Nyasasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | Do sprawdzenia i aktualizacji. | |
| + | |||
| + | {{DISPLAYTITLE:''Nyasasaurus''}} | ||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 5: | Linia 7: | ||
| Korekta: | | Korekta: | ||
|- | |- | ||
| − | | [[Marcin Szermański]] | + | | [[Marcin Szermański]], [[Maciej Ziegler]], |
| − | [[Maciej Ziegler]] | + | [[Dawid Mazurek]], [[Sebastian Oziemski]] |
| − | + | | | |
| − | [[Dawid Mazurek]] | ||
| − | |||
| − | [[Sebastian Oziemski]] | ||
| − | | | ||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 34: | Linia 32: | ||
|- | |- | ||
! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ! '''[[Czas|Czas występowania]]''' | ||
| − | | <small>środkowy [[trias]] (późny [[anizyk]])</small> | + | |{{Występowanie|244|242}} |
| + | <small>środkowy [[trias]] (późny [[anizyk]])</small> | ||
|- | |- | ||
! '''Systematyka''' | ! '''Systematyka''' | ||
| Linia 46: | Linia 45: | ||
<small>''Nyasasaurus'' na pierwszym planie, w tle dicynodonty. Źródło: [http://scientificchicago.com/2012/12/06/could-this-be-the-earliest-dinosaur//]</small> | <small>''Nyasasaurus'' na pierwszym planie, w tle dicynodonty. Źródło: [http://scientificchicago.com/2012/12/06/could-this-be-the-earliest-dinosaur//]</small> | ||
|- | |- | ||
| − | ! colspan=2 | Mapa znalezisk | + | ! colspan=2 | Mapa znalezisk ''Nyasasaurus'': |
|- | |- | ||
| colspan=2 | | | colspan=2 | | ||
<display_points type="terrain" zoom=5> | <display_points type="terrain" zoom=5> | ||
| − | + | 10.3° S, 35.2° E~jezioro Niasa, Tanzania|<small>''Nyasasaurus parringtoni'' - NHMUK R6856 ([[holotyp]]) i okaz SAM-PKK10654. | |
</display_points> | </display_points> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Nyasasaurus'' to środkowotriasowy dinozauromorf z terenów obecnej Tanzanii. Wg | + | ''Nyasasaurus'' to środkowotriasowy dinozauromorf z terenów obecnej Tanzanii. Wg [[Sterling Nesbitt|Nesbitt]]a i in. ([[2013]]) jest to być może prymitywny dinozaur. Jeżeli mają oni rację co do przynależności do [[Dinosauria]], to jest to najstarszy znany nauce dinozaur. Znany nauce od lat 50. XX wieku, kiedy to angielski paleontolog [[Alan Charig]] nadał nieformalnie nazwę [[rodzaj]]ową (bez epitetu gatunkowego) gadowi ze środkowego [[trias]]u w swojej pracy doktoranckiej. |
Odkrycie niasazaura jest bardzo ważne dla paleontologii, gdyż jest to najstarszy przedstawiciel [[klad]]u dinozauromorfów bardziej [[zaawansowany]]ch niż [[Silesauridae]], którego i tak należało się spodziewać, skoro silezauryd ''[[Asilisaurus]]'' pochodzi z równowiekowych osadów. Jeśli rzeczywiście należy do dinozaurów, to "przełamałby" on nijako "hegemonię" argentyńskich (''[[Herrerasaurus]]'', ''[[Eoraptor]]'', ''[[Panphagia]]'', ''[[Chromogisaurus]]'', ''[[Sanjuansaurus]]'' i ''[[Eodromaeus]]'') i brazylijskich dinozaurów (''[[Staurikosaurus]]'', ''[[Saturnalia]]'' i ''[[Pampadromaeus]]''), które bywały wcześniej uważane za najstarsze dinozaury. | Odkrycie niasazaura jest bardzo ważne dla paleontologii, gdyż jest to najstarszy przedstawiciel [[klad]]u dinozauromorfów bardziej [[zaawansowany]]ch