Huincul: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj
m (→‎Bibliografia)
m (→‎Dinozaury)
 
(Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Formacja
 
{{Formacja
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
 
  |Autor                  = [[Paweł Konarzewski]]
−
  |Korekta                =  
+
  |Korekta                = [[Michał Siedlecki]]
 
  |nazwa                  = Formacja Huincul  
 
  |nazwa                  = Formacja Huincul  
 
  |wiek                  = {{Występowanie|97|93}}
 
  |wiek                  = {{Występowanie|97|93}}
Linia 32: Linia 32:
 
==Paleofauna==
 
==Paleofauna==
 
[[Plik:Huincul Formation Dinosauria Scale.svg|thumb|Porównanie wymiarów wybranych dinozaurów z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Huincul_Formation_Dinosauria_Scale.svg]]]
 
[[Plik:Huincul Formation Dinosauria Scale.svg|thumb|Porównanie wymiarów wybranych dinozaurów z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Huincul_Formation_Dinosauria_Scale.svg]]]
−
Fauna z formacji Huincul charakteryzowała się niezwykle dużą różnorodnością dinozaurów. Występowały w niej typowe grupy dinozaurów dla Argentyny na początku [[późna kreda|późnej kredy]]: [[Carcharodontosauridae|karcharodontozaurydy]], [[Abelisauridae|abelizaurydy]], [[Noasauridae|noazaurydy]], [[Megaraptora|megaraptory]], [[Rebbachisauridae|rebbachizaurydy]], [[Titanosauria|tytanozaury]], oraz [[Ornithischia|dinozaury ptasiomiedniczne]]. Najliczniejszą grupą roślinożernych zauropodów były [[Rebbachisauridae|rebbachizaurydy]]. Zapewne szczytowym drapieżnikiem w środowisku był ''[[Mapusaurus]]'', jednakże niewykluczone, że musiał on konkurować ze swoim mniejszym kuzynem ''[[Meraxes]]''. [[Abelizauryd]]y prawdopodobnie musiały ustępować większym [[karcharodontozauryd]]om i polowały na mniejsze ofiary. Możliwe, że jedynymi roślinożercami niezagrożonymi na ataki drapieżników były dorosłe osobniki ''[[Argentinosaurus]]''. Oprócz dinozaurów odnaleziono również szczątki krokodylomorfów, lepidozaurów oraz żółwi (Canale i in., 2023).
+
Fauna z formacji Huincul charakteryzowała się niezwykle dużą różnorodnością dinozaurów. Występowały w niej typowe grupy dinozaurów dla Argentyny na początku [[późna kreda|późnej kredy]]: [[Carcharodontosauridae|karcharodontozaurydy]], [[Abelisauridae|abelizaurydy]], [[Noasauridae|noazaurydy]], [[Megaraptora|megaraptory]], [[Rebbachisauridae|rebbachizaurydy]], [[Titanosauria|tytanozaury]], oraz [[Ornithischia|dinozaury ptasiomiedniczne]]. Najliczniejszą grupą roślinożernych zauropodów były [[Rebbachisauridae|rebbachizaurydy]]. Zapewne szczytowym drapieżnikiem w środowisku był ''[[Mapusaurus]]'', jednakże niewykluczone, że musiał on konkurować ze swoimi kuzynami ''[[Meraxes]]'' oraz ''[[Taurovenator]]''. [[Abelizauryd]]y prawdopodobnie musiały ustępować większym [[karcharodontozauryd]]om i polowały na mniejsze ofiary. Możliwe, że jedynymi roślinożercami niezagrożonymi na ataki drapieżników były dorosłe osobniki ''[[Argentinosaurus]]''. Oprócz dinozaurów odnaleziono również szczątki krokodylomorfów, lepidozaurów oraz żółwi (Canale i in., 2023).
  
 
===Dinozaury===
 
===Dinozaury===
Linia 45: Linia 45:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Aoniraptor|Aoniraptor libertatem]]''
+
''[[Aoniraptor|Aoniraptor libertatem]]'' <ref name="Motta2016"></ref><ref>Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. [[doi: 10.1038/s41598-022-09272-z]]</ref>
 
|
 
|
 
MPCA-Pv 804/1-25 - kręgi
 
MPCA-Pv 804/1-25 - kręgi
Linia 52: Linia 52:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Argentinosaurus|Argentinosaurus huinculensis]]''
+
''[[Argentinosaurus|Argentinosaurus huinculensis]]'' <ref>Bonaparte, J. F., & Coria, R. A. (1993). "Un nuevo y gigantesco saurópodo titanosaurio de la Formación Río Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 30(3), 271-282</ref>
 
|
 
|
 
MCF-PVPH-1 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy  
 
MCF-PVPH-1 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy  
  
−
? MLP-DP 46-VIII-21-3 i MCF-PVPH# – fragmenty trzonu kości udowej
+
? MLP-DP 46-VIII-21-3 i MCF-PVPH# – fragmenty trzonu kości udowej <ref>Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13</ref><ref>Carballido, J.L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I.A., Salgado, L., Garrido, A.C., Ramezani, J., Cúneo, N.R. & Krause, J.M. (2017). "A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs". Proceedings of the Royal Society B, t. 284, nr art. 20171219. [[doi:10.1098/rspb.2017.1219]]</ref><ref>Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.</ref>
 
|
 
|
 
Obecnie jest uważany za największego znanego nauce dinozaura jakikolwiek żył na Ziemi.
 
