Foremost: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Charakterystyka) |
|||
Linia 16: | Linia 16: | ||
! '''Wiek''': | ! '''Wiek''': | ||
|{{Występowanie|80.2|79.5}}<br> | |{{Występowanie|80.2|79.5}}<br> | ||
− | ok. 80,2-79,5 [[Ma]]<br>([[późna kreda]] - [[kampan]]) | + | ok. 80,2-79,5 [[Ma]]<br><small>([[późna kreda]] - [[kampan]])</small> |
|- | |- | ||
! '''Ówczesny klimat''': | ! '''Ówczesny klimat''': | ||
Linia 32: | Linia 32: | ||
==Charakterystyka== | ==Charakterystyka== | ||
− | [[Plik:Xenoceratops environment.jpg|Xenoceratops_environment | + | [[Plik:Xenoceratops environment.jpg|Xenoceratops_environment|thumb|Dinozaury z formacji Foremost. Autor: ABelov2014 [https://abelov2014.deviantart.com/art/Xenoceratops-700152193]]] |
[[Formacja]] Foremost rozciąga się od południowej Alberty i Saskatchewan przez granicę ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie część jej warstw o równoważnym wieku jest uważanych jako część formacji [[Judith River]] w północnej Montanie. Foremost należy do [[grupa|grupy]] [[Belly River]], w której skład wchodzą również formacje [[Oldman]], [[Dinosaur Park]] oraz [[Judith River]]. Granice formacji są wyznaczone przez strefy zawierające duże ilości węgla zwane Mackay (dolne pokłady) i Taber (górne pokłady). Możliwe, że w skład formacji wchodzą również piaskowce Herronton, które oddzielają górną strefę węglową Taber od dolnych osadów formacji [[Oldman]]. Formacja Foremost zawiera skały osadowe, wulkaniczne, plutoniczne oraz metamorficzne (Thompsom, 2018). Fowler (2017) ustalił wiek formacji mieszczący się w przedziale od ok. 80,2 do 79,5 [[Ma]]. | [[Formacja]] Foremost rozciąga się od południowej Alberty i Saskatchewan przez granicę ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie część jej warstw o równoważnym wieku jest uważanych jako część formacji [[Judith River]] w północnej Montanie. Foremost należy do [[grupa|grupy]] [[Belly River]], w której skład wchodzą również formacje [[Oldman]], [[Dinosaur Park]] oraz [[Judith River]]. Granice formacji są wyznaczone przez strefy zawierające duże ilości węgla zwane Mackay (dolne pokłady) i Taber (górne pokłady). Możliwe, że w skład formacji wchodzą również piaskowce Herronton, które oddzielają górną strefę węglową Taber od dolnych osadów formacji [[Oldman]]. Formacja Foremost zawiera skały osadowe, wulkaniczne, plutoniczne oraz metamorficzne (Thompsom, 2018). Fowler (2017) ustalił wiek formacji mieszczący się w przedziale od ok. 80,2 do 79,5 [[Ma]]. | ||
Linia 58: | Linia 58: | ||
| | | | ||
[[Plik:Colepiocephale lambei.png|200px]] | [[Plik:Colepiocephale lambei.png|200px]] | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | ''[[Saurornitholestes|Saurornitholestes langstoni]]'' | ||
+ | | | ||
+ | korona zęba | ||
+ | | | ||
+ | Występował również w formacjach [[Judith River]], [[Dinosaur Park]], [[Oldman]], oraz [[Two Medicine]]. | ||
+ | | | ||
+ | [[Plik:Saurornitholestes langstoni skeletal.png|200px]] | ||
|- | |- | ||
| | | | ||
Linia 94: | Linia 103: | ||
| | | | ||
[[Plik:TMP 2017.022.0037.jpg|200px]] | [[Plik:TMP 2017.022.0037.jpg|200px]] | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | ? ''[[Xenoceratops|Xenoceratops foremostensis]]'' | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2010.076.0024 - niewypreparowana fragmentaryczna czaszka | ||
+ | | | ||
+ | Być może ten okaz reprezentuje rodzaj ''Xenoceratops''. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | CMN 58592.1 - 5 - prawa kość biodrowa, obydwie kulszowe, łonowa oraz niewypreparowana udowa | ||
+ | | | ||
+ | Potencjalnie nowy takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | CMN 9955 - dwa zniszczone elementy kręgów, niewypreparowana kość udowa | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2014.012.0019 - lewa kość ramienna | ||
+ | | | ||
+ | Skamieniałość należała do młodocianego osobnika. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | CMN 9951 - lewa kość udowa, piszczelowa i częściowo połączona stopa | ||
