Bajo de la Carpa

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Wersja z dnia 11:01, 24 mar 2025 autorstwa Paweł (dyskusja | edycje) (→‎Paleofauna)
Skocz do: nawigacja, szukaj 
Hasło w trakcie rozbudowy

Autor: Paweł Konarzewski

Formacja Bajo de la Carpa
Wiek
252 201,4 143,1
66

ok. 85,5-83,6 Ma
późna kreda (santon)

Miejsce Argentyna - Neuquén i Río Negro
Leży pod formacja Anacleto
Leży nad formacja Plottier
Miąższość do 130 m
Klimat suchy z sezonowymi opadami deszczu
Litologia głównie osady piaszczyste oraz ilaste
Dianmuqin holotype cropped.png
Juan D. Porfiri wykopujący holotyp Diuqin ze skał formacji Bajo de la Carpa. Źródło: Porfiri i in., 2024 [1]

Wstęp

Formacja Bajo de la Carpa to jednostka geologiczna znajdująca się na terenie dzisiejszej Argentyny. Jest to siódma formacja należąca do grupy Neuquén, której osady datuje się na późną kredę, a dokładniej na piętro zwane santon. Została ona nazwana przez Herrero Duclouxa w 1938 roku.

Litologia

Formacja Bajo de la Carpa styka się w swojej najniższej części z warstwami Plottier, zaś w najwyższej - Anacleto. Formacje tworzą głównie osady piaszczyste oraz ilaste. Piaskowce zawierają ziarna kwarcu i skalenia, charakteryzują się również luźną strukturą. Ze względu na obecność związków żelaza skały te mają kolor żółty oraz czerwony. Warstwy ilaste składają się z czerwonych iłów i szaro-zielonkawych mułów, często z cienkimi warstwami gipsu. W południowo-wschodniej części regionu Sierra Barrosa na górnej granicy omawianej formacji znajduje się warstwa gipsu osiągająca maksymalnie grubość 1,3 m. Znajduje się tam również cienka warstwa materiału pochodzenia wulkanicznego mająca mniej niż 30 cm grubości (Garrido, 2010). Asurmendi i współpracownicy (2017) na postawie zachowanych skał formacji Bajo de la Carpa stwierdzili, że występował suchy klimat z sezonowymi opadami.

Paleofauna

Fauna z formacji Bajo de la Carpa Barrosa była bogata oraz miała typowe grupy dinozaury na swoje czasy dla Ameryki Południowej. Dominującą grupą roślinożerców były zauropody (tytanozaury), ale występowały również ornitopody (Elasmaria). Wśród teropodów możemy wyróżnić abelizaurydy, noazaurydy, alwarezzaurydy, unenlaginy, enantiornity, ornituromorfy oraz megaraptorydy, które były szczytowymi drapieżnikami w swoim środowisku. Z pozostałych grup zwierząt znamy krokodylomorfy, żółwie, łuskonośne oraz ryby.

Dinozaury

Dinozaury
Takson Materiał kopalny Komentarz Grafika

Achillesaurus manazonnei [1][2][3]

MACN-PV-RN 1116 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Potencjalny synonim Alvarezsaurus.

Achillesaurus.jpg

Alvarezsaurus calvoi [4]

MUCPv 54 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Pierwszy opisany przedstawiciel Alvarezsauridae pochodzący z omawianej formacji.

Alvarezsaurus.jpg

Bonitasaura salgadoi [5]

3 osobniki

Żuchwa bonitazaury wykazuje podobieństwa w budowie to tych u diplodokoidów.

Bonitasaura salgadoi Skeletal.png

Diuqin lechiguanae [6]

MUCPv 1401 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Pierwszy opisany przedstawiciel Unenlagiinae pochodzący z omawianej formacji.

Diuqin UDL.png

Inawentu oslatus [7]

MAU-Pv-LI-595 - niekompletny szkielet

Czaszka Inawentu wykazuje podobieństwa w budowie to tych u diplodokoidów.

Inawentu UDL.png

Llukalkan aliocranianus [8]

MAU-Pv-LI-581 - niekompletna i częściowo artykułowana czaszka

Czaszka wykazuje podobieństwa w budowie do tej u Viavenator.

