Chungkingosaurus: Różnice pomiędzy wersjami
m (→Bibliografia) |
m |
||
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 11: | Linia 11: | ||
<small>(górna część [[formacja|formacji]] [[Shaximiao]]<br>[=formacja [[Shangshaximiao]]])</small> | <small>(górna część [[formacja|formacji]] [[Shaximiao]]<br>[=formacja [[Shangshaximiao]]])</small> | ||
|czas = {{Występowanie|155|145}} | |czas = {{Występowanie|155|145}} | ||
| − | <small>[[późna jura]] (?[[kimeryd]]-?[[tyton]]<ref>Najwcześniejsze warstwy dolnej części formacji [[Shaximiao]] (dolna część nazywana jest również formacją [[Xiashaximiao]]) zostały wydatowane na 160-159 Ma (Wang i in., 2018; Moore i in., 2020), jednak pojawiają się sugestie, że mogą liczyć ok. 170-166 Ma (Dai i in., 2022a; Dai i in., 2022b; Ren i in., 2023). Wiek górnej części formacji [[Shaximiao]] (nazywanych również formacją [[Shangshaximiao]]) nie jest pewny. Moore i in. (2020) arbitralnie przyjęli [[kimeryd]] i pierwszą połowę [[tyton]]u. W haśle również przyjęto arbitralnie przyjęto początek kimerydu jako najstarszy możliwy wiek górnej części formacji Shaximiao. Środkowe warstwy młodszej formacji [[Suining]] mają maksymalny wiek 144 Ma (Li i in., 2018), zatem w haśle przyjęto 145 Ma jako górną granicę zasięgu górnej części formacji Shaximiao.</ref>)</small> | + | <small>[[późna jura]] (?[[kimeryd]]-?[[tyton]]<ref>Najwcześniejsze warstwy dolnej części formacji [[Shaximiao]] (dolna część nazywana jest również formacją [[Xiashaximiao]]) zostały wydatowane na 160-159 Ma (Wang i in., 2018; Moore i in., 2020), jednak pojawiają się sugestie, że mogą liczyć ok. 170-166 Ma (Dai i in., 2022a; Dai i in., 2022b; Ren i in., 2023) lub 167,5-164,5 Ma (Zhou i in., 2022). Wiek górnej części formacji [[Shaximiao]] (nazywanych również formacją [[Shangshaximiao]]) nie jest pewny. Moore i in. (2020) arbitralnie przyjęli [[kimeryd]] i pierwszą połowę [[tyton]]u. W haśle również przyjęto arbitralnie przyjęto początek kimerydu jako najstarszy możliwy wiek górnej części formacji Shaximiao. Środkowe warstwy młodszej formacji [[Suining]] mają maksymalny wiek 144 Ma (Li i in., 2018), zatem w haśle przyjęto 145 Ma jako górną granicę zasięgu górnej części formacji Shaximiao.</ref>)</small> |
|systematyka = | |systematyka = | ||
[[Dinosauria]] | [[Dinosauria]] | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
? [[Huayangosauridae]] | ? [[Huayangosauridae]] | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Chungkingosaurus jiangbeiensis.png |
| − | |podpis = | + | |podpis = Rekonstrukcja ''Chungkingosaurus''. Autor: Connor Ashbridge [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chungkingosaurus_jiangbeiensis.png] |
|PorównanieGrupa = | |PorównanieGrupa = | ||
|PorównanieDługość = | |PorównanieDługość = | ||
| Linia 33: | Linia 33: | ||
==Ważność taksonu i gatunki== | ==Ważność taksonu i gatunki== | ||
