Nambalia: Różnice pomiędzy wersjami
m |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | + | {{DISPLAYTITLE:''Nambalia''}} | |
| − | {| | + | {{Opis |
| − | | | + | |Autor = [[Szymon Dzięcioł]] |
| − | | | + | |Korekta = [[Mateusz Tałanda]], [[Michał Siedlecki]] |
| − | |- | + | |nazwa = ''Nambalia'' (nambalia) |
| − | + | |długość = 3,7 m <ref name="Molina-Larramendi">Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). "Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs". Princeton University Press. </ref> | |
| − | + | |wysokość = 85 cm (w biodrach) <ref name="Molina-Larramendi"></ref> | |
| − | |} | + | |masa = 125 kg <ref name="Molina-Larramendi"></ref> |
| − | </small> | + | |dieta = roślinożerny/wszystkożerny |
| + | |miejsce = [[Indie]] - stan Andhra Pradesh, Telangana | ||
| + | <small>([[formacja]] [[Górne Maleri]])</small> | ||
| + | |czas = {{Występowanie|220|211}} | ||
| + | ok. 220-211 [[Ma]] <br> | ||
| + | <small> [[późny trias]] ([[noryk]])</small> | ||
| + | |systematyka = | ||
| + | [[Dinosauria]] | ||
| − | + | [[Saurischia]] | |
| − | + | [[Sauropodomorpha]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Bagualosauria]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | | | + | |grafika = Nambalia.png |
| − | + | |podpis = Wybrane kości ''Nambalia'': kręgi ogonowe, kość biodrowa, kość udowa, kości skoku i kości stopy. Źródło: [[Novas]] i in. (2011). | |
| − | | | + | |PorównanieGrupa = Sauropodomorpha bazalne |
| + | |PorównanieDługość = 3.7 | ||
| + | |mapa = | ||
| + | <display_points type="terrain" zoom=4> | ||
| + | 19.3° N, 79.5° E~wioska Nambal | ||
| + | </display_points> | ||
| + | }} | ||
| − | + | ==Wstęp== | |
| + | '''Nambalia''' to [[rodzaj]] niewielkiego [[Sauropodomorpha|zauropodomorfa]], który żył na terenie dzisiejszych [[Indie|Indii]] w drugiej połowie epoki późnego triasu | ||
| − | + | ==Etymologia== | |
| − | + | Nazwa rodzajowa pochodzi od miasta Nambal, które znajduje się blisko lokacji w której odnaleziono [[holotyp]]. Nazwa gatunkowa została nadana na cześć dr. Roya Chowdhuriego w uznanie jego zasług w badaniu triasowych kręgowców Indii. | |
| − | |||
| − | + | ==Materiał kopalny== | |
| − | | | + | [[Holotyp]](ISI R273 1-3) to fragmenty obręczy miedniczej: prawa kość biodrowa, lewa k. udowa, dalsza połowa lewej k. piszczelowej, k. strzałkowa oraz [[artykułowany|artykułowane]] k. skokowa i k. piętowa. |
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | + | [[Paratyp|Paratypy]] (ISI R273 4-29) to niepełne szkielety pozaczaszkowe dwóch osobników, z czego jeden z nich jest tych samych rozmiarów co okaz typowy. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==Cechy diagnostyczne== | ==Cechy diagnostyczne== | ||
| − | ''Nambalia'' charakteryzuje się następującym zestawem cech: niemal | + | {{Szablon: Diagnoza}} |
| + | ''Nambalia'' charakteryzuje się następującym zestawem cech: niemal nierozszerzony poprzecznie dolny koniec kości udowej ([[autapomorfia]]), płytki przedni rowek międzykłykciowy na dolnej główce kości udowej, wgłębienie na przedniej powierzchni wyrostka wznoszącego kości skokowej, przednioboczny wyrostek kości skokowej większy od tylnobocznego - patrząc od strony grzbietowej, krawędź brzuszna kości skokowej prosta - od strony brzusznej, środkowy kłykieć kości skokowej trójkątny - patrząc z przodu. | ||
