Warstwy te są słabo zwięzłe i kruche. Ogniwo Upper Valley ma jaśniejszy kolor (bladoszary) w porównaniu z resztą formacji Kaiparowits, co sprawia, że jest łatwo rozpoznawalne z dużych odległości. W pokładach nowej podjednostki zostały odnalezione diagnostyczne kości dinozaurów, skorupy żółwi, kości krokodyli, zęby ryb oraz muszle mięczaków. Według autorów badania zasobność skamieniałości może być porównywalna z pozostałą częścią formacji Kaiparowits. Całkowita miąższość omawianej jednostki geologicznej wynosi 1005 m, a jej najwyższe warstwy stykają się z formacją Canaan Peak.
Paleoekologia
Osady formacji Kaiparowits sugerują występowanie środowisk lądowych zalewanych przez wiele lat słodką wodą w obrębie nizin rzecznych z wysokim tempem akumulacji osadów (39-42 cm/ka). Klimat występujący na tych terenach był ciepły, wilgotny z wysokimi opadami i prawdopodobnymi okresami suszy (Roberts, 2007). Formację Kaiparowits zamieszkiwała dość zróżnicowana grupa zwierząt. W rzekach pływały różne ryby kostnoszkieletowe i chrzęstnoszkieletowe, płazy ogoniaste, żółwie wodne oraz krokodyle. Na lądzie dominującą grupą zwierząt były nieptasie dinozaury, pod których łapami biegały mniejsze zwierzęta takie jak ssaki i żółwie lądowe. W powietrzu latały pterozaury i prymitywne ptaki. Fauna dinozaurów z Kaiparowits bardzo przypominała fauny znane z innych formacji geologicznych z terenów dawnej Laramidii. Dominującymi roślinożercami były ceratopsydy i hadrozaurydy. Rzadsze były ankylozaury oraz bazalne ornitopody i tescelozaury. Najliczniejszą grupą teropodów były tyranozaurydy (będące na szczycie łańcucha pokarmowego) oraz parawiale (zwłaszcza dromeozaurydy). Z formacji Kaiparowits znane są znane również odciski tropów dinozaurów (hadrozaurydów).
Dinozaury
| Dinozaury | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Takson | Miejsce | Ogniwo | Głębokość osadów | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
|
Kamieniołom grypozaura Horse Mountain |
środkowe |
dolna część środkowego ogniwa |
UMNH VP 20202 - kompletna czaszka i fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy |
Średniej wielkości ankylozauryd. |
| |
|
stanowisko UMNH VP 1506 |
środkowe |
nie podano |
UMNH VP 21000 - fragmentaryczna czaszka. |
Nowy gatunek z rodzaju Anodontosaurus. |
| |
|
nie podano |
dolne |
prawie podstawa formacji |
UMNH VP 16722 - kość jarzmowa |
Najmłodszy znany przedstawiciel Brachylophosaurini. |
| |
|
nie podano |
środkowe |
środkowa część środkowego ogniwa |
czaszki oraz elementy pozaczaszkowe |
Prawdopodobnie największy gatunek grypozaura. |
| |
|
nie podano |
dolne |
nie podano |
UMNH VP 18556 - kompletna artykułowana czaszka, UMNH VP 16668 - bardziej fragmentaryczna czaszka |
Prawdopodobnie nowy gatunek Gryposaurus. |
| |
|
nie podano |
nie podano |
nie podano |
UMNH VP 16677 - częściowy, artykułowany szkielet pozaczaszkowy bez dłoni, stóp i końca ogona |
Okaz ten prawdopodobnie reprezentował rodzaj Gryposaurus. | ||
|
"The Blues" |
środkowe |
środek środkowej formacji |
kości kończyn |
Prawdopodobnie duży cenagnatyd. |
| |
|
"Kaiparowits ankylosaurid A" [1] |
stanowiska UMNH VP 1004 i UMNH VP 981 |
środkowe |
dolna część środkowego ogniwa |
UMNH VP 19473 - kompletna, dysartykułowana lewa kończyna przednia, lewa łopatka i kość krucza, 1 kręg szyjny i 3 kręgi ogonowe, szyjny półpierścień (opancerzenie) i osteodermy oraz UMNH VP 19472 - żebra, kręgi, osteodermy oraz maczuga ogonowa |
Potencjalnie nowy takson. | |
|
nie podano |
środkowe |
nie podano |
UMNH VP 20949 - niekompletna czaszka |
Centrozauryn charakteryzujący się niezwykle małymi oknami w kryzie i znacznie różniący się od Nasutoceratops. Potencjalnie nowy takson. | ||
|
nie podano |
środkowe |
dolna część środkowego ogniwa |
4 osobniki |
Chasmozauryn mający najbogatszą ornamentyce kryzy. |
| |
|
stanowisko UCMP V93097 |
nie podano |
nie podano |
UCMP 139500 - częściowy szkielet pozaczaszkowy należący do dorosłego osobnika |
Najbardziej kompletny znany enantiornitid z USA. Szkielet zachował się w trójwymiarze. |
| |
|
stanowisko UMNH VP 940 |
środkowe |
dolna część środkowego ogniwa |
3 okazy |
Centrozauryn o wyjątkowo długich rogach naodcznych. |
| |
|
Orodrominae gen. nov. [14][4][7] |
nie podano |
środkowe |
nie podano |
UMNH VP 19470 - częściowa kość jarzmowa, k. czołowa, k. zębowa, k. skrzydłowa, k. zapotyliczno-opistotyczne i fragmenty szkieletu pozaczaszkowego i UMNH VP 12665 - elementy szkieletu pozaczaszkowego należące do 3 młodocianych osobników oraz inne okazy (elementy czaszki i szkieletu pozaczaszkowego), np: UMNH VP 21107 - prawa kość udowa, UMNH VP 21104 - łopatka, ?UMNH VP 12677 - artykułowana lewa dłoń, dysartykułowane kręgi i fragmenty kończyn, ?UMNH VP 16281 - artykułowane prawa i lewa stopa |
Potencjalnie nowy takson. |
|
|
nie podano |
dolne i środkowe |
środkowe części dolnego i środkowego ogniwa |
7 czaszek oraz 2 szkielety pozaczaszkowe |
Prawdopodobnie nowy gatunek Parasaurolophus. |
| |
|
niepodano |
środkowe |
górna część środkowego ogniwa |
RAM 1400 - prawie kompletne artykułowane czaszka i szkielet pozaczaszkowy, należące do osobnika młodocianego |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Parasaurolophus. |
| |
|
"The Blues" |
środkowe |
środkowa część środkowego ogniwa |
UMNH VP 19479 - kręgi oraz kości kończyn |
Średniej wielkości troodontyd. |
| |
|
