Nyasasaurus: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
(Utworzył nową stronę „ Hasło do weryfikacji <small> {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | Autor: | Korekta: |- | Marcin Szermański Sebastian Oziemski | |} </sma...”)
 
Linia 6: Linia 6:
 
|-
 
|-
 
| [[Marcin Szermański]]
 
| [[Marcin Szermański]]
 +
[[Maciej Ziegler]]
 +
 +
[[Dawid Mazurek]]
 +
 
[[Sebastian Oziemski]]
 
[[Sebastian Oziemski]]
 
|  
 
|  
Linia 14: Linia 18:
  
 
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
 
{| class="wikitable" style="text-align:left" align="left"
−
! colspan=2 | "Nyasasaurus" ("niasazaur")
+
! colspan=2 | ''Nyasasaurus'' (niasazaur)
 
|-
 
|-
 
! '''Długość''':
 
! '''Długość''':
−
| 2,1 m (??)
+
| 2-3 m
  
 
|-
 
|-
Linia 25: Linia 29:
 
|-
 
|-
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
 
! '''[[Lokacje|Miejsce występowania]]''':
−
| [[Tanzania]]
+
| [[Tanzania]] – Basen Ruhuhu
  
 +
<small>(ogniwo Lifua)</small>
 
|-
 
|-
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
 
! '''[[Czas|Czas występowania]]'''
−
| <small>środkowy [[trias]]</small>
+
| <small>środkowy [[trias]] (późny [[anizyk]])</small>
 
|-
 
|-
 
! '''Systematyka'''
 
! '''Systematyka'''
−
| ? [[Dinosauria]]
+
| [[Archosauria]]
  
−
?? [[Saurischia]]
+
[[Dinosauromorpha]]
  
−
??? [[Sauropodomorpha]]
+
? [[Dinosauria]]
 
|-
 
|-
−
| colspan=2 |[[Plik:.jpg|400px|]]
+
| colspan=2 |[[Plik:Nyasasaurus.jpg|400px|]]
−
<small></small>
+
<small>''Nyasasaurus'' na pierwszym planie, w tle dicynodonty. Źródło: [http://scientificchicago.com/2012/12/06/could-this-be-the-earliest-dinosaur//]</small>
 
|-
 
|-
 
! colspan=2 | Mapa znalezisk "Nyasasaurus":
 
! colspan=2 | Mapa znalezisk "Nyasasaurus":
Linia 50: Linia 55:
  
 
==Wstęp==
 
==Wstęp==
−
"Nyasasaurus" to nieformalna nazwa nadana prymitywnemu dinozaurowi z [[trias]]u przez angielskiego paleontologa [[Alan Charig|Alana Chariga]] w jego pracy doktoranckiej, którą bronił w latach 50. XX wieku. Jego szczątki znaleziono na terenie [[Tanzania|Tanzanii]], niedaleko jeziora Niasa.
+
''Nyasasaurus'' to środkowotriasowy dinozauromorf z terenów obecnej Tanzanii. Wg grupy naukowców w składzie: Sterling Nesbitt, Paul Barrett, Sarah Werning, Christian Sidor oraz Alan Charig, jest to być może prymitywny dinozaur. Jeżeli mają oni rację co do przynależności do Dinosauria, to jest to najstarszy znany nauce dinozaur. Znany nauce od lat 50. XX wieku, kiedy to angielski paleontol [[Alan Charig]] nadał nieformalnie nazwę [[rodzaj]]ową (bez epitetu gatunkowego) gadowi ze środkowego [[trias]]u w jego pracy doktoranckiej.
 +
 
 +
Odkrycie niasazaura jest bardzo ważne dla paleontologii, gdyż jest to najstarszy przedstawiciel [[klad]]u dinozauromorfów bardziej [[zaawansowany]]ch niż [[Silesauridae]], którego i tak należało się spodziewać, skoro silezauryd ''[[Asilisaurus]]'' pochodzi z równowiekowych osadów. Jeśli rzeczywiście należy do dinozaurów, to "przełamałby" on nijako "hegemonię" argentyńskich (''[[Herrerasaurus]]'', ''[[Eoraptor]]'', ''[[Panphagia]]'', ''[[Chromogisaurus]]'', ''[[Sanjuansaurus]]'' i ''[[Eodromaeus]]'') i brazylijskich dinozaurów (''[[Staurikosaurus]]'', ''[[Saturnalia]]'' i ''[[Pampadromaeus]]''), które bywały wcześniej uważane za najstarsze dinozaury.
 +
 
