Sauroposeidon: Różnice pomiędzy wersjami
m (do aktualizacji) |
|||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
| 115-108 Ma | | 115-108 Ma | ||
| − | <small>wczesna [[kreda]]</small> | + | <small>wczesna [[kreda]] (późny [[apt]] - wczesny [[alb]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 54: | Linia 54: | ||
[[Titanosauriformes]] | [[Titanosauriformes]] | ||
| − | [[Brachiosauridae]] | + | ? [[Brachiosauridae]] / [[Somphospondyli]] |
|- | |- | ||
| colspan=2 |[[Plik:Sauroposeidon.jpg|400px|]] | | colspan=2 |[[Plik:Sauroposeidon.jpg|400px|]] | ||
| − | <small>Autor: Vladimir Nikolov [http://t-pekc.deviantart.com/art/Sauroposeidon-proteles-132943966]</small> | + | <small>Rekonstrukcja zauroposejdona jako przedstawiciela Brachiosauridae. |
| + | |||
| + | Autor: Vladimir Nikolov [http://t-pekc.deviantart.com/art/Sauroposeidon-proteles-132943966]</small> | ||
| + | |- | ||
| + | | colspan=2 | | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | Oklahoma, USA|formacja [[Antlers]], Oklahoma, [[USA]]|<small>''S. proteles'' - '''OMNH 53062''' ([[holotyp]]).<br> | ||
| + | </display_points> | ||
|} | |} | ||
| Linia 64: | Linia 71: | ||
==Etymologia. Ewolucja brachiozaurydów== | ==Etymologia. Ewolucja brachiozaurydów== | ||
| − | Nazwa ''Sauroposeidon'' powstała z połą
czenia greckiego ''sauros'' (jaszczur) i imienia greckiego boga trzęsień ziemi - Poseidona. ''Sauroposeidon'' jest zwieńczeniem ewolucji brachiozaurydów i jednym z ostatnich zauropodów, które pojawiły się przed wymarciem tej grupy w Ameryce Północnej na począ
tku późnej kredy (późniejszy jest np. ''[[Abydosaurus]]''). Do tego odnosi się epitet gatunkowy. Greckie ''proteles'' tłumaczy się bowiem jako "doskonały przed swym końcem". Alternatywne znaczenie nazwy ''proteles'' to zaproponowane przez Zofię Kielan-Jaworowską
"poświęcenie dla bogów". | + | Nazwa ''Sauroposeidon'' powstała z połą
czenia greckiego ''sauros'' (jaszczur) i imienia greckiego boga trzęsień ziemi - Poseidona. ''Sauroposeidon'' jest zwieńczeniem ewolucji brachiozaurydów i jednym z ostatnich zauropodów, które pojawiły się przed wymarciem tej grupy w Ameryce Północnej na począ
tku późnej kredy (późniejszy jest np. ''[[Abydosaurus]]''). Do tego odnosi się epitet gatunkowy. Greckie ''proteles'' tłumaczy się bowiem jako "doskonały przed swym końcem". Alternatywne znaczenie nazwy ''proteles'' to zaproponowane przez [[Zofia Kielan-Jaworowska|Zofię Kielan-Jaworowską
]] "poświęcenie dla bogów". |
| − | W [[2004]] roku [[Naish]] i współpracownicy opisali kręg szyjny brachiozauryda z Anglii. Jest on formą
pośrednią
między ''[[Brachiosaurus]]'' i ''[[Giraffatitan]]'' a ''Sauroposeidon'' i wskazuje w jaki sposób ten drugi mógł wyewoluować z żyją
cego ok. 40 milionów lat wcześniej przypuszczalnego przodka. | + | W [[2004]] roku [[Darren Naish|Naish]] i współpracownicy opisali kręg szyjny brachiozauryda z Anglii. Jest on formą
pośrednią
między ''[[Brachiosaurus]]'' i ''[[Giraffatitan]]'' a ''Sauroposeidon'' i wskazuje w jaki sposób ten drugi mógł wyewoluować z żyją
cego ok. 40 milionów lat wcześniej przypuszczalnego przodka. |
| + | |||