"The Blues" i stanowisko UMNH VP 597 |
środkowe |
nie podano |
kilka okazów |
Duży tyranozauryd, największy drapieżnik lądowy odnaleziony w omawianej formacji. |
| |
|
Tyrannosauridae gen. nov. [20][7] |
Kamieniołom Rainbows and Unicorns (14UTKA-8) |
górne |
dolna część górnego ogniwa |
fragmentaryczne czaszki i szkielety pozaczaszkowe, należące do 4 lub 5 osobników |
Potencjalnie drugi ważny rodzaj tyranozauryda z omawianej formacji. | |
|
m.in. stanowiska UMNH VP 942, UMNH VP 145 |
dolne i środkowe |
nie podano |
co najmniej 6 osobników |
Duży chasmozauryn blisko spokrewniony z Pentaceratops. |
| |
|
Niezidentyfikowane ankylozaurydy [1] |
stanowisko UMNH VP 368 stanowisko UMNH VP 314 nie podano |
środkowe |
nie podano |
UMNH VP 12562 - niekompletna lewa kość zębowa oraz inne fragmenty czaszki i osteodermy UMNH VP 12675 - liczne niewielkie osteodermy OMNH 21118, OMNH 24112, UCMP 8319, UCMP 8330, UCMP 8659 (część), UCMP 8667 (część), UCMP 83240 (część) i MNA V9480 - izolowane zęby |
Być może nowy takson. Niediagnostyczny takson. Niediagnostyczne taksony. | |
|
Niezidentyfikowany chasmozauryn [1] |
"Dog Flat" |
dolne |
nie podano |
UMNH VP 14923 - fragmentaryczna czaszka |
Potencjalnie nowy takson różniący się od Kosmoceratops i Utahceratops. Najstarszy znany chasmozauryn z omawianej formacji. | |
|
Niezidentyfikowane ?dromeozaurydy [21] |
nie podano |
nie podano |
nie podano |
UMNH VP 13606, RAM 9136 i inne - izolowane zęby (morfotyp A) UMNH VP 11803, RAM 12084 i inne - izolowane zęby (morfotyp B) UMNH VP 12494 i inne - izolowany paliczek stopy PII-I, izolowane pazury |
Takson\y niediagnostyczny\e. Dawniej zęby przypisywano Dromaeosaurus, obecnie uważa się, że należały do pokrewnych mu dinozaurów. Takson(y) niediagnostyczny\e. Dawniej zęby przypisywano Saurornitholestes, obecnie uważa się, że należały do pokrewnych mu dinozaurów. Takson(y) niediagnostyczny\e. | |
|
Niezidentyfikowany enantiornit [22] |
stanowisko RAM V9901 |
środkowe |
górna część środkowego ogniwa |
RAM 14306 - przednia część kości kruczej |
Takson odmienny od Mirarce. | |
|
Niezidentyfikowane hadrozaurydy |
stanowisko RAM V200606 [23] nie podano [4] Kamieniołom Rainbows and Unicorns (14UTKA-8) [20] |
środkowe dolne górne |
górna część środkowego ogniwa nie podano dolna część górnego ogniwa |
RAM 9137 - dysartykułowany szkielet pozaczaszkowy obejmujący częściową łopatkę, kość kruczą, prawie kompletną płytę mostka, żebra, kręgi grzbietowe, paliczek palca, odciski skóry MNA V8369 - artykułowany ogon, częściowa miednica oraz lewa kończyna tylna 1 kręg ogonowy, 3 trzony kręgów, szewron, żebro grzbietowe, lewa kość udowa, trzon k. kulszowej?, nieokreślony fragment, boczna k. śródręcza?, k. śródręcza, 3 kręgi grzbietowe (środkowe lub tylne), k. łonowa, k. promieniowa, k. krzyżowa, łopatka, |
Potencjalnie nowy takson (o ile diagnostyczny). Prawdopodobnie nowy takson. Dawniej uważany za lambeozauryna. Zapewne takson niediagnostyczny. | |
|
Niezidentyfikowany lambeozauryn [24] |
nie podano |
nie podano |
nie podano |
niekompletny dach czaszki i częściowa kość kulszowa |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. | |
|
Niezidentyfikowane nodozaurydy [1] |
stanowisko UMNH VP 904 stanowisko UMNH VP 430 nie podano |
środkowe |
nie podano |
UMNH VP 16940 - pojedynczy tylny kolec szyjny UMNH VP 12264 - ponad 60 osteoderm różnych kształtów i rozmiarów OMNH 21190, OMNH 24471, UCMP 83240, UCMP 83263, UMNH VP 12562 i UMNH VP 16221 - izolowane zęby |
Niediagnostyczne taksony. | |
|
Niezidentyfikowane ornitomimidy |
nie podano [21] stanowisko RAM V1998008 [25] |
środkowe |
nie podano |
MNA PI 1762A - prawie kompletna lewa kończyna tylna, częściowa miednica, częściowa kolumna kręgów; UMNH VP 12223 - kręg ogonowy, fragmenty kości śródstopia i paliczki; UMNH VP 9553 i 16698 - izolowane kości piszczelowe, UMNH VP 19467 - izolowana artykułowana stopa z kością kończyny tylnej, UMNH VP 20188 - kręgi ogonowe, fragmentaryczna miednica, częściowa stopa oraz inne elementy tylnego szkieletu pozaczaszkowego; UMNH VP ?(brak numeru) - mocno uszkodzona czaszka, UMNH VP 16385 - niekompletna i częściowo zmiażdżona dłoń, nadgarstek i przedramię; RAM 6794 - lewe kość biodrowa, k. łonowa (częściowa) i k. kulszowa, lewa kończyna tylna i częściowa prawa kończyna tylna, 15 kręgów ogonowych i kilka fragmentarycznych żeber. RAM 6794 - miednica, kość krzyżowa, obie kończyny tylne oraz kilka stowarzyszonych kręgów ogonowych |
Najprawdopodobniej nowy takson (lub taksony). Okaz MNA PI 1762A przypisywany był do Ornithomimus velox. Najprawdopodobniej takson niediagnostyczny (być może ten sam co powyższy). | |
|
Niezidentyfikowane pachycefalozaurydy [26] |
nie podano |
środkowe |
dolna część i górna część |
UMNH VP 16986 - mocno uszkodzona kość czołowo-ciemieniowa, UMNH VP 21112- kompletna k. czołowo-ciemieniowa, UMNH VP 18611 - przedni fragment kopuły czaszkowej i UMNH VP 18594 - tylny fragment k. czołowo-ciemieniowej, stosunkowo kompletna czaszka w preparacji, UMNH VP 9546 - stosunkowo kompletna k. łuskowa i UMNH VP 19653 - zerodowana kość zaoczodołowa? |
Prawdopodobnie nowy takson lub nowe taksony (o ile szczątki są diagnostyczne). | |
|
Kamieniołom Rainbows and Unicorns (14UTKA-8) |
górne |
dolna część górnego ogniwa |
kość kątowa, paliczek palca III-3, paliczki stopy I-1 i III-1, niezidentyfikowany paliczek i kość łonowa |