Obecnie jest uważany za największego znanego nauce dinozaura jakikolwiek żył na Ziemi.
Linia 63: Linia 63:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Bustingorrytitan|Bustingorrytitan shiva]]''
+
''[[Bustingorrytitan|Bustingorrytitan shiva]]'' <ref>Simón, M. E. & Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) [[doi:10.4202/app.01086.2023]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znany z czterech okazów (MMCH-Pv 59/1–40, MMCH-Pv 60/1–6, MMCH-Pv 61 i MMCH-Pv 62)
 
Jest znany z czterech okazów (MMCH-Pv 59/1–40, MMCH-Pv 60/1–6, MMCH-Pv 61 i MMCH-Pv 62)
Linia 72: Linia 72:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Cathartesaura|Cathartesaura anaerobica]]''
+
''[[Cathartesaura|Cathartesaura anaerobica]]'' <ref name=Gallina2005>Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "''Cathartesaura anaerobica'' gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166.</ref>
 
|
 
|
 
MPCA-232 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy  
 
MPCA-232 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy  
Linia 81: Linia 81:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Chakisaurus|Chakisaurus nekul]]''
+
''[[Chakisaurus|Chakisaurus nekul]]'' <ref>Alvarez-Nogueira, R., Rozadilla, S., Agnolín, F.L., Garcia Marsà, J.A., Motta, M.J. & Novas, F.E. (2024). "A new ornithopod from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of Northwestern Patagonia, Argentina. Implications on elasmarian postcranial anatomy". Cretaceous Research. 105874 [[doi:10.1016/j.cretres.2024.105874]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znany z pięciu okazów (MPCA Pv 816, MPCA Pv 882, MPCA Pv 823, MPCA Pv 814 i MPCN Pv 846).
 
Jest znany z pięciu okazów (MPCA Pv 816, MPCA Pv 882, MPCA Pv 823, MPCA Pv 814 i MPCN Pv 846).
Linia 90: Linia 90:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Choconsaurus|Choconsaurus bayleywilisi]]''
+
''[[Choconsaurus|Choconsaurus bayleywilisi]]'' <ref>Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2018). "A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina". Ameghiniana, 55(1), 1-29. [[doi:10.5710/AMGH.01.08.2017.3051]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znany z wielu fragmentarycznych okazów (MMCh-PV 44 i MMCh-PV 80-112).
 
Jest znany z wielu fragmentarycznych okazów (MMCh-PV 44 i MMCh-PV 80-112).
Linia 99: Linia 99:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Chucarosaurus|Chucarosaurus diripienda]]''
+
''[[Chucarosaurus|Chucarosaurus diripienda]]'' <ref>Agnolin, F.L., Gonzalez Riga, B.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Motta, M.J., Chimento, N.R., Novas, F.E. (2023). "A new gigant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, [[doi:10.1016/j.cretres.2023.105487]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znany głównie z kości szkieletu obwodowego (MPCA PV 820 i MPCA PV 821).
 
Jest znany głównie z kości szkieletu obwodowego (MPCA PV 820 i MPCA PV 821).
Linia 108: Linia 108:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Gualicho|Gualicho shinyae]]''
+
''[[Gualicho|Gualicho shinyae]]'' <ref>Apesteguía, S., Smith, N. D., Valieri, R. J., & Makovicky, P. J. (2016). "An unusual new theropod with a didactyl manus from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina". PLoS One, 11(7), e0157793. [[doi:10.1371/journal.pone.0157793]]</ref>
 
|
 
|
 
MPCN PV 0001 - kręgi grzbietowe oraz ogonowe, kości kończyn przednich oraz tylnych, żebra
 
MPCN PV 0001 - kręgi grzbietowe oraz ogonowe, kości kończyn przednich oraz tylnych, żebra
Linia 117: Linia 117:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Huinculsaurus|Huinculsaurus montesi]]
+
''[[Huinculsaurus|Huinculsaurus montesi]]'' <ref>Baiano, M.A., Coria, R.A. & Cau, A. (2020). "A new abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Huincul formation (lower upper Cretaceous, Neuquén Basin) of Patagonia, Argentina." Cretaceous Research, Article 104408. [[doi:10.1016/j.cretres.2020.104408]]</ref>
 
|
 
|
 
MCF-PVPH-36 - trzy ostatnie kręgi grzbietowe oraz pierwszy i drugi kręg krzyżowy
 
MCF-PVPH-36 - trzy ostatnie kręgi grzbietowe oraz pierwszy i drugi kręg krzyżowy
Linia 126: Linia 126:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Ilokelesia|Ilokelesia aguadagrandensis]]''
+
''[[Ilokelesia|Ilokelesia aguadagrandensis]]'' <ref>Coria, R.A., & Salgado, L. (2000) "A basal Abelisauria Novas 1992 (Theropoda-Ceratosauria) from the Cretaceous of Patagonia, Argentina" Gaia, 15, 89-102</ref>
 
|
 
|
 
PVPH-35 - fragmentaryczna czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
 
PVPH-35 - fragmentaryczna czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy
Linia 133: Linia 133:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Limaysaurus|Limaysaurus tessonei]]''
+
''[[Limaysaurus|Limaysaurus tessonei]]'' <ref>Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "''Rebbachisaurus tessonei'' sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae". Gaia, 11, 13-33.</ref><ref>Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912</ref>
 
|
 
|
 
MUCPv-153 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy  
 
MUCPv-153 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy  
Linia 142: Linia 142:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Mapusaurus|Mapusaurus roseae]]''
+
''[[Mapusaurus|Mapusaurus roseae]]'' <ref>Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118</ref>
 
|
 
|
−
Do ''Mapusaurus'' przypisuje się szczątki należące do najmniej 9 osobników (w tym [[holotyp]] ''Taurovenator violantei'').
+
Do ''Mapusaurus'' przypisuje się szczątki należące do najmniej 9 osobników.
 
|
 
|
 
Gigantyczny [[karcharodontozauryd]] blisko spokrewniony z ''[[Giganotosaurus]]''.
 
Gigantyczny [[karcharodontozauryd]] blisko spokrewniony z ''[[Giganotosaurus]]''.
Linia 151: Linia 151:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Meraxes|Meraxes gigas]]''
+
''[[Meraxes|Meraxes gigas]]'' <ref>Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology [[doi:10.1016/j.cub.2022.05.057]]</ref>
 
|
 
|
 
MMCh-PV 65 - niemalże kompletna czaszka oraz dość dobrze zachowany szkielet pozaczaszkowy  
 
MMCh-PV 65 - niemalże kompletna czaszka oraz dość dobrze zachowany szkielet pozaczaszkowy  
Linia 160: Linia 160:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Overoraptor|Overoraptor chimentoi]]''
+
''[[Overoraptor|Overoraptor chimentoi]]'' <ref>Motta, M.J., Agnolín, F.L., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". The Science of Nature. 107 (3): Article number 24. [[doi:10.1007/s00114-020-01682-1.]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znany z dwóch niekompletnych szkieletów pozaczaszkowych (MPCA-Pv 805 i MPCA-Pv 818).  
 
