Lingwulong: Różnice pomiędzy wersjami
m |
m |
||
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Opis | {{Opis | ||
|Autor = [[Marcin Szermański]] | |Autor = [[Marcin Szermański]] | ||
| − | |Korekta = | + | |Korekta = [[Maciej Ziegler]], [[Paweł Konarzewski]] |
|nazwa = ''Lingwulong'' (lingwulong) | |nazwa = ''Lingwulong'' (lingwulong) | ||
| − | |długość = | + | |długość = 17 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> |
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |masa = | + | |masa = 8 t <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | |dieta = | + | |dieta = roślinożerny |
| − | |miejsce = [[Chiny]] | + | |miejsce = [[Chiny]] - Ningxia Hui |
| − | <small> | + | <small>([[formacja]] [[Zhiluo]])</small> |
| − | |czas = {{ | + | |czas = {{Występowanie|165|161}} |
| − | ok. | + | ok. 165-161 [[Ma]]<ref>Ren, X. X., Jiang, S., Wang, X. R., Peng, G. Z., Ye, Y., Lei, J., & You, H. L. (2023). "Re-Examination of ''Dashanpusaurus dongi'' (Sauropoda: Macronaria) Supports an Early Middle Jurassic Global Distribution of Neosauropod Dinosaurs". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 609, 111318. [[doi:10.1016/j.palaeo.2022.111318]]</ref> <br> |
| − | <small> | + | <small>[[środkowa jura]] ([[kelowej]])</small> |
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
[[Sauropoda]] | [[Sauropoda]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Diplodocoidea]] | [[Diplodocoidea]] | ||
| − | |||
| − | |||
[[Dicraeosauridae]] | [[Dicraeosauridae]] | ||
| − | |grafika = Lingwulong.png | + | |grafika = Lingwulong UDL.png |
| − | |podpis = ''Lingwulong | + | |podpis = Rekonstrukcja przyżyciowa ''Lingwulong''. Autor: UnexpectedDinoLesson [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lingwulong_UDL.png] |
| − | |||
| − | |||
|mapa = | |mapa = | ||
<display_points type="terrain" zoom=3> | <display_points type="terrain" zoom=3> | ||
| Linia 41: | Linia 33: | ||
}} | }} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Lingwulong'' to najwcześniejszy znany [[diplodokoid]] i [[Neosauropoda|neozauropod]] w ogóle, którego odkrycie może mieć wielki wpływ na poznanie tej | + | ''Lingwulong'' to dość duży, żyjący we wczesnej lub środkowej jurze azjatycki [[Dicraeosauridae|dikreozauryd]]. |
| + | |||
| + | ==Znaczenie odkrycia== | ||
| + | ''Lingwulong'' to najwcześniejszy znany [[diplodokoid]] i [[Neosauropoda|neozauropod]] w ogóle, którego odkrycie może mieć wielki wpływ na poznanie ewolucji tej dużej grupy dinozaurów długoszyich. Odnalezienie jego szczątków w pokładach datowanych na przełom wczesnej i środkowej jury wskazuje, że przodkowie tak znanych zauropodów, jak np. ''[[Apatosaurus]]'' i ''[[Diplodocus]]'' żyli znacznie wcześniej, niż dotąd sądzono. Najstarsze dotychczas znane nauce pewne diplodokoidy pochodziły bowiem z początku późnej jury. ''Lingwulong'' przesuwa datę ich występowania (jak również [[Macronaria]] i [[Turiasauria]]). | ||