Najpewniej takson niediagnostyczny. | ||
|
nie podano |
nie podano |
nie podano |
UMNH VP 12694, RAM 12083 i inne - izolowane zęby |
Taksony wątpliwe. Dawniej przypisywane do Richardoestesia i Paronychodon. | ||
|
Niezidentyfikowane troodontydy [21] |
nie podano |
nie podano |
nie podano |
UMNH VP 12507, UMMH VP 11806 i inne - izolowane zęby, kręg ogonowy (bez numeru) UMNH VP 16303 - izolowana lewa kość czołowa UCMP 149171 - przedni koniec kości piszczelowej, fragmentaryczne k. śródstopia, paliczki stopy i pazury stopy, k. podstawnopotyliczna, połączone k. ciemieniowe, części k. łuskowych |
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony. | |
|
Niezidentyfikowane tyranozaurydy [21] |
nie podano |
nie podano |
nie podano |
RAM 8395 - częściowa kość zębowa, RAM 9132 - lewa kość udowa, częściowa prawa k. piszczelowa, kompletna prawa k. skokowa i piętowa, częściowa prawa k. śródstopia III, kompletne paliczki stopy PIII-1 i PIII-2; UMNH VP 12586 - połączone kości ciemieniowe, fragmentaryczna k. czołowa i lewa k. zębowa (osobnik młodociany); UMNH VP 16161 - zęby i fragmentaryczne elementy kończyny , UMNH VP 16692 - fragmentaryczne elementy kończyny, paliczek stopy i pazur; UMNH VP 16693 - częściowa k. zębowa, paliczek stopy, pazur i inne elementy czaszki i szkieletu pozaczaszkowego; UMNH VP 11302 - ząb, kręg ogonowy, lewa k. udowa, k. piszczelowa, k. strzałkowa, k. śródstopia III, pojedynczy paliczek stopy i pazur (wielki osobnik dorosły); UMNH VP 16225 - izolowane połączone kości ciemieniowe, UMNH VP 12223 - izolowana k. ramieniowa, izolowana k. łzowa dużego osobnika dorosłego oraz UMNH VP 16691 - izolowana k. jarzmowa dużego dorosłego |
Potencjalnie nowy takson, możliwe, że więcej niż jeden. | |
Z pokładów formacji znane są również pozostałości po jajach (niekompletne jaja oraz pojedyncze skorupki), w tym jedne z najmniejszych mezozoicznych jaj Stillatuberoolithus storrsi. Część z nich zostało złożonych przez teropody (np: S. storrsi) (Oser i in., 2021).
Pterozaury
| Pterozaury | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Takson | Miejsce | Ogniwo | Głębokość osadów, w którym odnaleziono skamieniałości | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Azhdarchidae [27] |
stanowisko RAM V2005022 |
środkowe |
nie podano |
RAM 22574 - prawdopodobnie kość łokciowa |
Szacowana rozpiętość skrzydeł tego latającego archozaura mogła wynosić ok. 4,3 - 5,9 m. Zachowana kość łokciowa przypomina nieco budową analogiczną kość u Cryodrakon, dużego azdarchida z formacji Dinosaur Park. Ten pterozaur mógł konkurować z teratofonem i deinozuchem (komentarz własny - MS). |
|
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Pterosauria [28] |
stanowisko RAM V200810 |
środkowe |
górna część środkowego ogniwa |
RAM 15445 - ?paliczek IV-4 ręki |
Niediagnostyczny takson. | |
Krokodylomorfy
Z formacji Kaiparowits znamy wiele taksonów krokodylomorfów, w tym krokodyli. Deinosuchus, rodzaj olbrzymiego aligatoroida, był dominującym drapieżnikiem w wodzie.
| Krokodylomorfy | ||||
|---|---|---|---|---|
| Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
|
nie podano |
dwie niekompletne czaszki, lewa kość szczękowa i niemalże kompletny szkielet pozaczaszkowy |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Brachychampsa. |
| |
|
nie podano |
elementy czaszki i osteodermy |
Prawdopodobnie jeden z czołowych drapieżników z formacji Kaiparowits. Dawniej był przypisywany do gatunku D. hatcheri. |
| |
|
środkowe |
RAM 14527 - częściowy szkielet |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Leidyosuchus. |
| |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Alligatoroidea [29] |
nie podano |
zmiażdżona, lecz kompletna czaszka i częściowy szkielet pozaczaszkowy, niekompletna żuchwa |
Obydwa okazy mogą w rzeczywistości nie należeć do jednego rodzaju. | |
|
Niezidentyfikowani przedstawiciele Crocodylia [29] |
nie podano |
osteodermy, prawa kość udowa i zęby UMNH VP 11870 - kość czołowa |
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony. | |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Crocodyliformes [29] |
nie podano |
fragmenty czaszki i osteodermy, kości czołowe, kość czołowa z osteodermami |
Okazy te wykazują podobieństwa w budowie do krokodyli i aligatoroidów z formacji Wahweap. | |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Mesoeucrocodylia [29] |
nie podano |
UCMP 150238 - niekompletna kość zębowa, kość kątowa i osteodermy |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. | |
|
Niezidentyfikowani przedstawiciele Neosuchia [29] |
nie podano |
fragmenty czaszki, kręgi, żebra i osteodermy UMNH VP 16732 - częściowa prawa kość zębowa |
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony. | |
Boyd i współpracownicy (2013) opisali bezpośrednie dowody żerowania młodego krokodylomorfa na kościach niewielkich dinozaurów ptasiomiednicznych. Charakterystyczne ślady ugryzień odkryto na lewej łopatce i prawej kości udowej, a w jednym z nakłuć na kości udowej zachował się fragment zęba krokodylomorfa. Tomografia komputerowa wykazała uszkodzenie otaczającej kości oraz że końcówka zęba była złamana jeszcze przed ugryzieniem. Według autorów badania wysoka różnorodność krokodylomorfów w formacji Kaiparowits mogła prowadzić do podziału nisz ekologicznych, w których niektóre gatunki mogły polować na młode dinozaury.