[[Gatunek typowy]], ''Chungkingosaurus jiangbeiensis'', został opisany przez [[Dong Zhiming|Donga]], [[Zhou Shiwu|Zhou]] i [[Zhang Yihong|Zhanga]] w [[1983]] roku. [[Gregory Paul|Paul]] ([[2010]]) sugeruje, że tak jak ''[[Chialingosaurus]]'' może to być młodociany osobnik gatunku ''[[Tuojiangosaurus]] multispinus'', chociaż wg [[Peter Galton|Galton]]a i [[Paul Upchurch|Upchurch]]a ([[2004]]) uważają (przynajmniej [[holotyp]]) za osobnika dorosłego (''adult''). [[Susannah Maidment|Maidment]] i [[Guanbiao Wei|Wei]] ([[2006]]) oraz Maidment i in. ([[2008]]) uważają go za jeden z dwóch (spośród siedmiu) ważnych [[takson]]ów stegozaurów z późnej jury Chin. | [[Gatunek typowy]], ''Chungkingosaurus jiangbeiensis'', został opisany przez [[Dong Zhiming|Donga]], [[Zhou Shiwu|Zhou]] i [[Zhang Yihong|Zhanga]] w [[1983]] roku. [[Gregory Paul|Paul]] ([[2010]]) sugeruje, że tak jak ''[[Chialingosaurus]]'' może to być młodociany osobnik gatunku ''[[Tuojiangosaurus]] multispinus'', chociaż wg [[Peter Galton|Galton]]a i [[Paul Upchurch|Upchurch]]a ([[2004]]) uważają (przynajmniej [[holotyp]]) za osobnika dorosłego (''adult''). [[Susannah Maidment|Maidment]] i [[Guanbiao Wei|Wei]] ([[2006]]) oraz Maidment i in. ([[2008]]) uważają go za jeden z dwóch (spośród siedmiu) ważnych [[takson]]ów stegozaurów z późnej jury Chin. | ||
| − | |||
| − | |||
==Materiał kopalny== | ==Materiał kopalny== | ||
| + | [[Plik:Chungkingosaurus_jiangbeiensis.jpg|thumb|Zrekonstruowany szkielet ''Chungkingosaurus''. Fot. Laikayiu [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chungkingosaurus_jiangbeiensis.jpg]]] | ||
[[Holotyp]] CV 206 to (?dorosły), niekompletny szkielet zawierający: przednią część czaszki, 10 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, dystalną część kości ramiennej, 3 kości śródstopia, blok biodrowo-krzyżowy, kość kulszową i łonową, obie kości udowe, kość piszczelową i strzałkową oraz 5 elementów pancerza grzbietowego. | [[Holotyp]] CV 206 to (?dorosły), niekompletny szkielet zawierający: przednią część czaszki, 10 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, dystalną część kości ramiennej, 3 kości śródstopia, blok biodrowo-krzyżowy, kość kulszową i łonową, obie kości udowe, kość piszczelową i strzałkową oraz 5 elementów pancerza grzbietowego. | ||
| Linia 45: | Linia 44: | ||
CV 205: uszkodzony kręg krzyżowy, 4 kręgi ogonowe, prawa kość ramienna i obie kości udowe oraz niezidentyfikowane elementy należące do jednego osobnika. | CV 205: uszkodzony kręg krzyżowy, 4 kręgi ogonowe, prawa kość ramienna i obie kości udowe oraz niezidentyfikowane elementy należące do jednego osobnika. | ||
| − | CV 208: 10 tylnych kręgów ogonowych z szewronami | + | CV 208: 10 tylnych kręgów ogonowych z szewronami, 5 kolców na końcu ogona oraz fragment 6 kolca. |
| − | Dong, Zhou i Zhang ([[1983 | + | Dong, Zhou i Zhang ([[1983]]) sugerują, że każdy z tych przypisanych osobników może reprezentować nowy [[gatunek]] ''Chungkingosaurus''. |
==Budowa== | ==Budowa== | ||
| − | Czungkingozaur był jednym z najmniejszych znanych stegozaurów. Budowa jego kości ramiennej (''humerus'') była prymitywna. Posiadał raczej wysoką, wąską czaszkę oraz duże, ciężkie kostne płyty. Na końcu ogona mogło znajdować | + | Czungkingozaur był jednym z najmniejszych znanych stegozaurów. Budowa jego kości ramiennej (''humerus'') była prymitywna. Posiadał raczej wysoką, wąską czaszkę oraz duże, ciężkie kostne płyty podobne do tych u ''[[Tuojiangosaurus]]''. Na końcu ogona mogło znajdować do 6 ostrych kolców. |
