Amygdalodon

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Maciej Pindakiewicz	Sebastian Oziemski, Tomasz Sokołowski

---

Amygdalodon (amygdalodont)
Długość:	12 m
Masa:	5 t
Miejsce występowania:	Argentyna - prowincja Chubut (formacja Cerro Carnerero)
Czas występowania	180-167,7 Ma wczesna-środkowa jura (późny toark-bajos)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Sauropodomorpha Sauropoda
[1]

Wstęp

Amygdalodon to rodzaj bazalnego zauropoda z terenów Ameryki Południowej (Argentyna) z czasów wczesnej-środkowej jury (późny toark-bajos).

Materiał kopalny

Różna wielkość zachowanych elementów typowej serii wskazuje, że są to szczątki więcej niż jednego osobnika.

Lektotyp MLP 46-VIII-21-1/2) trzon tylnego kręgu grzbietowego (ok. 150 mm).

Paralektotypy - (MLP 46-VIII-21-1/1 do -1/19): trzon tylnego kręgu grzbietowego (140 mm); ?(MLP 46-VIII-21-1/3 do 1/19): 2 częściowe środkowe kręgi ogonowe (140 i 148 mm); fragment żebra; łuk neuralny przedniego kręgu grzbietowego; prezygapofyzy tylnego kręgu szyjnego; trzon przedniego lub środkowego kręgu szyjnego (258 mm); fragment żebra; nieokreślony płaski fragment; fragment żebra; ząb k. szczękowej (22,7 mm); ząb k. zębowej; korzeń zęba; górny ząb (23,8 mm); korzeń zęba; ząb; ząb (zagubiony); niekompletna k. łonowa; ?(MLP 46-VIII-21-1...; 3 zagubione): 3 fragmenty żeber szyjnych, 7 fragmentów żeber.

Materiał przypisany - (MLP 36-XI-10-3/1): częściowy tylny krąg grzbietowy (ok. 143 mm) (Casamiquela, 1963); ....(MLP 36-XI-10-3/3): fragment żebra (Casamiquela, 1963); ?(MLP 36-XI-10-3/2): częściowy trzon przedniego kręgu krzyżowego (Casamiquela, 1963); ?(MLP 36-XI-10-3/4) dystalna część k. piszczelowej (szerokość 178 mm) (Casamiquela, 1963).

Lokalizacja

Szczątki tego roślinożernego dinozaura odnaleziono w pokładach tufu wulkanicznego/iłowca formacji Cerro Carnere. Ta skalna formacja leży w argentyńskiej prowincji Chubut, na terenie której odnaleziono innego jurajskiego zauropoda – lepiej poznanego Patagosaurus – lecz w młodszych warstwach.

Diagnostyczność taksonu

Autor opisu, Cabrera (1947), stwierdził, że zęby amygdalodonta są dość podobne do zębów Apatosaurus (=Brontosaurus), lecz są stosunkowo większe (jednak był to ząb Camarasaurus). Apneumatyczne trzony kręgów grzbietowych są prymitywne. Kość łonowa może wskazywać pewne podobieństwa do Apatosaurus, Cetiosauriscus (wówczas Cetiosaurus leedsi) lub Camarasaurus. Kość ta o takim (prostym) kształcie została znaleziona także u Tazoudasaurus.

Niektórzy naukowcy (Upchurch i in., 2004) przewidują, że dokładniejsze analizy mogą wykazać, że jest taksonem nieważnym – nomen dubium. Jednak od tego czasu nic się z jego ważnym statusem nie zmieniło. Nowsze diagnozy (Rauhut, 2003; Carballido i Pol, 2010) wskazują na pewne cechy w morfologii zębów, ich korzeni czy łuków neuralnych kręgów.

Filogeneza

Jedyna dotąd opublikowana analiza filogenetyczna uwzględniająca Amygdalodon (Carballido i Pol, 2010) wykazała, że to rodzaj bazalnego zauropoda, nie należącego do Gravisauria, co przeczy dotychczasowym hipotezom o bardziej zaawansowanej pozycji filognetycznej tego zauropoda.

W przeszłości był łączony z m.in. Cetiosauridae, czy nawet Brachiosauridae, jednak na podstawie dość licznych, lecz niestety bardzo fragmentarycznych skamieniałości nie można być tego pewnym. Lang w nieopublikowanej pracy (2008) zasugerował jego przynależność do "Shunosauridae".

Etymologia

Nazwa rodzajowa Amygdalodon znaczy "migdałowy ząb", a to ze względu na morfologię uzębienia tego dinozaura. Z kolei epitet gatunkowy patagonicus został zaczerpnięty z miejsca odnalezienia amygdalodonta – Patagonii, leżącej na południu Ameryki Południowej.

Spis gatunków

Amygdalodon	Cabrera, 1947
A. patagonicus	Cabrera, 1947

Wybrana bibliografia

Carballido, J.L. & Pol, D. (2010) The dentition of Amygdalodon patagonicus (Dinosauria: Sauropoda) and the dental evolution in basal sauropods. Comptes Rendus Palevol. 9, 83-93. doi:10.1016/j.crpv.2010.01.003

Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Paul G.S., (2010) The Princeton Field Guide To Dinosaurs. wyd. Princeton University - Princeton i Oxford

http://home.comcast.net/~eoraptor/Sauropoda.htm#Amygdalodonpatagonicus

http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=checkTaxonInfo&taxon_no=38655&is_real_user=1

http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=5995&Itemid=67