Titanosaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
Linia 16: Linia 16:
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
−
| 9-12 m
+
| 9-12 m*
  
 
|-
 
|-
 
! '''Masa''':
 
! '''Masa''':
−
| ? t
+
| ? t*
  
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
−
| [[Indie]] - Pradesh
+
| [[Indie]] - Pradesh (Bara Simla, Silondi i
  
−
<small>([[formacja Lameta]])
+
Pisdura)*
  
−
Wypisano jedynie miejsce odnalezienia holotypu
+
<small>([[formacja Lameta]])*</small>
−
 
 
−
''T. indicus''</small>
 
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| 70-65 Ma
+
| 70-65 Ma*
 +
 
 +
<small>późna [[kreda]] ("środkowy" - późny [[mastrycht]])*
  
−
<small>późna [[kreda]] ("środkowy" - późny [[mastrycht]])</small>
+
* dotyczy ''T. indicus''</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
Linia 63: Linia 63:
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
''Titanosaurus'' to "takson-worek" zauropodów – rodzaj zrzeszający wiele gatunków, które w znakomitej większości okazały się synonimami innych, bądź to nowymi (często monotypowymi) rodzajami, lub gatunkami niepewnymi (posiadającymi status ''[[nomen dubium]]'').  
+
''Titanosaurus'' to "[[takson-worek]]" zauropodów – [[rodzaj]] zrzeszający wiele gatunków, które w znakomitej większości okazały się [[synonim]]ami innych, bądź to nowymi (często monotypowymi) [[rodzaj]]ami, lub gatunkami niepewnymi (mającymi status ''[[nomen dubium]]'').  
  
 
==Materiał kopalny==
 
==Materiał kopalny==
 +
Poniżej gatunki tytanozaura, które nie zostały przemianowane lub przypisane (jak ''T. falloti'') innym [[rodzaj]]om.
 +
===Gatunki z terenów Indii===
 
[[Holotyp]] ''T. indicus'' to 2 środkowe kręgi ogonowe.
 
[[Holotyp]] ''T. indicus'' to 2 środkowe kręgi ogonowe.
  
 
Materiał przypisany – niekompletny szewron, kość piszczelowa, strzałkowa, udowa (niekompletna) i 3 kręgi ogonowe.
 
Materiał przypisany – niekompletny szewron, kość piszczelowa, strzałkowa, udowa (niekompletna) i 3 kręgi ogonowe.
  
−
''T. lydekkeri'' – kręg ogonowy.
+
''T. blandfordi'' - krąg i częściowa kość piszczelowa ([[mastrycht]]).
 +
 
 +
''T. rahioliensis'' - zęby ([[mastrycht]]).
  
−
''T. madagascariensis'' – kręgi ogonowe.
+
===Gatunki z terenów Ameryki Południowej===
 +
''T. nanus'' - kręg szyjny i grzbietowy ([[kampan]]).
  
−
''T. rahioliensis'' - zęby.
+
''T. robustus'' - 2 kości łokciowe, promieniowa i udowa ([[kampan]]).
  
−
''T. valdensis'' – kilka kręgów ogonowych.
+
''T. araukanicus'' - kość piszczelowa i strzałkowa ([[kampan]]).
 +
 
 +
===Gatunki znane z Afryki===
 +
''T. madagascariensis'' - kręgi ogonowe ([[mastrycht]]).
 +
 
 +
===Gatunki znane z Europy===
 +
''T. valdensis'' – kilka kręgów ogonowych ([[barrem]]).
 +
 
 +
''T. lydekkeri'' – kręg ogonowy ([[cenoman]]).
  