Jego kość biodrowa (''ilium'') mierzy 51,6 cm długości, co przy długości tej samej kości u ''[[Tuojiangosaurus]]'' (CV 209/210 - 124,8 cm) i ''[[Wuerhosaurus]]'' (111,6 cm - wartość szacowana) to bardzo niewiele, jeżeli mamy rzeczywiście do czynienia z osobnikiem dorosłym. Mógł zatem dorastać do ok. 2,7-3,7 m długości i ok. 160-590 kg. | Jego kość biodrowa (''ilium'') mierzy 51,6 cm długości, co przy długości tej samej kości u ''[[Tuojiangosaurus]]'' (CV 209/210 - 124,8 cm) i ''[[Wuerhosaurus]]'' (111,6 cm - wartość szacowana) to bardzo niewiele, jeżeli mamy rzeczywiście do czynienia z osobnikiem dorosłym. Mógł zatem dorastać do ok. 2,7-3,7 m długości i ok. 160-590 kg. | ||
| − | ''Chungkingosaurus'' różnił się od wszystkich innych stegozaurów | + | ''Chungkingosaurus'' różnił się od wszystkich innych stegozaurów kombinacją następujących unikatowych cech: żebra krzyżowe są ustawione silnie tylnobocznie, przednie wyrostki kości biodrowej nie odbiegają silnie od płaszczyzny przystrzałkowej (Maidment i Wei, 2006). |
==Pozycja systematyczna== | ==Pozycja systematyczna== | ||
| − | Na przestrzeni lat ukazało się kilka analiz stegozaurów, które różnią się od siebie wynikami w zakresie umieszczenia czungkingozaura w odpowiedniej grupie systematycznej: [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i in. ([[2001]]) uznają go za bazalnego stegozaura. Galton i Upchurch ([[2004]]) uważają go za najbardziej bazalnego przedstawiciela [[Stegosaurinae]], a Escaso i in. ([[2007]]) za bardziej zaawansowanego stegozaura niż ''[[Kentrosaurus]]''. Nowsze badania (Maidment i in., [[2008]]) uważają go za członka | + | Na przestrzeni lat ukazało się kilka analiz stegozaurów, które różnią się od siebie wynikami w zakresie umieszczenia czungkingozaura w odpowiedniej grupie systematycznej: [[Kenneth Carpenter|Carpenter]] i in. ([[2001]]) uznają go za bazalnego stegozaura. Galton i Upchurch ([[2004]]) uważają go za najbardziej bazalnego przedstawiciela [[Stegosaurinae]], a Escaso i in. ([[2007]]) za bardziej zaawansowanego stegozaura niż ''[[Kentrosaurus]]''. Nowsze badania (Maidment i in., [[2008]]) uważają go za członka [[Huayangosauridae]] ([[klad]] zrzeszający stegozaury bliżej spokrewnione z ''[[Huayangosaurus]]'' niż z ''[[Stegosaurus]]''). Dai i in. (2022a) uważają, że ''Chungkingosaurus'' jest bazalnym stegozaurem blisko spokrewnionym z ''[[Bashanosaurus]]''. |
==Środowisko życia== | ==Środowisko życia== | ||
| Linia 111: | Linia 110: | ||
Wang, J., Ye, Y., Pei, R., Tian, Y., Feng, C., Zheng, D., & Chang, S. C. (2018) "Age of Jurassic basal sauropods in Sichuan, China: A reappraisal of basal sauropod evolution" GSA Bulletin, 130(9-10), 1493-1500. [[doi:10.1130/B31910.1]] | Wang, J., Ye, Y., Pei, R., Tian, Y., Feng, C., Zheng, D., & Chang, S. C. (2018) "Age of Jurassic basal sauropods in Sichuan, China: A reappraisal of basal sauropod evolution" GSA Bulletin, 130(9-10), 1493-1500. [[doi:10.1130/B31910.1]] | ||