Mahuidacursor lipanglef [9]

MAU-Pv-CO-596 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Pierwszy opisany ornitopod pochodzący z omawianej formacji.

Neuquenornis volans [10][11]

MUCPv-142 - niekompletny szkielet oraz prawdopodobne kolonie lęgowe

Przedstawiciel Enantiornithes uważany dawniej za awizauryda.

Overosaurus paradasorum [12]

MAU-Pv-CO-439 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Nieduży tytanozaur należący do kladu Aeolosaurini.

Overosaurus.png

Patagopteryx deferrariisi [13]

6 osobników

Najstarszy znany nielotny ptak prowadzący lądowy tryb życia.

Patagopteryx deferrariisi.jpg

Rinconsaurus caudamirus [14]

szczątki co najmniej 4 osobników

Zauropod charakteryzujący się unikatową budową kręgów ogonowych.

Rinconsaurus test 2.jpg

Tratayenia rosalesi [15]

MUCPv 1162 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Największy znany drapieżnik odnaleziony w omawianej formacji.

Tratayenia.png

Traukutitan eocaudata [16]

MUCPv 204 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Największy znany zauropod odnaleziony w omawianej formacji.

Traukutitan.jpg

Velocisaurus unicus [17]

2 osobniki

Niewielki teropod należący do Noasauridae.

Velocisaurus holotype left foot.png

Viavenator exxoni [18]

MAU-Pv-LI-530 - niekompletny szkielet

Abelizauryd należący do kladu Furileusauria.

Viavenator.jpg

Niezidentyfikowane abelizaurydy

MACN-PV-RN 1012 - izolowany przedni kręg grzbietowy [19]

MPCA-249, MPCA-251, MAU-PV-N-496/6, MAU-PV-N-498, MAU-PV-N-505, MAU-PV-N-507, MAU-PV-N-508 i MAU-PV-N-512 - zęby [20][21][22]

MAU Pv LI 547 - widełki, element aparatu gnykowego, kość krzyżowa wraz z kośćmi biodrowymi, niekompletne kości łonowe, dwa izolowane zęby i niekompletne kręgi ogonowe [23]

MAU-Pv-Ll-582 - niekompletna czaszka [24]

MAU-Pv-LI-665 - kręgi szyjne i grzbietowe wraz z żebrami [24]

MAU-Pv-CO-725 - fragmentaryczna czaszka [25]

Zaawansowany abelizauryd należący do Carnotaurinae.

Niediagnostyczne taksony.

Przedstawiciel grupy Brachyrostra.

Przedstawiciel grupy Furileusauria.

Przedstawiciel grupy Brachyrostra.

Abelizauryd zbliżony wielkością do Llukalkan.

Niezidentyfikowany megaraptorydy [21]

MPCA-Pv 247 - ząb

Niediagnostyczny takson

Niezidentyfikowany ornitopod [26]

MAU-Pv-CO-564 i 565 - 2 niekompletne kręgi szyjne; MAU-Pv-CO-569-572 i MAU-Pv-CO-574-575 - 5 trzonów kręgów ogonowych; MAU-Pv-CO-576 - niekompletna lewa kość krucza; MAU-Pv-CO-577 - fragmentaryczna prawa kość kulszowa; MAU-Pv-CO-578 - fragmentaryczna lewa kość łonowa; MAU-Pv-CO-579 - prawy paliczek II palca

Bliski kuzyn Macrogryphosaurus i Talenkauen.

Niezidentyfikowane somfospondyle

MAU-Pv-LI-645 - ząb [27]

MAU-Pv-LI-602 - częściowy ?przedni kręg szyjny [27]

MAU-Pv-LI-670 - pierwszy kręg ogonowy [27]

MAU-Pv-LI-669 - częściowy trzon kręgu ogonowego [27]

MAU-Pv-LI-600 - seria 6 artykułowanych kręgów ogonowych z szewronami [27]

Niediagnostyczny takson.

Okaz ten był prawdopodobnie blisko spokrewniony z grupą Colossosauria.

Okaz ten wykazuje równice w budowie w stosunku do Overosaurus.