| − | Co więcej, [[gatunek]] ''Lingwulong shenqi'' został zaklasyfikowany do stosunkowo słabej poznanej grupy [[Dicraeosauridae]], której nieliczni znani przedstawiciele odkrywani byli w innych rejonach świata - to pierwsze tego typu odkrycie nie tylko w [[Chiny|Chinach]], ale i w całej wschodniej [[Azja|Azji]]. | + | Co więcej, [[gatunek]] ''Lingwulong shenqi'' został zaklasyfikowany do stosunkowo słabej poznanej grupy [[Dicraeosauridae]], której nieliczni znani przedstawiciele odkrywani byli w innych rejonach świata - to pierwsze tego typu odkrycie nie tylko w [[Chiny|Chinach]], ale i w całej wschodniej [[Azja|Azji]]. W 2023 roku został opisany nowy [[dikreozauryd]] ''[[Tharosaurus]]'', który okazał się być jeszcze starszy od ''Lingwulong''. |
| − | Obecność lingwulonga może sugerować, że fauna Chin (czy większość Azji) nie była tak endemiczna, jak dotąd sądzono. Żyły tu w końcu nie tylko stosunkowo prymitywne zauropody, jak ''[[Shunosaurus]]'', ''[[Omeisaurus]]'' i ''[[Mamenchisaurus]]'', ale również bardziej [[zaawansowany]] ''Lingwulong'' | + | Obecność lingwulonga może sugerować, że fauna Chin (czy większość Azji) nie była tak endemiczna, jak dotąd sądzono. Żyły tu w końcu nie tylko stosunkowo prymitywne zauropody, jak ''[[Shunosaurus]]'', ''[[Omeisaurus]]'' i ''[[Mamenchisaurus]]'', ale również bardziej [[zaawansowany]] ''Lingwulong''. |
==Lokalizacja i wiek== | ==Lokalizacja i wiek== | ||
| − | Pokłady formacji [[Yanan]] (koniec wczesnej do początku środkowej jury) obejmują 3 piętra: późny [[toark]], [[aalen]] oraz [[bajos]]. | + | Pokłady formacji [[Yanan]] (koniec wczesnej do początku środkowej jury) obejmują 3 piętra: późny [[toark]], [[aalen]] oraz [[bajos]]. Badanie formacji [[Yanan]] przeprowadzone Zhenga i in. (2021) wykazało wiek formacji na [[aalen]] w przedziale 174,0-171,7 [[Ma]]. Jednak obecnie uważa się, że dinozaury z Lingwu pochodzą z formacji Zhiluo, co czyni omawianego zauropoda znacznie młodszego datowanego od [[baton]]u do [[oksford]]u (Dai i in., 2022). Jak podają Ren i in. (2023) ''Lingwulong'' żył wieku zwanym [[kelowej]]. Szkielety tego długoszyjego dinozaura odnaleziono w Lingwu Geopark, niedaleko Ciyaopu. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| − | [[Holotyp]] LM V001a: częściowa | + | [[Plik:Skeletal reconstruction and exemplar skeletal remains of Lingwulong shenqi.jpg|thumb|Wybrany materiał kopalny i rekonstrukcja. Źródło: Xu i in., 2018.]] |
| + | [[Holotyp]] LM V001a: częściowa tylna część czaszki i zęby kości zębowej. Elementy te zostały odnalezione w stanowisku nr II. | ||
[[Paratyp]] LGP V001b: tylne kręgi grzbietowe, kompletna k. krzyżowa, pierwszy kręg ogonowy, częściowa miednica i niekompletna prawa przednia noga. Mózgoczaszka należąca do holotypu została znaleziono blisko kręgów grzbietowych i prawej k. łopatkowokruczej paratypu, co sugeruje, że mogą tak naprawdę należeć do tego samego osobnika. | [[Paratyp]] LGP V001b: tylne kręgi grzbietowe, kompletna k. krzyżowa, pierwszy kręg ogonowy, częściowa miednica i niekompletna prawa przednia noga. Mózgoczaszka należąca do holotypu została znaleziono blisko kręgów grzbietowych i prawej k. łopatkowokruczej paratypu, co sugeruje, że mogą tak naprawdę należeć do tego samego osobnika. | ||
| Linia 57: | Linia 53: | ||
Materiał przypisany: | Materiał przypisany: | ||
| − | IVPP V23704: 29 "U- | + | IVPP V23704: 29 zębów k. zębowej, zachowanych w "U-kształtnym" łuku. |
LGP V002: kilka(naście) (ang. ''several'') kręgów grzbietowych i ogonowych, obie k. łopatkowokrucze, elementy kończyn przednich i częściowa miednica. | LGP V002: kilka(naście) (ang. ''several'') kręgów grzbietowych i ogonowych, obie k. łopatkowokrucze, elementy kończyn przednich i częściowa miednica. | ||
