Hulsanpes: Różnice pomiędzy wersjami
m (Do poprawy) |
m (linki) |
||
| Linia 66: | Linia 66: | ||
Pierwotnie został opisany jako [[dromeozauryd]] przez polską paleontolog, profesor Halszkę Osmólską w [[1982]] roku, opierają
c się na budowie stawu zawiasowego drugiej i trzeciej kości śródstopia oraz równo rozwiniętych kościach II i IV śródstopia. [[Holotyp]] został odnaleziony 12 lat wcześniej, w [[1970]] roku. | Pierwotnie został opisany jako [[dromeozauryd]] przez polską paleontolog, profesor Halszkę Osmólską w [[1982]] roku, opierają
c się na budowie stawu zawiasowego drugiej i trzeciej kości śródstopia oraz równo rozwiniętych kościach II i IV śródstopia. [[Holotyp]] został odnaleziony 12 lat wcześniej, w [[1970]] roku. | ||
| − | Obecnie często zalicza się go do [[klad]]u [[Avialae]] (konkretnie do grupy enantiornitów zaliczanych do wczesnych ptaków), gdzie należą również współczesne ptaki. Zwolennikiem tej tezy jest [[Holtz]], który stwierdził, iż kości śródstopia i i dystalne stępu są
połą
czone jak u ptaków (DML, [[1995]]). Istnieją
również poglądy, że jest niedorosłym osobnikiem gatunku ''[[Velociraptor]] mongoliensis'', [[troodontyd]]em, lub przedstawicielem innej linii [[maniraptor]]ów, jak są
dzą
[[Chiappe]] i [[Norell]] (list | + | Obecnie często zalicza się go do [[klad]]u [[Avialae]] (konkretnie do grupy enantiornitów zaliczanych do wczesnych ptaków), gdzie należą również współczesne ptaki. Zwolennikiem tej tezy jest [[Thomas Holtz|Holtz]], który stwierdził, iż kości śródstopia i i dystalne stępu są
połą
czone jak u ptaków (DML, [[1995]]). Istnieją
również poglądy, że jest niedorosłym osobnikiem gatunku ''[[Velociraptor]] mongoliensis'', [[troodontyd]]em, lub przedstawicielem innej linii [[maniraptor]]ów, jak są
dzą
[[Luis Chiappe|Chiappe]] i [[Mark Norell|Norell]] (list Norella do [[Philip Currie|Currie]], [[2001]]). Z powodu zbyt małego materiału kopalnego i młodzieńczości odkrytego okazu jego klasyfikacja jest niepewna (''[[incertae sedis]]''). |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| Linia 73: | Linia 73: | ||
==Anatomia== | ==Anatomia== | ||
{{Szablon:diagnoza}} | {{Szablon:diagnoza}} | ||
| − | Śródstopiu "brak nawet zaczą
tków zrastania " (''contra'' [[Holtz]]) i nie ma ''arctometatarsus''. Jest ono dosyć smukłe i kość śródstopia III nieco bardziej masywniejsza od pozostałych kości śródstopia. W kierunku dystalnym kość ta staje się płaska i szeroka aż częściowo zachodzi na II kość śródstopia. Dystalny koniec kości śródstopia III jest płytko rowkowany z symetrycznym stawem zawiasowym, natomiast kości śródstopia IV jest poprzecznie spłaszczony i odchylony do tej pierwszej. Powierzchnia stawowa jest wą
ska i nierozdzielona z rowkiem za nią. Paliczek stopy I-1 jest dość podobny do analogicznego paliczka ''[[Deinonychus]]''. Proksymalny koniec posiada wydłużoną powierzchnię stawową podzieloną asymetrycznie grzebieniem, ukazującą, że styk z kością śródstopia II był zawiasowy. Dystalny koniec jest podzielony asymetrycznie długim rowkiem, który jest rozwinięty bardziej grzbietowo niż brzusznie. Kłykieć przyśrodkowy jest szerszy i niższy od innych kłykci. Doły więzadłowe są
głębokie, a boczny jest umiejscowiony bardziej centralnie. | + | Śródstopiu "brak nawet zaczą
tków zrastania " (''contra'' [[Thomas Holtz|Holtz]]) i nie ma ''arctometatarsus''. Jest ono dosyć smukłe i kość śródstopia III nieco bardziej masywniejsza od pozostałych kości śródstopia. W kierunku dystalnym kość ta staje się płaska i szeroka aż częściowo zachodzi na II kość śródstopia. Dystalny koniec kości śródstopia III jest płytko rowkowany z symetrycznym stawem zawiasowym, natomiast kości śródstopia IV jest poprzecznie spłaszczony i odchylony do tej pierwszej. Powierzchnia stawowa jest wą
ska i nierozdzielona z rowkiem za nią. Paliczek stopy I-1 jest dość podobny do analogicznego paliczka ''[[Deinonychus]]''. Proksymalny koniec posiada wydłużoną powierzchnię stawową podzieloną asymetrycznie grzebieniem, ukazującą, że styk z kością śródstopia II był zawiasowy. Dystalny koniec jest podzielony asymetrycznie długim rowkiem, który jest rozwinięty bardziej grzbietowo niż brzusznie. Kłykieć przyśrodkowy jest szerszy i niższy od innych kłykci. Doły więzadłowe są
głębokie, a boczny jest umiejscowiony bardziej centralnie. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| − | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Hulsanpes'' znaczy "stopa z Khulsan" (rejon Khulsan, gdzie zostały znalezione szczą
