Nyasasaurus

Do sprawdzenia i aktualizacji.

Autor:	Korekta:
Marcin Szermański, Maciej Ziegler, Dawid Mazurek, Sebastian Oziemski

---

Nyasasaurus (niasazaur)
Długość:	2-3 m
Masa:	? kg
Miejsce występowania:	Tanzania – Basen Ruhuhu (ogniwo Lifua)
Czas występowania	Trias 252 Jura 201 Kreda 145 66 środkowy trias (późny anizyk)
Systematyka	Archosauria Dinosauromorpha ? Dinosauria
Nyasasaurus na pierwszym planie, w tle dicynodonty. Źródło: [1]
Mapa znalezisk Nyasasaurus:
Wczytywanie mapy… {"minzoom":false,"maxzoom":false,"mappingservice":"leaflet","width":"auto","height":"350px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","visitedicon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"wmsoverlay":false,"copycoords":false,"static":false,"zoom":5,"defzoom":14,"layers":["OpenStreetMap"],"overlaylayers":[],"resizable":false,"enablefullscreen":false,"scrollwheelzoom":true,"markercluster":false,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clustermaxradius":80,"clusterspiderfy":true,"geojson":"","locations":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003Ejezioro Niasa, Tanzania|\u003Csmall\u003E\u003Ci\u003ENyasasaurus parringtoni\u003C/i\u003E - NHMUK R6856 (\u003Ca href=\"/wiki/Holotyp\" title=\"Holotyp\"\u003Eholotyp\u003C/a\u003E) i okaz SAM-PKK10654.\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Chr /\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003C/div\u003E","title":"jezioro Niasa, Tanzania|Nyasasaurus parringtoni - NHMUK R6856 (holotyp) i okaz SAM-PKK10654.\n","link":"","lat":-10.300000000000000710542735760100185871124267578125,"lon":35.2000000000000028421709430404007434844970703125,"icon":""}],"imageoverlays":null}

Wstęp

Nyasasaurus to środkowotriasowy dinozauromorf z terenów obecnej Tanzanii. Wg Nesbitta i in. (2013) jest to być może prymitywny dinozaur. Jeżeli mają oni rację co do przynależności do Dinosauria, to jest to najstarszy znany nauce dinozaur. Znany nauce od lat 50. XX wieku, kiedy to angielski paleontolog Alan Charig nadał nieformalnie nazwę rodzajową (bez epitetu gatunkowego) gadowi ze środkowego triasu w swojej pracy doktoranckiej.

Odkrycie niasazaura jest bardzo ważne dla paleontologii, gdyż jest to najstarszy przedstawiciel kladu dinozauromorfów bardziej zaawansowanych niż Silesauridae, którego i tak należało się spodziewać, skoro silezauryd Asilisaurus pochodzi z równowiekowych osadów. Jeśli rzeczywiście należy do dinozaurów, to "przełamałby" on nijako "hegemonię" argentyńskich (Herrerasaurus, Eoraptor, Panphagia, Chromogisaurus, Sanjuansaurus i Eodromaeus) i brazylijskich dinozaurów (Staurikosaurus, Saturnalia i Pampadromaeus), które bywały wcześniej uważane za najstarsze dinozaury.

Lokalizacja i paleoekologia

Holotyp pochodzi ze stanowiska B36 Parringtona z ogniwa Lifua, należącego do złoża Manda (Basen Ruhuhu, południowa Tanzania). Wiek tych skał datowany jest o biostratygrafię, która wskazuje, że chodzi o faunę tetrapodów Cynognathus Assemblage Zone (podstrefa C) na późny anizyk (środkowy trias), czyli o około 15 Ma wcześniej niż Eodromaeus, który żył w karniku.

Nyasasaurus parringtoni koegzystował z takimi stworzeniami, jak cynodonty z gatunku Aleodon brachyrhamphus i Scalenodon angustifrons, dicynotontay (Sangusaurus edentatus i Angonisaurus cruickshanki) i rynchozaury Stenaulorhynchus stockleyi. Skamieniałości wszystkich tych taksonów zostały odnalezione w pobliżu szczątków niasazaura.