Łuskonośne
| Łuskonośne | ||||
|---|---|---|---|---|
| Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
|
Bolg amondol [32] |
UMNH VP LOC 733 (dolna połowa środkowej jednostki formacji) |
UMNH VP 16266 - stowarzyszone ze sobą fragmenty czaszki i szkieletu pozaczaszkowego |
Duży, wczesny przedstawiciel kladu Monstersauria. |
|
|
nie podano |
OMNH 33852 - niekompletna szczęka |
Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Judith River i Fruitland. | ||
|
nie podano |
kręgi grzbietowe i ogonowy |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Coniophis. | ||
|
nie podano |
prawa kość szczękowa, lewa zębowa i osteodermy |
Okazy te prawdopodobnie należą do rodzaju Exostinus. | ||
|
nie podano |
ząb, niekompletna kość szczękowa i kawałek szczęki |
Rodzaj ten prawdopodobnie został odnaleziony również w formacji Horseshoe Canyon i Aguja. | ||
|
Meniscognathus molybrochoros [33] |
nie podano |
OMNH 23743 - częściowa prawa kość zębowa |
Drugi ważny gatunek z rodzaju Meniscognathus. | |
|
Odaxosaurus priscus [33] |
nie podano |
lewe kości zębowe i fragment szczęki |
Drugi ważny gatunek z rodzaju Odaxosaurus. | |
|
Odaxosaurus roosevelti [33] |
nie podano |
lewa kość zębowa oraz prawe szczękowe |
Trzeci ważny gatunek z rodzaju Odaxosaurus. | |
|
DMNH Loc. 5942 (DMNH EPV.134394) i DMNH Loc.8612 (DMNH EPV.132910) (dolna połowa środkowej jednostki formacji) |
DMNH EPV.134394 - stowarzyszone ze sobą skamieniałości pojedynczego osobnika, składające się m.in. z częściowej k. ciemieniowej oraz tylnego kręgu grzbietowego i DMNH EPV.132910 - kolejna częściowa k. ciemieniowa |
Monsterzaur być może reprezentujący gatunek Paleosaniwa canadensis, znany lepiej z formacji Two Medicine/ | ||
|
Paleoscincosaurus pharkidodon [33] |
nie podano |
OMNH 33855 - niekompletna lewa kość zębowa |
Jeden z największych znanych przedstawicieli Contogeniidae. | |
|
Parasaniwa cynochoros [33] |
nie podano |
UMNH VP 21180 - prawa kość szczękowa |
Drugi ważny gatunek z rodzaju Parasaniwa. | |
|
Peneiteius saueri [33] |
nie podano |
częściowa kość szczękowa, zęby |
Pierwotnie został opisany jako Manangyasaurus saueri. | |
|
Tripennaculus eatoni [33] |
nie podano |
OMNH 23146 - niekompletna prawa kość zębowa |
Rodzaj ten był blisko spokrewniony z Chamops, Leptochamops i Meniscognathus. | |
|
nie podano |
osteodermy |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. | ||
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Monstersauria [32] |
UMNH VP LOC 145 (dolna połowa środkowej jednostki formacji) |
UMNH VP 36373 - dobrze zachowany kręg grzbietowy z częściowym wyrostkiem kolczystym |
Takson niediagnostyczny, prawdopodobnie ten sam co cf. Paleosaniwa canadensis. | |
|
Niezidentyfikowani przedstawiciele Scincomorpha [33] |
nie podano |
osteodermy prawa kość zębowa i przedszczękowa (morfotyp A) kość szczękowa i lewa kość zębowa (morfotyp B) lewa kość szczękowa, prawa kość zębowa, kość przedszczękowa (morfotyp C) lewa kość szczękowa, fragment szczęki, lewe kości zębowe (morfotyp D) OMNH 63529 - prawa kość zębowa (morfotyp E) niekompletna lewa kość szczękowa i kawałek szczęki (morfotyp F) niezidentyfikowany kawałek szczęki i częściowa lewa kość zębowa (morfotyp G) OMNH 33858 - niekompletna prawa kość zębowa (morfotyp H) niekompletna prawa i lewa kość zębowa, niezidentyfikowany kawałek szczęki (morfotyp I) OMNH 21838 - ząb (morfotyp J) |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson (osteodermy). Uzębienie morfotypu A było bardzo zbliżone do Bothriagenys mysterion. Uzębienie morfotypu B było bardzo podobne do Paramacellodus oweni. Uzębienie morfotypu C różniło się od A i B. Uzębienie morfotypu D różniło się od C. Uzębienie morfotypu E różniło się od pozostałych przedstawicieli Scincomorpha. Morfotyp F jest prawdopodobnie odrębny od A-E. Morfotyp G mógł należeć do tego samego taksonu co F. Morfotyp H prawdopodobnie reprezentuje nowy takson. Okazy zaliczane do morfotypu I mogą należeć do różnych taksonów. Ząb morfotypu J mógł należeć do taksonu, który wydzielał jad. | |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Serpentes [33] |
nie podano |
OMNH 23539 - fragment szczęki |
Takson mogący być odrębny od Coniophis. | |
.png)
Żółwie
Z formacji znane są liczne gatunki żółwi, głównie słodkowodnych.