Okaz ten wykazuje podobieństwa w budowie do Overosaurus.

Okaz ten wykazuje równice w budowie w stosunku do Overosaurus.

Niezidentyfikowane tytanozaury

MAU-Pv-N-479, MAU-Pv-N-481, MAU-Pv-N-482, MAU-Pv-N-483, MAU-Pv-N-484, MAU-Pv-N-485, MAU-Pv-N-487/1 i MAU-Pv-N-487/2 - zęby [22]

MAU-Pv-LI-646 i MAU-Pv-LI-650 - zęby [27]

MAU-Pv-LI-672 - częściowy kręg grzbietowy (prawdopodobnie środkowy lub tylny) [27]

MAU-Pv-CO-407 - częściowy przedni kręg ogonowy [27]

MAU-Pv-LI-601 - częściowy przedni kręg ogonowy z fragmentem szewronu [27]

MAU-Pv-LI-668 - częściowy trzon tylnego kręgu ogonowego [27]

Niediagnostyczne taksony.

Okaz ten wykazuje równice w budowie w stosunku do Overosaurus.

Kręg ten należał do dorosłego osobnika.

Kręg ten prawdopodobnie należał do dojrzewającego osobnika. Prawdopodobny przedstawiciel Aeolosaurini.

Przedstawiciel grupy Rinconsauria.

Bibliografia

Asurmendi, E., Sánchez, M. L., & Fennell, L. (2017). Neuquén Group (Upper Cretaceous): a case of underfilled-overfilled cycles in an Andean foreland basin, Neuquén basin, Argentina. Journal of South American Earth Sciences, 80, 444-459. doi:10.1016/j.jsames.2017.09.012

Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177.

