Planicoxa

Autor:	Korekta:
Maciej Ziegler	Marcin Szermański

---

Pplanicoxa (planikoksa)
Długość:	4-5 m (młody osobnik?)
Masa:	300-500 kg ? (młody osobnik?)
Miejsce występowania:	USA – Utah (formacja Cedar Mountain - ogniwo Poison Strip)
Czas występowania	130-115 Ma wczesna kreda
Systematyka	Dinosauria Ornithischia Ornithopoda Genasauria Neornithischia Cerapoda Ornithopoda Iguanodontia Ankylopollexia Styracosterna
Plik:Planicoxa.gif Kości Planicoxa venenica. [1]

Wstęp

Planicoxa to rodzaj iguanodonta żyjącego we wczesnej kredzie na terenach obecnych Stanów Zjednoczonych.

Etymologia

Nazwa rodzajowa tego dinozaura oznacza "płaskie biodro" i odnosi się do charakterystycznej budowy kości biodrowej (łac. plani = płaskie i łac. coxa = biodro). Nazwa gatunkowa znaczy po łacinie "trucizna" i odnosi się do miejsca znalezienia - ogniwa Poison (=ang. trucizna) Strip.

Materiał kopalny

Nieartykułowane szczątki dwóch osobników. Holotyp (DMNH 24504) to lewa kość biodrowa należąca do młodego zwierzęcia. Paratypy to: część kręgu szyjnego, kilka kręgów grzbietowych i żeber, kręg krzyżowy i dwa ogonowe (tylko trzony), niekompletna kość ramienna, kość łokciowa, kość udowa, dwie prawe piszczele i niekompletny lewy, druga lewa kość śródstopia i pazur ze stopy. Szczątki znajdują się w Muzeum Historii Naturalnej w Denver (Denver Museum of Natural History - DMNH).

Taksonomia

P. venenica to typowy i obecnie jedyny gatunek rodzaju Planicoxa, opisany przez Carpentera i DiCroce w 2001 roku na podstawie znalezisk z ogniwa Poison Strip w formacji Cedar Mountain. Drugi gatunek - P. depressus (początkowo Camptosaurus depressus) - został przeniesiony do nowego rodzaju - Osmakasaurus - przez McDonalda w 2011 roku. Kirkland i Madsen (2007) uznali Cedrorestes (w artykule nazwanym Cedroestes, bez "r") za młodszy synonim Planicoxa. Wskazali na cechę budowy kości biodrowej, która jest lepiej rozwinięta u cedroesta, a słabiej u młodego osobnika (holotypu) planikoksy. Ich zdaniem inne różnice można wyjaśnić fazą rozwoju osobniczego i zniekształceniami. Zostało to odrzucone w 2008 roku, ponieważ poziomy zapanewkowy wyrostek stawu biodrowego nie powstał przez zniekształcenie, gdyż oba osobniki P. venenica miały tą cechę, która jest normalna u tego rodzaju, a nie występuje u Cedrorestes.

Paleoekologia

Planicoxa to nieduży przedstawiciel iguanodontów, żywiący się tak jak jego krewni roślinnością zrywaną mocnym, bezzębnym dziobem. Następnie pokarm był rozdrabniany przez wiele zębów tkwiących w dalszej części szczęk.

Inne roślinożerne dinozaury znane z tego stanowiska to tytanozaurokształtny zauropod Venenosaurus oraz nieopisany duży nodozauryd (początkowo cf. Hoplitosaurus; być może Sauropelta). Głównym wrogiem planikoksy był zapewne Utahraptor, którego szczątki, nie przypisane do żadnego gatunku także zostały znalezione w Poison Strip.

Spis gatunków

Planicoxa	DiCroce i Carpenter, 2001
P. venenica	DiCroce i Carpenter, 2001
P. depressus	(Gilmore, 1909) Carpenter i Wilson, 2008	= Osmakasaurus depressus	McDonald, 2011
= Camptosaurus depressus	Gilmore, 1909

Bibliografia

Carpenter, K. & Ishida, Y. 2010. Early and “Middle” Cretaceous Iguanodonts in Time and Space. Journal of Iberian Geology 36 (2), 145-164

Carpenter, K. & Wilson, Y. 2008. A new species of Camptosaurus (Ornithopoda: Dinosauria) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of Dinosaur National Moument, Utah, and a biomechanical analysis of its forelimb. Annals of the Carnegie Museum 76:227-263.

DiCroce, K. & Carpenter, K. 2001. New ornithopod from the Cedar Mountain Formation (Lower Cretaceous) of Eastern Utah. P. 183-196 [w:] Tanke, D. & K. Carpenter (eds.) Mesozoic Vertebrate Life. Indiana University Press, Bloomington.

Kirkland, J.I. & Madsen, S. K. 2007. The Lower Cretaceous Cedar Mountain Formation, eastern Utah: the view up an always interesting learning curve. Geological Society of America Field Trip Guidebook. Utah Geological Association Publication, 35

McDonald, A.T., Barrett, P.M. & Chapman, S.D. 2010. A new basal iguanodont (Dinosauria: Ornithischia) from the Wealden (Lower Cretaceous) of England. Zootaxa 2569: 1–43.

McDonald, A.T. 2011. The taxonomy of species assigned to Camptosaurus (Dinosauria: Ornithopoda). Zootaxa, 2783: 52–68.

http://dml.cmnh.org/2003Dec/msg00327.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Planicoxa

http://en.wikipedia.org/wiki/Cedar_Mountain_Formation

http://www.dinosauria.com/dml/names/dinop.htm