Jest znany z dwóch niekompletnych szkieletów pozaczaszkowych (MPCA-Pv 805 i MPCA-Pv 818).  
Linia 169: Linia 169:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Sidersaura|Sidersaura marae]]''
+
''[[Sidersaura|Sidersaura marae]]'' <ref> Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S. & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26 [[doi:10.1080/08912963.2023.2297914]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znana z czterech okazów (MMCh-PV 70, MMCh-PV 236, MMCh-PV 307 i MMCh-PV 309).
 
Jest znana z czterech okazów (MMCh-PV 70, MMCh-PV 236, MMCh-PV 307 i MMCh-PV 309).
Linia 178: Linia 178:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Skorpiovenator|Skorpiovenator bustingorryi]]''
+
''[[Skorpiovenator|Skorpiovenator bustingorryi]]'' <ref>Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414</ref><ref>Cerroni, M. A., Baiano, M. A., Canale, J. I., Agnolín, F. L., Otero, A., & Novas, F. E. (2022). "Appendicular osteology of ''Skorpiovenator bustingorryi'' (Theropoda, Abelisauridae) with comments on phylogenetic features of abelisaurids". Journal of Systematic Palaeontology, 20(1), 2093661. [[doi:10.1080/14772019.2022.2093661]]</ref>
 
|
 
|
 
Jest znany z niemalże całego szkieletu oraz niekompletnej kości piszczelowej (MMCH-PV 48 i MMCh-PV 255).
 
Jest znany z niemalże całego szkieletu oraz niekompletnej kości piszczelowej (MMCH-PV 48 i MMCh-PV 255).
Linia 187: Linia 187:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''[[Tralkasaurus|Tralkasaurus cuyi]]''
+
''[[Taurovenator|Taurovenator violantei]]'' <ref name="Motta2016">Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F. E., Chimento, N. R., Egli, F. B., & Novas, F.E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[https://www.researchgate.net/publication/304013683_NEW_THEROPOD_FAUNA_FROM_THE_UPPER_CRETACEOUS_HUINCUL_FORMATION_OF_NORTHWESTERN_PATAGONIA_ARGENTINA]</ref><ref>Coria, R. A., Currie, P. J., Ortega, F., & Baiano, M. A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104319]]</ref><ref>Rolando, Alexis M. Aranciaga; Motta, Matías J.; Agnolín, Federico L.; Tsuihiji, Takanobu; Miner, Santiago; Brissón-Egli, Federico; Novas, Fernando E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. doi:10.1007/s00114-024-01942-4</ref>
 +
|
 +
elementy czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego (MPCA PV 802 i MPCA PV 803)
 +
|
 +
[[Karcharodontozauryd]] uważany wcześniej za synonim ''[[Mapusaurus]]''.
 +
|
 +
[[Plik:Restauración en vida de Taurovenator violantei.png|200px]]
 +
|-
 +
|
 +
''[[Tralkasaurus|Tralkasaurus cuyi]]'' <ref>Cerroni, M.A., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Aranciaga Rolando, A.M., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "A new abelisaurid from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian; Upper Cretaceous) of Río Negro province, Argentina". Journal of South American Earth Sciences. [[doi:10.1016/j.jsames.2019.102445]]</ref>
 
|
 
|
 
MPCA-Pv 815 - fragmentaryczna czaszka oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy  
 
MPCA-Pv 815 - fragmentaryczna czaszka oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy  
Linia 194: Linia 203:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[Abelisauroidea|abelizauroidy]] <ref name="Motta2016"></ref>
 
|
 
|
−
MAU-Pv-EO-629 - niemalże kompletne obydwie kończyny tylne, niekompletna miednica, 17 kręgów ogonowych i 8 szewronów
+
MPCA-Pv 800 - dalszy koniec lewej kości kwadratowej (takson pierwszy)
 +
<hr>
 +
MPCA-Pv 801 - prawie kompletna prawa czwarta kość śródstopia bez grzbietowego marginesu dalszego końca).
 
|
 
|
−
Jeden z najmłodszych przedstawicieli [[Rebbachisauridae]].
+
Taksony niediagnostyczne.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[Coelurosauria|celurozaur]] <ref name="Motta2016"></ref>
 
|
 
|
−
MAU-PV-EO-633 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy
+
MPCA-Pv 806/1-806/11 - stowarzyszone ze sobą trzy niekompletne trzony kręgów ogonowych (1-3), niekompletny przedni kręg ogonowy (4), niekompletny dalszy kręg ogonowy (5), niekompletna dalsza część kość śródstopia oraz niekompletne bliższe końce paliczków pazurów kończyny przedniej (7-8)
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+
Takson niediagnostyczny, nie należący do [[Paraves]].
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]] <ref> Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2023). "Exploring rebbachisaurid hind-limb anatomy on the basis of a new articulated specimen from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Historical Biology, 1-17. [[doi:10.1080/08912963.2023.2268638]]</ref>
 
|
 
|
−
MAU-PV-EO-634 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy
+
MAU-Pv-EO-629 - niemalże kompletne obydwie kończyny tylne, niekompletna miednica, 17 kręgów ogonowych i 8 szewronów
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+
Jeden z najmłodszych przedstawicieli [[Rebbachisauridae]].
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]]
+
Niezidentyfikowane [[Rebbachisauridae|rebbachizaurydy]]
 
