Gasosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzył nową stronę „<small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Mateusz Tałanda | Maciej Ziegler Daniel Madzia [[Marcin Szermańsk...”) |
(formacja we formacji?) |
||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
| [[Chiny]] - basen Syczuan, Zigong, | | [[Chiny]] - basen Syczuan, Zigong, | ||
| − | <small>([[ | + | <small>(formacja [[Lower Shaximiao]] ([[Xiashaximiao]]))</small> |
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
==Budowa i materiał kopalny== | ==Budowa i materiał kopalny== | ||
| − | Okazem | + | Okazem [[holotyp]]owym jest niekompletny szkielet. Składa się z czterech kręgów szyjnych, siedmiu grzbietowych, pięciu krzyżowych, siedmiu ogonowych, miednicy, kości ramieniowej i niekompletnej kończyny tylnej. Kręgi szyjne są platyceliczne (jedna strona trzonu jest płaska, druga wklęsła) i mają słabo zaznaczony grzebień dobrzuszny. Kręgi krzyżowe są mocno zrośnięte ze sobą, ale ich wyrostki kolczyste pozostają osobne. Miednica ma pokrój typowy dla teropodów. Wyrostek przedpanewkowy i zapanewkowy kości biodrowej są podobnych rozmiarów, krawędź dogrzbietowa jest wypukła. Kość łonowa i kulszowa rozszerzają się w dalszej części ku dołowi, nie tworząc charakterystycznej "stopki". Kość ramieniowa ma 237 mm długości i dosyć krępą budowę. Prawdopodobnie cała kończyna przednia była krótka, ale mocna. Do tego osobnika należały także kość udowa, piszczel, kość strzałkowa i kości śródstopia II i III. Oprócz holotypu, do tego gatunku przypisuje się trzy zęby ([[paratyp]]), które są niestety jedynym materiałem czaszkowym. Istnieją doniesienia o znalezieniu kolejnych szkieletów gazozaura, ale jak dotąd ([[2011]]) nie ukazała się na ten temat żadna publikacja. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| − | Gazozaur prawdopodobnie polował na średnie i małe zwierzęta. Drapieżnik takich rozmiarów mógłby tylko w grupach polować na większe dinozaury, na co nie ma na razie dowodów. Jego główną bronią były prawdopodobnie ostre zęby i silne szczęki. Prawdopodobnie kończyna przednia była silna i uzbrojona w ostre pazury. Toteż mogła pomagać w przytrzymywaniu i zabijaniu ofiary. Kość udowa (425 mm) była dłuższa od piszczeli (370 mm), co niektórzy uważają za słabe predyspozycje do biegania. Rzeczywiście, u dzisiejszych szybko biegających ptaków takich jak struś proporcje tych kości są zupełnie inne. Ze względu na podobną sylwetkę, środek ciężkości i pokrewieństwo, są prawdopodobnie dobrymi analogami dla gazozaura. Dlatego gatunek ten prawdopodobnie polował z zasadzki i unikał dłuższej pogoni za ofiarą. | + | Gazozaur prawdopodobnie polował na średnie i małe zwierzęta. Drapieżnik takich rozmiarów mógłby tylko w grupach polować na większe dinozaury, na co nie ma na razie dowodów. Jego główną bronią były prawdopodobnie ostre zęby i silne szczęki. Prawdopodobnie kończyna przednia była silna i uzbrojona w ostre pazury. Toteż mogła pomagać w przytrzymywaniu i zabijaniu ofiary. Kość udowa (425 mm) była dłuższa od piszczeli (370 mm), co niektórzy uważają za słabe predyspozycje do biegania. Rzeczywiście, u dzisiejszych szybko biegających ptaków takich jak struś proporcje tych kości są zupełnie inne. Ze względu na podobną sylwetkę, środek ciężkości i pokrewieństwo, są prawdopodobnie dobrymi analogami dla gazozaura. Dlatego [[gatunek]] ten prawdopodobnie polował z zasadzki i unikał dłuższej pogoni za ofiarą. |
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| − | Szczątki gazozaura znaleziono w osadach niższej formacji Shaximiao | + | Szczątki gazozaura znaleziono w osadach niższej formacji [[Lower Shaximiao|Shaximiao]] ([[Xiashaximiao]]). Liczne szczątki drewna i osady wskazują, że w środkowej jurze na tym terenie znajdowało się jezioro, do którego wpadała rzeka. Ich brzegi bujnie porastały lasy. W wodach pływały liczne ryby, płazy, żółwie i krokodyle, a także temnospondyl ''[[Sinobrachyops]]''. W powietrzu unosiły się pterozaury z rodzaju ''[[Angustinaripterus]]''. Lasy zamieszkiwały cynodonty i przede wszystkim dinozaury: ''[[Agilisaurus]]'', ''[[Huayangosaurus]]'', ''[[Xiaosaurus]]'', ''[[Yandusaurus]]'', ''[[Abrosaurus]]'', ''[[Omeisaurus]]'', ''[[Shunosaurus]]'', ''[[Chuandongocoelurus]]'', ''[[Szechuanosaurus]]'', ''[[Xuanhanosaurus]]''. |
==Klasyfikacja i filogeneza== | ==Klasyfikacja i filogeneza== | ||
| − | Początkowo zaliczano gazozaura do tak zwanych megalozaurów. Obecnie przyjmuje się, że jest wczesnym, prymitywnym przedstawicielem | + | Początkowo zaliczano gazozaura do tak zwanych megalozaurów. Obecnie przyjmuje się, że jest wczesnym, prymitywnym przedstawicielem [[celurozaur]]ów o czym świadczy m.in. zadarta główka kości udowej z rozszczepionym od niej przednim krętarzem. Nieopisane szczątki mogą zrewidować jego pozycję [[filogeneza|filogenetyczną]]. Jest możliwe, że gazozaur jest już przedstawicielem [[karnozaur]]ów, a może nawet [[sinraptoryd]]ów. |
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
Wersja z 15:20, 18 gru 2011
| Autor: | Korekta: |
| Mateusz Tałanda | Maciej Ziegler |
| Gasosaurus (gazozaur) | |
|---|---|
| Długość: | 3,5 m |
| Masa: | 200-300 kg |
| Miejsce występowania: | Chiny - basen Syczuan, Zigong,
(formacja Lower Shaximiao (Xiashaximiao)) |
| Czas występowania | ok. 168-161 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Porównanie człowieka z gazozaurem. Autor: M. Shiraishi [1]. | |
Wstęp
Gazozaur był średniej wielkości teropodem. Reprezentuje on wczesny etap ewolucji celurozaurów. Został opisany przez Donga Zhiminga i Tanga Zilu w 1985 roku na podstawie kości znalezionych w kamieniołomie dinozaurów w Dashanpu. Stanowisko to należy do basenu sedymentacyjnego Syczuan i datuje się je na środkową jurę. Nazwa rodzajowa została nadana na cześć firmy wydobywającej gaz i oznacza "gazowy jaszczur".
