Turiasaurus: Różnice pomiędzy wersjami
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
<small> | <small> | ||
{| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | {| class="wikitable" style="background-color:CornSilk" | ||
| Linia 6: | Linia 5: | ||
|- | |- | ||
| [[Sebastian Oziemski]] | | [[Sebastian Oziemski]] | ||
| − | | [[Tomasz Sokołowski]] | + | | [[Marcin Szermański]] |
| + | [[Tomasz Sokołowski]] | ||
| + | |||
[[Daniel Madzia]] | [[Daniel Madzia]] | ||
| − | |||
| − | |||
|} | |} | ||
</small> | </small> | ||
| Linia 17: | Linia 16: | ||
|- | |- | ||
! '''Długość''': | ! '''Długość''': | ||
| − | | 30 | + | | 30 m |
|- | |- | ||
! '''Masa''': | ! '''Masa''': | ||
| Linia 45: | Linia 44: | ||
[[Turiasauria]] | [[Turiasauria]] | ||
|- | |- | ||
| − | | colspan=2 |[[Plik: | + | | colspan=2 |[[Plik:Turiasaurus2.jpeg|400px|]] |
| − | <small> | + | <small>Porównanie turiazaura (w środku) z argentynozaurem, diplodokiem (''D. longus'') i |
| + | |||
| + | z współczesnym słoniem afrykańskim. Po prawej [[holotyp]] turiazaura. [http://www.bloggen.be/evodisku/archief.php?ID=992809]</small> | ||
|} | |} | ||
==Wstęp== | ==Wstęp== | ||
| − | ''Turiasaurus'' jest największym europejskim dinozaurem. Osią
gał wg obecnych szacunków maksymalnie | + | ''Turiasaurus'' jest największym europejskim dinozaurem. Został opisany w [[2006]] roku przez [[Royo-Torres]]a i jego współpracowników. Osią
gał wg obecnych szacunków maksymalnie 30 m długości oraz do 50 ton. Mimo swego ogromu, ''Turiasaurus riodevensis'' ustępuje jednak innym zauropodom: ''[[Amphicoelias]] fragillimus'', ''[[Argentinosaurus]] huinculensis'', ''[[Bruhathkayosaurus]] matleyi'', "''[[Mamenchisaurus]]''" ''sinocanadorum'', czy ''[[Puertasaurus]] reuili''. |
| + | |||
| + | Czaszka turiazaura jest stosunkowo krótka i wysoka. Przypomina swym kształtem czaszkę ''[[Camarasaurus]]'', a także czaszki nieneozauropodów: ''[[Jobaria]]'' i "''[[Mamenchisaurus]]''" ''youngi''. | ||
| + | |||
| + | ==Lokalizacja== | ||
| + | Szczątki tego zauropoda odnaleziono w Hiszpanii, w prowincji Teruel. Spoczywały one w warstwach Riodeva (ściślej: [[formacja Villar del Arzobispo]]), która jest datowana na [[tyton]] - [[berrias]] (przełom jury i kredy). Pokłady Riodeva są bogate w szczątki dinozaurów - liczą więcej niż 40 potencjalnych stanowisk badawczych. Prócz zauropodów znajdywano już tu skamieniałości należące do przedstawicieli [[Stegosauridae]], [[Theropoda]], a także [[bazalny]]ch członków [[Ornithopoda]] ([[Royo-Torres]] i in., [[2007]]). | ||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| Linia 58: | Linia 64: | ||
CPT-1245), kości śródstopia i paliczki tylnych kończyn (CPT-1246 do CPT-1261). | CPT-1245), kości śródstopia i paliczki tylnych kończyn (CPT-1246 do CPT-1261). | ||
| − | == | + | ==Pokrewieństwo== |
| − | + | Po analizie szczą