|
 
|
−
MAU-PV-EO-666 - przedni kręg ogonowy
+
MAU-PV-EO-633 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy <ref name=Bellardini2022>Bellardini, F., Carballido, J. L., Filippi, L. S., Baiano, M. A., & Garrido, A. C. (2022). "New rebbachisaurid remains from the Huincul Formation (middle Cenomanian–early Turonian) of the central Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Publicación Electrónica de la Asociación Paleontológica Argentina 22 (2): 1–24. [[doi:10.5710/PEAPA.22.04.2022.4]]</ref>
 +
<hr>
 +
MAU-PV-EO-634 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy <ref name=Bellardini2022></ref>
 +
<hr>
 +
MAU-PV-EO-666 - przedni kręg ogonowy <ref name=Bellardini2022></ref>
 +
<hr>
 +
MCF-PVPH-633 - izolowany łuk neuralny <ref name=Gallina2005></ref>
 
|
 
|
−
Prawdopodobnie niediagnostyczny takson.
+
Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]]
+
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]] <ref>Haluza, A., Canale, J. I., Otero, A., Pérez, L. M., & Scanferla, C. A. (2012). "Changes in vertebral laminae across the cervicodorsal transition of a well-preserved rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Cenomanian of Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(1), 219–224. [[doi:10.1080/02724634.2012.620674]]</ref>
 
|
 
|
 
MMCH-Pv-49 - 7 [[artykułowany]]ch kręgów szyjnych, 11 kręgów grzbietowych, fragmentyczne żebra grzbietowe, niemalże kompletna prawa kość krucza i łopatka oraz kompletna prawa kość ramienna  
 
MMCH-Pv-49 - 7 [[artykułowany]]ch kręgów szyjnych, 11 kręgów grzbietowych, fragmentyczne żebra grzbietowe, niemalże kompletna prawa kość krucza i łopatka oraz kompletna prawa kość ramienna  
 
|
 
|
−
[[Rebbachizauryd]] prawdopodobnie blisko spokrewniony z ''[[Cathartesaura]]''.<ref>Haluza i in., 2012</ref>
+
[[Rebbachizauryd]] prawdopodobnie blisko spokrewniony z ''[[Cathartesaura]]''.
 
|-
 
|-
−
|
 
−
Niezidentyfikowany [[Rebbachisauridae|rebbachizauryd]]
 
−
|
 
−
MCF-PVPH-633 - izolowany łuk neuralny
 
−
|
 
−
Niediagnostyczny takson.
 
 
|}
 
|}
  
Linia 246: Linia 257:
 
|-
 
|-
 
|
 
|
−
''Patagosphenos watuku''
+
''Patagosphenos watuku'' <ref>Gentil, A. R., Agnolin, F. L., Marsà, J. A. G., Motta, M. J., & Novas, F. E. (2019). "Bridging the gap: Sphenodont remains from the Turonian (Upper Cretaceous) of Patagonia". Palaeobiological inferences. Cretaceous Research, 98, 72-83. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.01.016]]</ref>
 
|
 
|
 
MPCA-Pv 809 - niekompletna czaszka oraz fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy
 
MPCA-Pv 809 - niekompletna czaszka oraz fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy
−
|
+
|  
 
Pierwszy nazwany przedstawiciel Sphenodontia z formacji Huincul.
 
Pierwszy nazwany przedstawiciel Sphenodontia z formacji Huincul.
 
|}
 
|}
Linia 255: Linia 266:
 
==Bibliografia==
 
==Bibliografia==
 
<small>
 
<small>
−
Alvarez-Nogueira, R., Rozadilla, S., Agnolín, F.L., Garcia Marsà, J.A., Motta, M.J. & Novas, F.E. (2024). "A new ornithopod from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of Northwestern Patagonia, Argentina. Implications on elasmarian postcranial anatomy". Cretaceous Research. 105874 [[doi:10.1016/j.cretres.2024.105874]]
 
−
 
−
Agnolin, F.L., Gonzalez Riga, B.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Motta, M.J., Chimento, N.R., Novas, F.E. (2023). "A new gigant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, [[doi:10.1016/j.cretres.2023.105487]]
 
−
 
−
Apesteguía, S., Smith, N. D., Valieri, R. J., & Makovicky, P. J. (2016). "An unusual new theropod with a didactyl manus from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina". PLoS One, 11(7), e0157793. [[doi:10.1371/journal.pone.0157793]]
 
−
 
−
Aranciaga Rolando, A. M., Garcia Marsà J., Novas F. (2020). "Histology and pneumaticity of ''Aoniraptor libertatem'' (Dinosauria, Theropoda), an enigmatic mid‐sized megaraptoran from Patagonia." Journal of Anatomy. [[doi:10.1111/joa.13225.]]
 
−
 
−
Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. [[doi: 10.1038/s41598-022-09272-z]]
 
−
 
−
Baiano, M.A., Coria, R.A. & Cau, A. (2020). "A new abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Huincul formation (lower upper Cretaceous, Neuquén Basin) of Patagonia, Argentina." Cretaceous Research, Article 104408. [[doi:10.1016/j.cretres.2020.104408]]
 
−
 
−
Bellardini, F., Carballido, J. L., Filippi, L. S., Baiano, M. A., & Garrido, A. C. (2022). "New rebbachisaurid remains from the Huincul Formation (middle Cenomanian–early Turonian) of the central Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Publicación Electrónica de la Asociación Paleontológica Argentina 22 (2): 1–24. [[doi:10.5710/PEAPA.22.04.2022.4]]
 
−
 
−
Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2023). "Exploring rebbachisaurid hind-limb anatomy on the basis of a new articulated specimen from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Historical Biology, 1-17. [[doi:10.1080/08912963.2023.2268638]]
 
−
 
−
Bonaparte, J. F., & Coria, R. A. (1993). "Un nuevo y gigantesco saurópodo titanosaurio de la Formación Río Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 30(3), 271-282
 
−
 
−
Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "''Rebbachisaurus tessonei'' sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae". Gaia, 11, 13-33.
 
