Titanosaurus
Autor: | Korekta: |
Marcin Szermański | Mateusz Tałanda |
Titanosaurus (tytanozaur) | |
---|---|
Długość: | 9-12 m |
Masa: | ? t |
Miejsce występowania: | Indie - Pradesh
Wypisano jedynie miejsce odnalezienia holotypu T. indicus |
Czas występowania | 70-65 Ma |
Systematyka | Dinosauria |
Być może podobnie wyglądał holotyp gatunku typowego T. indicus. [1] |
Wstęp
Titanosaurus to "takson-worek" zauropodów – rodzaj zrzeszający wiele gatunków, które w znakomitej większości okazały się synonimami innych, bądź to nowymi (często monotypowymi) rodzajami, lub gatunkami niepewnymi (posiadającymi status nomen dubium).
Materiał kopalny
Holotyp T. indicus to 2 środkowe kręgi ogonowe.
Materiał przypisany – niekompletny szewron, kość piszczelowa, strzałkowa, udowa (niekompletna) i 3 kręgi ogonowe.
T. lydekkeri – kręg ogonowy.
T. madagascariensis – kręgi ogonowe.
T. rahioliensis - zęby.
T. valdensis – kilka kręgów ogonowych.
Historia odkryć
Tytanozaur został nazwany przez Lydekkera w 1877 roku na podstawie skamieniałości odkrytych w osadach formacji Lameta w Indiach. Wkrótce naukowcy z całego świata zaczęli przypisywać do tego rodzaju nowe osobniki (do gatunku typowego) oraz same nowe gatunki. Dochodziło nawet do tego, iż na podstawie pojedynczych kości zwierzęcia ustalało się nowy gatunek w obrębie rodzaju Titanosaurus, czyniąc z niego nijako "śmietnik" dla pojedynczych okruchów kostnych. W efekcie przypisuje się do niego dinozaury żyjące na niemal wszystkich kontynentach, w dodatku od wczesnej kredy (barrem) do końca kredy (mastrycht), co jest mało prawdopodobne. Obecne analizy zakwalifikowały część gatunków tytanozaura do nowych rodzajów, natomiast słabo poznane posiadają obecnie status nomen dubium.
Pozycja systematyczna i taksonomia
Jego systematyka jest jedną z najbardziej zawiłych u zauropodów. Podobna sytuacja jest u Cetiosaurus, Pelorosaurus, Mamenchisaurus i Omeisaurus, choć te dwa ostatnie nie zostały jeszcze jak pozostałe rozbite na nowe rodzaje.
Czasami nawet gatunek typowy, T. indicus, uważa się za niepewny, co automatycznie przekłada się na status taksonomiczny całego rodzaju. Z pewnością wpływ na to miały przypisane do niego szczątki zauropodów znalezione w różnych miejscach na świecie (prócz Indii Francja, Hiszpania, Madagaskar), a ponieważ pod koniec okresu kredowego takie rozmieszczenie jest mało prawdopodobne, sprawa jest prosta – poszczególne osobniki gatunku T. indicus prawdopodobnie należą do innych gatunków, a może i rodzajów. Co więcej, odkrycie innych tytanozaurów spowodowało, że cechy unikalne Titanosaurus przestały być unikalne. Najlepiej poznany gatunek "Titanosaurus" ("T. colberti") obecnie należy do Isisaurus i jest jego gatunkiem typowym. Ciekawa jest także kwestia nazewnictwa "T. montanus", obecnie znanego jako Atlantosaurus montanus.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Titanosaurus w tłumaczeniu to "tytaniczny jaszczur". Epitet gatunkowy indicus oznacza "indyjski", gdyż właśnie w Indiach natrafiono po raz pierwszy na jego szczątki.
Spis gatunków
Titanosaurus | Lydekker, 1877 | nomen dubium? | ||||
---|---|---|---|---|---|---|
T. indicus | Lydekker, 1877 | nomen dubium? | ||||
"T. montanus" | Marsh, 1877 | = Atlantosaurus montanus | Marsh, 1877 | ?= Apatosaurus ajax | Marsh, 1877 | |
T. blandfordi | Lydekker, 1879 | |||||
T. australis | Lydekker, 1893 | = Neuquensaurus australis | ||||
T. nanus | Lydekker, 1893 | nomen dubium | ?= Neuquensaurus australis | |||
T. madagascariensis | Deperet, 1896 | nomen dubium | ||||
T. dacus | Nopcsa, 1915 | = Magyarosaurus dacus | ||||
T. araukanicus | von Huene, 1929 | = Laplatasaurus araukanicus | ||||
T. lydekkeri | von Huene, 1929 | nomen dubium | ||||
T. robustus | von Huene, 1929 | nomen dubium? | ?= Saltasaurus robustus | |||
T. valdensis | von Huene, 1929 | nomen dubium | ||||
T. falloti | Hoffet, 1942 | nomen dubium | = Tangvayosaurus hoffeti | |||
T. rahioliensis | Mathur i Srivastava, 1987 | nomen dubium | ||||
T. colberti | Jain i Bandyopadhay, 1997 | = Isisaurus colberti | Wilson i Upchurch, 2003 |
Bibliografia
Taylor M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22
Upchurch P., Barrett P.M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w:] David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): "The Dinosauria". Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Wilson J.A., Upchurch P. (2003) A revision of Titanosaurus Lydekker (Dinosauria – Sauropoda), the first dinosaur genus with a 'Gondwanan' distribution. „Journal of Systematic Palaeontology”. 1 (3), s. 125–160. doi:10.1017/S1477201903001044 [2]
http://www.dinodata.org/index.php?option=com_content&task=category§ionid=10&id=116&Itemid=67