Titanosaurus

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Mateusz Tałanda Maciej Ziegler

---

Titanosaurus (tytanozaur)
Długość:	9-12 m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	Indie - Pradesh (formacja Lameta) Wypisano jedynie miejsce odnalezienia holotypu T. indicus
Czas występowania	70-65 Ma późna kreda ("środkowy" - późny mastrycht)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda Eusauropoda Neosauropoda ? Macronaria ?? Titanosauriformes ??? Somphospondyli ???? Titanosauria
Być może podobnie wyglądał holotyp gatunku typowego T. indicus. [1]

Wstęp

Titanosaurus to "takson-worek" zauropodów – rodzaj zrzeszający wiele gatunków, które w znakomitej większości okazały się synonimami innych, bądź to nowymi (często monotypowymi) rodzajami, lub gatunkami niepewnymi (posiadającymi status nomen dubium).

Materiał kopalny

Holotyp T. indicus to 2 środkowe kręgi ogonowe.

Materiał przypisany – niekompletny szewron, kość piszczelowa, strzałkowa, udowa (niekompletna) i 3 kręgi ogonowe.

T. falloti – kręgi ogonowe i kość udowa.

T. lydekkeri – kręg ogonowy.

T. madagascariensis – kręgi ogonowe.

T. rahioliensis - zęby.

T. valdensis – kilka kręgów ogonowych.

Historia odkryć

Tytanozaur został nazwany przez Lydekkera w 1877 roku na podstawie skamieniałości odkrytych w osadach formacji Lameta w Indiach. Wkrótce naukowcy z całego świata zaczęli przypisywać do tego rodzaju nowe osobniki (do gatunku typowego) oraz same nowe gatunki. Dochodziło nawet do tego, iż na podstawie pojedynczych kości zwierzęcia ustalało się nowy gatunek w obrębie rodzaju Titanosaurus, czyniąc z niego nijako "śmietnik" dla pojedynczych okruchów kostnych. W efekcie przypisuje się do niego dinozaury żyjące na niemal wszystkich kontynentach, w dodatku od późnej jury (barrem) do końca kredy (mastrycht), co jest mało prawdopodobne. Obecne analizy zakwalifikowały część gatunków tytanozaura do nowych rodzajów, natomiast słabo poznane posiadają obecnie status nomen dubium.

Pozycja systematyczna i taksonomia

Jego systematyka jest jedną z najbardziej zawiłych u zauropodów. Podobna sytuacja jest u Cetiosaurus, Pelorosaurus, Mamenchisaurus i Omeisaurus, choć te dwa ostatnie nie zostały jeszcze jak pozostałe rozbite na nowe rodzaje.

Mimo, że to od nazwy Titanosaurus zaczerpnięto nazwę grupy Titanosauria - kredowych, nierzadko ogromnych zauropodów - to nie jest do końca jasne, czy rzeczywiście do niej należy. Skromny materiał kopalny uniemożliwia pewną klasyfikację gatunku typowego (a więc całego rodzaju, nie licząc gatunków przeniesionych do innych rodzajów i/lub przemianowanych do nowych rodzajów). Z tego samego powodu rzadko używa się określenia Titanosauridae, gdyż nie wiadomo, czy tytanozaur jest ważny z naukowego punktu widzenia.

Czasami nawet gatunek typowy, T. indicus, uważa się za niepewny, co automatycznie przekłada się na status taksonomiczny całego rodzaju. Z pewnością wpływ na to miały przypisane do niego szczątki zauropodów znalezione w różnych miejscach na świecie (prócz Indii Francja, Hiszpania, Madagaskar), a ponieważ pod koniec okresu kredowego takie rozmieszczenie jest mało prawdopodobne, sprawa jest prosta – poszczególne osobniki gatunku T. indicus prawdopodobnie należą do innych gatunków, a może i rodzajów. Najlepiej poznany gatunek "Titanosaurus" ("T. colberti") obecnie należy do Isisaurus i jest jego gatunkiem typowym. Ciekawa jest także kwestia nazewnictwa "T. montanus", obecnie znanego jako Atlantosaurus montanus.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Titanosaurus w tłumaczeniu to "tytaniczny jaszczur". Epitet gatunkowy indicus oznacza "indyjski", gdyż właśnie w Indiach natrafiono po raz pierwszy na jego szczątki.

Spis gatunków

Titanosaurus	Lydekker, 1877	nomen dubium?
T. indicus	Lydekker, 1877	nomen dubium?
= T. blandfordi	Lydekker, 1879
"T. montanus"	Marsh, 1877		= Atlantosaurus montanus	Marsh, 1877	?= Apatosaurus ajax	Marsh, 1877
T. australis	Lydekker, 1893		= Neuquensaurus australis
T. nanus	Lydekker, 1893	nomen dubium	?= Neuquensaurus australis
T. madagascariensis	Deperet, 1896	nomen dubium
T. dacus	Nopcsa, 1915		= Magyarosaurus dacus
T. lydekkeri	von Huene, 1929	nomen dubium
T. robustus	von Huene, 1929	nomen dubium?	?= Saltasaurus robustus
T. valdensis	von Huene, 1929	nomen dubium
T. falloti	Hoffet, 1942	nomen dubium
T. rahioliensis	Mathur i Srivastava, 1987	nomen dubium
T. colberti	Jain i Bandyopadhay, 1997		= Isisaurus colberti	Wilson i Upchurch, 2003

Bibliografia

Taylor M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22

Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Wilson J.A., Upchurch P. (2003) A revision of Titanosaurus Lydekker (Dinosauria – Sauropoda), the first dinosaur genus with a 'Gondwanan' distribution. „Journal of Systematic Palaeontology”. 1 (3), s. 125–160. doi:10.1017/S1477201903001044 [2]

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=category&sectionid=10&id=116&Itemid=67

http://en.wikipedia.org/wiki/Titanosaurus