Buriolestes: Różnice pomiędzy wersjami
m (nowa tabelka + wymiary) |
|||
Linia 6: | Linia 6: | ||
|długość = ok. 1,6-1,8 m | |długość = ok. 1,6-1,8 m | ||
|wysokość = ok. 45-50 cm (w biodrach) | |wysokość = ok. 45-50 cm (w biodrach) | ||
− | |masa = ok. 5- | + | |masa = ok. 5-15 kg |
|dieta = mięsożerny | |dieta = mięsożerny | ||
|miejsce = [[Brazylia]] - Rio Grande de Sul | |miejsce = [[Brazylia]] - Rio Grande de Sul |
Wersja z 20:28, 19 wrz 2023
Autor: | Mateusz Tałanda |
Korekta: | Kamil Kamiński |
Buriolestes (buriolest) | |
---|---|
Długość | ok. 1,6-1,8 m |
Wysokość | ok. 45-50 cm (w biodrach) |
Masa | ok. 5-15 kg |
Dieta | mięsożerny |
Miejsce | Brazylia - Rio Grande de Sul
(ogniwo Alemoa formacji Santa Maria) |
Czas | |
Systematyka | Dinosauria |
Rekonstrukcja przyżyciowa buriolesta. Autor: Audrey.m.horn. [[1]] | |
Mapa znalezisk | |
Wczytywanie mapy…
|
Wstęp
Buriolest (łac. Buriolestes schultzi) to najprymitywniejszy znany zauropodomorf i zarazem jeden z najstarszych znanych dinozaurów. Reprezentuje etap ewolucji zauropodomofów poprzedzający przystosowanie się do roślinnego pokarmu. Buriolest opisany został w 2016 roku z Brazylii przez zespół badaczy z tego kraju. Jego nazwa jest kombinacją greckiego słowa oznaczającego rabusia i nazwiska Buriol, które nosi rodzina będąca właścicielem terenu. Drugi człon nazwy honoruje paleontologa Cesara Schultza.
Materiał kopalny
Znaleziono szkielet składający się z częściowo zachowanej czaszki, paru kręgów przedkrzyżowych, trzech krzyżowych i 42 ogonowych. Ponadto ma zachowaną lewą łopatkę i rękę, ale bez większości elementów dłoni, obie kości biodrowe i kulszowe, częściowo zachowaną lewą kość łonową i niemal kompletną lewą nogę. Obok niego wydobyto dwa okazy iksalerpetona oraz jakiegoś małego dinozaura.
Budowa
Buriolest nie ma jeszcze typowej dla zauropodomorfów małej głowy i powiększonych nozdrzy. Na dodatek miał ostre, zakrzywione do tyłu zęby, czym bardzo przypomina teropody. Natomiast budowa kości ramieniowej i piętowej przypomina najbardziej zauropodomorfy. Co ciekawe, główka kości udowej nie jest jeszcze w pełni zwrócona w stronę panewki biodrowej jak u typowych dinozaurów.
Badania wnętrza puszki mózgowej wskazują, że buriolestes miał wydłużony przewód węchowy, względnie małą przysadkę mózgową oraz dobrze rozwinięty kłaczek móżdżkowy. Co ciekawe, zauropodomorfy jurajskie cechowały się przeciwną morfologią w tym zakresie. Współczynnik encefalizacji buriolestesa był niższy od triasowych teropodów, ale przewyższał on późniejsze jurajskie zauropodomorfy (Müller i in., 2020).
Paleobiologia
Ostre zęby czyniły z buriolesta typowego drapieżnika. Jego łupem padały różne małe kręgowce, w tym młode innych dinozaurów. Możliwe, że atakował także współwystępujące z nim dorosłe iksalerpetony. Nie gardził też bezkręgowcami. Badania puszki mózgowej dowodzą, że buriolestes był zdolny do śledzenia poruszającej się ofiary (Müller i in., 2020).
Filogeneza
W analizie filogenetycznej przeprowadzonej przez Cabreira i in. (2016) buriolest znalazł się jako najprymitywniejszy znany zauropodomorf. Kolejni przedstawiciele tej grupy to eoraptor, pampadrom. Panfagia, chromogizaur i saturnalia wydają się być bardziej od nich zaawansowane.
Takie ustawienie tych dinozaurów na drzewie sugeruje następujące przemiany ewolucyjne. Wszystkie zauropodomorfy łączyła zagięta w dół na samym jej końcu górna krawędź żuchwy i nisko położony staw żuchwowy. Grzebień naramienny na kości ramieniowej uległ rozbudowie. U form bardziej zaawansowanych od buriolesta i eoraptora, pojawiły się liściowate zęby, co było związane ze stopniowym przechodzeniem tej grupy na roślinożerność. U panfagii, chromogizaura, saturnalii i późniejszych zauropodomorfów obserwuje się obniżenie koron zębów oraz zwiększenie ich liczby ku tyłowi szczęk.
Spis gatunków
Buriolestes | Cabreira, Kellner, Dias-da-Silva, da Silva, Bronzati, de Almeida Marsola, Müller, Bittencourt, Batista, Raugust, Carrilho, Brodt i Langer, 2016 |
B. schultzi | Cabreira, Kellner, Dias-da-Silva, da Silva, Bronzati, de Almeida Marsola, Müller, Bittencourt, Batista, Raugust, Carrilho, Brodt i Szablon:KptLanger, 2016 |
Bibliografia
Cabreira, S.F., Kellner, A.W.A., Dias-da-Silva, S., da Silva, L.R., Bronzati, M., de Almeida Marsola, J.C., Müller, R.T., Bittencourt, J. de S., Jul’Armando Batista, B., Raugust, T., Carrilho, R., Brodt, A., Langer, M.C. 2016. A Unique Late Triassic Dinosauromorph Assemblage Reveals Dinosaur Ancestral Anatomy and Diet. Current Biology, t. 26, str. 1-6. [2]
Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
Müller, R.T., Ferreira, J.D., Pretto, F.A., Bronzati, M. &Kerber, L. 2020. The endocranial anatomy of Buriolestes schultzi (Dinosauria: Saurischia) and the early evolution of brain tissues in sauropodomorph dinosaurs. Journal of Anatomy [3].