 +
==Lokalizacja i paleoekologia==
 +
[[Holotyp]] pochodzi ze stanowiska B36 Parringtona z ogniwa Lifua, należącego do złoża Manda (Basen Ruhuhu, południowa [[Tanzania]]). Wiek tych skał datowany jest o biostratygrafię, która wskazuje, że chodzi o faunę tetrapodów ''Cynognathus'' Assemblage Zone (podstrefa C) na późny [[anizyk]] (środkowy [[trias]]), czyli o jakieś 15 [[Ma]] wcześniej niż ''[[Eodromaeus]]'', który żył w [[karnik]]u.
 +
 
 +
''Nyasasaurus parringtoni'' koegzystował z takimi stworzeniami, jak cynodontami z gatunku ''Aleodon brachyrhamphus'' i ''Scalenodon angustifrons'', dicynotontami (''Sangusaurus edentatus'' i ''Angonisaurus cruickshanki'') i rynchozaurem ''Stenaulorhynchus stockleyi''. Skamieniałości wszystkich tych [[takson]]ów zostały odnalezione w pobliżu szczątków niasazaura.
 +
 
 +
==Materiał kopalny==
 +
[[Holotyp]] o numerze katalogowym NHMUK R6856 (Muzeum Historii Naturalnej, Londyn, [[Wielka Brytania]]) to prawa kość ramienna, 3 częściowe kręgi przedkrzyżowe i 3 kręgi krzyżowe.
 +
 
 +
Materiał przypisany: osobnik SAM-PKK10654 (Południowoafrykańskie Muzeum Iziko, Cape Town, [[RPA]]) (= "''[[Thecodontosaurus]]''" ''alophos'') to 3 kręgi szyjne i 2 tylne kręgi przedkrzyżowe. Jeśli oba okazy należą do tego samego [[takson]]u, to "''[[Thecodontosaurus]]''" ''alophos'' jest ważną nazwą dla niego.
 +
 
 +
==Pozycja systematyczna==
 +
[[Analiza filogenetyczna]] wykazała, że ''Nyasasaurus'' jako całość (oba okazy) to przedstawiciel [[klad]]u dinozauromorfów bardziej [[zaawansowany]]ch niż [[Silesauridae]] - może chodzić o [[takson siostrzany]] [[Dinosauria]], bazalnego [[Ornithischia]] lub zaawansowanego [[teropod]]a ([[takson siostrzany]] [[klad]]u ''[[Tawa]]''+''[[Neotheropoda]]''). Tę ostatnią pozycję ma [[holotyp]] "''[[Thecodontosaurus]]''" ''alophos'' zaś [[holotyp]] ''Nyasasaurus'' ma takie same pozycje jak połączone oba, ale alternatywnie jest jeszcze bardziej [[zaawansowany]]m [[teropod]]em ([[takson siostrzany]] ''[[Dilophosaurus]]'').
 +
 
 +
[[Kręg]]i posiadają kilka cech występujących u dinozaurów (ale i u innych archozaurów) - więc ich kombinacja umożliwa tylko diagnozę gatunku, nie jego usystematyzowanie.
 +
 
 +
Autorzy zwracają za to uwagę na obecność przynajmniej trzech kręgów krzyżowych (ale ta cecha ma kontrowersyjne znaczenie, kręgi tak z przodu, jak i z tyłu, odcinka krzyżowego były dokoptowywane niezależnie w różnych liniach). Względnie przekonujący jest tylko kształt ''deltopectoral crest'' na kości ramiennej.
  
−
==Klasyfikacja i budowa==
+
Wcześniej, nieoficjalnie, [[Mike Benton]] sugerował, że ''Nyasasaurus'' nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. [[David Lambert]] w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach".
−
Nie jest do końca pewne do jakiej grupy prymitywnych przedstawicieli [[Dinosauria]] należy to zwierzę, o ile w ogóle jest dinozaurem. [[Mike Benton]] sugeruje, że "Nyasasaurus" nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. [[David Lambert]] w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach".
 
  
 
==Etymologia==
 
==Etymologia==
−
Nieformalna nazwa [[rodzaj]]owa "Nyasasaurus" znaczy "jaszczur znad jeziora Niasa", w pobliżu którego odnaleziono jego skamieniałości. Epitet gatunkowy nie został mu nadany.
+
Nazwa [[rodzaj]]owa ''Nyasasaurus'' została zaczerpnięta z lokalizacji, w której odnaleziono [[holotyp]] – jeziora Niasa. Znaczy ona dosłownie "jaszczur z Niasa". Epitet gatunkowy ''parringtoni'' honoruje odkrywcę [[holotyp]]u – Francisa Rexa Parringtona.
  