| + | Jak jednak donoszą [[Michael D’Emic|D’Emic]] i in. ([[2012]]), ''Sauroposeidon'' nie jest brachiozaurydem, a przedstawicielem [[Somphospondyli]]. | ||
==Materiał kopalny. Budowa== | ==Materiał kopalny. Budowa== | ||
| Linia 75: | Linia 84: | ||
Niekompletny kręg ze środkowej części szyi pochodzą
cy od młodego osobnika (YPM 5294) odnaleziony w Montanie ([[formacja Cloverly]]) ma kilka charakterystycznych cech zauroposejdona i zapewne pochodzi od tego zwierzęcia lub jego bliskiego krewnego. | Niekompletny kręg ze środkowej części szyi pochodzą
cy od młodego osobnika (YPM 5294) odnaleziony w Montanie ([[formacja Cloverly]]) ma kilka charakterystycznych cech zauroposejdona i zapewne pochodzi od tego zwierzęcia lub jego bliskiego krewnego. | ||
| − | Oszacowania masy podane w pracach naukowych to 50-60 ton ([[Wedel]] i in., 2000b) oraz 50 ton ([[Wedel]] i in., [[2005]]). Zależnie od przyjętych szacunków masy żyrafatytana, masę zauroposejdona można obliczyć na 34-63 t (50-58 t dla [[Gunga]] i in, [[2008]]; 34-40 dla | + | Oszacowania masy podane w pracach naukowych to 50-60 ton ([[Matt Wedel|Wedel]] i in., 2000b) oraz 50 ton ([[Matt Wedel|Wedel]] i in., [[2005]]). Zależnie od przyjętych szacunków masy żyrafatytana, masę zauroposejdona można obliczyć na 34-63 t (50-58 t dla [[Hanns-Christian Gunga|Gunga]] i in, [[2008]]; 34-40 dla [[Donald Henderson|Henderson]]a, [[2004]], 38-44 dla Andersona i in., [[1985]] oraz 50-63 t dla kompilacji [[Matt Wedel|Wedel]] i in., [[2005]] oraz [[Hanns-Christian Gunga|Gunga]] i in, [[2008]]). |
| + | |||
| + | Powyższe szacunki dotyczą przedstawiciela [[Brachiosauridae]] - jeżeli [[Michael D’Emic|D’Emic]] i in. ([[2012]]) mają rację co do klasyfikacji zauroposejdona, to są one zapewne całkowicie błędne. | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
! ''Sauroposeidon'' | ! ''Sauroposeidon'' | ||
| − | | [[Wedel]], [[Cifelli]], [[Sanders | + | | [[Matt Wedel|Wedel]], [[Richard Cifelli|Cifelli]], [[Kent Sanders|Sanders]], [[2000]] |
|- | |- | ||
! ''S. proteles'' | ! ''S. proteles'' | ||
| − | | | + | | Wedel, Cifelli i Sanders, 2000 |
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
<small>Anderson, J. F.; Hall-Martin, A.; and Russell, D. A., 1985, Long-bone circumference and weight in mammals, birds, and dinosaurs: Journal of Zoology, v. 207, p. 53–61. | <small>Anderson, J. F.; Hall-Martin, A.; and Russell, D. A., 1985, Long-bone circumference and weight in mammals, birds, and dinosaurs: Journal of Zoology, v. 207, p. 53–61. | ||
| + | |||
| + | D'Emic, M.D. & Foreman, B.Z. 2012. The beginning of the sauropod dinosaur hiatus in North America: insights from the Lower Cretaceous Cloverly Formation of Wyoming. Journal of Vertebrate Paleontology 32 (4): 883-902. | ||
Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., and Hellwich, O. 2008. A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany). Fossil Record 11(1):28-33. doi: 10.1002/mmng.200700011. | Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., and Hellwich, O. 2008. A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany). Fossil Record 11(1):28-33. doi: 10.1002/mmng.200700011. | ||