−
 
−
Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology [[doi:10.1016/j.cub.2022.05.057]]
 
−
 
 
Canale, J. I., Garrido, A. C., Citton, P., de Valais, S., Baiano, M. A., Palombi, D., Caratelli, M., Apesteguía, S., Maniel, I., & Fernández Dumont, M. L. (2023). "New records of vertebrate and traces fossils from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian, Upper Cretaceous) in the vicinity of El Chocón, Neuquén province, Argentina". Reunión de Comunicaciones de la Asociación Paleontológica Argentina
 
Canale, J. I., Garrido, A. C., Citton, P., de Valais, S., Baiano, M. A., Palombi, D., Caratelli, M., Apesteguía, S., Maniel, I., & Fernández Dumont, M. L. (2023). "New records of vertebrate and traces fossils from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian, Upper Cretaceous) in the vicinity of El Chocón, Neuquén province, Argentina". Reunión de Comunicaciones de la Asociación Paleontológica Argentina
−
 
−
Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414
 
−
 
−
Carballido, J.L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I.A., Salgado, L., Garrido, A.C., Ramezani, J., Cúneo, N.R., Krause, J.M. 2017. "A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs". Proceedings of the Royal Society B, t. 284, nr art. 20171219. [[doi:10.1098/rspb.2017.1219]]
 
−
 
−
Cerroni, M. A., Baiano, M. A., Canale, J. I., Agnolín, F. L., Otero, A., & Novas, F. E. (2022). "Appendicular osteology of ''Skorpiovenator bustingorryi'' (Theropoda, Abelisauridae) with comments on phylogenetic features of abelisaurids". Journal of Systematic Palaeontology, 20(1), 2093661. [[doi:10.1080/14772019.2022.2093661]]
 
−
 
−
Cerroni, M.A., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Aranciaga Rolando, A.M., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). „A new abelisaurid from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian; Upper Cretaceous) of Río Negro province, Argentina.” Journal of South American Earth Sciences. [[doi:10.1016/j.jsames.2019.102445]]
 
−
 
−
Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118
 
−
 
−
Coria, R. A., Currie, P. J., Ortega, F., & Baiano, M. A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.104319]]
 
−
 
−
Coria, R.A., & Salgado, L. (2000) "A basal Abelisauria Novas 1992 (Theropoda-Ceratosauria) from the Cretaceous of Patagonia, Argentina" Gaia, 15, 89-102
 
−
 
−
Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "''Cathartesaura anaerobica'' gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166.
 
  
 
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177
 
Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177
−
 
−
Gentil, A. R., Agnolin, F. L., Marsà, J. A. G., Motta, M. J., & Novas, F. E. (2019). "Bridging the gap: Sphenodont remains from the Turonian (Upper Cretaceous) of Patagonia". Palaeobiological inferences. Cretaceous Research, 98, 72-83. [[doi:10.1016/j.cretres.2019.01.016]]
 
−
 
−
Haluza, A., Canale, J. I., Otero, A., Pérez, L. M., & Scanferla, C. A. (2012). "Changes in vertebral laminae across the cervicodorsal transition of a well-preserved rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Cenomanian of Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(1), 219–224. [[doi:10.1080/02724634.2012.620674]]
 
−
 
−
Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S. & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26 [[doi:10.1080/08912963.2023.2297914]]
 
  
 
Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). "Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. [[doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549]]
 
Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). "Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. [[doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549]]
−
 
−
Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13
 
−
 
−
Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
 
−
 
−
Motta, M.J., Agnolín, F.L., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". The Science of Nature. 107 (3): Article number 24. [[doi:10.1007/s00114-020-01682-1.]]
 
−
 
−
Motta, M.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Agnolín, F.E., Chimento, N.R., Brissón Egli, F. & Novas, F.E. (2016) "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina" [w:] Khosla, A. & Lucas, S.G. (red.) "Cretaceous Period: Biotic Diversity and Biogeography" New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin 71, 231-253
 
−
 
−
Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912
 
−
 
−
Simón, M. E. & Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) [[doi:10.4202/app.01086.2023]]
 
−
 
−
Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2018). "A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina". Ameghiniana, 55(1), 1-29. [[doi:10.5710/AMGH.01.08.2017.3051]]
 
 
<references/></small>
 
<references/></small>
  

Aktualna wersja na dzień 10:32, 21 paź 2024

Autor: Paweł Konarzewski
Korekta: Michał Siedlecki

Formacja Huincul
Wiek
252 201 145
66

ok. 97-93 Ma
późna kreda (cenoman-turon)

Miejsce Argentyna - Mendoza, Neuquén i Río Negro
Leży pod formacja Cerro Lisandro
Leży nad formacja Candeleros
Miąższość do 250 m
Klimat suchy i półsuchy z sezonowymi opadami
Litologia piaskowce, mułowce, zlepieńce i iłowce
Huincul Formation Fauna.jpg
Dinozaury z formacji Huincul. Grupa Mapusaurus znajduje się między osobnikami Argentinosaurus. W lewym dolnym rogu jest widoczna para Ilokelesia przyglądająca się samicy Skorpiovenator z młodymi. Autor: ABelov2014 [3]

Wstęp

Formacja Huincul to późnokredowa jednostka geologiczna położona na terenie Argentyny. Jej osady datuje się na cenoman oraz turon.

Etymologia

Nazwa formacji pochodzi od miasta Plaza Huincul znajdującego się w prowincji Neuquén.

Litologia

Formację Huincul tworzą głównie piaskowce o żółtym kolorze. Takie zabarwienie jest spowodowane obecnością tlenku żelaza. Maksymalna miąższość osadów wynosi 250 m. Najniższe warstwy stykają się z formacją Candeleros, zaś najwyższe - Cerro Lisandro. Oprócz piaskowców w omawianej formacji są również obecne mułowce, zlepieńce i iłowce (Garrido, 2010).

Paleośrodowisko

W dawnych szerokościach geograficznych (między 10 a 45º południowym) gdzie znajdowała się północna Patagonia w cenomannie panował jałowy i gorący klimat. Poniżej 60º szerokości geograficznej obszar południowej Patagonii miał subtropikalny klimat wraz z sezonowymi opadami. W tym miejscu średnia temperatura roczna mieściła się w przedziale ok. 10,9 do 11,2 ± 2,1 °C, a opady ok. 911,8 do 976 ± 182 mm/rok. Osady znajdujące się w formacji Huincul sugerują występowanie środowisk rzecznych. Na tych terenach przeważały rośliny okrytozalążkowe, Cupressaceae i Araucariaceae. Ogólny klimat w formacji Huincul był bardziej wilgotny niż z Candeleros (Lizzoli i in., 2021).