==Budowa anatomiczna== | ==Budowa anatomiczna== | ||
| − | Zachowane kręgi ogonowe są umiarkowanie wydłużone z okrągłymi i wklęsłymi powierzchniami stawowymi i niskimi łukami neuralnymi. | + | {{Szablon: Diagnoza}} |
| − | Kości śródręcza i paliczki dłoni są wyraźnie delikatne, przypominające te u ''[[Herrerasaurus]] '' | + | Zachowane kręgi ogonowe są umiarkowanie wydłużone z okrągłymi i wklęsłymi powierzchniami stawowymi i niskimi łukami neuralnymi. Prezygapofyzy są krótkie i delikatnie nachodzą na poprzedzające kręgi. |
| − | Kość biodrowa | + | Kości śródręcza i paliczki dłoni są wyraźnie delikatne, przypominające te u ''[[Herrerasaurus]]'' i ''[[Guaibasaurus]]''. Podobnie kości śródstopia i paliczki stóp. |
| + | Kość biodrowa ''Nambalia'' posiada wykształcony grzebień nadpanewkowy i w pełni perforowaną panewkę. Kość udowa nie posiada długiej szyjki. Krętarz przedni w postaci pionowego grzbietu, brak półki krętarzowej. Czwarty krętarz jest asymetryczny i położony proksymalnie. Dalszy koniec kości piszczelowej posiada umiarkowanie rozwinięty wyrostek tylno-boczny, który częściowo zakrywa od tyłu wyrostek wznoszący kości skokowej. Na przedniej powierzchni wyrostka wznoszącego kości skokowej znajduje się niewielkie, okrągłe wgłębienie. Kość skokowa ma silnie zredukowaną powierzchnię stawu łączącego ją z kością strzałkową. | ||
==Filogeneza== | ==Filogeneza== | ||
| − | Analizy kladystyczne przeprowadzone przez Fernando [[Novas | + | Analizy kladystyczne przeprowadzone przez zespół Fernando [[Novas|Novasa]] wskazują, że ''Nambalia'' jest jednym z bazalnych [[takson]]ów dla linii [[ewolucja|ewolucyjnej]] prowadzącej do [[Plateosauria]], bardziej zaawansowanym niż ''[[Thecodontosaurus]]'' lecz mniej niż ''[[Efraasia]]''. Odmienne są wyniki analizy filogenetyczne zespołu Apaldetti (2021), która plasuję nambalię jako bardziej bazalnego od tekodontozaura, ''[[Pantydraco]]'' i efrazjii. W pracy doktorskiej Regalado Férnandeza (2020), nambalia została umieszczona jako takson siostrzany blisko spokrewniony z ''[[Asylosaurus]]'' i ''[[Agnosphitys]]'' (uznawanego za prawdopodobnego przedstawiciela [[Silesauridae]]) lub w [[politomia|politomii]] z licznymi gatunkami zauropodomorfów. |
==Paleobiologia== | ==Paleobiologia== | ||
| − | Brak czaszki uniemożliwia jednoznaczne stwierdzenie, czym odżywiała się Nambalia. Prawdopodobnie jak większość prozauropodów była roślinożerna, acz nie można wykluczyć wszystkożerności, zwłaszcza, że niektóre inne prymitywne prozauropody jak | + | Brak czaszki uniemożliwia jednoznaczne stwierdzenie, czym odżywiała się ''Nambalia''. Prawdopodobnie jak większość prozauropodów była roślinożerna, acz nie można wykluczyć wszystkożerności, zwłaszcza, że niektóre inne prymitywne prozauropody jak pantydrako są uważane za wszystkożerców. |
| − | Zachowane kości kończyn sugerują, że Nambalia była zwierzęciem o delikatnej budowie, niewielkich rozmiarów (kość udowa miała około 26 cm), prawdopodobnie czworonożnym. | + | Zachowane kości kończyn sugerują, że ''Nambalia'' była zwierzęciem o delikatnej budowie, niewielkich rozmiarów (kość udowa miała około 26 cm), prawdopodobnie czworonożnym. |