niż [[Silesauridae]], którego i tak należało się spodziewać, skoro silezauryd ''[[Asilisaurus]]'' pochodzi z równowiekowych osadów. Jeśli rzeczywiście należy do dinozaurów, to "przełamałby" on nijako "hegemonię" argentyńskich (''[[Herrerasaurus]]'', ''[[Eoraptor]]'', ''[[Panphagia]]'', ''[[Chromogisaurus]]'', ''[[Sanjuansaurus]]'' i ''[[Eodromaeus]]'') i brazylijskich dinozaurów (''[[Staurikosaurus]]'', ''[[Saturnalia]]'' i ''[[Pampadromaeus]]''), które bywały wcześniej uważane za najstarsze dinozaury. | ||
==Lokalizacja i paleoekologia== | ==Lokalizacja i paleoekologia== | ||
| − | [[Holotyp]] pochodzi ze stanowiska B36 Parringtona z ogniwa Lifua, należącego do złoża Manda (Basen Ruhuhu, południowa [[Tanzania]]). Wiek tych skał datowany jest o biostratygrafię, która wskazuje, że chodzi o faunę tetrapodów ''Cynognathus'' Assemblage Zone (podstrefa C) na późny [[anizyk]] (środkowy [[trias]]), czyli o | + | [[Holotyp]] pochodzi ze stanowiska B36 Parringtona z ogniwa Lifua, należącego do złoża Manda (Basen Ruhuhu, południowa [[Tanzania]]). Wiek tych skał datowany jest o biostratygrafię, która wskazuje, że chodzi o faunę tetrapodów ''Cynognathus'' Assemblage Zone (podstrefa C) na późny [[anizyk]] (środkowy [[trias]]), czyli o około 15 [[Ma]] wcześniej niż ''[[Eodromaeus]]'', który żył w [[karnik]]u. |
| − | ''Nyasasaurus parringtoni'' koegzystował z takimi stworzeniami, jak | + | ''Nyasasaurus parringtoni'' koegzystował z takimi stworzeniami, jak cynodonty z gatunku ''Aleodon brachyrhamphus'' i ''Scalenodon angustifrons'', dicynotontay (''Sangusaurus edentatus'' i ''Angonisaurus cruickshanki'') i rynchozaury ''Stenaulorhynchus stockleyi''. Skamieniałości wszystkich tych [[takson]]ów zostały odnalezione w pobliżu szczątków niasazaura. |
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| Linia 70: | Linia 69: | ||
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | [[Analiza filogenetyczna]] wykazała, że ''Nyasasaurus'' jako całość (oba okazy) to przedstawiciel [[klad]]u dinozauromorfów bardziej [[zaawansowany]]ch niż [[Silesauridae]] - może chodzić o [[takson siostrzany]] [[Dinosauria]], bazalnego [[Ornithischia]] lub zaawansowanego [[teropod]]a ([[takson siostrzany]] [[klad]]u ''[[Tawa]]''+ | + | [[Analiza filogenetyczna]] wykazała, że ''Nyasasaurus'' jako całość (oba okazy) to przedstawiciel [[klad]]u dinozauromorfów bardziej [[zaawansowany]]ch niż [[Silesauridae]] - może chodzić o [[takson siostrzany]] [[Dinosauria]], bazalnego [[Ornithischia]] lub zaawansowanego [[teropod]]a ([[takson siostrzany]] [[klad]]u ''[[Tawa]]''+[[Neotheropoda]]). Tę ostatnią pozycję ma [[holotyp]] "''[[Thecodontosaurus]]''" ''alophos'', zaś [[holotyp]] ''Nyasasaurus'' ma takie same pozycje jak połączone oba, ale alternatywnie jest jeszcze bardziej [[zaawansowany]]m [[teropod]]em ([[takson siostrzany]] ''[[Dilophosaurus]]''). |
| − | |||
| − | |||
