Aublysodon

Autor:

Kamil Kamiński

---

Aublysodon (aublysodon)
Dieta	mięsożerny
Miejsce	USA, Montana
Czas	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 późna kreda (późny kampan)
Systematyka	Dinosauria Theropoda Tetanurae Coelurosauria Tyrannosauroidea Tyrannosauridae
Zęby przypisywane do Aublysodon. Autorzy: Leidy i Marsh [1].

Wstęp

Aublysodon to wątpliwy rodzaj teropoda z kladu (rodziny) Tyrannosauridae żyjącego w późnej kredzie na terenie Stanów Zjednoczonych. Znany jest wyłącznie z zębów.

Etymologia

Nazwa Aublysodon pochodzi od greckich słów au („tylny”, „odwrotny”), blys („przepływ”) oraz odon” („ząb”). Prawdopodobnie nawiązuje ona do D-kształtnego przekroju zębów tego zwierzęcia.

Gatunki

A. mirandus

Gatunek typowy, nazwany przez Leidy’ego w 1868 r. na podstawie zęba z kości przedszczękowej., odkrytego w osadach formacji Judith River. Podobną budowę wykazuje kilka innych zębów z tej formacji. Charakteryzują się one brakiem ząbkowanych krawędzi, co jest cechą zębów przedszczękowych młodych okazów Daspletosaurus i Tyrannosaurus. Ze względu na stratygrafię, może to być synonim Daspletosaurus. Jednak żadne pewne szczątki daspletozaura, należące do jednego z jego nazwanych gatunków, nie są znane z Judith River. W połączeniu z faktem, że zęby A. mirandus są nieodróżnialne od Tyrannosaurus, powoduje to, iz obecnie gatunek ten uważany jest za nomen dubium.

A. lateralis

Gatunek opisany przez Cope’a w 1876 r. na podstawie dwóch zębów, znalezionych w osadach grupy Judith River w Montanie. W 1902 r. Hay przeniósł go do rodzaju Deinodon. Autorzy drugiego wydania „The Dinosauria” zaklasyfikowali go jako bliżej nieokreślonego tetanura. Wg Mortimera (online) jeden z tych zębów należy do dorosłego tyranozauryda, a drugi, mniejszy – do tyranozauryda lub dromeozauryda.

Inne szczątki przypisywane do Aublysodon

Oprócz wyżej wymienionych, do rodzaju Aublysodon przypisywano zęby i kości z różnych części Ameryki Północnej, a nawet Azji. W 1892 r. Marsh opisał dwa gatunki - A. amplus i A. cristatus na podstawie zębów przedszczękowych z osadów formacji Lance, datowanej na późny mastrycht. Prawdopodobnie są to synonimy Tyrannosaurus rex.

Inny okaz, uznawany niekiedy za przedstawiciela omawianego rodzaju, to niekompletna czaszka młodego tyranozauryda, oznaczona numerem katalogowym LACM 28471, znana jako „teropod Jordana”. Został ona odnaleziona w Montanie (formacja Hell Creek). W 1988 r. Gregory Paul opisał ją jako A. molnaris. Wg obecnego stanu wiedzy, jest to młody osobnik Tyrannosaurus rex (Carr i Williamson, 2004).

Spis gatunków

Aublysodon	Leidy 1868	nomen dubium
A. mirandus	Leidy 1868	nomen dubium
= Ornithomimus mirandus	(Leidy, 1868) Hay, 1930
A. lateralis	Cope, 1876	nomen dubium
= Deinodon lateralis	(Cope, 1876) Hay, 1902
A. amplus	Marsh, 1892	=Tyrannosaurus rex
A. cristatus	Marsh, 1892	=Tyrannosaurus rex
A. horridus	(Leidy, 1856) Cope, 1876
= Deinodon grandis	Leidy 1856	nomen dubium
A. explanatus	(Cope, 1876) Hatcher, 1903	=Saurornitholestes langstoni
A. grandis	(Cope, 1876) Huene 1932
= Deinodon grandis	(Marsh, 1890) Osborn 1916	nomen dubium
A. lancensis	(Gilmore, 1946) Charig 1967	=?Tyrannosaurus rex
A. lancinator	(Maleev, 1955) Charig 1967	=Tarbosaurus bataar
A. novojilovi	(Maleev, 1955) Charig 1967	=Tarbosaurus bataar
A. huoyanshanensis	(Dong, 1977) Paul 1988	=Tarbosaurus bataar
A. molnaris	Paul 1988	=Tyrannosaurus rex
= A. molnari	(Paul, 1988) Paul 1990

Bibliografia

Carr, T.D. & Williamson, T.E. (2004). "Diversity of late Maastrichtian Tyrannosauridae (Dinosauria: Theropoda) from western North America". Zoological Journal of the Linnean Society 142: 479–523.

Holtz, T.R. (2004) "Tyrannosauroidea" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (red.) "The Dinosauria" Berkeley and Los Angeles: University of California Press, 111-136.

Mortimer, M. (online) [2].