 
==Historia odkryć==
 
==Historia odkryć==
−
Tytanozaur został nazwany przez Lydekkera w [[1877]] roku na podstawie skamieniałości odkrytych w osadach formacji Lameta w Indiach. Wkrótce naukowcy z całego świata zaczęli przypisywać do tego rodzaju nowe osobniki (do gatunku typowego) oraz same nowe gatunki. Dochodziło nawet do tego, iż na podstawie pojedynczych kości zwierzęcia ustalało się nowy [[gatunek]] w obrębie rodzaju ''Titanosaurus'', czyniąc z niego nijako "śmietnik" dla pojedynczych okruchów kostnych. W efekcie przypisuje się do niego dinozaury żyjące na niemal wszystkich kontynentach, w dodatku od wczesnej kredy ([[barrem]]) do końca kredy ([[mastrycht]]), co jest mało prawdopodobne. Obecne analizy zakwalifikowały część gatunków tytanozaura do nowych rodzajów, natomiast słabo poznane posiadają obecnie status ''[[nomen dubium]]''.
+
Tytanozaur został nazwany przez [[Lydekker]]a w [[1877]] roku na podstawie skamieniałości odkrytych w osadach formacji Lameta w Indiach. Wkrótce naukowcy z całego świata zaczęli przypisywać do tego rodzaju nowe osobniki (do gatunku typowego) oraz same nowe gatunki. Dochodziło nawet do tego, iż na podstawie pojedynczych kości zwierzęcia ustalało się nowy [[gatunek]] w obrębie [[rodzaj]]u ''Titanosaurus'', czyniąc z niego nijako "śmietnik" dla pojedynczych okruchów kostnych. W efekcie przypisuje się do niego dinozaury żyjące na niemal wszystkich kontynentach, w dodatku od wczesnej kredy ([[barrem]]) do końca kredy ([[mastrycht]]), co jest mało prawdopodobne. Obecne analizy zakwalifikowały część gatunków tytanozaura do nowych [[rodzaj]]ów, natomiast słabo poznane mają obecnie status ''[[nomen dubium]]''.
  
−
==Pozycja systematyczna i taksonomia==
+
==Taksonomia i ważność==
−
Jego systematyka jest jedną z najbardziej zawiłych u zauropodów. Podobna sytuacja jest u ''[[Cetiosaurus]]'', ''[[Pelorosaurus]]'', ''[[Mamenchisaurus]]'' i ''[[Omeisaurus]]'', choć te dwa ostatnie nie zostały jeszcze jak pozostałe rozbite na nowe rodzaje.
+
Jego systematyka jest jedną z najbardziej zawiłych u zauropodów. Podobna sytuacja jest u ''[[Cetiosaurus]]'', ''[[Pelorosaurus]]'', ''[[Mamenchisaurus]]'' i ''[[Omeisaurus]]'', choć te dwa ostatnie nie zostały jeszcze jak pozostałe rozbite na nowe [[rodzaj]]e.
  
−
Czasami nawet [[gatunek]] typowy, ''T. indicus'', uważa się za niepewny, co automatycznie przekłada się na status taksonomiczny całego rodzaju. Z pewnością wpływ na to miały przypisane do niego szczątki zauropodów znalezione w różnych miejscach na świecie (prócz Indii [[Francja]], [[Hiszpania]], [[Madagaskar]]), a ponieważ pod koniec okresu kredowego takie rozmieszczenie jest mało prawdopodobne, sprawa jest prosta – poszczególne osobniki gatunku ''T. indicus'' prawdopodobnie należą do innych gatunków, a może i rodzajów. Co więcej, odkrycie innych tytanozaurów spowodowało, że cechy unikalne ''Titanosaurus'' przestały być unikalne. Najlepiej poznany gatunek "Titanosaurus" ("T. colberti") obecnie należy do ''[[Isisaurus]]'' i jest jego gatunkiem typowym. Ciekawa jest także kwestia nazewnictwa "T. montanus", obecnie znanego jako ''[[Atlantosaurus]] montanus''.
+
Obszerna rewizja [[Wilson]]a i [[Upchurch]]a ([[2003]]), wykazuje, że [[gatunek typowy]] ''T. indicus'' nie charakteryzuje się cechami diagnostycznymi. Podane przez [[Lydekker]]a cechy te (obecność pleuroceli w kręgach) są niewystarczające, gdyż odkrycie innych przedstawicieli [[Titanosauria]] spowodowało, że przestały być unikalne - dlatego jest ''[[nomen dubium]]''. Jak zauważają, spośród 14 gatunków tylko 5 jest ważnych: ''[[Isisaurus]]'', ''[[Laplatasaurus]]'', ''[[Magyarosaurus]]'', ''[[Neuquensaurus]]'' (które pierwotnie były uważane za gatunki tytanozaura) i "''Titanosaurus''" sp. z Peiropolis.  
 +
 