| Żółwie | ||||
|---|---|---|---|---|
| Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
|
nie podano |
niekompletne skorupy oraz kości kończyn przednich |
Przedstawiciel grupy Adocidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju Adocus. | ||
|
środkowe |
częściowe szkielety i niekompletne skorupy |
Przedstawiciel grupy Baenidae. Pierwotnie był uważany za nieokreślony gatunek z rodzaju Plesiobaena. | ||
|
nie podano |
niekompletne skorupy |
Przedstawiciel grupy Trionychidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju Aspideretoides. Jest prawdopodobnie bliżej spokrewniony z taksonem z formacji Hell Creek niż Dinosaur Park. | ||
|
Basilemys nobilis [34] |
nie podano |
niekompletne skorupy |
Przedstawiciel grupy Nanhsiungchelyidae. Jeden z największych żółwi nieżyjących w środowiskach morskim. | |
|
nie podano |
niekompletne skorupy |
Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony w formacji Kirtland. | ||
|
Compsemys victa [34] |
nie podano |
niekompletne skorupy |
Przedstawiciel grupy Pleurosternidae. Ten gatunek został odnaleziony również w formacji Hell Creek. | |
|
nie podano |
częściowy szkielet i niekompletne skorupy |
Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w formacjach Aguja, Fruitland, Kirtland i Menefee. | ||
|
nie podano |
UMNH VP 16040 - niekompletna skorupa |
Przedstawiciel grupy Trionychidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju Derrisemys. | ||
|
nie podano |
niekompletne skorupy |
Duży przedstawiciel Trionychidae znany dotychczas wyłącznie z formacji Hell Creek. | ||
|
Lutemys warreni [37] |
środkowe |
niekompletny szkielet oraz skorupy |
Przedstawiciel grupy Chelydroidea. | |
|
środkowe |
częściowe szkieletu oraz skorupy |
Lichting i Lucas (2018) uznali, że N. hutchisoni oraz N. utahensis są synonimami N. baueri. Przedstawiciel grupy Baenidae. Ten gatunek został odnaleziony również w formacjach Aguja, Fruitland i Kirtland. |
| |
|
nie podano |
UMNH VP 20181 - niemalże kompletna skorupa |
Przedstawiciel grupy Baenidae. Nieokreślony gatunek z rodzaju Thescelus. | ||
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Chelydridae [34] |
nie podano |
niekompletne skorupy |
Skamieniałości z formacji Kaiparowits należały do młodocianych osobników. | |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Kinosternidae [34] |
nie podano |
niekompletne skorupy |
Potencjalnie nowy takson. | |
|
Niezidentyfikowani przedstawiciele Trionychidae [34] |
nie podano |
niekompletne skorupy (typ B) niekompletne skorupy |
Na chwilę obecną niediagnostyczne taksony. | |
Ssaki
| Ssaki | |||
|---|---|---|---|
| Takson | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
|
Alphadon attaragos [39] |
dolne |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Mesaverde. |
|
Alphadon halleyi [39] |
dolne |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Judith River. |
|
Alphadon sahnii [39] |
dolne |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Mesaverde. |
|
górne |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Okaz ten może należeć do gatunku A. sahnii. | |
|
Avitotherium utahensis [40] |
dolne |
zęby oraz częściowa lewa żuchwa |
Przedstawiciel Eutheria (ssaki wyższe). |
|
Cedaromys hutchisoni [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Najmniejszy gatunek z rodzaju Cedaromys. |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego okazu mogą należeć do rodzaju Cedaromys. | |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego taksonu są bardzo podobne jak u C. judithae, znanego z [[formacja|formacji Judith River. | |
|
Cimolodon foxi [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Najmniejszy gatunek z rodzaju Cimolodon. |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). | |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego taksonu przypominają te u C. similis. | |
|
?Cimolomys butleria [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Najmniejszy gatunek z rodzaju Cimolomys. |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). | |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). | |
|
Dakotamys magnus [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Judith River. Pierwotnie opisany jako Cimexomys magnus. |
|
Gypsonictops spp. [40] |
dolne i środkowe |
zęby |
Przedstawiciele Eutheria (ssaki wyższe). W omawianej formacji zostały odnalezione trzy nieokreślone gatunki z rodzaju Gypsonictops (oznaczone jako A, B i C). |
|
Iqualadelphis lactea [39] |
dolne |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Milk River. |
|
Kaiparomys cifellii [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego gatunku bardzo przypominają te u Cimolodon. |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego taksonu mogą należeć do M. ferox. | |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Zęby tego taksonu są bardzo podobne jak u M. major, znanego z [[formacja|formacji Judith River. | |
|
Mesodma archibaldi [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Judith River. |
|
Mesodma minor [41] |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Gatunek ten był mniejszy niż M. archibaldi. |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Potencjalnie nowy gatunek z rodzaju Mesodma. | |
|
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel Multituberculata (wieloguzkowce). Nieokreślony gatunek z rodzaju Mesodma. | |
|
Paranyctoides spp. [40] |
dolne |
zęby |
Przedstawiciele Eutheria (ssaki wyższe). W omawianej formacji zostały odnalezione trzy nieokreślone gatunki z rodzaju Paranyctoides (oznaczone jako A i B). |
|
Protalphadon wahweapensis [39] |
dolne |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Ssak ten był niewielki. |
|
Turgidodon lillegraveni [39] |
dolne |
zęby oraz kości szczękowe |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Czwarty ważny gatunek z rodzaju Turgidodon. |
|
Turgidodon madseni [39] |
dolne |
zęby oraz fragmenty kości szczękowych |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Piąty ważny gatunek z rodzaju Turgidodon. |
|
fragment kości szczękowej |
dolne |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Okaz ten wykazuje równice w budowie w porównaniu do T. lillegraveni. | |
|
dolne i środkowe |
zęby |
Przedstawiciel Marsupialia (torbacze). Nieokreślony gatunek z rodzaju Turgidodon. | |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Multituberculata [41] |
nie podano |
zęby |
Okaz ten może należeć do Cimexomys lub Mesodma. |
Płazy
Płazy ogoniaste
| Płazy | ||||
|---|---|---|---|---|
| Takson | Miejsce | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
|
stanowisko OMNH Loc. V9 |
nie podano |
pierwszy kręg szyjny |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Habrosaurus. | |
|
stanowisko OMNH Loc. V9 |
nie podano |
kręgi |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Lisserpeton. | |
|
stanowiska OMNH Loc. V5, OMNH Loc. V9, OMNH Loc. V61 i UMNH Loc. VP 51 |
nie podano |
kręgi |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Opisthotriton. | |
|
stanowisko OMNH Loc. V61 |
nie podano |
kręgi grzbietowe i kość zębowa |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Prodesmodon. | |
|
stanowisko OMNH Loc. V5 |
nie podano |
kręgi |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Scapherpeton. | |
Płazy bezogonowe
Płazy bezogonowe z formacji Kaiparowits są znane jedynie z kości biodrowych (Roček i in., 2013).