| − | Autorzy zwracają za to uwagę na obecność przynajmniej trzech kręgów krzyżowych (ale ta cecha ma kontrowersyjne znaczenie, kręgi tak z przodu, jak i z tyłu, odcinka krzyżowego były dokoptowywane niezależnie w różnych liniach). Względnie przekonujący jest tylko kształt ''deltopectoral crest'' na kości ramiennej. | + | Autorzy zwracają za to uwagę na obecność przynajmniej trzech kręgów krzyżowych (ale ta cecha ma kontrowersyjne znaczenie, kręgi tak z przodu, jak i z tyłu, odcinka krzyżowego były dokoptowywane niezależnie w różnych liniach). Względnie przekonujący dla dinozaurowej identyfikacji jest tylko kształt ''deltopectoral crest'' na kości ramiennej. |
Wcześniej, nieoficjalnie, [[Mike Benton]] sugerował, że ''Nyasasaurus'' nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. [[David Lambert]] w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach". | Wcześniej, nieoficjalnie, [[Mike Benton]] sugerował, że ''Nyasasaurus'' nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. [[David Lambert]] w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach". | ||
| Linia 112: | Linia 109: | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria:Afryka]] | [[Kategoria:Afryka]] | ||
[[Kategoria:Tanzania]] | [[Kategoria:Tanzania]] | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Trias]] | [[Kategoria:Trias]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Anizyk]] |
| − | [[Kategoria:Do | + | [[Kategoria:Do sprawdzenia]] |
Aktualna wersja na dzień 15:27, 31 mar 2024
Do sprawdzenia i aktualizacji.
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański, Maciej Ziegler, |
| Nyasasaurus (niasazaur) | |
|---|---|
| Długość: | 2-3 m |
| Masa: | ? kg |
| Miejsce występowania: | Tanzania – Basen Ruhuhu
(ogniwo Lifua) |
| Czas występowania | |
| Systematyka | Archosauria |
Nyasasaurus na pierwszym planie, w tle dicynodonty. Źródło: [1] | |
| Mapa znalezisk Nyasasaurus: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Nyasasaurus to środkowotriasowy dinozauromorf z terenów obecnej Tanzanii. Wg Nesbitta i in. (2013) jest to być może prymitywny dinozaur. Jeżeli mają oni rację co do przynależności do Dinosauria, to jest to najstarszy znany nauce dinozaur. Znany nauce od lat 50. XX wieku, kiedy to angielski paleontolog Alan Charig nadał nieformalnie nazwę rodzajową (bez epitetu gatunkowego) gadowi ze środkowego triasu w swojej pracy doktoranckiej.
Odkrycie niasazaura jest bardzo ważne dla paleontologii, gdyż jest to najstarszy przedstawiciel kladu dinozauromorfów bardziej zaawansowanych niż Silesauridae, którego i tak należało się spodziewać, skoro silezauryd Asilisaurus pochodzi z równowiekowych osadów. Jeśli rzeczywiście należy do dinozaurów, to "przełamałby" on nijako "hegemonię" argentyńskich (Herrerasaurus, Eoraptor, Panphagia, Chromogisaurus, Sanjuansaurus i Eodromaeus) i brazylijskich dinozaurów (Staurikosaurus, Saturnalia i Pampadromaeus), które bywały wcześniej uważane za najstarsze dinozaury.
Lokalizacja i paleoekologia
Holotyp pochodzi ze stanowiska B36 Parringtona z ogniwa Lifua, należącego do złoża Manda (Basen Ruhuhu, południowa Tanzania). Wiek tych skał datowany jest o biostratygrafię, która wskazuje, że chodzi o faunę tetrapodów Cynognathus Assemblage Zone (podstrefa C) na późny anizyk (środkowy trias), czyli o około 15 Ma wcześniej niż Eodromaeus, który żył w karniku.
