Patagotitan

Autor:	Korekta:
Mateusz Tałanda

---

Patagotitan (patagotytan)
Długość:	? m
Masa:	45-77 t
Miejsce występowania:	Argentyna - Chubut (formacja Cerro Barcino)
Czas występowania	101,6 Ma wczesna kreda (późny alb)
Systematyka	Dinosauria Sauropodomorpha Sauropoda Macronaria Somphospondyli Titanosauria Lognkosauria
Tak mógł wyglądać patagotytan.

Wstęp

Patagotytan (łac. Patagotitan mayorum) był ogromnym tytanozaurem z terenów obecnej południowej Argentyny (Patagonia). Jego nazwa honoruje region, z którego pochodzi oraz rodzinę Mayo, która udzieliła gościny paleontologom podczas ich prac na ranczu "La Flecha".

Historia odkrycia

W 2010 roku, na farmie La Flecha należącej do rodziny Mayo, znaleziono pierwsze skamieniałości należące do patagotytana. Aurelio Hernandez, argentyński rolnik, był pierwszym, który rozpoznał te skamieniałości. Znalezisko zgłoszono do P. Puerty z muzeum paleontologicznego Egidio Feruglio. Dzięki temu już w 2012 roku przeprowadzono rozpoznanie paleontologiczne terenu na farmie. Kilka tygodni później (styczeń 2013) przeprowadzono ekspedycję, dzięki której zgromadzono pierwsze okazy, w tym największą kość udową patagotytana. Między styczniem 2013 roku a lutym 2015 przeprowadzono w sumie siedem ekspedycji paleontologicznych w to miejsce. Ich owocem było zebranie ponad 200 skamieniałości, w tym prawie 130 kości zauropodów i 57 zębów teropodów. Wszystkie kości zauropodów pochodziły z jednego miejsca i należały do patagotytana, ale występowały w trzech różnych warstwach. 300 metrów dalej rozkopano nowe miejsce, w którym natrafiono na fragment ogona i miednicy zauropoda o podobnej wielkości. Jednak w chwili opublikowania pierwszego artykułu o patagotytanie (2017 rok), nie były jeszcze wydobyte.

Materiał kopalny

Patagotytan jest znany z wielu kości należących do przynajmniej sześciu osobników pogrzebanych w trzech powodziach. Jako okaz typowy wybrano zestaw kości pochodzący od najlepiej zachowanego osobnika, który ma najwięcej cech charakterystycznych. Składa się z trzech kręgów szyjnych, siedmiu grzbietowych, sześciu ogonowych, trzech szewronów, żeber grzbietowych, obu płyt mostka, prawej kości łopatkowo-kruczej, obu kości łonowych i udowych.

Budowa i rozmiary

Zestawienie rozmiarów największych znanych zauropodów. Na brązowo zaznaczony jest patagotytan.

Budowa patagotytana nie różniła się zbytnio od innych ogromnych tytanozaurów. Na szerokich, przypominających kolumny, nogach unosił się wielki brzuch, z którego wyrastała długa szyja. Na jej szczycie znajdowałą się niewielka głowa. Jedynie budowa ogona mocno odróżniała się od innych tytanozaurów. Przyczepy mięśni na ogonie patagotytana są wyraźnie powiększone w porównaniu do jego krewniaków. Dinozaur ten musiał mieć bardzo gruby i silny ogon.

Na podstawie budowy tkanki kostnej kości udowych i ramieniowej ustalono, że znalezione osobniki patagotytana były już w fazie spowolnionego wzrostu, ale jeszcze go nie zakończyły. Masę czworonożnych dinozaurów mierzy się zazwyczaj jedną z dwóch metod. Pierwsza szacuje masę ciała na podstawie grubości kości nóg, bo im grubsze kości, tym większy ciężar są w stanie udźwignąć. Druga metoda szacuje masę na podstawie objętości całego ciała, ale zależy mocno od tego jak oszacujemy udział tkanek miękkich. Szczątki patagotytana były na tyle kompletne, że możliwe było zastosowanie obu metod. W przypadku tego dinozaura obie metody dały podobne wyniki. Według pierwszej z nich patagotytan ważył aż 69 ton (w granicach błędu do 17 ton). Daje to 10 ton więcej niż w przypadku dreadnota, który był największym dinozaurem jakiego udało się oszacować tą metodą. Choć trzeba przyznać, że gdybyśmy wzięli najwyższe szacunki dotyczące dreadnota (74 tony) i najmniejsze patagotytana (59 ton), to ten pierwszy byłby większy. Tak czy inaczej patagotytan tej masy byłby dwa razy większy od słynnych jurajskich olbrzymów takich jak żyrafatytan, czy apatozaur. Druga metoda (objętościowa) dostarczyła następujących wyników dla patagotytana: 45, 51 i 77 ton (w zależności od tego jaki był udział tkanek miękkich). Jest to więc przynajmniej dwa razy więcej niż w przypadku kamarazaura, żyrafatytana, zauroposejdona i dreadnota. Na koniec trzeba przytoczyć kilka nazw kolosów, których szczątki są na tyle niekompletne, że nie da się szacować ich masy tymi metodami. Są to argentynozaur, puertazaur i notokolos. Badacze znaleźli jednak sposób, by je porównać z patagotytanem. Wszystkie cztery zauropody są znane z przednich kręgów grzbietowych. Ich porównanie wykazało, że są one o około 10 procent mniejsze od patagotytana. Jeśli te szacunki są prawidłowe, to patagotytan jest największym ze znanych dinozaurów.

Krewniacy

Potomkiem patagotytana mógł być argentynozaur żyjący kilka milionów lat później w tej samej części świata. Innymi krewnymi patagotytana mogą być puertazaur i bonitazaura.

Spis gatunków

Patagotitan	Carballido, Pol, Otero, Cerda, Salgado, Garrido, Ramezani, Cúneo i Krause, 2017
Patagotitan mayorum	Carballido, Pol, Otero, Cerda, Salgado, Garrido, Ramezani, Cúneo i Krause, 2017

Bibliografia

Carballido, J.L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I.A., Salgado, L., Garrido, A.C., Ramezani, J., Cúneo, N.R., Krause, J.M. 2017. A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs. Proceedings of the Royal Society B, t. 284, nr art. 20171219. [1]