Ryby kostnoszkieletowe
| Ryby kostnoszkieletowe | ||||
|---|---|---|---|---|
| Takson | Miejsce | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
|
stanowiska MNA Loc. 458-1 i OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
ząb, kość zębowa i trzony kręgów |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Coriops. | |
|
Estesesox foxi[43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
kość zębowa |
Gatunek ten został odnaleziony jedynie w omawianej formacji. |
|
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
kość zębowa |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Estesesox. Został odnaleziony jedynie w omawianej formacji. | |
|
nie podano |
nie podano |
zęby |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Lepidotes. | |
|
stanowiska MNA Loc. 1073O I MNH Loc. V-9 |
nie podano |
zęby |
Nieokreślony gatunek z rodzaju Paralbula. | |
|
Niezidentyfikowani przedstawiciele Acanthomorpha [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
trzony kręgów kość zębowa |
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Amiinae [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
trzon kręgu |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Characimorfes [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-6 |
nie podano |
trzon kręgu |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Clupeiformes [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-6 |
nie podano |
trzon kręgu |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Escoidea [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
kość zębowa |
Trzeci odnaleziony przedstawicieli Escoidea w skałach omawianej formacji. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Euteleostei [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
trzony kręgów |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Hiodontidae [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
trzon kręgu |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowani przedstawiciele Otophysi [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
kość zębowa trzon kręgu |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Salmoniformes [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-9 |
nie podano |
trzony kręgów |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
|
Niezidentyfikowany przedstawiciel Teleostei [43] |
stanowisko OMNH Loc. V-6 |
nie podano |
ząb |
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson. |
Ryby chrzęstnoszkieletowe
| Ryby chrzęstnoszkieletowe | ||||
|---|---|---|---|---|
| Takson | Miejsce | Ogniwo | Materiał kopalny | Komentarz |
|
Chiloscyllium missouriense [44] |
stanowisko UMNH Loc. 51 |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel rodziny Hemiscylliidae. |
|
Columbusia deblieuxi [44] |
nie podano |
nie podano |
zęby |
Gatunek ten został odnaleziony również w formacji Wahweap. Przedstawiciel rodziny Ganopristidae (Sclerorhynchidae). |
|
Myledaphus bipartitus [44] |
stanowiska MNA Loc. 458–1, 458–2, 1310 i UCM Loc. 83268 |
nie podano |
zęby |
Przedstawiciel rodziny Rhinobatidae. |
Bezkręgowce
Najliczniejszymi bezkręgowcami występującymi w formacji Kaiparowits były mięczaki. Jest znanych co najmniej 52 rodzaje ślimaków i małży. Mniej spotykanymi grupami bezkręgowców były małżoraczki i mszywioły. Prawdopodobnie skamieniałe tropy odnalezione w Kaiparowits zostawiły owady (Tapanila i Roberts, 2013).
Flora
Roślinność występująca w Kaiparowits była podobna pozostałych kampańskich oraz niektórych mastrychckich formacji. Flora pochodząca ze stanowiska DMNH Loc. 3642 (87 morfotypów) była bardzo zróżnicowana, z czego dominowały w niej rośliny okrytozalążkowe oraz w mniejszych ilościach paprocie, skrzypy, widłaki i drzewa iglaste. Rośliny wodne również były urozmaicone. Rozwojowi tak różnorodnej sprzyjał ciepły i wilgotny klimat (Miller i in., 2013).
Bibliografia
Beveridge, T. L., Roberts, E. M., & Titus, A. L. (2020). "Volcaniclastic member of the richly fossiliferous Kaiparowits Formation reveals new insights for regional correlation and tectonics in southern Utah during the latest Campanian". Cretaceous Research, 114, 104527. doi:10.1016/j.cretres.2020.104527
Boyd, C. A., Drumheller, S. K., & Gates, T. A. (2013). "Crocodyliform feeding traces on juvenile ornithischian dinosaurs from the Upper Cretaceous (Campanian) Kaiparowits Formation, Utah". PloS one, 8(2), e57605. doi:10.1371/journal.pone.0057605
Fowler, D. W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
Miller, I. M., Johnson, K. R., Kline, D. E, Nichols, D. J., & Barclay, R. S. (2013). "A Late Campanian Flora from the Kaiparowits Formation, Southern Utah, and a Brief Overview of the Widely Sampled but Little-Known Campanian Vegetation of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, pp. 107-131
Oser S. E., Chin, K., Sertich, J. J. W., Varricchio, D. J., Choi, S., & Rifkin, J. (2021). "Tiny, ornamented eggs and eggshell from the Upper Cretaceous of Utah represent a new ootaxon with theropod affinities". Scientific Reports. 11 (1): 10021. doi:10.1038/s41598-021-89472-1
Ramezani, J., Beveridge, T. L., Rogers, R. R., Eberth, D. A., & Roberts, E. M. (2022). "Calibrating the zenith of dinosaur diversity in the Campanian of the Western Interior Basin by CA-ID-TIMS U–Pb geochronology". Scientific Reports, 12(1), 16026. doi:doi:10.1038/s41598-022-19896-w
Roberts, E. M., Deino, A. L., & Chan, M. A. (2005). "40Ar/39Ar age of the Kaiparowits Formation, southern Utah, and correlation of contemporaneous Campanian strata and vertebrate faunas along the margin of the Western Interior Basin". Cretaceous Research, 26(2), 307-318. doi:10.1016/j.cretres.2005.01.002
Roberts, E. M. (2007). "Facies architecture and depositional environments of the Upper Cretaceous Kaiparowits Formation, southern Utah". Sedimentary Geology, 197(3-4), 207-233. doi:10.1016/j.sedgeo.2006.10.001
Roček, Z., Gardner, J.D., Eaton, J.G & Prčikryl, T. (2013). "Anuran Ilia from the Upper Cretaceous of Utah – Diversity and Stratigraphic Patterns". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, pp. 273-294
Tapanila, L. & Roberts, E. M. (2013). "Continental Invertebrates and Trace Fossils from the Campanian Kaiparowits Formation, Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, pp. 132-152
Titus, A. L., Roberts, E. M., & Albright III, L. B. (2013). "Geologic overview'. [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press, pp. 13-41
Weaver, L.N.; Varricchio, D.J.; Sargis, E.J.; Chen, M.; Freimuth, W.J.; Wilson Mantilla, G.P. (2020). "Early mammalian social behaviour revealed by multituberculates from a dinosaur nesting site". Nature Ecology & Evolution. 5 (1): 32–37 [3]
Ford, T. (online) http://www.paleofile.com/Dinosaurs/Ornithopods/Gryposaurus.asp
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Loewen, M. A., Burns, M. E., Getty, M. E., Kirkland, J. I., Matthew K., & Vickaryous, M. K. (2013a). "Review of Late Cretaceous Ankylosaurian Dinosaurs from the Grand Staircase Region, Southern Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 445–462
- ↑ Wiersma, J. P., & Irmis, R. B. (2018). "A new southern Laramidian ankylosaurid, Akainacephalus johnsoni gen. et sp. nov., from the upper Campanian Kaiparowits Formation of southern Utah, USA". PeerJ 6:e5016 doi:10.7717/peerj.5016
- ↑ Wiersma, J. P. (2016). "The evolution and biogeography of ankylosaurid dinosaurs from the Late Cretaceous of Western North America". University of Utah. (teza magisterska)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Gates, T. A., Lund, E. K., Boyd, C. A., DeBlieux, D. D., Titus, A. L., Evans, D. C., Getty, M. A., Kirkland, J. I., & Eaton, J. G. (2013). "Ornithopod Dinosaurs from the Grand Staircase–Escalante National Monument Region, Utah, and Their Role in Paleobiogeographic and Macroevolutionary Studies". [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 463–481.