 
==Spis gatunków==
 
==Spis gatunków==
 
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
−
| "Nyasasaurus"
+
! ''Nyasasaurus''
−
| [[Alan Charig|Charig]], [[1967]]
+
| {{Kpt|[[Sterling Nesbitt|Nesbitt]], [[Paul Barrett|Barrett]], [[Sarah Werning|Werning]], [[Christian Sidor|Sidor]]}} i {{Kpt|[[Alan Charig|Charig]]}}, [[2013]]
 +
|-
 +
| = "Nyasasaurus"
 +
| {{Kpt|Charig}}, [[1967]]
 
| ''[[nomen nudum]]''
 
| ''[[nomen nudum]]''
 +
|-
 +
! ''N. parringtoni''
 +
| {{Kpt|Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor}} i {{Kpt|Charig}}, 2013
 
|}
 
|}
  
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
 +
Cabreira, S.F., Schultz, C.L., Bittencourt, J.S., Soares, M.B., Fortier, D.C., Silva, L.R. & M.C. Langer (2011) "New stem-sauropodomorph (Dinosauria, Saurischia) from the Triassic of Brazil" Naturwissenschaften, 98(12), 1035-1040. doi: 10.1007/s00114-011-0858-0
 +
 +
Langer, M.C., Ezcurra, M.D., Bittencourt, J.S. & Novas, F.E. (2009) "The origin and early evolution of dinosaurs" Biological Reviews, 84(1), 1-56. doi: 10.1111/j.1469-185X.2009.00094.x
 +
 +
Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montañez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467
 +
 +
Nesbitt, S.J., Barrett, P.M., Werning, S., Sidor, C.A. & Charig, A.J. (2013) The oldest dinosaur? A Middle Triassic dinosauriform from Tanzania. „Biology Letters”. 9, 2012-12-05. Royal Society Publishing. doi:10.1098/rsbl.2012.0949
 +
 
http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00714.html
 
http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00714.html
  
 
http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00666.html
 
http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00666.html
−
 
−
http://en.wikipedia.org/wiki/Nyasasaurus
 
  
 
http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=basicTaxonInfo&taxon_no=153274
 
http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=basicTaxonInfo&taxon_no=153274
−
 
−
http://www.dinodata.info/index.php?topic=2004.0
 
 
</small>
 
</small>
  

Wersja z 15:26, 22 gru 2012

Hasło do weryfikacji

Autor: Korekta:
Marcin Szermański

Maciej Ziegler

Dawid Mazurek

Sebastian Oziemski

Nyasasaurus (niasazaur)
Długość: 2-3 m
Masa: ? kg
Miejsce występowania: Tanzania – Basen Ruhuhu

(ogniwo Lifua)

Czas występowania środkowy trias (późny anizyk)
Systematyka Archosauria

Dinosauromorpha

? Dinosauria

Nyasasaurus.jpg

Nyasasaurus na pierwszym planie, w tle dicynodonty. Źródło: [1]

Mapa znalezisk "Nyasasaurus":
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Nyasasaurus to środkowotriasowy dinozauromorf z terenów obecnej Tanzanii. Wg grupy naukowców w składzie: Sterling Nesbitt, Paul Barrett, Sarah Werning, Christian Sidor oraz Alan Charig, jest to być może prymitywny dinozaur. Jeżeli mają oni rację co do przynależności do Dinosauria, to jest to najstarszy znany nauce dinozaur. Znany nauce od lat 50. XX wieku, kiedy to angielski paleontol Alan Charig nadał nieformalnie nazwę rodzajową (bez epitetu gatunkowego) gadowi ze środkowego triasu w jego pracy doktoranckiej.

Odkrycie niasazaura jest bardzo ważne dla paleontologii, gdyż jest to najstarszy przedstawiciel kladu dinozauromorfów bardziej zaawansowanych niż Silesauridae, którego i tak należało się spodziewać, skoro silezauryd Asilisaurus pochodzi z równowiekowych osadów. Jeśli rzeczywiście należy do dinozaurów, to "przełamałby" on nijako "hegemonię" argentyńskich (Herrerasaurus, Eoraptor, Panphagia, Chromogisaurus, Sanjuansaurus i Eodromaeus) i brazylijskich dinozaurów (Staurikosaurus, Saturnalia i Pampadromaeus), które bywały wcześniej uważane za najstarsze dinozaury.