| + | |||
| + | Zhou, Y., Dai, H., Yu, H., Ma, Q., Tan, C., Li, N., Lin, Y. & Li, D. (2022). "Zircon geochronology of the new dinosaur fauna in the Middle Jurassic lower Shaximiao Formation in Chongqing, SW China". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 592: 110894. [[doi:10.1016/j.palaeo.2022.110894]] | ||
http://en.wikipedia.org/wiki/Dashanpu_Formation | http://en.wikipedia.org/wiki/Dashanpu_Formation | ||
Aktualna wersja na dzień 23:20, 17 paź 2023
| Autor: | Tomasz Sokołowski, Maciej Ziegler, Marcin Szermański |
| Korekta: | Dawid Mazurek, Łukasz Czepiński, Mateusz Tałanda, Paweł Konarzewski |
| Chungkingosaurus (czungkingozaur) | |
|---|---|
| Długość | ok. 2,7-3,7 m |
| Masa | ok. 160-590 kg |
| Dieta | roślinożerny |
| Miejsce | Chiny - Syczuan
(górna część formacji Shaximiao |
| Czas | |
| Systematyka | Dinosauria |
 Rekonstrukcja Chungkingosaurus. Autor: Connor Ashbridge [2] | |
Wstęp
Chungkingosaurus to rodzaj stegozaura, którego szczątki odnaleziono w górnych osadach jurajskiej formacji Shaximiao leżącej na terenach prowincji Syczuan.
Ważność taksonu i gatunki
Gatunek typowy, Chungkingosaurus jiangbeiensis, został opisany przez Donga, Zhou i Zhanga w 1983 roku. Paul (2010) sugeruje, że tak jak Chialingosaurus może to być młodociany osobnik gatunku Tuojiangosaurus multispinus, chociaż wg Galtona i Upchurcha (2004) uważają (przynajmniej holotyp) za osobnika dorosłego (adult). Maidment i Wei (2006) oraz Maidment i in. (2008) uważają go za jeden z dwóch (spośród siedmiu) ważnych taksonów stegozaurów z późnej jury Chin.
Materiał kopalny
Holotyp CV 206 to (?dorosły), niekompletny szkielet zawierający: przednią część czaszki, 10 kręgów grzbietowych, 25 kręgów ogonowych, dystalną część kości ramiennej, 3 kości śródstopia, blok biodrowo-krzyżowy, kość kulszową i łonową, obie kości udowe, kość piszczelową i strzałkową oraz 5 elementów pancerza grzbietowego.
Materiał przypisany:
CV 207: blok biodrowo-krzyżowy i częściowa kość kulszowa.
CV 205: uszkodzony kręg krzyżowy, 4 kręgi ogonowe, prawa kość ramienna i obie kości udowe oraz niezidentyfikowane elementy należące do jednego osobnika.
CV 208: 10 tylnych kręgów ogonowych z szewronami, 5 kolców na końcu ogona oraz fragment 6 kolca.
Dong, Zhou i Zhang (1983) sugerują, że każdy z tych przypisanych osobników może reprezentować nowy gatunek Chungkingosaurus.
Budowa
Czungkingozaur był jednym z najmniejszych znanych stegozaurów. Budowa jego kości ramiennej (humerus) była prymitywna. Posiadał raczej wysoką, wąską czaszkę oraz duże, ciężkie kostne płyty podobne do tych u Tuojiangosaurus. Na końcu ogona mogło znajdować do 6 ostrych kolców.
Jego kość biodrowa (ilium) mierzy 51,6 cm długości, co przy długości tej samej kości u Tuojiangosaurus (CV 209/210 - 124,8 cm) i Wuerhosaurus (111,6 cm - wartość szacowana) to bardzo niewiele, jeżeli mamy rzeczywiście do czynienia z osobnikiem dorosłym. Mógł zatem dorastać do ok. 2,7-3,7 m długości i ok. 160-590 kg.
