Eodromaeus

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler Marcin Szermański	Tomasz Skawiński

---

Eodromaeus (eodrom)
Długość:	1,95-2,2 m
Masa:	3-15 kg
Miejsce występowania:	Argentyna - San Juan (formacja Ischigualasto - ogniwa Valle de la Luna, La Peña i Cancha de Bochas)
Czas występowania	232-229 Ma środkowy/późny trias (późny karnik / późny ladyn)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda
Szkielet (na czerwono zrekonstruowane fragmenty) i wybrany materiał kopalny. Źródło: Martinez i in., 2011.

Wstęp

Eodromaeus to rodzaj bazalnego teropoda, prawdopodobnie bliskiego neoteropodom, z triasu Ameryki Południowej. Był niedużym drapieżnikiem, polującym na mniejsze od siebie zwierzęta.

Odkrycie Eodromaeus ma duże znaczenie dla badań nad filogenezą wczesnych dinozaurów - szczególnie teropodów. Eodromaeus jest tylko nieznacznie bardziej zaawansowany niż herrerazaury i ma tylko kilka autapomorfii, przez co jest dobrym modelem hipotetycznych przodków teropodów pod względem wielkości ciała i morfologii.

Etymologia

Nazwę dinozaura nadano w odniesieniu do jego wczesnego wieku oraz smukłych proporcji kończyn i szkieletu osiowego. Powstała z połączenia słów eos (gr. świt, początek) i dromaeus (gr. biegacz). Epitet gatunkowy (murphi) honoruje J. Murphy'ego, ochotnika z Earthwatch, który odnalazł holotyp.

Materiał kopalny

Holotyp (PVSJ 560) to niemal kompletny szkielet dorosłego osobnika (zob. rysunek - na czerwono zaznaczono nieznane elementy; niektóre zostały uzupełnione z innych osobników: kości łopatkowo-krucze, dystalne końce k. ramiennych, paliczki I palca dłoni, dystalna końcówka k. kulszowej, k. piętowa i stępu, paliczki stopy).

Przypisany materiał to mniej kompletne osobniki (PVSJ 534, 561, 562, 877).

Początkowo wzięto te szczątki za materiał eoraptora.

Budowa

Plik:Eodromaeus skull.PNG

Rekonstrukcja czaszki Eodromaeus (źródło: Martinez i in., 2011).

Eodromaeus to dwunożny, szybko biegający (na co wskazuje kość piszczelowa dłuższa od kości udowej) teropod o długości ciała ok. 2 m. Ogólnym pokrojem przypominał herrerazaury, ale nie celofyzoidy, w przeciwieństwie do bliskiego filogenetycznie (tj. mieszczącego się prawdopodobnie bardzo blisko Neotheropoda) rodzaju Tawa. Miał bardzo małą czaszkę - u holotypu mierzyła ok. 12 cm, czyli ok. 6,9% długości całego ciała (1,77 m). Jego masę można oszacować na 3-15 kg - na podstawie wymiarów Eoraptor (1,7 m, 2 kg) i Chindesaurus (2,4 m, 15 kg) za Paul, 2010. Cechuje go nie więcej niż 11 zębów kości szczękowej i bardzo wąska podoczodołowa część kości jarzmowej. Eodromaeus, Eoraptor i Pampadromaeus to jedyne dinozaury, u których odnaleziono zęby podniebienne. W tylnych kręgach szyjnych obecne są pleurocele, co wskazuje na obecność worków powietrznych, rozciągających się prawdopodobnie aż do klatki piersiowej.

Spis gatunków

Eodromaeus	Martinez, Sereno, Alcober, Colombi, Renne, Montañez i Currie, 2011
E. murphi	Martinez, Sereno, Alcober, Colombi, Renne, Montañez i Currie, 2011

Bibliografia

Balter, M. (2011) "Pint-Sized Predator Rattles The Dinosaur Family Tree" Science, 331 (6014), 134. doi: 10.1126/science.331.6014.134

Cabreira, S.F., SchultzC.L., Bittencourt, J.S., Soares, M.B., Fortier, D.C., Silva, L.R. & M.C. Langer (2011) "New stem-sauropodomorph (Dinosauria, Saurischia) from the Triassic of Brazil" Naturwissenschaften. doi: 10.1007/s00114-011-0858-0

Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montañez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.