Materiał kopalny

Holotyp o numerze katalogowym NHMUK R6856 (Muzeum Historii Naturalnej, Londyn, Wielka Brytania) to prawa kość ramienna, 3 częściowe kręgi przedkrzyżowe i 3 kręgi krzyżowe.

Materiał przypisany: osobnik SAM-PKK10654 (Południowoafrykańskie Muzeum Iziko, Cape Town, RPA) (= "Thecodontosaurus" alophos) to 3 kręgi szyjne i 2 tylne kręgi przedkrzyżowe. Jeśli oba okazy należą do tego samego taksonu, to "Thecodontosaurus" alophos jest ważną nazwą dla niego.

Pozycja systematyczna

Analiza filogenetyczna wykazała, że Nyasasaurus jako całość (oba okazy) to przedstawiciel kladu dinozauromorfów bardziej zaawansowanych niż Silesauridae - może chodzić o takson siostrzany Dinosauria, bazalnego Ornithischia lub zaawansowanego teropoda (takson siostrzany kladu Tawa+Neotheropoda). Tę ostatnią pozycję ma holotyp "Thecodontosaurus" alophos, zaś holotyp Nyasasaurus ma takie same pozycje jak połączone oba, ale alternatywnie jest jeszcze bardziej zaawansowanym teropodem (takson siostrzany Dilophosaurus).

Autorzy zwracają za to uwagę na obecność przynajmniej trzech kręgów krzyżowych (ale ta cecha ma kontrowersyjne znaczenie, kręgi tak z przodu, jak i z tyłu, odcinka krzyżowego były dokoptowywane niezależnie w różnych liniach). Względnie przekonujący dla dinozaurowej identyfikacji jest tylko kształt deltopectoral crest na kości ramiennej.

Wcześniej, nieoficjalnie, Mike Benton sugerował, że Nyasasaurus nie jest dinozaurem, a niedinozaurowym archozaurem. David Lambert w swojej Encyklopedii Dinozaurów traktuje go jako "prozauropoda" (zauropodomorfa). Opisuje go słowami: "bardzo wczesny dwu lub czworonożny dinozaur roślinożerny o długości 2,1 m, z małą głową, długą szyją, chudymi przednimi kończynami i stopami oraz z dużymi pazurami na kciukach".

Etymologia

Nazwa rodzajowa Nyasasaurus została zaczerpnięta z lokalizacji, w której odnaleziono holotyp – jeziora Niasa. Znaczy ona dosłownie "jaszczur z Niasa". Epitet gatunkowy parringtoni honoruje odkrywcę holotypu – Francisa Rexa Parringtona.

Spis gatunków

Nyasasaurus	Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor i Charig, 2013
= "Nyasasaurus"	Charig, 1967	nomen nudum
N. parringtoni	Nesbitt, Barrett, Werning, Sidor i Charig, 2013

Bibliografia

Cabreira, S.F., Schultz, C.L., Bittencourt, J.S., Soares, M.B., Fortier, D.C., Silva, L.R. & M.C. Langer (2011) "New stem-sauropodomorph (Dinosauria, Saurischia) from the Triassic of Brazil" Naturwissenschaften, 98(12), 1035-1040. doi: 10.1007/s00114-011-0858-0

Langer, M.C., Ezcurra, M.D., Bittencourt, J.S. & Novas, F.E. (2009) "The origin and early evolution of dinosaurs" Biological Reviews, 84(1), 1-56. doi: 10.1111/j.1469-185X.2009.00094.x

Martinez, R.N., Sereno, P.C., Alcober, O.A., Colombi, C.E., Renne, P.R., Montañez, I.P. & Currie, B.S. (2011) "A basal dinosaur from the dawn of the dinosaur era in southwestern Pangaea" Science, 331, 206-210. doi: 10.1126/science.1198467

Nesbitt, S.J., Barrett, P.M., Werning, S., Sidor, C.A. & Charig, A.J. (2013) The oldest dinosaur? A Middle Triassic dinosauriform from Tanzania. „Biology Letters”. 9, 2012-12-05. Royal Society Publishing. doi:10.1098/rsbl.2012.0949

http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00714.html

http://dml.cmnh.org/2001Aug/msg00666.html

http://paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?a=basicTaxonInfo&taxon_no=153274