tki + łacińskie słowo ''pēs'' oznaczające stopę). Epitet gatunkowy honoruje mongolskiego paleontologa, profesora Altangerela [[Perle]], autora opisów takich gatunków, jak: ''[[Achillobator]] giganticus'', ''[[Erlikosaurus]] andrewsi'', czy ''[[Goyocephale]] lattimorei''. | + | Nazwa [[rodzaj]]owa ''Hulsanpes'' znaczy "stopa z Khulsan" (rejon Khulsan, gdzie zostały znalezione szczą
tki + łacińskie słowo ''pēs'' oznaczające stopę). Epitet gatunkowy honoruje mongolskiego paleontologa, profesora Altangerela [[Altangerel Perle|Perle]], autora opisów takich gatunków, jak: ''[[Achillobator]] giganticus'', ''[[Erlikosaurus]] andrewsi'', czy ''[[Goyocephale]] lattimorei''. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Wersja z 12:40, 22 lip 2013
Hasło do poprawy - przynajmniej Pozycja systematyczna i Systematyka, Anatomia (źródło - "contra")
| Autor: | Korekta: |
| Tomasz Sokołowski | Maciej Ziegler |
| Hulsanpes (hulsanpes) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 0,36 m (holotyp, osobnik niedojrzały) |
| Masa: | ? kg |
| Miejsce występowania: | Mongolia - Ajmak południowogobijski,
Omnogov |
| Czas występowania | 83,5-70,6 Ma |
| Systematyka | Dinosauria
? Paraves ? Deinonychosauria / ? Avialae |
Być może podobnie wyglądał Hulsanpes (rekonstrukcja przyżyciowa Mahakala). Autor: Frank Ippolito. [1] | |
Wstęp
Hulsanpes to monotypowy rodzaj małego, późnokredowego teropoda o niepewnej klasyfikacji. Na podstawie Mei oszacowano jego długość na ok. 360 mm, lecz na podstawie chropowatej, nierównej powłoki kostnej i niewłaściwie startych stawów można twierdzić, że to osobnik niedojrzały.
Pozycja systematyczna
Pierwotnie został opisany jako dromeozauryd przez polską paleontolog, profesor Halszkę Osmólską w 1982 roku, opierają c się na budowie stawu zawiasowego drugiej i trzeciej kości śródstopia oraz równo rozwiniętych kościach II i IV śródstopia. Holotyp został odnaleziony 12 lat wcześniej, w 1970 roku.
Obecnie często zalicza się go do kladu Avialae (konkretnie do grupy enantiornitów zaliczanych do wczesnych ptaków), gdzie należą również współczesne ptaki. Zwolennikiem tej tezy jest Holtz, który stwierdził, iż kości śródstopia i i dystalne stępu są połą czone jak u ptaków (DML, 1995). Istnieją również poglądy, że jest niedorosłym osobnikiem gatunku Velociraptor mongoliensis, troodontydem, lub przedstawicielem innej linii maniraptorów, jak są dzą Chiappe i Norell (list Norella do Currie, 2001). Z powodu zbyt małego materiału kopalnego i młodzieńczości odkrytego okazu jego klasyfikacja jest niepewna (incertae sedis).
Materiał kopalny
Holotyp (ZPAL MgD-I/173): (ok. 360 mm; okaz niedojrzały): (?)fragment czaszki, kości śródstopia II (ok. 34 mm), paliczek II-1 (ok. 6,5 mm), proksymalna część paliczka II-2, kość śródstopia III (ok. 39 mm), proksymalna część paliczka III-1, kość śródstopia IV (ok. 36 mm).
Anatomia
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Śródstopiu "brak nawet zaczą tków zrastania " (contra Holtz) i nie ma arctometatarsus. Jest ono dosyć smukłe i kość śródstopia III nieco bardziej masywniejsza od pozostałych kości śródstopia. W kierunku dystalnym kość ta staje się płaska i szeroka aż częściowo zachodzi na II kość śródstopia. Dystalny koniec kości śródstopia III jest płytko rowkowany z symetrycznym stawem zawiasowym, natomiast kości śródstopia IV jest poprzecznie spłaszczony i odchylony do tej pierwszej. Powierzchnia stawowa jest wą ska i nierozdzielona z rowkiem za nią. Paliczek stopy I-1 jest dość podobny do analogicznego paliczka Deinonychus. Proksymalny koniec posiada wydłużoną powierzchnię stawową podzieloną asymetrycznie grzebieniem, ukazującą, że styk z kością śródstopia II był zawiasowy. Dystalny koniec jest podzielony asymetrycznie długim rowkiem, który jest rozwinięty bardziej grzbietowo niż brzusznie. Kłykieć przyśrodkowy jest szerszy i niższy od innych kłykci. Doły więzadłowe są głębokie, a boczny jest umiejscowiony bardziej centralnie.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Hulsanpes znaczy "stopa z Khulsan" (rejon Khulsan, gdzie zostały znalezione szczą tki + łacińskie słowo pēs oznaczające stopę). Epitet gatunkowy honoruje mongolskiego paleontologa, profesora Altangerela Perle, autora opisów takich gatunków, jak: Achillobator giganticus, Erlikosaurus andrewsi, czy Goyocephale lattimorei.
Spis gatunków
| Hulsanpes | Osmólska, 1982 |
|---|---|
| H. perlei | Osmólska, 1982 |
![[1]](http://www.google.pl/imgres?q=mahakala+dinosaur&um=1&hl=pl&biw=1280&bih=607&tbm=isch&tbnid=GiyJc42X96_oZM:&imgrefurl=http://news.nationalgeographic.com/news/bigphotos/55357504.html&docid=uo_cQ8R5p9MEZM&imgurl=http://news.nationalgeographic.com/news/bigphotos/images/070906-dinosaurs-birds_big.jpg&w=461&h=247&ei=9aJkT6D-HY3Oswb_ivm5BQ&zoom=1){kind=link}