Lokalizacja i paleoekologia

Holotyp pochodzi ze stanowiska B36 Parringtona z ogniwa Lifua, należącego do złoża Manda (Basen Ruhuhu, południowa Tanzania). Wiek tych skał datowany jest o biostratygrafię, która wskazuje, że chodzi o faunę tetrapodów Cynognathus Assemblage Zone (podstrefa C) na późny anizyk (środkowy trias), czyli o jakieś 15 Ma wcześniej niż Eodromaeus, który żył w karniku.

Nyasasaurus parringtoni koegzystował z takimi stworzeniami, jak cynodontami z gatunku Aleodon brachyrhamphus i Scalenodon angustifrons, dicynotontami (Sangusaurus edentatus i Angonisaurus cruickshanki) i rynchozaurem Stenaulorhynchus stockleyi. Skamieniałości wszystkich tych taksonów zostały odnalezione w pobliżu szczątków niasazaura.

Materiał kopalny

Holotyp o numerze katalogowym NHMUK R6856 (Muzeum Historii Naturalnej, Londyn, Wielka Brytania) to prawa kość ramienna, 3 częściowe kręgi przedkrzyżowe i 3 kręgi krzyżowe.

Materiał przypisany: osobnik SAM-PKK10654 (Południowoafrykańskie Muzeum Iziko, Cape Town, RPA) (= "Thecodontosaurus" alophos) to 3 kręgi szyjne i 2 tylne kręgi przedkrzyżowe. Jeśli oba okazy należą do tego samego taksonu, to "Thecodontosaurus" alophos jest ważną nazwą dla niego.

Pozycja systematyczna

Analiza filogenetyczna wykazała, że Nyasasaurus jako całość (oba okazy) to przedstawiciel kladu dinozauromorfów bardziej zaawansowanych niż Silesauridae - może chodzić o takson siostrzany Dinosauria, bazalnego Ornithischia lub zaawansowanego teropoda (takson siostrzany kladu Tawa+Neotheropoda). Tę ostatnią pozycję ma holotyp "Thecodontosaurus" alophos zaś holotyp Nyasasaurus ma takie same pozycje jak połączone oba, ale alternatywnie jest jeszcze bardziej zaawansowanym teropodem (takson siostrzany Dilophosaurus).

Kręgi posiadają kilka cech występujących u dinozaurów (ale i u innych archozaurów) - więc ich kombinacja umożliwa tylko diagnozę gatunku, nie jego usystematyzowanie.

Autorzy zwracają za to uwagę na obecność przynajmniej trzech kręgów krzyżowych (ale ta cecha ma kontrowersyjne znaczenie, kręgi tak z przodu, jak i z tyłu, odcinka krzyżowego były dokoptowywane niezależnie w różnych liniach). Względnie przekonujący jest tylko kształt deltopectoral crest na kości ramiennej.

Wcześniej, nieoficjalnie, Mike Benton sugerował, że Nyasasaurus nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. David Lambert w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach".

Etymologia

Nazwa rodzajowa Nyasasaurus została zaczerpnięta z lokalizacji, w której odnaleziono holotyp – jeziora Niasa. Znaczy ona dosłownie "jaszczur z Niasa". Epitet gatunkowy parringtoni honoruje odkrywcę holotypu – Francisa Rexa Parringtona.

Spis gatunków

Nyasasaurus Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor i Charig, 2013
= "Nyasasaurus" Charig, 1967 nomen nudum
N. parringtoni Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor i Charig, 2013

Bibliografia

Cabreira, S.F., Schultz, C.L., Bittencourt, J.S., Soares, M.B., Fortier, D.C., Silva, L.R. & M.C. Langer (2011) "New stem-sauropodomorph (Dinosauria, Saurischia) from the Triassic of Brazil" Naturwissenschaften, 98(12), 1035-1040. doi: 10.1007/s00114-011-0858-0

Langer, M.C., Ezcurra, M.D., Bittencourt, J.S. & Novas, F.E. (2009) "The origin and early evolution of dinosaurs" Biological Reviews, 84(1), 1-56. doi: 10.1111/j.1469-185X.2009.00094.x

Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montañez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467

Nesbitt, S.J., Barrett, P.M., Werning, S., Sidor, C.A. & Charig, A.J. (2013) The oldest dinosaur? A Middle Triassic dinosauriform from Tanzania. „Biology Letters”. 9, 2012-12-05. Royal Society Publishing. doi:10.1098/rsbl.2012.0949

http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00714.html

http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00666.html

http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=basicTaxonInfo&taxon_no=153274

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Nyasasaurus&oldid=9126”