- ↑ Fowler, 2017
- ↑ Gates, T. A. & Sampson, S. D. (2007). "A new species of Gryposaurus (Dinosauria: Hadrosauridae) from the late Campanian Kaiparowits Formation, southern Utah, USA". Zoological Journal of the Linnean Society. 151 (2): 351–376 doi:10.1111/j.1096-3642.2007.00349.x
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Kirkland, J. I., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2025). "Dinosaur biostratigraphy of the Nonmarine Cretaceous of Utah". Geological Society, London, Special Publications. 545 (1): 211 doi:10.1144/SP545-2023-211
- ↑ Zanno, L. E. & Sampson, S. D. (2005). "A new oviraptorosaur (Theropoda; Maniraptora) from the Late Cretaceous (Campanian) of Utah". Journal of Vertebrate Paleontology 25(4), 897-904.
- ↑ Loewen, M. A., Farke, A. A., Sampson, S. D., Getty, M. A., Lund, E. K. & O'Connor, P. M. (2013b). "Ceratopsid Dinosaurs from the Grand Staircase of Southern Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 488–503
- ↑ 10,0 10,1 Sampson, S. D., Loewen, M. A., Farke, A. A., Roberts, E. M., Forster, C. A., Smith, J. A., & Titus, A. L. (2010). "New Horned Dinosaurs from Utah Provide Evidence for Intracontinental Dinosaur Endemism". PLoS ONE 5 (9): e12292. doi:10.1371/journal.pone.0012292
- ↑ Atterholt, J., Hutchison, J. H., & O’Connor, J. K. (2018). "The most complete enantiornithine from North America and a phylogenetic analysis of the Avisauridae". PeerJ, 6, e5910. doi:10.7717/peerj.5910
- ↑ Sampson, S. D., Lund, E. K., Loewen, M. A., Farke, A. A., & Clayton, K. E. (2013). A remarkable short-snouted horned dinosaur from the Late Cretaceous (late Campanian) of southern Laramidia. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 280(1766), 20131186. doi:10.1098/rspb.2013.1186
- ↑ Lund, E. K., Sampson, S. D., & Loewen, M. A. (2016). "Nasutoceratops titusi (Ornithischia, Ceratopsidae), a basal centrosaurine ceratopsid from the Kaiparowits Formation, southern Utah". Journal of Vertebrate Paleontology, 36(2), e1054936. doi:10.1080/02724634.2015.1054936
- ↑ Boyd i in., 2013
- ↑ Gates, T. A., Evans, D. C., & Sertich, J.J.W. (2021). "Description and rediagnosis of the crested hadrosaurid (Ornithopoda) dinosaur Parasaurolophus cyrtocristatus on the basis of new cranial remains". PeerJ 9:e10669 doi:10.7717/peerj.10669.
- ↑ Farke, A. A., Chok, D. J., Herrero, A., Scolieri, B., & Werning, S. (2013). "Ontogeny in the tube-crested dinosaur Parasaurolophus (Hadrosauridae) and heterochrony in hadrosaurids". PeerJ. 1: e182. doi:10.7717/peerj.182
- ↑ Zanno, L. E., Varricchio, D. J., O'Connor, P. M., Titus, A. L., & Knell, M. J. (2011). "A New Troodontid Theropod, Talos sampsoni gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America". PLoS ONE 6(9), e24487. doi:0.1371/journal.pone.0024487
- ↑ Carr T. D., Williamson T. E., Britt B. B., & Stadtman K. (2011). "Evidence for high taxonomic and morphologic tyrannosauroid diversity in the Late Cretaceous (Late Campanian) of the American Southwest and a new short-skulled tyrannosaurid from the Kaiparowits formation of Utah". Naturwissenschaften 98: 241–246. doi:10.1007/s00114-011-0762-7.
- ↑ Loewen, M. A., Irmis, R. B., Sertich, J. J. W., Currie, P. J., & Sampson, S. D. (2013c). "Tyrant dinosaur evolution tracks the rise and fall of Late Cretaceous oceans". PLOS ONE 8 (11): e79420. doi:10.1371/journal.pone.0079420
- ↑ 20,0 20,1 20,2 Titus, A. L., Knoll, K., Sertich, J. J., Yamamura, D., Suarez, C. A., Glasspool, I. J., Ginouves, J. E., Lukacic, A. K., & Roberts, E. M. (2021). "Geology and taphonomy of a unique tyrannosaurid bonebed from the upper Campanian Kaiparowits Formation of southern Utah: implications for tyrannosaurid gregariousness". PeerJ, 9, e11013. doi:10.7717peerj.11013
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 Zanno, L. E., Loewen, M. A., Farke, A. A., Kim, G.-S., Claessens, L. P. A. M., & McGarrity, C. T. (2013). "Late Cretaceous Theropod Dinosaurs of Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 504–525.
- ↑ Farke, A. A., & Patel, P. P. (2012). "An enantiornithine bird from the Campanian Kaiparowits Formation of Utah, USA". Cretaceous Research, 37, 227-230. doi:10.1016/j.cretres.2012.04.002
- ↑ Herrero, L. & Farke, A. A. (2010). "Hadrosaurid Dinosaur Skin Impressions from the Upper Cretaceous Kaiparowits Formation of Southern Utah, USA". PalArch's Journal of Vertebrate Palaeontology. 7 (2): 1–7.
- ↑ Armour S., E., Sertich, J. J. W., Alger-Meyer, E., & Sartin, C. (2018). "Evidence for a second lambeosaur from the Upper Campanian Kaiparowits Formation (Grand Staircase–Escalante National Monument". Journal of Vertebrate Paleontology. 38: 83.