Paleofauna

Porównanie wymiarów wybranych dinozaurów z formacji Huincul. Autor: Slate Weasel [2]

Fauna z formacji Huincul charakteryzowała się niezwykle dużą różnorodnością dinozaurów. Występowały w niej typowe grupy dinozaurów dla Argentyny na początku późnej kredy: karcharodontozaurydy, abelizaurydy, noazaurydy, megaraptory, rebbachizaurydy, tytanozaury, oraz dinozaury ptasiomiedniczne. Najliczniejszą grupą roślinożernych zauropodów były rebbachizaurydy. Zapewne szczytowym drapieżnikiem w środowisku był Mapusaurus, jednakże niewykluczone, że musiał on konkurować ze swoimi kuzynami Meraxes oraz Taurovenator. Abelizaurydy prawdopodobnie musiały ustępować większym karcharodontozaurydom i polowały na mniejsze ofiary. Możliwe, że jedynymi roślinożercami niezagrożonymi na ataki drapieżników były dorosłe osobniki Argentinosaurus. Oprócz dinozaurów odnaleziono również szczątki krokodylomorfów, lepidozaurów oraz żółwi (Canale i in., 2023).

Dinozaury

Dinozaury
Takson Materiał kopalny Komentarz Grafika

Aoniraptor libertatem [1][2]

MPCA-Pv 804/1-25 - kręgi

Prymitywny przedstawiciel Megaraptora uważany wcześniej za prawdopodobny synonim Gualicho.

Argentinosaurus huinculensis [3]

MCF-PVPH-1 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy

? MLP-DP 46-VIII-21-3 i MCF-PVPH# – fragmenty trzonu kości udowej [4][5][6]

Obecnie jest uważany za największego znanego nauce dinozaura jakikolwiek żył na Ziemi.

Argentinosaurus BW.jpg

Bustingorrytitan shiva [7]

Jest znany z czterech okazów (MMCH-Pv 59/1–40, MMCH-Pv 60/1–6, MMCH-Pv 61 i MMCH-Pv 62)

Duży tytanozaur blisko spokrewniony z grupą Saltasauroidea.

Bustingorrytitan UDL.png

Cathartesaura anaerobica [8]

MPCA-232 - fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy

Rebbachizauryd prawdopodobnie blisko spokrewniony z Limaysaurus.

Cathartesaura posterior cervical.png

Chakisaurus nekul [9]

Jest znany z pięciu okazów (MPCA Pv 816, MPCA Pv 882, MPCA Pv 823, MPCA Pv 814 i MPCN Pv 846).

Pierwszy znany dinozaur ptasiomiedniczny z formacji Huincul.

Chakisaurus UDL.png

Choconsaurus bayleywilisi [10]

Jest znany z wielu fragmentarycznych okazów (MMCh-PV 44 i MMCh-PV 80-112).

Bazalny tytanozaur mający pośrednią morfologię zębów między tytanozaurymorfami a eutytanozaurami.

Choconsaurus bayleywilisi Skeletal.png

Chucarosaurus diripienda [11]

Jest znany głównie z kości szkieletu obwodowego (MPCA PV 820 i MPCA PV 821).

Duży tytanozaur blisko spokrewniony z Notocolossus oraz grupą Lognkosauria.

Chucarosaurus UDL.png

Gualicho shinyae [12]

MPCN PV 0001 - kręgi grzbietowe oraz ogonowe, kości kończyn przednich oraz tylnych, żebra

Enigmatyczny teropod o niepewnej pozycji systematycznej.

Gualicho shinyae restoration.jpg

Huinculsaurus montesi [13]

MCF-PVPH-36 - trzy ostatnie kręgi grzbietowe oraz pierwszy i drugi kręg krzyżowy

Jeden z najmłodszych znanych przedstawicieli Elaphrosaurinae.

Huinculsaurus LM.png

Ilokelesia aguadagrandensis [14]

PVPH-35 - fragmentaryczna czaszka oraz szkielet pozaczaszkowy

Średniej wielkości przedstawiciel Abelisauridae.

Limaysaurus tessonei [15][16]

MUCPv-153 - niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Jego skamieniałości odnaleziono również w formacji Candeleros (okazy MUCPv-205 i MUCPv-206)

Limaysaurus mount.jpg

Mapusaurus roseae [17]

Do Mapusaurus przypisuje się szczątki należące do najmniej 9 osobników.

Gigantyczny karcharodontozauryd blisko spokrewniony z Giganotosaurus.

Mapusaurus Edyta Felcyn.jpg

Meraxes gigas [18]

MMCh-PV 65 - niemalże kompletna czaszka oraz dość dobrze zachowany szkielet pozaczaszkowy

Najbardziej prymitywny przedstawiciel Giganotosaurini.

Life reconstruction of Meraxes gigas.png

Overoraptor chimentoi [19]

Jest znany z dwóch niekompletnych szkieletów pozaczaszkowych (MPCA-Pv 805 i MPCA-Pv 818).

Niewielki przedstawiciel Paraves blisko spokrewniony z Rahonavis.

Overoraptor chimentoi.png

Sidersaura marae [20]

Jest znana z czterech okazów (MMCh-PV 70, MMCh-PV 236, MMCh-PV 307 i MMCh-PV 309).

Jeden z większych przedstawicieli Rebbachisauridae.

Sidersaura UDL.png

Skorpiovenator bustingorryi [21][22]

Jest znany z niemalże całego szkieletu oraz niekompletnej kości piszczelowej (MMCH-PV 48 i MMCh-PV 255).

Jeden z najbardziej kompletnych przedstawicieli Abelisauridae.

Skorpiovenator bustingorryi.jpg

Taurovenator violantei [1][23][24]

elementy czaszki oraz szkieletu pozaczaszkowego (MPCA PV 802 i MPCA PV 803)

Karcharodontozauryd uważany wcześniej za synonim Mapusaurus.

Restauración en vida de Taurovenator violantei.png

Tralkasaurus cuyi [25]

MPCA-Pv 815 - fragmentaryczna czaszka oraz niekompletny szkielet pozaczaszkowy

Trzeci ważny rodzaj abelizauryda z formacji Huincul.