 +
Najlepiej poznany [[gatunek]] "''Titanosaurus''" ("''T. colberti''") obecnie należy do ''[[Isisaurus]]'' i jest jego gatunkiem typowym. Ciekawa jest także kwestia nazewnictwa "''T. montanus''", obecnie znanego jako ''[[Atlantosaurus]] montanus''.  
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nazwa rodzajowa ''Titanosaurus'' w tłumaczeniu to "tytaniczny jaszczur". Epitet gatunkowy ''indicus'' oznacza "indyjski", gdyż właśnie w Indiach natrafiono po raz pierwszy na jego szczątki.
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Titanosaurus'' w tłumaczeniu to "tytaniczny jaszczur". Znaczenie epitetów gatunkowych:
 +
 
 +
''indicus'' - "indyjski", gdyż właśnie w Indiach natrafiono po raz pierwszy na jego szczątki,
 +
 
 +
''blandfordi'' - honoruje W.T. Blanforda, który znalazł jego szczątki,
 +
 
 +
''nanus'' - "mały, młodociany",
 +
 
 +
''madagascariensis'' - upamiętnia wyspę i państwo, gdzie znaleziono jego szczątki - [[Madagaskar]],
 +
 
 +
''lydekkeri'' - honoruje R. [[Lydekker]]a, który opisał [[gatunek typowy]] ''T. indicus'', jak i cały [[rodzaj]] ''Titanosaurus'',
 +
 
 +
''robustus'' - "silny, mocny",
 +
 
 +
''valdensis'' - ?
 +
 
 +
''rahioliensis'' - upamiętnia nazwę wioski Rahioli w Gujarat, nieopodal której odnaleziono jego szczątki,
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
! ''Titanosaurus''
+
| ''Titanosaurus''
 
| [[Lydekker]], [[1877]]
 
| [[Lydekker]], [[1877]]
−
| ''[[nomen dubium]]''?
+
| ''[[nomen dubium]]''
 
|-
 
|-
−
! ''T. indicus''
+
| ''T. indicus''
 
| [[Lydekker]], [[1877]]
 
| [[Lydekker]], [[1877]]
−
| ''[[nomen dubium]]''?
+
| ''[[nomen dubium]]''
 
|-
 
|-
−
| "T. montanus"  
+
| "''T. montanus''"  
 
| [[Marsh]], [[1877]]
 
| [[Marsh]], [[1877]]
 
|
 
|
Linia 109: Linia 140:
 
| ''T. blandfordi''
 
| ''T. blandfordi''
 
| [[Lydekker]], [[1879]]
 
| [[Lydekker]], [[1879]]
 +
| ''[[nomen dubium]]''
 
|-
 
|-
 
| ''T. australis''
 
| ''T. australis''
Linia 118: Linia 150:
 
| ''T. nanus''
 
| ''T. nanus''
 
| [[Lydekker]], [[1893]]
 
| [[Lydekker]], [[1893]]
−
| ''[[nomen dubium]]''
+
| ''[[nomen dubium]]''?
 
| ?= ''[[Neuquensaurus]] australis''
 
| ?= ''[[Neuquensaurus]] australis''
 
|
 
|
Linia 154: Linia 186:
 
| ''T. falloti''
 
| ''T. falloti''
 
| [[Hoffet]], [[1942]]
 
| [[Hoffet]], [[1942]]
−
| ''[[nomen dubium]]''
+
|  
 
| = ''[[Tangvayosaurus]] hoffeti''
 
| = ''[[Tangvayosaurus]] hoffeti''
 
|-
 
|-
Linia 175: Linia 207:
  