| Linia 63: | Linia 59: | ||
LGP V003: prawie kompletny ciąg kręgów grzbietowych i krzyżowych, 2 przednie kręgi ogonowe i obie k. biodrowe. | LGP V003: prawie kompletny ciąg kręgów grzbietowych i krzyżowych, 2 przednie kręgi ogonowe i obie k. biodrowe. | ||
| − | LGP V004: | + | LGP V004: przedni kręg szyjny i przednie grzbietowy, prawy piszczel. Materiał pochodzi od małego osobnika. |
LGP V005: k. krzyżowa, miednica, ciąg przednich i środkowych kręgów ogonowych. | LGP V005: k. krzyżowa, miednica, ciąg przednich i środkowych kręgów ogonowych. | ||
| − | LGP V006: kilka(naście) kręgów szyjnych, niekompletne łopatki i kompletne k. krucze, częściowa | + | LGP V006: kilka(naście) kręgów szyjnych, niekompletne łopatki i kompletne k. krucze, częściowa kończyna przednia i wiele innych elementów. |
==Wymiary== | ==Wymiary== | ||
| − | Nie dysponujemy kompletnym szkieletem tego zauropoda, więc nie możemy być | + | Nie dysponujemy kompletnym szkieletem tego zauropoda, więc nie możemy być całkowicie pewni dokładnych jego rozmiarów. Rycina szkieletu [[Xu Xing|Xu]] i in. ([[2018]]) wskazuje na ok. 16 m długości. Molina-Perez i Larramendi (2020) uważają, że osiągał on długość 17 m i masę 8 t. Jeżeli ''Lingwulong'' rzeczywiście osiągał takie rozmiary, to był jednym z większych znanych przedstawicieli [[Dicraeosauridae]]. |
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 77: | Linia 73: | ||
==Spis gatunków== | ==Spis gatunków== | ||
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Lingwulong''}} | |
| {{Kpt|[[Xu Xing|Xu]], [[Paul Upchurch|Upchurch]], [[Philip Mannion|Mannion]], [[Paul Barrett|Barrett]], [[Omar Regalado-Fernandez|Regalado-Fernandez]], [[Mo Jinyou|Mo]], [[Ma Jinfu|Ma]]}} i {{Kpt|[[Liu Hongan|Liu]]}}, [[2018]] | | {{Kpt|[[Xu Xing|Xu]], [[Paul Upchurch|Upchurch]], [[Philip Mannion|Mannion]], [[Paul Barrett|Barrett]], [[Omar Regalado-Fernandez|Regalado-Fernandez]], [[Mo Jinyou|Mo]], [[Ma Jinfu|Ma]]}} i {{Kpt|[[Liu Hongan|Liu]]}}, [[2018]] | ||
|- | |- | ||
| − | + | | {{V| ''L. shenqi''}} | |
| {{Kpt|Xu, Upchurch, Mannion, Barrett, Regalado-Fernandez, Mo, Ma}} i {{Kpt|Liu}}, 2018 | | {{Kpt|Xu, Upchurch, Mannion, Barrett, Regalado-Fernandez, Mo, Ma}} i {{Kpt|Liu}}, 2018 | ||
|} | |} | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
| − | <small> | + | <small>Bajpai, S., Datta, D., Pandey, P., Ghosh, T., Kumar, K. & Bhattacharya, D. (2023). "Fossils of the oldest diplodocoid dinosaur suggest India was a major centre for neosauropod radiation". Scientific Reports. 13. 12680. [[doi:10.1038/s41598-023-39759-2]] |
| − | Xu, X., Upchurch, P., Mannion, P.D., Barrett, P.M., Regalado-Fernandez, O.R., Mo, J., Ma, J. & Liu, H. (2018) A new Middle Jurassic diplodocoid suggests an earlier dispersal and diversification of sauropod dinosaurs. Nature Communications 9, | + | |
| − | </small> | + | Dai, H., Tan, C., Xiong, C., Ma, Q., Li, N., Yu, H., ... & Ren, X. (2022). "New macronarian from the Middle Jurassic of Chongqing, China: phylogenetic and biogeographic implications for neosauropod dinosaur evolution". Royal Society Open Science, 9(11), 220794. [[doi:10.1098/rsos.220794]] |
| + | |||
