Hulsanpes

Autor:	Korekta:
Tomasz Sokołowski Marcin Szermański	Maciej Ziegler Daniel Madzia

---

Hulsanpes (hulsanpes)
Długość:	ok. 0,36 m (holotyp, osobnik niedojrzały)
Masa:	? kg
Miejsce występowania:	Mongolia - Ajmak południowogobijski, Omnogov (formacja Barun Goyot)
Czas występowania	83,5-70,6 Ma późna kreda (kampan)
Systematyka	Dinosauria Saurischia Theropoda Tetanurae Coelurosauria ? Eumaniraptora ? Paraves ? Deinonychosauria / ? Avialae Dromaeosauridae / ? Enantiornithes
Być może podobnie wyglądał Hulsanpes (rekonstrukcja przyżyciowa Mahakala). Autor: Frank Ippolito. [1]

Wstęp

Hulsanpes to monotypowy rodzaj małego, późnokredowego teropoda o niepewnej klasyfikacji. Na podstawie Mei oszacowano jego długość na ok. 360 mm, lecz na podstawie chropowatej, nierównej powłoki kostnej i niewłaściwie startych stawów można twierdzić, że to osobnik niedojrzały.

Pozycja systematyczna

Pierwotnie został opisany jako dromeozauryd przez polską paleontolog, profesor Halszkę Osmólską w 1982 roku, opierają…c się na budowie stawu zawiasowego drugiej i trzeciej kości śródstopia oraz równo rozwiniętych kościach II i IV śródstopia. Holotyp został odnaleziony 12 lat wcześniej, w 1970 roku.

Obecnie często zalicza się go do kladu Avialae (konkretnie do grupy enantiornitów zaliczanych do wczesnych ptaków), gdzie należą również współczesne ptaki. Zwolennikiem tej tezy jest Holtz, który stwierdził, iż kości śródstopia i i dystalne stępu są… połą…czone jak u ptaków (DML, 1995). Istnieją… również poglądy, że jest niedorosłym osobnikiem gatunku Velociraptor mongoliensis, troodontydem, lub przedstawicielem innej linii maniraptorów, jak są…dzą… Chiappe i Norell (list Norella do Currie, 2001). Z powodu zbyt małego materiału kopalnego i młodzieńczości odkrytego okazu jego klasyfikacja jest niepewna (incertae sedis).

Materiał kopalny

Holotyp (ZPAL MgD-I/173): (ok. 360 mm; okaz niedojrzały): (?)fragment czaszki, kości śródstopia II (ok. 34 mm), paliczek II-1 (ok. 6,5 mm), proksymalna część paliczka II-2, kość śródstopia III (ok. 39 mm), proksymalna część paliczka III-1, kość śródstopia IV (ok. 36 mm).

Anatomia

Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych.

Śródstopiu "brak nawet zaczą…tków zrastania " (contra Holtz) i nie ma arctometatarsus. Jest ono dosyć smukłe i kość śródstopia III nieco bardziej masywniejsza od pozostałych kości śródstopia. W kierunku dystalnym kość ta staje się płaska i szeroka aż częściowo zachodzi na II kość śródstopia. Dystalny koniec kości śródstopia III jest płytko rowkowany z symetrycznym stawem zawiasowym, natomiast kości śródstopia IV jest poprzecznie spłaszczony i odchylony do tej pierwszej. Powierzchnia stawowa jest wą…ska i nierozdzielona z rowkiem za nią. Paliczek stopy I-1 jest dość podobny do analogicznego paliczka Deinonychus. Proksymalny koniec posiada wydłużoną powierzchnię stawową podzieloną asymetrycznie grzebieniem, ukazującą, że styk z kością śródstopia II był zawiasowy. Dystalny koniec jest podzielony asymetrycznie długim rowkiem, który jest rozwinięty bardziej grzbietowo niż brzusznie. Kłykieć przyśrodkowy jest szerszy i niższy od innych kłykci. Doły więzadłowe są… głębokie, a boczny jest umiejscowiony bardziej centralnie.

Etymologia

Nazwa rodzajowa Hulsanpes znaczy "stopa z Khulsan" (rejon Khulsan, gdzie zostały znalezione szczą…tki + łacińskie słowo pēs oznaczające stopę). Epitet gatunkowy honoruje mongolskiego paleontologa, profesora Altangerela Perle, autora opisów takich gatunków, jak: Achillobator giganticus, Erlikosaurus andrewsi, czy Goyocephale lattimorei.

Spis gatunków

Hulsanpes	Osmólska, 1982
H. perlei	Osmólska, 1982