Chungkingosaurus różnił się od wszystkich innych stegozaurów kombinacją następujących unikatowych cech: żebra krzyżowe są ustawione silnie tylnobocznie, przednie wyrostki kości biodrowej nie odbiegają silnie od płaszczyzny przystrzałkowej (Maidment i Wei, 2006).
Pozycja systematyczna
Na przestrzeni lat ukazało się kilka analiz stegozaurów, które różnią się od siebie wynikami w zakresie umieszczenia czungkingozaura w odpowiedniej grupie systematycznej: Carpenter i in. (2001) uznają go za bazalnego stegozaura. Galton i Upchurch (2004) uważają go za najbardziej bazalnego przedstawiciela Stegosaurinae, a Escaso i in. (2007) za bardziej zaawansowanego stegozaura niż Kentrosaurus. Nowsze badania (Maidment i in., 2008) uważają go za członka Huayangosauridae (klad zrzeszający stegozaury bliżej spokrewnione z Huayangosaurus niż z Stegosaurus). Dai i in. (2022a) uważają, że Chungkingosaurus jest bazalnym stegozaurem blisko spokrewnionym z Bashanosaurus.
Środowisko życia
Chungkingosaurus jest jednym z wielu stegozaurów znanych z górnej części formacji Shaximiao. Jego pobratymcami byli: "Gigantspinosaurus", Jiangjunosaurus, Tuojiangosaurus i niepewny rodzaj Chialingosaurus.
W formacji tej znaleziono też wiele gatunków zauropodów zaliczanych do rodzajów Mamenchisaurus i Omeisaurus oraz tajemniczego dinozaura ptasiomiednicznego Gongbusaurus. Czołowymi drapieżnikami był wtedy sinraptorydy Yangchuanosaurus, Sinraptor oraz nieco mniejszy Xuanhanosaurus.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Chungkingosaurus znaczy "jaszczur z Chongqing" - miasta, nieopodal którego natknięto się na jego pierwsze skamieniałości w 1977 roku. Epitet gatunkowy jiangbeiensis odnosi się do rejonu Jiangbei.
Spis gatunków
| Chungkingosaurus | Dong, Zhou & Zhang, 1983 | |
| C. jiangbeiensis | Dong, Zhou & Zhang, 1983 | |
| = Chungkingosaurus "giganticus" | Ulansky, 2014 vide Galton & Carpenter, 2016 | (nomen nudum) |
| = Chungkingosaurus "magnus" | Ulansky, 2014 vide Galton & Carpenter, 2016 | (nomen nudum) |
Bibliografia
Dai, H., Li, N., Maidment, S.C.R., Wei, G., Zhou, Y., Hu, X., Ma, Q., Wang, X., Hu, H. & Peng, G. (2022a). "New stegosaurs from the Middle Jurassic Lower Member of the Shaximiao Formation of Chongqing, China." Journal of Vertebrate Paleontology, 41:5, e1995737,. doi:10.1080/02724634.2021.1995737
Dai, H., Tan, C., Xiong, C., Ma, Q., Li, N., Yu, H., ... & Ren, X. (2022b). "New macronarian from the Middle Jurassic of Chongqing, China: phylogenetic and biogeographic implications for neosauropod dinosaur evolution". Royal Society Open Science, 9(11), 220794. doi:10.1098/rsos.220794
Dong, Z., Zhou, S. & Zhang, Y. (1983). [Dinosaurs from the Jurassic of Sichuan]. Palaeontologica Sinica, New Series C 162(23): 1-136 [tłumaczenie na język angielski, Will Downs, Northern Arizona University, 1999]
Galton, P.M. & Upchurch, P. (2004) "Stegosauria" [w:] Weishampel, D.B., Dodson, P. & Osmólska, H. (ed) "The Dinosauria (2nd edition)" University of California Press, Berkeley, 343–362
Li, Y., He, D., Li, D., Lu, R., Fan, C., Sun, Y. & Huang, H. (2018) "Sedimentary provenance constraints on the Jurassic to Cretaceous paleogeography of Sichuan Basin, SW China" Gondwana Research, 60, 15–33. doi:10.1016/j.gr.2018.03.015