  1. Skocz do góry ↑ Martinelli, A .G., & Vera, E.I. (2007). "Achillesaurus manazzonei, a new alvarezsaurid theropod (Dinosauria) from the Late Cretaceous Bajo de la Carpa Formation, Río Negro Province, Argentina". Zootaxa. 1582: 1–17. doi:10.11646/zootaxa.1582.1.1
  2. Skocz do góry ↑ Makovicky, P. J., Apesteguía, S. N., & Gianechini, F. A. (2012). "A New Coelurosaurian Theropod from the La Buitrera Fossil Locality of Río Negro, Argentina". Fieldiana Life and Earth Sciences. 5: 90–98. doi:10.3158/2158-5520-5.1.90
  3. Skocz do góry ↑ Fowler, D. W., Wilson, J. P., Freedman Fowler, E. A., Noto, C. R., Anduza, D., & Horner, J. R. (2020). "Trierarchuncus prairiensis gen. et sp. nov., the last alvarezsaurid: Hell Creek Formation (uppermost Maastrichtian), Montana". Cretaceous Research. Article 104560. doi:10.1016/j.cretres.2020.104560
  4. Skocz do góry ↑ Bonaparte, J. F. (1991). "Los vertebrados fósiles de la formación Río Colorado, de la ciudad de Neuquén y cercanías, Cretácico Superior, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales "Bernardino Rivadavia". Paleontología. 4 (3): 15–123
  5. Skocz do góry ↑ Gallina, P. A., & Apesteguía, S. (2015). "Postcranial anatomy of Bonitasaura salgadoi (Sauropoda, titanosauria) from the Late Cretaceous of Patagonia". Journal of Vertebrate Paleontology, 35(3), e924957. doi:10.1080/02724634.2014.924957
  6. Skocz do góry ↑ Porfiri, J. D., Baiano, M. A., Dos Santos, D., Gianechini F. A., Pittman M., & Lamanna M. C. (2024). "Diuqin lechiguanae gen. et sp. nov., a new unenlagiine (Theropoda: Paraves) from the Bajo de la Carpa Formation (Neuquén Group, Upper Cretaceous) of Neuquén Province, Patagonia, Argentina". BMC Ecology and Evolution 24: 77. doi:10.1186/s12862-024-02247-w
  7. Skocz do góry ↑ Filippi, L. S., Juárez Valieri, R. D., Gallina, P. A., Méndez, A. H., Gianechini, F. A., & Garrido, A. C. (2024). "A rebbachisaurid-mimicking titanosaur and evidence of a Late Cretaceous faunal disturbance event in South-West Gondwana". Cretaceous Research. doi:10.1016/j.cretres.2023.105754
  8. Skocz do góry ↑ Gianechini, F. A., Méndez, A. H., Filippi, L. S., Paulina-Carabajal, A., Juárez Valieri, R. D., & Garrido, A. C. (2021). "A New Furileusaurian Abelisaurid from La Invernada (Upper Cretaceous, Santonian, Bajo De La Carpa Formation), Northern Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology: e1877151. doi:10.1080/02724634.2020.1877151
  9. Skocz do góry ↑ Cruzado-Caballero, P., Gasca, J. M., Filippi, L. S., Cerda, I., & Garrido, A. C. (2019). "A new ornithopod dinosaur from the Santonian of Northern Patagonia (Rincón de los Sauces, Argentina)". Cretaceous Research. 98: 211–229 doi:10.1016/j.cretres.2019.02.014.
  10. Skocz do góry ↑ Chiappe, L. M., & Calvo, J. O. (1994). "Neuquenornis volans, a new Late Cretaceous bird (Enantiornithes: avisauridae) from Patagonia, Argentina". Journal of vertebrate Paleontology, 14(2), 230-246. doi:10.1080/02724634.1994.10011554
  11. Skocz do góry ↑ Fernández, M. S., Garcia, R. A., Fiorelli, L., Scolaro, A., Salvador, R. B., Cotaro, C. N., Kaiser, G. W., & Dyke, G. J. (2013). "A large accumulation of avian eggs from the Late Cretaceous of Patagonia (Argentina) reveals a novel nesting strategy in Mesozoic birds". PLoS One, 8(4), e61030. doi:10.1371/journal.pone.0061030
  12. Skocz do góry ↑ Coria, R. A., Filippi, L. S., Chiappe, L. M., García, R., & Arcucci, A. B. (2013). "Overosaurus paradasorum gen. et sp. nov. , a new sauropod dinosaur (Titanosauria: Lithostrotia) from the Late Cretaceous of Neuquén, Patagonia, Argentina". Zootaxa. 3683 (4): 357–76. doi:10.11646/zootaxa.3683.4.2
  13. Skocz do góry ↑ Chiappe, L. M. (2002). "Osteology of the flightless Patagopteryx deferrariisi from the Late Cretaceous of Patagonia (Argentina)". [w:] Chiappe, L. M., & Witmer, L. M. (red). "Mesozoic Birds: Above the Heads of Dinosaurs". University of California Press. pp 281-316.
  14. Skocz do góry ↑ Perez Moreno, A., Otero, A., Carballiso, J. L., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2023). "The appendicular skeleton of Rinconsaurus caudamirus (Sauropoda: Titanosauria) from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina." Cretaceous Research, 105389. doi:10.1016/j.cretres.2022.105389
