Rubeosaurus

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański	Maciej Ziegler Tomasz Skawiński Łukasz Czepiński Kamil Kamiński

---

Rubeosaurus (rubeozaur)
Długość:	? m
Masa:	? t
Miejsce występowania:	USA - Montana (górne warstwy formacji Two Medicine)
Czas występowania	75-74 Ma późna kreda (późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ceratopsia Ceratopsoidea Ceratopsidae Centrosaurinae Centrosaurini
Rekonstrukcja przyżyciowa. Autor: Jakub Kowalski [1]

Wstęp

Rubeosaurus to centrozauryn żyjący na terenie dzisiejszych Stanów Zjednoczonych (stan Montana) pod koniec okresu kredowego.

Materiał kopalny

Holotyp o numerze katalogowym USNM 11869 to następujące szczątki: częściowa kość ciemieniowa należąca do dorosłego osobnika, składająca się z większości poprzecznego łuku wraz z trzema zrośniętymi parami kolcopodobnych wyrostków na pozycjach P3, P4 i P5.

Materiał przypisany o numerze katalogowym MOR 492 to następujące szczątki: niekompletna czaszka należąca do dorosłego osobnika zawierająca częściową lewą kość przedszczękową, współkostniałą lewą i prawą kość nosową z rogiem, częściową lewą kość oczodołową tylną z rogiem oraz prawie kompletną prawą kość ciemieniową z dwoma kolcami. Obecnie znajduje się ona w Museum of the Rockies w Montanie.

Diagnoza

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

McDonald i Horner (2010) wskazali: wydłużony, szeroki u podstawy róg nosowy jak u Einiosaurus, prosty i lekko wykrzywiony na końcu jak u dorosłych osobników Centrosaurus i Styracosaurus; mały kolec na kości oczodołowej tylnej z zaokrąglonym wierzchołkiem jak u dorosłych osobników Einiosaurus i Styracosaurus; proste kolce P3 jak u Einiosaurus; wyrostki kolczaste P4 zmiennie rozbudowane jak u wszystkich dorosłych okazów Styracosaurus lub krótkie jak u niektórych przedstawicieli Einiosaurus; wyrostki kolczaste P4 zmiennie rozbudowane jak u niektórych okazów Styracosaurus lub niezmodyfikowana kość okołopotyliczna jak u wszystkich innych centrozaurynów. Nachylone tylnowewnętrznie, wydłużone kolce w pozycjach P3.

Paleoekologia

Obszar dzisiejszej Montany pod koniec kampanu (75-74 milionów lat temu) był zamieszkiwany przez ponad 20 gatunków dinozaurów znanych na chwilę obecną. Składają się na nie liczne ceratopsy, w tym prócz rubeozaura dwa inne centrozauryny (Achelousaurus horneri i Einiosaurus procurvicornis). Do innych dinozaurów ptasiomiedniczych zaliczamy pospolite ornitopody, reprezentowane m.in. przez hadrozaurydy Maiasaura i Parasaurolophus oraz mniej liczne ankylozaury – jedynie przez Edmontonia i Euoplocephalus. Listę fauny górnej warstwy formacji Two Medicine zamykają teropody: liczne dromeozaurydy (m.in. Bambiraptor, Dromaeosaurus) i tyranozaurydy - być może Albertosaurus i Daspletosaurus oraz kilka przedstawicieli owiraptorów.

Taksonomia i pozycja systematyczna

Rubeozaur pierwotnie został opisany przez Gilmore’a w 1930 roku jako jeden z gatunków styrakozaura, mianowicie Styracosaurus ovatus. Jednak gatunek ten różni się od typowego, S. albertensis, który ma 3 pary długich kolców na kryzie - ich wielkością (są mniejsze), a być może także ilością. Nie jest bowiem pewne, ile ich było, gdyż naukowcy dysponują niekompletną czaszką zwierzęcia, w dodatku tylko okazem MOR 492, gdyż holotyp zaginął. Mimo to analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Andrew McDonalda i Johna Hornera wykazała, że Styracosaurus ovatus nie jest na tyle blisko spokrewniony ze Styracosaurus albertensis, by były one zrzeszane w jednym rodzaju. Ostatecznie gatunek Styracosaurus ovatus został przeniesiony przez McDonalda i Hornera do nowego, utworzonego przez siebie rodzaju Rubeosaurus, przemianowując go na Rubeosaurus ovatus. Dokonali tego formalnie w 2010 roku. Jednak wg Holmesa i in. (2019) zakres zmienności osobniczej u styrakozaura był znacznie większy niż wcześniej sądzono i Rubeosaurus powinien zostać uznany za młodszy synonim Styracosaurus.

Analiza filogenetyczna McDonalda (2011) wskazuje, że rubeozaur jest taksonem siostrzanym kladu Einiosaurus + (Achelousaurus + Pachyrhinosaurus). Poza tym, Diabloceratops jest od niego - zgodnie z wiekiem - bardziej bazalny, a Sinoceratops bardziej zaawansowany. Z kolei wg Sampsona i in. (2013) jest taksonem siostrzanym dla rodzaju Styracosaurus.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Rubeosaurus (łac. przymiotnik rubeus + gr. sauros) może zostać przetłumaczona na "krzewiasto-kolczastego jaszczura". Odnosi się ona do szeregu kolców zdobiących kość ciemieniową.

Spis gatunków

Rubeosaurus	McDonald i Horner, 2010	= ?Styracosaurus
R. ovatus	(Gilmore, 1930) McDonald i Horner, 2010	= ?Styracosaurus albertensis
= Styracosaurus ovatus	Gilmore, 1930

Bibliografia

Farke, A.A., Ryan, M.J., Barrett, P.M., Tanke, D.H., Braman, D.R., Loewen, M.A. & Graham, M.R. (2011). A new centrosaurine from the Late Cretaceous of Alberta, Canada, and the evolution of parietal ornamentation in horned dinosaurs. Acta Palaeontologica Polonica 56 (4): 691–702.

Holmes, R.B., Persons, W.S., Rupal, B.S., Qureshi, A.J. & Currie, P.J. (2019)/ Morphological variation and asymmetrical development in the skull of Styracosaurus albertensis. Cretaceous Research (advance online publication) [[2]].

McDonald A.T. & Horner J.R. (2010) "New Material of "Styracosaurus" ovatus from the Two Medicine Formation of Montana", In: Michael J. Ryan, Brenda J. Chinnery-Allgeier, and David A. Eberth (eds), New Perspectives on Horned Dinosaurs: The Royal Tyrrell Museum Ceratopsian Symposium, Indiana University Press, 656 pp.

McDonald A.T. (2011) "A Subadult Specimen of Rubeosaurus ovatus (Dinosauria: Ceratopsidae), with Observations on Other Ceratopsids from the Two Medicine Formation". PLoS ONE 6(8): e22710. doi:10.1371/journal.pone.0022710

Sampson, S.D., Lund, E.K., Loewen, M.A., Farke, A.A. & Clayton, K.E. (2013) "A remarkable short-snouted horned dinosaur from the Late Cretaceous (late Campanian) of southern Laramidia" Proceedings of the Royal Society B, 280(1766), 20131186. doi:10.1098/rspb.2013.1186