 
Wilson J.A., Upchurch P. (2003) A revision of Titanosaurus Lydekker (Dinosauria – Sauropoda), the first dinosaur genus with a 'Gondwanan' distribution. „Journal of Systematic Palaeontology”. 1 (3), s. 125–160. doi:10.1017/S1477201903001044 [http://www-personal.umich.edu/~wilsonja/JAW/Publications_files/Wilson%26Upchurch2003.pdf]
 
Wilson J.A., Upchurch P. (2003) A revision of Titanosaurus Lydekker (Dinosauria – Sauropoda), the first dinosaur genus with a 'Gondwanan' distribution. „Journal of Systematic Palaeontology”. 1 (3), s. 125–160. doi:10.1017/S1477201903001044 [http://www-personal.umich.edu/~wilsonja/JAW/Publications_files/Wilson%26Upchurch2003.pdf]
−
 
−
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=category&sectionid=10&id=116&Itemid=67
 
−
 
−
http://en.wikipedia.org/wiki/Titanosaurus
 
 
</small>
 
</small>
  

Wersja z 10:16, 11 maj 2012

Autor: Korekta:
Marcin Szermański Mateusz Tałanda

Maciej Ziegler

Titanosaurus (tytanozaur)
Długość: 9-12 m*
Masa: ? t*
Miejsce występowania: Indie - Pradesh (Bara Simla, Silondi i

Pisdura)*

(formacja Lameta)*

Czas występowania 70-65 Ma*

późna kreda ("środkowy" - późny mastrycht)* 

* dotyczy T. indicus
Systematyka Dinosauria

Saurischia

Sauropodomorpha

Sauropoda

Eusauropoda

Neosauropoda

Macronaria

Titanosauriformes

Somphospondyli

Titanosauria

Titanosaurus.jpg

Być może podobnie wyglądał holotyp gatunku typowego T. indicus. [1]

Wstęp

Titanosaurus to "takson-worek" zauropodów – rodzaj zrzeszający wiele gatunków, które w znakomitej większości okazały się synonimami innych, bądź to nowymi (często monotypowymi) rodzajami, lub gatunkami niepewnymi (mającymi status nomen dubium).

Materiał kopalny

Poniżej gatunki tytanozaura, które nie zostały przemianowane lub przypisane (jak T. falloti) innym rodzajom.

Gatunki z terenów Indii

Holotyp T. indicus to 2 środkowe kręgi ogonowe.

Materiał przypisany – niekompletny szewron, kość piszczelowa, strzałkowa, udowa (niekompletna) i 3 kręgi ogonowe.

T. blandfordi - krąg i częściowa kość piszczelowa (mastrycht).

T. rahioliensis - zęby (mastrycht).

Gatunki z terenów Ameryki Południowej

T. nanus - kręg szyjny i grzbietowy (kampan).

T. robustus - 2 kości łokciowe, promieniowa i udowa (kampan).

T. araukanicus - kość piszczelowa i strzałkowa (kampan).

Gatunki znane z Afryki

T. madagascariensis - kręgi ogonowe (mastrycht).

Gatunki znane z Europy

T. valdensis – kilka kręgów ogonowych (barrem).

T. lydekkeri – kręg ogonowy (cenoman).

Historia odkryć

Tytanozaur został nazwany przez Lydekkera w 1877 roku na podstawie skamieniałości odkrytych w osadach formacji Lameta w Indiach. Wkrótce naukowcy z całego świata zaczęli przypisywać do tego rodzaju nowe osobniki (do gatunku typowego) oraz same nowe gatunki. Dochodziło nawet do tego, iż na podstawie pojedynczych kości zwierzęcia ustalało się nowy gatunek w obrębie rodzaju Titanosaurus, czyniąc z niego nijako "śmietnik" dla pojedynczych okruchów kostnych. W efekcie przypisuje się do niego dinozaury żyjące na niemal wszystkich kontynentach, w dodatku od wczesnej kredy (barrem) do końca kredy (mastrycht), co jest mało prawdopodobne. Obecne analizy zakwalifikowały część gatunków tytanozaura do nowych rodzajów, natomiast słabo poznane mają obecnie status nomen dubium.