| + | Xu, X., Upchurch, P., Mannion, P.D., Barrett, P.M., Regalado-Fernandez, O.R., Mo, J., Ma, J. & Liu, H. (2018) "A new Middle Jurassic diplodocoid suggests an earlier dispersal and diversification of sauropod dinosaurs". Nature Communications, 9, 2700. [[doi:10.1038/s41467-018-05128-1]] | ||
| + | |||
| + | Zhang, Z., Wang, T., Ramezani, J., Lv, D., & Wang, C. (2021). "Climate forcing of terrestrial carbon sink during the Middle Jurassic greenhouse climate: Chronostratigraphic analysis of the Yan’an Formation, Ordos Basin, North China". GSA Bulletin, 133(7-8), 1723-1733. [[doi:10.1130/B35765.1]] | ||
| + | |||
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 99: | Linia 101: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Jura]] | [[Kategoria:Jura]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Kelowej]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Aktualna wersja na dzień 21:45, 4 sie 2023
| Autor: | Marcin Szermański |
| Korekta: | Maciej Ziegler, Paweł Konarzewski |
| Lingwulong (lingwulong) | |
|---|---|
| Długość | 17 m [1] |
| Masa | 8 t [1] |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Ningxia Hui |
| Czas |
ok. 165-161 Ma[2] |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja przyżyciowa Lingwulong. Autor: UnexpectedDinoLesson [1] | |
| Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Lingwulong to dość duży, żyjący we wczesnej lub środkowej jurze azjatycki dikreozauryd.
Znaczenie odkrycia
Lingwulong to najwcześniejszy znany diplodokoid i neozauropod w ogóle, którego odkrycie może mieć wielki wpływ na poznanie ewolucji tej dużej grupy dinozaurów długoszyich. Odnalezienie jego szczątków w pokładach datowanych na przełom wczesnej i środkowej jury wskazuje, że przodkowie tak znanych zauropodów, jak np. Apatosaurus i Diplodocus żyli znacznie wcześniej, niż dotąd sądzono. Najstarsze dotychczas znane nauce pewne diplodokoidy pochodziły bowiem z początku późnej jury. Lingwulong przesuwa datę ich występowania (jak również Macronaria i Turiasauria).
Co więcej, gatunek Lingwulong shenqi został zaklasyfikowany do stosunkowo słabej poznanej grupy Dicraeosauridae, której nieliczni znani przedstawiciele odkrywani byli w innych rejonach świata - to pierwsze tego typu odkrycie nie tylko w Chinach, ale i w całej wschodniej Azji. W 2023 roku został opisany nowy dikreozauryd Tharosaurus, który okazał się być jeszcze starszy od Lingwulong.
Obecność lingwulonga może sugerować, że fauna Chin (czy większość Azji) nie była tak endemiczna, jak dotąd sądzono. Żyły tu w końcu nie tylko stosunkowo prymitywne zauropody, jak Shunosaurus, Omeisaurus i Mamenchisaurus, ale również bardziej zaawansowany Lingwulong.
Lokalizacja i wiek
Pokłady formacji Yanan (koniec wczesnej do początku środkowej jury) obejmują 3 piętra: późny toark, aalen oraz bajos. Badanie formacji Yanan przeprowadzone Zhenga i in. (2021) wykazało wiek formacji na aalen w przedziale 174,0-171,7 Ma. Jednak obecnie uważa się, że dinozaury z Lingwu pochodzą z formacji Zhiluo, co czyni omawianego zauropoda znacznie młodszego datowanego od batonu do oksfordu (Dai i in., 2022). Jak podają Ren i in. (2023) Lingwulong żył wieku zwanym kelowej. Szkielety tego długoszyjego dinozaura odnaleziono w Lingwu Geopark, niedaleko Ciyaopu.
Materiał kopalny
Holotyp LM V001a: częściowa tylna część czaszki i zęby kości zębowej. Elementy te zostały odnalezione w stanowisku nr II.