tków turiazaura okazało się, że nie obejmuje go [[klad]] [[Neosauropoda]] (m.in obecność wydłużonych środkowych kręgów szyjnych jak u ''[[Omeisaurus]]'' i ''[[Mamenchisaurus]]''). Utworzono dla niego nową grupę nazwaną [[Turiasauria]], która może być [[takson]]em siostrzanym w stosunku do ''[[Jobaria]]'' + [[Neosauropoda]] lub samego [[Neosauropoda]] (z założeniem, że ''[[Jobaria]]'' jest [[bazalny]]m makronariem; [[Royo-Torres]] i [[Upchurch]], [[2012]]). Prawdopodobnie do tej grupy należą także [[rodzaj]]e ''[[Losillasaurus]]'' i ''[[Galveosaurus]]'' (o ile ten ostatni nie jest neozauropodem). | |
| + | |||
| + | Pewne podobieństwo anatomiczne do niespokrewnionych ze sobą zauropodów komplikuje ustalenie jego pokrewieństwa w obrębie [[Sauropoda]]. Być może - prócz hipotetycznych krewnych ''[[Losillasaurus]]'' i ''[[Galveosaurus]]'' - ma wiele wspólnego z afrykańskimi ''[[Jobaria]]'', ''[[Atlasaurus]]'' i azjatyckim ''[[Bellusaurus]]'', przez co zasięg grupy [[Turiasauria]] nie ograniczałby się jedynie do Półwyspu Iberyjskiego (Pirenejskiego). | ||
==Etymologia== | ==Etymologia== | ||
| Linia 73: | Linia 81: | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==Bibliografia== |
<small> | <small> | ||
Royo-Torres R., Cobos, A. & Alcalá, L. (2006) "A Giant European Dinosaur and a New Sauropod Clade". Science 22: 1925-1927. DOI:10.1126/science.1132885 | Royo-Torres R., Cobos, A. & Alcalá, L. (2006) "A Giant European Dinosaur and a New Sauropod Clade". Science 22: 1925-1927. DOI:10.1126/science.1132885 | ||
| Linia 96: | Linia 104: | ||
[[Kategoria:Tyton]] | [[Kategoria:Tyton]] | ||
[[Kategoria:Berrias]] | [[Kategoria:Berrias]] | ||
| − | |||
Wersja z 10:05, 30 mar 2012
| Autor: | Korekta: |
| Sebastian Oziemski | Marcin Szermański |
| Turiasaurus (turiazaur) | |
|---|---|
| Długość: | 30 m |
| Masa: | 40-50 t |
| Miejsce występowania: | Hiszpania - prowincja Teruel |
| Czas występowania | 150,8-140,2 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
Porównanie turiazaura (w środku) z argentynozaurem, diplodokiem (D. longus) i z współczesnym słoniem afrykańskim. Po prawej holotyp turiazaura. [1] | |
Wstęp
Turiasaurus jest największym europejskim dinozaurem. Został opisany w 2006 roku przez Royo-Torresa i jego współpracowników. Osią gał wg obecnych szacunków maksymalnie 30 m długości oraz do 50 ton. Mimo swego ogromu, Turiasaurus riodevensis ustępuje jednak innym zauropodom: Amphicoelias fragillimus, Argentinosaurus huinculensis, Bruhathkayosaurus matleyi, "Mamenchisaurus" sinocanadorum, czy Puertasaurus reuili.
Czaszka turiazaura jest stosunkowo krótka i wysoka. Przypomina swym kształtem czaszkę Camarasaurus, a także czaszki nieneozauropodów: Jobaria i "Mamenchisaurus" youngi.
Lokalizacja
Szczątki tego zauropoda odnaleziono w Hiszpanii, w prowincji Teruel. Spoczywały one w warstwach Riodeva (ściślej: formacja Villar del Arzobispo), która jest datowana na tyton - berrias (przełom jury i kredy). Pokłady Riodeva są bogate w szczątki dinozaurów - liczą więcej niż 40 potencjalnych stanowisk badawczych. Prócz zauropodów znajdywano już tu skamieniałości należące do przedstawicieli Stegosauridae, Theropoda, a także bazalnych członków Ornithopoda (Royo-Torres i in., 2007).