+ | | | ||
+ | Potencjalnie nowy takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | CMN 9954 - kość śródstopia III | ||
+ | | | ||
+ | Skamieniałość należała do dorosłego osobnika. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2010.120.0008 - lewa kość biodrowa | ||
+ | | | ||
+ | Skamieniałość należała do młodocianego osobnika. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 1983.180.0001 - okaz pochodzący ze złoża kości | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2010.119.0018 - lewa kość ramienna | ||
+ | | | ||
+ | Skamieniałość należała do młodocianego osobnika. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany ankylozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP2011.053.0148 - ząb | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany nodozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2011.053.0149 - ząb | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2011.053.0150 - korona zęba | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany pachycefalozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2015.044.0215 - fragment kopuły czołowo-ciemieniowej | ||
+ | | | ||
+ | Być może repezentuje nowy takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany ceratopsyd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2011.053.0146 - korona zęba | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany dromeozauryd | ||
+ | | | ||
+ | TMP 2009.037.0109 - korona zęba | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany ankylozauryd | ||
+ | | | ||
+ | pojedyncza osteoderma | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | fragment zęba | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany tyranozauryd | ||
+ | | | ||
+ | ząb | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | fragment zęba | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
+ | |- | ||
+ | | | ||
+ | Nienazwany hadrozauryd | ||
+ | | | ||
+ | kość nadgarstka lub stępu | ||
+ | | | ||
+ | Niediagnostyczny takson. | ||
|} | |} | ||
Wersja z 08:19, 16 sie 2023
Hasło w trakcie rozbudowy
Autor: Paweł Konarzewski |
Korekta: |
Formacja Foremost | |
---|---|
Miąższość: | do 170 m |
Wiek: | ok. 80,2-79,5 Ma |
Ówczesny klimat: | ciepły i wilgotny |
Kraj: | Kanada - Alberta i Saskatchewan |
Osłonięcia formacji Foremost. |
Wstęp
Formacja Foremost znajduje się na terenie Kanady. Jest ona datowana na kampan.
Charakterystyka
Formacja Foremost rozciąga się od południowej Alberty i Saskatchewan przez granicę ze Stanami Zjednoczonymi, gdzie część jej warstw o równoważnym wieku jest uważanych jako część formacji Judith River w północnej Montanie. Foremost należy do grupy Belly River, w której skład wchodzą również formacje Oldman, Dinosaur Park oraz Judith River. Granice formacji są wyznaczone przez strefy zawierające duże ilości węgla zwane Mackay (dolne pokłady) i Taber (górne pokłady). Możliwe, że w skład formacji wchodzą również piaskowce Herronton, które oddzielają górną strefę węglową Taber od dolnych osadów formacji Oldman. Formacja Foremost zawiera skały osadowe, wulkaniczne, plutoniczne oraz metamorficzne (Thompsom, 2018). Fowler (2017) ustalił wiek formacji mieszczący się w przedziale od ok. 80,2 do 79,5 Ma.
Osady formacji Foremost sugerują środowiska nadbrzeżne z estuariami lub lagunowe, które z czasem zmieniły się w obszary o większej powierzchni lądu w wyniku obniżenia się poziomu Morza Środkowego Zachodu oddzielającego od siebie Laramidię i Appalachię podczas morskiej regresji Claggett (Thompson, 2018).
Paleofauna
Fauna dinozaurów była podobnie zróżnicowana, co inne, dobrze poznane kampańskie formacje z Ameryki Północnej. Występowały m. in. ceratopsydy, tyranozaurydy, pachycefalozaurydy, dromeozaurydy, bazalni przedstawiciele Neornithischia, ankylozaurydy i niewielkie teropody. Wstępowały również ryby, jaszczurki, żółwie ssaki, ptaki, morskie bezkręgowce oraz Champsosaurus .