  15. Skocz do góry ↑ Porfiri, J. D., Juárez Valieri R. D., Dos Santos, D., & Lamanna, M. C. (2018). "A new megaraptoran theropod dinosaur from the Upper Cretaceous Bajo de la Carpa Formation of northwestern Patagonia". Cretaceous Research. doi:10.1016/j.cretres.2018.03.014.
  16. Skocz do góry ↑ Juárez Valieri, R. D., & Calvo, J. O. (2011). "Revision of MUCPv 204, a Senonian Basal Titanosaur from Northern Patagonia". [w:] Calvo, J. O., Porfiri, J. D., González Riga B. J., & Dos Santos, D. D. (red.) "Paleontología y dinosaurios desde América Latina". Mendoza: Editorial de la Universidad Nacional de Cuyo, 143–152.
  17. Skocz do góry ↑ Brisson Egli, F., AgnolÍn, F. L., & Novas, F. (2016). "A new specimen of Velocisaurus unicus (Theropoda, Abelisauroidea) from the Paso Córdoba locality (Santonian), Río Negro, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology. 36 (4): e1119156. doi:10.1080/02724634.2016.1119156
  18. Skocz do góry ↑ Filippi, L. S., Méndez, A. H., Gianechini, F. A., Juárez Valieri, R. D., & Garrido, A. C. (2018). "Osteology of Viavenator exxoni (Abelisauridae; Furileusauria) from the Bajo de la Carpa Formation, NW Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 83, 95-119. doi:10.1016/j.cretres.2017.07.019
  19. Skocz do góry ↑ Ezcurra, M. D., & Mendez, A. H. (2009). "First report of a derived abelisaurid theropod from the Bajo de la Carpa Formation (Late Cretaceous), Patagonia, Argentina". Bulletin of Geosciences 84, 547e554.
  20. Skocz do góry ↑ Gianechini, F. A., Lio, G., & Apesteguía, S. (2011). "Isolated archosaurian teeth from “La Bonita” locality (Late Cretaceous, Santonian-Campanian), Río Negro province, Argentina". Historia Natural 1, 5e16. Serie 3.
  21. ↑ Skocz do: 21,0 21,1 Meso, J. G., Gianechini, F. A., Valieri, R. J., Apesteguía, S., & Correa, S. A. S. (2022). Theropods from the La Bonita site, Bajo de la Carpa Formation (Neuquén Group, Santonian), Río Negro, Argentina: analysis of dental evidence. Cretaceous Research, 137, 105250. doi:10.1016/j.cretres.2022.105250
  22. ↑ Skocz do: 22,0 22,1 Filippi, L. S., Martinelli, A. G., & Garrido, A. C. (2015). "Una nueva asociación de dientes de vertebrados para la Formación Bajo de la Carpa (Santoniense, Cretácico Superior) en Rincón de los Sauces, Neuquén, Argentina". Spanish Journal of Palaeontology, 30(2), 223–238. doi:10.7203/sjp.30.2.17252
  23. Skocz do góry ↑ Méndez, A. H., Filippi, L. S., Gianechini, F. A., & Valieri Juarez, R. D. (2018). "New brachyrostran remains (Theropoda, Abelisauridae) from La Invernada fossil site (Bajo de la Carpa Formation, Upper Cretaceous), northern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 83, 120-126. doi:10.1016/j.cretres.2017.07.024
  24. ↑ Skocz do: 24,0 24,1 Méndez, A. H., Gianechini, F. A., Paulina-Carabajal, A., Filippi, L. S., Juárez-Valieri, R. D., Cerda, I. A., & Garrido, A. C. (2022). "New furileusaurian remains from La Invernada (northern Patagonia, Argentina): A site of unusual abelisaurids abundance". Cretaceous Research, 129, 104989. doi:10.1016/j.cretres.2021.104989
  25. Skocz do góry ↑ Paulina Carabajal, A., Ulloa Guaiquin, K. S., Filippi, L. S., Méndez, A. H., & Lee, Y. N. (2023). "First record of an abelisaurid (Dinosauria, Theropoda) natural endocast, and comments on skull roof ornamentation". [w:] Lee, Y.-N. (red.). "Windows into Sauropsid and Synapsid Evolution: Essays in Honor of Prof. Louis L. Jacobs". Seoul: Dinosaur Science Center Press. pp. 130–139.
  26. Skocz do góry ↑ Cruzado-Caballero, P., Filippi, L. S., Méndez, A. H., Garrido, A. C., & Díaz-Martínez, I. (2018). First ornithopod remains from the Bajo de la Carpa Formation (Santonian, Upper Cretaceous), northern Patagonia, Argentina. Cretaceous Research, 83, 182-193. doi:10.1016/j.cretres.2017.07.022
  27. ↑ Skocz do: 27,0 27,1 27,2 27,3 27,4 27,5 27,6 27,7 27,8 27,9 Filippi, L. S., Bellardini, F., Carballido, J. L., Pérez Moreno, A., & Garrido, A. C. (2024). "Sauropod diversity (Dinosauria: Sauropoda) of Cerro Overo–La Invernada (Bajo de la Carpa Formation, Santonian), northeastern Neuquén Basin, and paleoecological implications for Upper Cretaceous sauropod faunas". Publicación Electrónica de la Asociación Paleontológica Argentina, 24
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Bajo_de_la_Carpa&oldid=35944”