Niezidentyfikowany abelizauroidy [1]

MPCA-Pv 800 - dalszy koniec lewej kości kwadratowej (takson pierwszy)

MPCA-Pv 801 - prawie kompletna prawa czwarta kość śródstopia bez grzbietowego marginesu dalszego końca).

Taksony niediagnostyczne.

Niezidentyfikowany celurozaur [1]

MPCA-Pv 806/1-806/11 - stowarzyszone ze sobą trzy niekompletne trzony kręgów ogonowych (1-3), niekompletny przedni kręg ogonowy (4), niekompletny dalszy kręg ogonowy (5), niekompletna dalsza część kość śródstopia oraz niekompletne bliższe końce paliczków pazurów kończyny przedniej (7-8)

Takson niediagnostyczny, nie należący do Paraves.

Niezidentyfikowany rebbachizauryd [26]

MAU-Pv-EO-629 - niemalże kompletne obydwie kończyny tylne, niekompletna miednica, 17 kręgów ogonowych i 8 szewronów

Jeden z najmłodszych przedstawicieli Rebbachisauridae.

Niezidentyfikowane rebbachizaurydy

MAU-PV-EO-633 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy [27]

MAU-PV-EO-634 - częściowy przedni lub środkowy kręg grzbietowy [27]

MAU-PV-EO-666 - przedni kręg ogonowy [27]

MCF-PVPH-633 - izolowany łuk neuralny [8]

Prawdopodobnie niediagnostyczne taksony.

Niezidentyfikowany rebbachizauryd [28]

MMCH-Pv-49 - 7 artykułowanych kręgów szyjnych, 11 kręgów grzbietowych, fragmentyczne żebra grzbietowe, niemalże kompletna prawa kość krucza i łopatka oraz kompletna prawa kość ramienna

Rebbachizauryd prawdopodobnie blisko spokrewniony z Cathartesaura.

Lepidozaury

Lepidozaury
Takson Materiał kopalny Komentarz

Patagosphenos watuku [29]

MPCA-Pv 809 - niekompletna czaszka oraz fragmentaryczny szkielet pozaczaszkowy

Pierwszy nazwany przedstawiciel Sphenodontia z formacji Huincul.

Bibliografia

Canale, J. I., Garrido, A. C., Citton, P., de Valais, S., Baiano, M. A., Palombi, D., Caratelli, M., Apesteguía, S., Maniel, I., & Fernández Dumont, M. L. (2023). "New records of vertebrate and traces fossils from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian, Upper Cretaceous) in the vicinity of El Chocón, Neuquén province, Argentina". Reunión de Comunicaciones de la Asociación Paleontológica Argentina

Garrido, A. C. (2010). "Estratigrafía del Grupo Neuquén, Cretácico Superior de la Cuenca Neuquina (Argentina): nueva propuesta de ordenamiento litoestratigráfico". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales, 12(2), 121-177

Lizzoli, S., Raigemborn, M. S., & Varela, A. N. (2021). "Controls of pedogenesis in a fluvial-eolian succession of Cenomanian age in northern Patagonia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 577, 110549. doi:10.1016/j.palaeo.2021.110549