- ↑ Nottrodt, R. E., & Farke, A. A. (2021). "New data on the distal tarsals in Ornithomimidae". Acta Palaeontologica Polonica. 66 (4): 789–796. doi:10.4202/app.00884.2021
- ↑ Evans, D. C., Williamson, T., Loewen, M. A., & Kirkland, J.O. (2013). "Review of Pachycephalosaurian Dinosaurus from Grand Staircase-Escalante National Monument, Southern Utah". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 482-487
- ↑ Farke, A. A. (2021). "A large pterosaur limb bone from the Kaiparowits Formation (late Campanian) of Grand Staircase-Escalante National Monument, Utah, USA". PeerJ. 9: e10766. doi:10.7717/peerj.10766
- ↑ Farke, A. A., & Wilridge, C. A. (2013). "A possible pterosaur wing phalanx from the Kaiparowits Formation (late Campanian) of southern Utah, USA". PalArch's Journal of Vertebrate Palaeontology, 10(2), 01-06.
- ↑ 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 29,5 29,6 Irmis, R. B., Hutchinson, J. H., Sertich, J. J. W., & Titus, A. L. (2013) "Crocodyliforms from the Late Cretaceous of Grand Staircase-Escalante National Monument and Vicinity, Southern Utah, U.S.A.". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 424–444
- ↑ Cossette, A. P., & Brochu, C. A. (2020). "A systematic review of the giant alligatoroid Deinosuchus from the Campanian of North America and its implications for the relationships at the root of Crocodylia". Journal of Vertebrate Paleontology, 40(1), e1767638. doi:10.1080/02724634.2020.1767638
- ↑ Farke, A. A., Henn, M. M., Woodward, S. J., & Xu, H. A. (2014). "Leidyosuchus (Crocodylia: Alligatoroidea) from the Upper Cretaceous Kaiparowits Formation (late Campanian) of Utah, USA". PaleoBios, 30(3):72–88 doi:10.5070/P9303016247
- ↑ 32,0 32,1 32,2 Woolley, C. H., Sertich, J. J. W., Melstrom, K. M.,Irmis, R. B., & Smith, N. D. (2025). "New monstersaur specimens from the Kaiparowits Formation of Utah reveal unexpected richness of large-bodied lizards in Late Cretaceous North America". Royal Society Open Science. 12 (6). doi:10.1098/rsos.250435
- ↑ 33,00 33,01 33,02 33,03 33,04 33,05 33,06 33,07 33,08 33,09 33,10 33,11 33,12 33,13 Nydam, R. L. (2013). "Lizard and Snakes from the Cenomanian to Campanian of Southern Utah: Filling the Gap in the Fossil Record of Squamata from the Late Cretaceous of the Western Interior of North America". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 370–423.
- ↑ 34,00 34,01 34,02 34,03 34,04 34,05 34,06 34,07 34,08 34,09 34,10 34,11 34,12 Hutchinson, J. H., Knell, M. J., & Brinkman, D. B. (2013). "Turtles form the Kaiparowits formation, Utah. [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.). "At the Top of the Grand Staircase-The Late Cretaceous of Southern Utah". Indiana University Press. pp. 295–318.
- ↑ Lively, J. R. (2015). "A new species of baenid turtle from the Kaiparowits Formation (Upper Cretaceous, Campanian) of southern Utah". Journal of Vertebrate Paleontology, 35(6), e1009084. doi:10.1080/02724634.2015.1009084
- ↑ 36,0 36,1 36,2 36,3 Lively, J. R. (2016). "Baenid turtles of the Kaiparowits Formation (Upper Cretaceous: Campanian) of southern Utah, USA". Journal of Systematic Palaeontology, 14(11), 891-918. doi:10.1080/14772019.2015.1120788
- ↑ Lyson, T. R., Joyce, W. G., & Sertich, J. J. W. (2017). "A new chelydroid turtle, Lutemys warreni, gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous (Campanian) Kaiparowits Formation of southern Utah". Journal of Vertebrate Paleontology, 37(6), e1390672. doi:10.1080/02724634.2017.1390672
- ↑ Lichtig, A., & Lucas, S. (2018). "Neurankylus, a Cretaceous-Paleocene baenid turtle from North America". New Mexico Museum of Natural History and Science Bullefin, 79, 323-362.
- ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 39,4 39,5 39,6 39,7 39,8 39,9 Cifelli, R. L. (1990). "Cretaceous mammals of southern Utah. I. Marsupials from the Kaiparowits Formation (Judithian)". Journal of Vertebrate Paleontology, 10(3), 295-319 doi:10.1080/02724634.1990.10011816
- ↑ 40,0 40,1 40,2 Cifelli, R. L. (1990b). "Cretaceous mammals of southern Utah. IV. Eutherian mammals from the Wahweap (Aquilan) and Kaiparowits (Judithian) Formations". Journal of Vertebrate Paleontology 10 (3): 346-360 doi:10.1080/02724634.1990.10011819
- ↑ 41,00 41,01 41,02 41,03 41,04 41,05 41,06 41,07 41,08 41,09 41,10 41,11 41,12 41,13 41,14 41,15 41,16 41,17 Eaton, J. G. (2002). "Multituberculate mammals from the Wahweap (Campanian, Aquilan) and Kaiparowits (Campanian, Judithian) formations, within and near Grand Staircase-Escalante National Monument, southern Utah (Vol. 2, No. 4)". Utah Geological Survey.
- ↑ 42,0 42,1 42,2 42,3 42,4 Gardner, J. D., Eaton, J. G., & Cifelli, R. L. (2013). "Preliminary Report on Salamanders (Lissamphibia; Caudata) from the Late Cretaceous (Late Cenomanian–Late Campanian) of Southern Utah, USA". [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 237–272
- ↑ 43,00 43,01 43,02 43,03 43,04 43,05 43,06 43,07 43,08 43,09 43,10 43,11 43,12 43,13 43,14 Brinkman, D. B., Newbrey, M. G., Neuman, A. G., & Eaton, J. G. (2013). "Freshwater Osteichthyes from the Cenomanian to Late Campanian of Grand Staircase–Escalante National Monument, Utah" [w:] Titus, A. L., & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 195–236
- ↑ 44,0 44,1 44,2 Kirkland, J. I., Eaton, J. G., & Brinkman, D. B. (2013). "Elasmobranchs from Upper Cretaceous Freshwater Facies in Southern Utah" [w:] Titus, A. L. & Loewen, M. A. (red.) "At the Top of the Grand Staircase: The Late Cretaceous of Southern Utah". Bloomington, Indiana University Press. pp. 153–194.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kaiparowits_Formation.jpg){kind=link}