Budowa i materiał kopalny
Okazem holotypowym jest niekompletny szkielet. Składa się z czterech kręgów szyjnych, siedmiu grzbietowych, pięciu krzyżowych, siedmiu ogonowych, miednicy, kości ramieniowej i niekompletnej kończyny tylnej. Kręgi szyjne są platyceliczne (jedna strona trzonu jest płaska, druga wklęsła) i mają słabo zaznaczony grzebień dobrzuszny. Kręgi krzyżowe są mocno zrośnięte ze sobą, ale ich wyrostki kolczyste pozostają osobne. Miednica ma pokrój typowy dla teropodów. Wyrostek przedpanewkowy i zapanewkowy kości biodrowej są podobnych rozmiarów, krawędź dogrzbietowa jest wypukła. Kość łonowa i kulszowa rozszerzają się w dalszej części ku dołowi, nie tworząc charakterystycznej "stopki". Kość ramieniowa ma 237 mm długości i dosyć krępą budowę. Prawdopodobnie cała kończyna przednia była krótka, ale mocna. Do tego osobnika należały także kość udowa, piszczel, kość strzałkowa i kości śródstopia II i III. Oprócz holotypu, do tego gatunku przypisuje się trzy zęby (paratyp), które są niestety jedynym materiałem czaszkowym. Istnieją doniesienia o znalezieniu kolejnych szkieletów gazozaura, ale jak dotąd (2011) nie ukazała się na ten temat żadna publikacja.
Paleobiologia
Gazozaur prawdopodobnie polował na średnie i małe zwierzęta. Drapieżnik takich rozmiarów mógłby tylko w grupach polować na większe dinozaury, na co nie ma na razie dowodów. Jego główną bronią były prawdopodobnie ostre zęby i silne szczęki. Prawdopodobnie kończyna przednia była silna i uzbrojona w ostre pazury. Toteż mogła pomagać w przytrzymywaniu i zabijaniu ofiary. Kość udowa (425 mm) była dłuższa od piszczeli (370 mm), co niektórzy uważają za słabe predyspozycje do biegania. Rzeczywiście, u dzisiejszych szybko biegających ptaków takich jak struś proporcje tych kości są zupełnie inne. Ze względu na podobną sylwetkę, środek ciężkości i pokrewieństwo, są prawdopodobnie dobrymi analogami dla gazozaura. Dlatego gatunek ten prawdopodobnie polował z zasadzki i unikał dłuższej pogoni za ofiarą.
Środowisko życia
Szczątki gazozaura znaleziono w osadach niższej formacji Shaximiao (Xiashaximiao). Liczne szczątki drewna i osady wskazują, że w środkowej jurze na tym terenie znajdowało się jezioro, do którego wpadała rzeka. Ich brzegi bujnie porastały lasy. W wodach pływały liczne ryby, płazy, żółwie i krokodyle, a także temnospondyl Sinobrachyops. W powietrzu unosiły się pterozaury z rodzaju Angustinaripterus. Lasy zamieszkiwały cynodonty i przede wszystkim dinozaury: Agilisaurus, Huayangosaurus, Xiaosaurus, Yandusaurus, Abrosaurus, Omeisaurus, Shunosaurus, Chuandongocoelurus, Szechuanosaurus, Xuanhanosaurus.
Klasyfikacja i filogeneza
Początkowo zaliczano gazozaura do tak zwanych megalozaurów. Obecnie przyjmuje się, że jest wczesnym, prymitywnym przedstawicielem celurozaurów o czym świadczy m.in. zadarta główka kości udowej z rozszczepionym od niej przednim krętarzem. Nieopisane szczątki mogą zrewidować jego pozycję filogenetyczną. Jest możliwe, że gazozaur jest już przedstawicielem karnozaurów, a może nawet sinraptorydów.
Spis gatunków
| Gasosaurus | Dong i Tang, 1985 |
|---|---|
| G. constructus | Dong i Tang, 1985 |
Bibliografia
Dong and Tang, 1985. A new Mid-Jurasic theropod (Gasosaurus constructus gen. et sp. nov.) from Dashanpu, Zigong, Sichuan Province, China. Vertebrata PalAsiatica. 23(1), 77-82.
The Theropod Database: http://home.comcast.net/~eoraptor/Home.html
Wikipedia: wikipedia.org
![[1]](http://images.wikia.com/dino/images/8/80/Gasosaurus.jpg){kind=link}