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Motta, M. J., Aranciaga Rolando, A. M., Rozadilla, S., Agnolín, F. E., Chimento, N. R., Egli, F. B., & Novas, F.E. (2016). "New theropod fauna from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of northwestern Patagonia, Argentina". New Mexico Museum of Natural History and Science Bulletin. 71: 231–253.[1]
  2. ↑ Aranciaga Rolando, A. M., Motta, M. J., Agnolín, F. L., Manabe, M., Tsuihiji, T., & Novas, F. E. (2022). "A large Megaraptoridae (Theropoda: Coelurosauria) from Upper Cretaceous (Maastrichtian) of Patagonia, Argentina". Scientific reports, 12(1), 1-29. doi: 10.1038/s41598-022-09272-z
  3. ↑ Bonaparte, J. F., & Coria, R. A. (1993). "Un nuevo y gigantesco saurópodo titanosaurio de la Formación Río Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquén, Argentina". Ameghiniana, 30(3), 271-282
  4. ↑ Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13
  5. ↑ Carballido, J.L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I.A., Salgado, L., Garrido, A.C., Ramezani, J., Cúneo, N.R. & Krause, J.M. (2017). "A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs". Proceedings of the Royal Society B, t. 284, nr art. 20171219. doi:10.1098/rspb.2017.1219
  6. ↑ Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press.
  7. ↑ Simón, M. E. & Salgado, L. (2023). "A new gigantic titanosaurian sauropod from the early Late Cretaceous of Patagonia (Neuquén Province, Argentina)". Acta Palaeontologica Polonica 68 (4) doi:10.4202/app.01086.2023
  8. ↑ 8,0 8,1 Gallina, P., & Apesteguía, S. (2005). "Cathartesaura anaerobica gen. et sp. nov., a new rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Huincul Formation (Upper Cretaceous), Río Negro, Argentina". Revista del Museo Argentino de Ciencias Naturales Nueva Serie, 7(2), 153-166.
  9. ↑ Alvarez-Nogueira, R., Rozadilla, S., Agnolín, F.L., Garcia Marsà, J.A., Motta, M.J. & Novas, F.E. (2024). "A new ornithopod from the Upper Cretaceous (Huincul Formation) of Northwestern Patagonia, Argentina. Implications on elasmarian postcranial anatomy". Cretaceous Research. 105874 doi:10.1016/j.cretres.2024.105874
  10. ↑ Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2018). "A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina". Ameghiniana, 55(1), 1-29. doi:10.5710/AMGH.01.08.2017.3051
  11. ↑ Agnolin, F.L., Gonzalez Riga, B.J., Aranciaga Rolando, A.M., Rozadilla, S., Motta, M.J., Chimento, N.R., Novas, F.E. (2023). "A new gigant titanosaur (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Cretaceous of Northwestern Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, doi:10.1016/j.cretres.2023.105487
  12. ↑ Apesteguía, S., Smith, N. D., Valieri, R. J., & Makovicky, P. J. (2016). "An unusual new theropod with a didactyl manus from the Upper Cretaceous of Patagonia, Argentina". PLoS One, 11(7), e0157793. doi:10.1371/journal.pone.0157793
  13. ↑ Baiano, M.A., Coria, R.A. & Cau, A. (2020). "A new abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Huincul formation (lower upper Cretaceous, Neuquén Basin) of Patagonia, Argentina." Cretaceous Research, Article 104408. doi:10.1016/j.cretres.2020.104408
  14. ↑ Coria, R.A., & Salgado, L. (2000) "A basal Abelisauria Novas 1992 (Theropoda-Ceratosauria) from the Cretaceous of Patagonia, Argentina" Gaia, 15, 89-102
  15. ↑ Calvo, J. O., & Salgado, L. (1995). "Rebbachisaurus tessonei sp. nov. a new Sauropoda from the Albian-Cenomanian of Argentina; new evidence on the origin of the Diplodocidae". Gaia, 11, 13-33.
  16. ↑ Salgado, L., Garrido, A., Cocca, S. E., & Cocca, J. R. (2004) "Lower Cretaceous rebbachisaurid sauropods from Cerro Aguada Del León, Neuquén Province, northwestern Patagonia, Argentina." Journal of Vertebrate Paleontology, 24(4): 903-912
  17. ↑ Coria, R.A. & Currie, P.J. (2006) "A new carcharodontosaurid (Dinosauria, Theropoda) from the Upper Cretaceous of Argentina" Geodiversitas, 28(1), 71-118
  18. ↑ Canale, J.I., Apesteguía, S., Gallina, P.A., Mitchell, J., Smith, N.D., Cullen, T.M., Shinya, A., Haluza, A., Gianechini, F.A., Makovicky, P.J. (2022). "New giant carnivorous dinosaur reveals convergent evolutionary trends in theropod arm reduction". Current Biology doi:10.1016/j.cub.2022.05.057
  19. ↑ Motta, M.J., Agnolín, F.L., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana". The Science of Nature. 107 (3): Article number 24. doi:10.1007/s00114-020-01682-1.
  20. ↑ Lerzo, L. N., Gallina, P. A., Canale, J. I., Otero, A., Carballido, J. L., Apesteguía, S. & Makovicky, P. J. (2024). "The last of the oldies: a basal rebbachisaurid (Sauropoda, Diplodocoidea) from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) of Patagonia, Argentina". Historical Biology: 1–26 doi:10.1080/08912963.2023.2297914
  21. ↑ Canale, J.I., Scanferla, C.A., Agnolin, F.L. & Novas, F.E. (2009) "New carnivorous dinosaur from the Late Cretaceous of NW Patagonia and the evolution of abelisaurid theropods" Naturwissenschaften, 96, 409-414
  22. ↑ Cerroni, M. A., Baiano, M. A., Canale, J. I., Agnolín, F. L., Otero, A., & Novas, F. E. (2022). "Appendicular osteology of Skorpiovenator bustingorryi (Theropoda, Abelisauridae) with comments on phylogenetic features of abelisaurids". Journal of Systematic Palaeontology, 20(1), 2093661. doi:10.1080/14772019.2022.2093661
  23. ↑ Coria, R. A., Currie, P. J., Ortega, F., & Baiano, M. A. (2020). "An Early Cretaceous, medium-sized carcharodontosaurid theropod (Dinosauria, Saurischia) from the Mulichinco Formation (upper Valanginian), Neuquén Province, Patagonia, Argentina". Cretaceous Research, 111, 104319. doi:10.1016/j.cretres.2019.104319
  24. ↑ Rolando, Alexis M. Aranciaga; Motta, Matías J.; Agnolín, Federico L.; Tsuihiji, Takanobu; Miner, Santiago; Brissón-Egli, Federico; Novas, Fernando E. (2024). "A new carcharodontosaurid specimen sheds light on the anatomy of South American giant predatory dinosaurs". The Science of Nature. 111 (6): 56. doi:10.1007/s00114-024-01942-4
  25. ↑ Cerroni, M.A., Motta, M.J., Agnolín, F.L., Aranciaga Rolando, A.M., Brissón Egli, F., & Novas, F.E. (2020). "A new abelisaurid from the Huincul Formation (Cenomanian-Turonian; Upper Cretaceous) of Río Negro province, Argentina". Journal of South American Earth Sciences. doi:10.1016/j.jsames.2019.102445
  26. ↑ Bellardini, F., Filippi, L. S., Carballido, J. L., Garrido, A. C., & Baiano, M. A. (2023). "Exploring rebbachisaurid hind-limb anatomy on the basis of a new articulated specimen from the Huincul Formation (upper Cenomanian) of Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Historical Biology, 1-17. doi:10.1080/08912963.2023.2268638
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 Bellardini, F., Carballido, J. L., Filippi, L. S., Baiano, M. A., & Garrido, A. C. (2022). "New rebbachisaurid remains from the Huincul Formation (middle Cenomanian–early Turonian) of the central Neuquén Basin, Patagonia, Argentina". Publicación Electrónica de la Asociación Paleontológica Argentina 22 (2): 1–24. doi:10.5710/PEAPA.22.04.2022.4
  28. ↑ Haluza, A., Canale, J. I., Otero, A., Pérez, L. M., & Scanferla, C. A. (2012). "Changes in vertebral laminae across the cervicodorsal transition of a well-preserved rebbachisaurid (Dinosauria, Sauropoda) from the Cenomanian of Patagonia, Argentina". Journal of Vertebrate Paleontology, 32(1), 219–224. doi:10.1080/02724634.2012.620674
  29. ↑ Gentil, A. R., Agnolin, F. L., Marsà, J. A. G., Motta, M. J., & Novas, F. E. (2019). "Bridging the gap: Sphenodont remains from the Turonian (Upper Cretaceous) of Patagonia". Palaeobiological inferences. Cretaceous Research, 98, 72-83. doi:10.1016/j.cretres.2019.01.016
Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Huincul&oldid=34686”