Dicraeosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| Linia 48: | Linia 48: | ||
[[Neosauropoda]] | [[Neosauropoda]] | ||
| − | [[ | + | [[Diplodocoidea]] |
[[Flagellicaudata]] | [[Flagellicaudata]] | ||
Wersja z 16:11, 23 lis 2018
| Autor: | Korekta: |
| Dawid Mika | Karol Sabath, Maciej Ziegler, Tomasz Sokołowski, |
| Dicraeosaurus (dikreozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 12-20 m |
| Masa: | ok. 10? t |
| Miejsce występowania: | Tanzania |
| Czas występowania | 153-146 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Dicraeosaurus hansemanni - pośrodku (po lewej Amargasaurus, po prawej Brachytrachelopan). Autor: Jakub Kowalski [1] | |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Dikreozaur (Dicraeosaurus) to niewielki/średniej wielkości zauropod, który żył w późnej jurze na terenach Afryki.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Dicraeosaurus pochodzi od greckich słów dikraios - rozwidlony i sauros - jaszczur, można więc ją tłumaczyć jako "rozwidlonego jaszczura". Odnosi się ona do rozwidlonych wyrostków neuralnych kręgów szyjnych oraz grzbietowych tego dinozaura.
Budowa
Dikreozaur jak na zauropoda był niewielki/średniej wielkości. W przeciwieństwie do większości diplodokoidów dikreozaur miał dużą czaszkę oraz stosunkowo krótką i szeroką szyję. Brakowało mu biczowatego ogona, którym mógłby się bronić przed napastnikami. Jak wskazuje sama nazwa nasz zauropod posiadał rozdwojone wyrostki neuralne kręgów szyjnych, i grzbietowych. Mogły one służyć jako miejsce zaczepu mięśni.
Gatunki
D. hansemanni
Czas występowania: 153-150 milionów lat temu (późny kimeryd, późna jura)
Miejsce występowania: formacja Tendaguru - ogniwo Middle Dinosaur, Tanzania (Afryka)
Materiał kopalny: holotyp - szkielet bez czaszki i kończyn przednich, dwa inne niekompletne szkielety, izolowane kręgi i kości kończyn
Najbardziej znaną skamieliną tego gatunku jest holotyp wystawiany przez jakiś czas w Muzeum Historii Naturalnej Uniwersytetu Humboldtów w Berlinie. Janensch początkowo zdiagnozował ten gatunek tak: krótka szyja, wysokie wyrostki neuralne kręgów szyjnych, krzyżowych i grzbietowych, wyrostki neuralne kręgów szyjnych i przednich grzbietowych rozwidlone, kręgi ogonowe pozbawione pleuroceli. W 1929 r. ten sam badacz wydał dokładny opis zrekonstruowanego szkieletu D. hansemanni. Co ciekawe, pod względem budowy kręgów wykazuje on prymitywne, "cetiozaurydowe" cechy, choć posiada też sporo zaawansowanych. Miał tylko dwanaście kręgów szyjnych. Jego kości ramienne i udowe są nieco dłuższe i masywniejsze niż u D. sattleri. D. hansemanni jest typowym gatunkiem dikreozaura.
D. sattleri
Czas występowania: 151-146 milionów lat temu (tyton, późna jura)
Miejsce występowania: formacja Tendaguru - ogniwo Upper Dinosaur, Tanzania (Afryka)
Materiał kopalny: dwa niekompletne szkielety bez czaszek, izolowane kości kończyn
Zauropod ten ma cechy wspólne zarówno z D. hansemanni, jak i z Amargasaurus. Sugerowano, że może być bliżej spokrewniony z Amargasaurus niż z D. hansemanni, jednak analizy morfometryczne kości ramiennych i udowych wskazują na istnienie wielu różnic pomiędzy tymi rodzajami i potwierdzają monofiletyzm rodzaju Dicraeosaurus. D. sattleri znany jest z nieco młodszych osadów niż D. hansemanni (od którego wydaje się bardziej zaawansowany) i być może jest jego potomkiem.
Systematyka
Janensch (1929) utworzył dla dikreozaura podrodzinę Dicraeosaurinae. Von Huene (1956) zaproponował dla niego oddzielną rodzinę Dicraeosauridae. Berman i McIntosh zaliczali "rozwidlonego jaszczura" do Diplodocidae na podstawie budowy czaszki i zębów oraz rozszczepionych wyrostków neuralnych kręgów przedkrzyżowych, wysokich wyrostków neuralnych przednich kręgów ogonowych z skrzydłopodobnymi wyrostkami poprzecznymi, mocno rozwiniętego tylnego końca kości łonowej, krótkich kończyn przednich oraz stosunku długości kości ramiennej do kości udowej wynoszącym 2:3. McIntosh (1990) zanotował dikreozaura jako dziwnego przedstawiciela Diplodocidae. Bonaparte (1986) uznał takson Dicraeosauridae za ważny, bazując na budowie kręgów wspomnianego wyżej dinozaura. Salgado i Bonaparte (1991) opisując amargazaura stwierdzili, że dikreozaur jest bardziej zaawansowany od niego i uznali, że dwa te rodzaje teoretycznie można zaliczyć do oddzielnej rodziny zauropodów. Obecnie dikreozaurydy uważa się za bazalne diplodokoidy, jednak bardziej zaawansowane od rebbachizaurydów. Zalicza się do nich, oprócz dikreozaura, także Amargasaurus i Brachytrachelopan. Przedstawiciele Dicraeosauridae są znani w zapisie kopalnym od późnej jury do wczesnej kredy. Żaden z nich (albo przynajmniej obecnie znanych) nie osiągnął dużych rozmiarów.
Środowisko
Dikreozaur jest znany z formacji Tendaguru. Żył w towarzystwie innych zauropodów, jak brachiozauryd Giraffatitan, makronar Janenschia, diplodocyd Tornieria. Mógł natknąć się także na stegozaura Kentrosaurus i ornitopoda Dysalotosaurus. Dikreozaur musiał uważać na grasujące w tych stronach drapieżniki, takie jak Veterupristisaurus. W sąsiedztwie dikreozaura występował także prymitywny ceratozaur Elaphrosaurus - najprawdopodobniej był mięsożercą, choć dzięki odkryciu limuzaura (wg Xu i innych, 2009, jego taksonu siostrzanego) można rozważać także wszystkożerność lub nawet roślinożerność. Do chwili znalezienie jego czaszki sprawa ta pozostaje nierozwiązana. Zob. też Elaphrosaurus#Paleoekologia.
Spis gatunków
| Dicraeosaurus | Janensch, 1914 |
| D. hansemanni | Janensch, 1914 |
| ?D. sattleri | Janensch, 1914 |
Bibliografia
Bussert, R., Heinrich W-D. & Aberhan, M. (2009) "The Tendaguru Formation (Late Jurassic to Early Cretaceous, southern Tanzania): definition, palaeoenvironments, and sequence stratigraphy" Fossil Record, 12(2), 141-174.
Schwarz-Wings, D., Böhm, N. (2012) "A morphometric approach to the specific separation of the humeri and femora of Dicraeosaurus from the Late Jurassic of Tendaguru/Tanzania" Acta Palaeontologica Polonica. doi:10.4202/app.2011.0095.
D. Glut (1997) "Dinosaurs, The Encyclopedia".
http://thescelosaurus.com/diplodocoidea.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Dicraeosaurus
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6430&Itemid=67
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=view&id=6429&Itemid=67