Materiał kopalny
Holotyp: kompletna lewa przednia kończyna (CPT-1195 do CPT-1210), z czego kość ramienna (humerus) mierzy 179 cm.
Paratypy ([sic!] za Royo-Torres i Upchurch, 2012): czaszka i żuchwa (CPT-1211), 7 zębów i 1 fragmentaryczna korona zęba (CPT-1212 do CPT-1219), 6 kręgów szyjnych z żebrami szyjnymi (CPT-1220 do CPT-1225), 4 kręgi grzbietowe (CPT-1226 do CPT-1228), 8 żeber (CPT-1229 do CPT-1236), kość krzyżowa (CPT-1237), 2 dystalne kręgi ogonowe (CPT-1238 i CPT-1260), proksymalny fragment lewej kości łopatkowej (CPT-1239), lewa płyta mostkowa (CPT-1240), dystalny fragment lewej kości udowej (CPT-1241), proksymalny fragment lewej kości piszczelowej (CPT-1241), lewa kość strzałkowa (CPT-1243), lewa i prawa kość skokowa (CPT-1244 i CPT-1245), kości śródstopia i paliczki tylnych kończyn (CPT-1246 do CPT-1261).
Pokrewieństwo
Po analizie szczą tków turiazaura okazało się, że nie obejmuje go klad Neosauropoda (m.in obecność wydłużonych środkowych kręgów szyjnych jak u Omeisaurus i Mamenchisaurus). Utworzono dla niego nową grupę nazwaną Turiasauria, która może być taksonem siostrzanym w stosunku do Jobaria + Neosauropoda lub samego Neosauropoda (z założeniem, że Jobaria jest bazalnym makronariem; Royo-Torres i Upchurch, 2012). Prawdopodobnie do tej grupy należą także rodzaje Losillasaurus i Galveosaurus (o ile ten ostatni nie jest neozauropodem).
Pewne podobieństwo anatomiczne do niespokrewnionych ze sobą zauropodów komplikuje ustalenie jego pokrewieństwa w obrębie Sauropoda. Być może - prócz hipotetycznych krewnych Losillasaurus i Galveosaurus - ma wiele wspólnego z afrykańskimi Jobaria, Atlasaurus i azjatyckim Bellusaurus, przez co zasięg grupy Turiasauria nie ograniczałby się jedynie do Półwyspu Iberyjskiego (Pirenejskiego).
Etymologia
Nazwa rodzajowa tego zauropoda oznacza "jaszczur z Turia" - Turia to łacińska nazwa prowincji Teruel, gdzie odnaleziono tego dinozaura. Epitet gatunkowy wywodzi się z nazwy warstw Riodeva, w pokładach której spoczywały jego skamieniałe kości.
Spis gatunków
| Turiasaurus | Royo-Torres, Coblos i Alcalá, 2006 |
|---|---|
| T. riodevensis | Royo-Torres, Coblos i Alcalá, 2006 |
Bibliografia
Royo-Torres R., Cobos, A. & Alcalá, L. (2006) "A Giant European Dinosaur and a New Sauropod Clade". Science 22: 1925-1927. DOI:10.1126/science.1132885
Royo-Torres R., Cobos, A., Aberasturi A., Espílez E., Fierro I., González A., Luque L., Mampel L. & Alcalá L. (2007) "Riodeva sites (Teruel, Spain) shedding light to European Sauropod phylogeny". Geogaceta, 41
Royo-Torres R. & Upchurch, P. (2012) "The cranial anatomy of the sauropod Turiasaurus riodevensis and implications for its phylogenetic relationships". Journal of Systematic Palaeontology, iFirst, 1–31
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