Dinozaury
Dinozaury | |||
---|---|---|---|
Takson | Materiał kopalny | Komentarz | Grafika |
CMN 8818 – kopuła czołowo-ciemieniowa oraz niektóre inne elementy czaszki, znane są również czaszki należące do innych osobników |
Występował również w formacji Judith River. |
||
korona zęba |
Występował również w formacjach Judith River, Dinosaur Park, Oldman, oraz Two Medicine. |
||
TMP 2010.5.7 – niekompletna czaszka |
Najstarszy znany kanadyjski tyranozauryd. |
||
CMN 53282 – częściowa kość ciemieniowa, pozostały materiał kopalny obejmuje kości czaszki |
Najstarszy znany kanadyjski ceratopsyd. |
||
Niezidentyfikowany ceratopsyd |
TMP 1989.068.0001 - lewy, niekompletny róg nadoczony wraz z kośćmi czaszki |
Niediagnostyczny takson mogący być chasmozaurynem lub centrozaurynem. |
|
Niezidentyfikowany ceratopsyd |
TMP 2017.022.0037 - niekompletny róg nadoczony |
Niediagnostyczny takson mogący być chasmozaurynem lub centrozaurynem. |
|
TMP 2010.076.0024 - niewypreparowana fragmentaryczna czaszka |
Być może ten okaz reprezentuje rodzaj Xenoceratops. | ||
Nienazwany hadrozauryd |
CMN 58592.1 - 5 - prawa kość biodrowa, obydwie kulszowe, łonowa oraz niewypreparowana udowa |
Potencjalnie nowy takson. | |
Nienazwany hadrozauryd |
CMN 9955 - dwa zniszczone elementy kręgów, niewypreparowana kość udowa | ||
Nienazwany hadrozauryd |
TMP 2014.012.0019 - lewa kość ramienna |
Skamieniałość należała do młodocianego osobnika. | |
Nienazwany hadrozauryd |
CMN 9951 - lewa kość udowa, piszczelowa i częściowo połączona stopa |
Potencjalnie nowy takson. | |
Nienazwany hadrozauryd |
CMN 9954 - kość śródstopia III |
Skamieniałość należała do dorosłego osobnika. | |
Nienazwany hadrozauryd |
TMP 2010.120.0008 - lewa kość biodrowa |
Skamieniałość należała do młodocianego osobnika. | |
Nienazwany hadrozauryd |
TMP 1983.180.0001 - okaz pochodzący ze złoża kości | ||
Nienazwany hadrozauryd |
TMP 2010.119.0018 - lewa kość ramienna |
Skamieniałość należała do młodocianego osobnika. | |
Nienazwany ankylozauryd |
TMP2011.053.0148 - ząb |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany nodozauryd |
TMP 2011.053.0149 - ząb |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany hadrozauryd |
TMP 2011.053.0150 - korona zęba |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany pachycefalozauryd |
TMP 2015.044.0215 - fragment kopuły czołowo-ciemieniowej |
Być może repezentuje nowy takson. | |
Nienazwany ceratopsyd |
TMP 2011.053.0146 - korona zęba |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany dromeozauryd |
TMP 2009.037.0109 - korona zęba |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany ankylozauryd |
pojedyncza osteoderma |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany hadrozauryd |
fragment zęba |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany tyranozauryd |
ząb |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany hadrozauryd |
fragment zęba |
Niediagnostyczny takson. | |
Nienazwany hadrozauryd |
kość nadgarstka lub stępu |
Niediagnostyczny takson. |
Bibliografia
Brown, C.M. 2018. "Long-horned Ceratopsidae from the Foremost Formation (Campanian) of southern Alberta". PeerJ 6:e4265 doi:10.7717/peerj.4265
Cullen, T. M., Fanti, F., Capobianco, C., Ryan, M. J., & Evans, D. C. (2016). "A vertebrate microsite from a marine-terrestrial transition in the Foremost Formation (Campanian) of Alberta, Canada, and the use of faunal assemblage data as a paleoenvironmental indicator". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 444, 101-114. doi:10.1016/j.palaeo.2015.12.015
Fowler, D.W. (2017). "Revised geochronology, correlation, and dinosaur stratigraphic ranges of the Santonian-Maastrichtian (Late Cretaceous) formations of the Western Interior of North America" PLoS ONE, 12(11), e0188426. doi:10.1371/journal.pone.0188426
Ryan, M. J., Evans, D. C., & Shepherd, K. M. (2012). "A new ceratopsid from the Foremost Formation (middle Campanian) of Alberta". Canadian Journal of Earth Sciences, 49(11), 1251-1262. doi:10.1139/e2012-056
Sullivan, R. M. (2003). "Revision of the dinosaur Stegoceras Lambe (Ornithischia, Pachycephalosauridae)". Journal of Vertebrate Paleontology. 23: 181–207.
Thompson, M. G. W. (2018). "A Multidisciplinary Palaeoenvironmental Reconstruction of the Campanian Foremost Formation of Southern Alberta "(dysertacja doktorska, Carleton University) [2]
Thompson, M. G., Bedek, F. V., Schröder-Adams, C., Evans, D. C., & Ryan, M. J. (2021). "The oldest occurrence of brachylophosaurin hadrosaurids in Canada". Canadian Journal of Earth Sciences, 58(10), 993-1004. doi:10.1139/cjes-2020-0007
Voris, J.T., Therrien, F., Zelenitzky, D.K., Brown, C.M.. (2020). "A new tyrannosaurine (Theropoda:Tyrannosauridae) from the Campanian Foremost Formation of Alberta, Canada, provides insight into the evolution and biogeography of tyrannosaurids". Cretaceous Research: 104388. doi:10.1016/j.cretres.2020.104388