Maidment, S.C.R. & G. Wei (2006) "A review of the Late Jurassic stegosaurs (Dinosauria, Stegosauria) from the People’s Republic of China". Geol. Mag. 143 (5), 2006, pp. 621–634. doi:10.1017/S0016756806002500
Maidment, S.C.R., Norman, D.B., Barrett, P.M., & Upchurch, P. (2008) "Systematics and phylogeny of Stegosauria (Dinosauria: Ornithischia)" Journal of Systematic Palaeontology, 6(4), 367-407. doi:10.1017/S1477201908002459
Maidment, S.C.R. (2010) "Stegosauria: a historical review of the body fossil record and phylogenetic relationships". Swiss Geological Society. DOI 10.1007/s00015-010-0023-3
Mateus, O., Maidment, S.C.R. & Christiansen, N.A. (2009) "A new long-necked 'sauropod-mimic' stegosaur and the evolution of the plated dinosaurs" Proceeding of the Royal Society B doi: 10.1098/rspb.2008.1909
Moore, A.J., Upchurch, P., Barrett, P.M., Clark, J.M., & Xing, X. (2020) "Osteology of Klamelisaurus gobiensis (Dinosauria, Eusauropoda) and the evolutionary history of Middle–Late Jurassic Chinese sauropods" Journal of Systematic Palaeontology, 18(16), 1299-1393. doi:10.1080/14772019.2020.1759706
Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford
Ren, X. X., Jiang, S., Wang, X. R., Peng, G. Z., Ye, Y., Lei, J., & You, H. L. (2023). "Re-Examination of Dashanpusaurus dongi (Sauropoda: Macronaria) Supports an Early Middle Jurassic Global Distribution of Neosauropod Dinosaurs". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 609, 111318. doi:10.1016/j.palaeo.2022.111318
Wang, J., Ye, Y., Pei, R., Tian, Y., Feng, C., Zheng, D., & Chang, S. C. (2018) "Age of Jurassic basal sauropods in Sichuan, China: A reappraisal of basal sauropod evolution" GSA Bulletin, 130(9-10), 1493-1500. doi:10.1130/B31910.1
Zhou, Y., Dai, H., Yu, H., Ma, Q., Tan, C., Li, N., Lin, Y. & Li, D. (2022). "Zircon geochronology of the new dinosaur fauna in the Middle Jurassic lower Shaximiao Formation in Chongqing, SW China". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 592: 110894. doi:10.1016/j.palaeo.2022.110894
http://en.wikipedia.org/wiki/Dashanpu_Formation
- ↑ Najwcześniejsze warstwy dolnej części formacji Shaximiao (dolna część nazywana jest również formacją Xiashaximiao) zostały wydatowane na 160-159 Ma (Wang i in., 2018; Moore i in., 2020), jednak pojawiają się sugestie, że mogą liczyć ok. 170-166 Ma (Dai i in., 2022a; Dai i in., 2022b; Ren i in., 2023) lub 167,5-164,5 Ma (Zhou i in., 2022). Wiek górnej części formacji Shaximiao (nazywanych również formacją Shangshaximiao) nie jest pewny. Moore i in. (2020) arbitralnie przyjęli kimeryd i pierwszą połowę tytonu. W haśle również przyjęto arbitralnie przyjęto początek kimerydu jako najstarszy możliwy wiek górnej części formacji Shaximiao. Środkowe warstwy młodszej formacji Suining mają maksymalny wiek 144 Ma (Li i in., 2018), zatem w haśle przyjęto 145 Ma jako górną granicę zasięgu górnej części formacji Shaximiao.
![[2]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chungkingosaurus_jiangbeiensis.png){kind=link}
![[1]](https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Chungkingosaurus_jiangbeiensis.jpg){kind=link}