Taksonomia i ważność

Jego systematyka jest jedną z najbardziej zawiłych u zauropodów. Podobna sytuacja jest u Cetiosaurus, Pelorosaurus, Mamenchisaurus i Omeisaurus, choć te dwa ostatnie nie zostały jeszcze jak pozostałe rozbite na nowe rodzaje.

Obszerna rewizja Wilsona i Upchurcha (2003), wykazuje, że gatunek typowy T. indicus nie charakteryzuje się cechami diagnostycznymi. Podane przez Lydekkera cechy te (obecność pleuroceli w kręgach) są niewystarczające, gdyż odkrycie innych przedstawicieli Titanosauria spowodowało, że przestały być unikalne - dlatego jest nomen dubium. Jak zauważają, spośród 14 gatunków tylko 5 jest ważnych: Isisaurus, Laplatasaurus, Magyarosaurus, Neuquensaurus (które pierwotnie były uważane za gatunki tytanozaura) i "Titanosaurus" sp. z Peiropolis.

Najlepiej poznany gatunek "Titanosaurus" ("T. colberti") obecnie należy do Isisaurus i jest jego gatunkiem typowym. Ciekawa jest także kwestia nazewnictwa "T. montanus", obecnie znanego jako Atlantosaurus montanus.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Titanosaurus w tłumaczeniu to "tytaniczny jaszczur". Znaczenie epitetów gatunkowych:

indicus - "indyjski", gdyż właśnie w Indiach natrafiono po raz pierwszy na jego szczątki,

blandfordi - honoruje W.T. Blanforda, który znalazł jego szczątki,

nanus - "mały, młodociany",

madagascariensis - upamiętnia wyspę i państwo, gdzie znaleziono jego szczątki - Madagaskar,

lydekkeri - honoruje R. Lydekkera, który opisał gatunek typowy T. indicus, jak i cały rodzaj Titanosaurus,

robustus - "silny, mocny",

valdensis - ?

rahioliensis - upamiętnia nazwę wioski Rahioli w Gujarat, nieopodal której odnaleziono jego szczątki,

Spis gatunków

Titanosaurus Lydekker, 1877 nomen dubium
T. indicus Lydekker, 1877 nomen dubium
"T. montanus" Marsh, 1877 = Atlantosaurus montanus Marsh, 1877 ?= Apatosaurus ajax Marsh, 1877
T. blandfordi Lydekker, 1879 nomen dubium
T. australis Lydekker, 1893 = Neuquensaurus australis
T. nanus Lydekker, 1893 nomen dubium? ?= Neuquensaurus australis
T. madagascariensis Deperet, 1896 nomen dubium
T. dacus Nopcsa, 1915 = Magyarosaurus dacus
T. araukanicus von Huene, 1929 = Laplatasaurus araukanicus
T. lydekkeri von Huene, 1929 nomen dubium
T. robustus von Huene, 1929 nomen dubium? ?= Saltasaurus robustus
T. valdensis von Huene, 1929 nomen dubium
T. falloti Hoffet, 1942 = Tangvayosaurus hoffeti
T. rahioliensis Mathur i Srivastava, 1987 nomen dubium
T. colberti Jain i Bandyopadhay, 1997 = Isisaurus colberti Wilson i Upchurch, 2003

Bibliografia

Taylor M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22

Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press

Wilson J.A., Upchurch P. (2003) A revision of Titanosaurus Lydekker (Dinosauria – Sauropoda), the first dinosaur genus with a 'Gondwanan' distribution. „Journal of Systematic Palaeontology”. 1 (3), s. 125–160. doi:10.1017/S1477201903001044 [2]

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Titanosaurus&oldid=7362”