Nyasasaurus parringtoni koegzystował z takimi stworzeniami, jak cynodonty z gatunku Aleodon brachyrhamphus i Scalenodon angustifrons, dicynotontay (Sangusaurus edentatus i Angonisaurus cruickshanki) i rynchozaury Stenaulorhynchus stockleyi. Skamieniałości wszystkich tych taksonów zostały odnalezione w pobliżu szczątków niasazaura.
Materiał kopalny
Holotyp o numerze katalogowym NHMUK R6856 (Muzeum Historii Naturalnej, Londyn, Wielka Brytania) to prawa kość ramienna, 3 częściowe kręgi przedkrzyżowe i 3 kręgi krzyżowe.
Materiał przypisany: osobnik SAM-PKK10654 (Południowoafrykańskie Muzeum Iziko, Cape Town, RPA) (= "Thecodontosaurus" alophos) to 3 kręgi szyjne i 2 tylne kręgi przedkrzyżowe. Jeśli oba okazy należą do tego samego taksonu, to "Thecodontosaurus" alophos jest ważną nazwą dla niego.
Pozycja systematyczna
Analiza filogenetyczna wykazała, że Nyasasaurus jako całość (oba okazy) to przedstawiciel kladu dinozauromorfów bardziej zaawansowanych niż Silesauridae - może chodzić o takson siostrzany Dinosauria, bazalnego Ornithischia lub zaawansowanego teropoda (takson siostrzany kladu Tawa+Neotheropoda). Tę ostatnią pozycję ma holotyp "Thecodontosaurus" alophos, zaś holotyp Nyasasaurus ma takie same pozycje jak połączone oba, ale alternatywnie jest jeszcze bardziej zaawansowanym teropodem (takson siostrzany Dilophosaurus).
Autorzy zwracają za to uwagę na obecność przynajmniej trzech kręgów krzyżowych (ale ta cecha ma kontrowersyjne znaczenie, kręgi tak z przodu, jak i z tyłu, odcinka krzyżowego były dokoptowywane niezależnie w różnych liniach). Względnie przekonujący dla dinozaurowej identyfikacji jest tylko kształt deltopectoral crest na kości ramiennej.
Wcześniej, nieoficjalnie, Mike Benton sugerował, że Nyasasaurus nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. David Lambert w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach".
Etymologia
Nazwa rodzajowa Nyasasaurus została zaczerpnięta z lokalizacji, w której odnaleziono holotyp – jeziora Niasa. Znaczy ona dosłownie "jaszczur z Niasa". Epitet gatunkowy parringtoni honoruje odkrywcę holotypu – Francisa Rexa Parringtona.
Spis gatunków
| Nyasasaurus | Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor i Charig, 2013 | |
|---|---|---|
| = "Nyasasaurus" | Charig, 1967 | nomen nudum |
| N. parringtoni | Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor i Charig, 2013 |
Bibliografia
Cabreira, S.F., Schultz, C.L., Bittencourt, J.S., Soares, M.B., Fortier, D.C., Silva, L.R. & M.C. Langer (2011) "New stem-sauropodomorph (Dinosauria, Saurischia) from the Triassic of Brazil" Naturwissenschaften, 98(12), 1035-1040. doi: 10.1007/s00114-011-0858-0
Langer, M.C., Ezcurra, M.D., Bittencourt, J.S. & Novas, F.E. (2009) "The origin and early evolution of dinosaurs" Biological Reviews, 84(1), 1-56. doi: 10.1111/j.1469-185X.2009.00094.x
Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montañez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467
Nesbitt, S.J., Barrett, P.M., Werning, S., Sidor, C.A. & Charig, A.J. (2013) The oldest dinosaur? A Middle Triassic dinosauriform from Tanzania. „Biology Letters”. 9, 2012-12-05. Royal Society Publishing. doi:10.1098/rsbl.2012.0949
http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00714.html
http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00666.html
http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=basicTaxonInfo&taxon_no=153274