| Linia 112: | Linia 125: | ||
[[Kategoria:Macronaria]] | [[Kategoria:Macronaria]] | ||
[[Kategoria:Brachiosauridae]] | [[Kategoria:Brachiosauridae]] | ||
| + | [[Kategoria:Somphospondyli]] | ||
[[Kategoria:Ameryka Północna]] | [[Kategoria:Ameryka Północna]] | ||
[[Kategoria:USA]] | [[Kategoria:USA]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Kreda]] | [[Kategoria:Kreda]] | ||
| − | [[Kategoria:Do poprawy- niezajęte]] | + | [[Kategoria:Apt]] |
| + | [[Kategoria:Alb]] | ||
| + | [[Kategoria:Do poprawy - niezajęte]] | ||
Wersja z 11:19, 13 lip 2012
hasło do aktualizacji [1]
| Autor: | Korekta: |
| Maciej Ziegler | Adrian Tkocz |
| Sauroposeidon (zauroposejdon) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 28 m |
| Masa: | (?40) 50-60 t t |
| Miejsce występowania: | USA - Oklahoma |
| Czas występowania | 115-108 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja zauroposejdona jako przedstawiciela Brachiosauridae. Autor: Vladimir Nikolov [2] | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Ogrom tego dinozaura wprawia w osłupienie, bowiem trudno sobie wyobrazić zwierzę mają ce 16-18 m wzrostu! Zauroposejdon był najwyższym ze wszystkich zwierzą t, jakie kiedykolwiek zamieszkiwały Błękitną Planetę. Wyrośnięty osobnik był bardzo ciężką zdobyczą (być może nawet był nie do upolowania) nawet dla kilku dużych mięsożerców takich jak Acrocanthosaurus. Młode osobniki mogły padać ofiarą dromeozaurydów Deinonychus. Jak inne zauropody, także ten gigant mógł żyć w stadach. Najobszerniejszy opis zauroposejdona opublikowano w polskim czasopiśmie Acta Palaeontologica Polonica.
Etymologia. Ewolucja brachiozaurydów
Nazwa Sauroposeidon powstała z połą czenia greckiego sauros (jaszczur) i imienia greckiego boga trzęsień ziemi - Poseidona. Sauroposeidon jest zwieńczeniem ewolucji brachiozaurydów i jednym z ostatnich zauropodów, które pojawiły się przed wymarciem tej grupy w Ameryce Północnej na począ tku późnej kredy (późniejszy jest np. Abydosaurus). Do tego odnosi się epitet gatunkowy. Greckie proteles tłumaczy się bowiem jako "doskonały przed swym końcem". Alternatywne znaczenie nazwy proteles to zaproponowane przez Zofię Kielan-Jaworowską "poświęcenie dla bogów".
W 2004 roku Naish i współpracownicy opisali kręg szyjny brachiozauryda z Anglii. Jest on formą pośrednią między Brachiosaurus i Giraffatitan a Sauroposeidon i wskazuje w jaki sposób ten drugi mógł wyewoluować z żyją cego ok. 40 milionów lat wcześniej przypuszczalnego przodka.
Jak jednak donoszą D’Emic i in. (2012), Sauroposeidon nie jest brachiozaurydem, a przedstawicielem Somphospondyli.
Materiał kopalny. Budowa
Holotyp (OMNH 53062) to artykułowany cią g kręgów szyjnych (od 5 do 8) wraz z żebrami szyjnymi. Kręgi są wyją tkowo silnie spneumatyzowane i wydłużone. Powietrze w kręgach wypełniało, zależnie od miejsca, aż do 89% objętości kręgu, co jest wartością niespotykaną u innych zauropodów. Najdłuższy mierzy łą cznie 1,4 m długości od kłykcia do prezygapofyzji, co czyni go prawie najdłuższym odnalezionym kręgiem zwierzęcia. Jego trzon miał 1,25 m, więc ustępuje nieznacznie Supersaurus (1,38 m).