Paratyp LGP V001b: tylne kręgi grzbietowe, kompletna k. krzyżowa, pierwszy kręg ogonowy, częściowa miednica i niekompletna prawa przednia noga. Mózgoczaszka należąca do holotypu została znaleziono blisko kręgów grzbietowych i prawej k. łopatkowokruczej paratypu, co sugeruje, że mogą tak naprawdę należeć do tego samego osobnika.
Materiał przypisany:
IVPP V23704: 29 zębów k. zębowej, zachowanych w "U-kształtnym" łuku.
LGP V002: kilka(naście) (ang. several) kręgów grzbietowych i ogonowych, obie k. łopatkowokrucze, elementy kończyn przednich i częściowa miednica.
LGP V003: prawie kompletny ciąg kręgów grzbietowych i krzyżowych, 2 przednie kręgi ogonowe i obie k. biodrowe.
LGP V004: przedni kręg szyjny i przednie grzbietowy, prawy piszczel. Materiał pochodzi od małego osobnika.
LGP V005: k. krzyżowa, miednica, ciąg przednich i środkowych kręgów ogonowych.
LGP V006: kilka(naście) kręgów szyjnych, niekompletne łopatki i kompletne k. krucze, częściowa kończyna przednia i wiele innych elementów.
Wymiary
Nie dysponujemy kompletnym szkieletem tego zauropoda, więc nie możemy być całkowicie pewni dokładnych jego rozmiarów. Rycina szkieletu Xu i in. (2018) wskazuje na ok. 16 m długości. Molina-Perez i Larramendi (2020) uważają, że osiągał on długość 17 m i masę 8 t. Jeżeli Lingwulong rzeczywiście osiągał takie rozmiary, to był jednym z większych znanych przedstawicieli Dicraeosauridae.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Lingwulong znaczy z chińskiego "smok z Lingwu", a więc regionu, gdzie odnaleziono jego skamieniałe szczątki. Z kolei epitet gatunkowy shenqi znaczy - również z chińskiego - "niesamowity", czym podkreśla rangę znaleziska.
Spis gatunków
| Lingwulong | Xu, Upchurch, Mannion, Barrett, Regalado-Fernandez, Mo, Ma i Liu, 2018 |
| L. shenqi | Xu, Upchurch, Mannion, Barrett, Regalado-Fernandez, Mo, Ma i Liu, 2018 |
Bibliografia
Bajpai, S., Datta, D., Pandey, P., Ghosh, T., Kumar, K. & Bhattacharya, D. (2023). "Fossils of the oldest diplodocoid dinosaur suggest India was a major centre for neosauropod radiation". Scientific Reports. 13. 12680. doi:10.1038/s41598-023-39759-2
Dai, H., Tan, C., Xiong, C., Ma, Q., Li, N., Yu, H., ... & Ren, X. (2022). "New macronarian from the Middle Jurassic of Chongqing, China: phylogenetic and biogeographic implications for neosauropod dinosaur evolution". Royal Society Open Science, 9(11), 220794. doi:10.1098/rsos.220794
Xu, X., Upchurch, P., Mannion, P.D., Barrett, P.M., Regalado-Fernandez, O.R., Mo, J., Ma, J. & Liu, H. (2018) "A new Middle Jurassic diplodocoid suggests an earlier dispersal and diversification of sauropod dinosaurs". Nature Communications, 9, 2700. doi:10.1038/s41467-018-05128-1
Zhang, Z., Wang, T., Ramezani, J., Lv, D., & Wang, C. (2021). "Climate forcing of terrestrial carbon sink during the Middle Jurassic greenhouse climate: Chronostratigraphic analysis of the Yan’an Formation, Ordos Basin, North China". GSA Bulletin, 133(7-8), 1723-1733. doi:10.1130/B35765.1
- ↑ 1,0 1,1 Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
- ↑ Ren, X. X., Jiang, S., Wang, X. R., Peng, G. Z., Ye, Y., Lei, J., & You, H. L. (2023). "Re-Examination of Dashanpusaurus dongi (Sauropoda: Macronaria) Supports an Early Middle Jurassic Global Distribution of Neosauropod Dinosaurs". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 609, 111318. doi:10.1016/j.palaeo.2022.111318
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lingwulong_UDL.png){kind=link}