Brachiozaurydy, przynajmniej te lepiej poznane, różniły się od innych zauropodów tym, że ich szyje były skierowane stromo ku górze, kończyny przednie były dłuższe od tylnych, a ogon był dość krótki. Szyja zauroposejdona miała 11,25-12 m długości, a żyrafatytana 9. Sauroposeidon nie wyglą dał jak powiększony żyrafatytan - o ile jego szyja była dłuższa o 25-33%, to ciało było większe prawdopodobnie tylko o 10-15%.
Niekompletny kręg ze środkowej części szyi pochodzą cy od młodego osobnika (YPM 5294) odnaleziony w Montanie (formacja Cloverly) ma kilka charakterystycznych cech zauroposejdona i zapewne pochodzi od tego zwierzęcia lub jego bliskiego krewnego.
Oszacowania masy podane w pracach naukowych to 50-60 ton (Wedel i in., 2000b) oraz 50 ton (Wedel i in., 2005). Zależnie od przyjętych szacunków masy żyrafatytana, masę zauroposejdona można obliczyć na 34-63 t (50-58 t dla Gunga i in, 2008; 34-40 dla Hendersona, 2004, 38-44 dla Andersona i in., 1985 oraz 50-63 t dla kompilacji Wedel i in., 2005 oraz Gunga i in, 2008).
Powyższe szacunki dotyczą przedstawiciela Brachiosauridae - jeżeli D’Emic i in. (2012) mają rację co do klasyfikacji zauroposejdona, to są one zapewne całkowicie błędne.
Spis gatunków
| Sauroposeidon | Wedel, Cifelli, Sanders, 2000 |
|---|---|
| S. proteles | Wedel, Cifelli i Sanders, 2000 |
Bibliografia
Anderson, J. F.; Hall-Martin, A.; and Russell, D. A., 1985, Long-bone circumference and weight in mammals, birds, and dinosaurs: Journal of Zoology, v. 207, p. 53–61.
D'Emic, M.D. & Foreman, B.Z. 2012. The beginning of the sauropod dinosaur hiatus in North America: insights from the Lower Cretaceous Cloverly Formation of Wyoming. Journal of Vertebrate Paleontology 32 (4): 883-902.
Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., and Hellwich, O. 2008. A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany). Fossil Record 11(1):28-33. doi: 10.1002/mmng.200700011.
Henderson, D. M. 2004. Tipsy punters: sauropod dinosaur pneumaticity, buoyancy and aquatic habits. Proceedings: Biological Sciences 271 (Supplement):S180-S183.
Lovelace, D. M.; Hartman, S. A. i Wahl, W. R. (2007). "Morphology of a specimen of Supersaurus (Dinosauria, Sauropoda) from the Morrison Formation of Wyoming, and a re-evaluation of diplodocid phylogeny". Arquivos do Museu Nacional 65 (4): 527–544.
Wedel, Mathew J.; Cifelli, Richard L.; Sanders, R. Kent (March 2000). "Sauroposeidon proteles, a new sauropod from the Early Cretaceous of Oklahoma". Journal of Vertebrate Paleontology 29 (1): 109–114.
Wedel, Mathew J.; Cifelli, Richard L.; Sanders, R. Kent (2000). "Osteology, paleobiology, and relationships of the sauropod dinosaur Sauroposeidon". Acta Palaeontologica Polonica 45: 343–3888.
Wedel, M.J. 2005. Postcranial skeletal pneumaticity in sauropods and its implications for mass estimates; 201-228 [w:] Wilson, J.A. i Curry-Rogers, K. (ed.), The Sauropods: Evolution and Paleobiology. University of California Press, Berkeley.
Wedel, Mathew J.; Cifelli, Richard L. (Summer 2005). "Sauroposeidon: Oklahoma's Native Giant" Oklahoma Geology Notes 65 (2): 40–57.
http://svpow.wordpress.com/2009/03/16/brachiosaurus-both-bigger-and-smaller-than-you-think-incomplete/ (+komentarze)