| − | ==Spis gatunków== | + | == Spis gatunków == |
{| class="wikitable" | {| class="wikitable" | ||
| − | + | | {{V|''Nambalia''}} | |
| − | | [[Novas]], [[Ezcurra]], [[Chatterjee]]i [[Kutty]], [[2011]] | + | | {{Kpt|[[Fernando Novas|Novas]], [[Martín Ezcurra|Ezcurra]], [[Sankar Chatterjee|Chatterjee]]}} i {{Kpt|[[Kutty]]}}, [[2011]] |
|- | |- | ||
| − | + | | {{V|''N. roychowdhurii''}} | |
| − | | | + | | {{Kpt|Novas , Ezcurra, Chatterjee}} i {{Kpt|Kutty}}, 2011 |
| + | |} | ||
| − | ==Bibliografia== | + | == Bibliografia == |
<small> | <small> | ||
| − | Novas, F.E., M.D. | + | Apaldetti, C., Pol, D., Ezcurra M.D., Martínez, R.N. (2021). "Sauropodomorph evolution across the Triassic–Jurassic boundary: body size, locomotion, and their influence on morphological disparity". Scientific Reports. 11 (1): 22534. [https://doi.org/10.1038%2Fs41598-021-01120-w] |
| + | |||
| + | Novas, F.E., Ezcurra, M.D., Chatterjee, S., Kutty, T.S. 2011. New dinosaur species from the Upper Triassic Upper Maleri and Lower Dharmaram formations of Central India. Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh, t. 101, str. 333-349. [https://doi.org/10.1017/S1755691011020093] | ||
| − | </small> | + | Regalado Férnandez, O. R. (2020). "Reassesment of the evolutionary history of the late Triassic and early Jurrasic sauropodomorph dinosaurus through comparative cladistics and the supermatrix approach". Praca doktorska, University College London. [https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10093308/] |
| + | <references/></small> | ||
[[Kategoria:Dinosauria]] | [[Kategoria:Dinosauria]] | ||
| Linia 90: | Linia 88: | ||
[[Kategoria:Mezozoik]] | [[Kategoria:Mezozoik]] | ||
[[Kategoria:Trias]] | [[Kategoria:Trias]] | ||
| − | + | [[Kategoria:Noryk]] | |
Aktualna wersja na dzień 15:26, 2 mar 2024
| Autor: | Szymon Dzięcioł |
| Korekta: | Mateusz Tałanda, Michał Siedlecki |
| Nambalia (nambalia) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Długość | 3,7 m [1] | ||||
| Wysokość | 85 cm (w biodrach) [1] | ||||
| Masa | 125 kg [1] | ||||
| Dieta | roślinożerny/wszystkożerny | ||||
| Miejsce | Indie - stan Andhra Pradesh, Telangana | ||||
| Czas |
ok. 220-211 Ma | ||||
| Systematyka | Dinosauria | ||||
 Wybrane kości Nambalia: kręgi ogonowe, kość biodrowa, kość udowa, kości skoku i kości stopy. Źródło: Novas i in. (2011).
Porównanie wielkości Nambalia i człowieka. | |||||
| Mapa znalezisk | |||||
Wczytywanie mapy…
| |||||
Wstęp
Nambalia to rodzaj niewielkiego zauropodomorfa, który żył na terenie dzisiejszych Indii w drugiej połowie epoki późnego triasu
Etymologia
Nazwa rodzajowa pochodzi od miasta Nambal, które znajduje się blisko lokacji w której odnaleziono holotyp. Nazwa gatunkowa została nadana na cześć dr. Roya Chowdhuriego w uznanie jego zasług w badaniu triasowych kręgowców Indii.
Materiał kopalny
Holotyp(ISI R273 1-3) to fragmenty obręczy miedniczej: prawa kość biodrowa, lewa k. udowa, dalsza połowa lewej k. piszczelowej, k. strzałkowa oraz artykułowane k. skokowa i k. piętowa.
Paratypy (ISI R273 4-29) to niepełne szkielety pozaczaszkowe dwóch osobników, z czego jeden z nich jest tych samych rozmiarów co okaz typowy.
Cechy diagnostyczne
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Nambalia charakteryzuje się następującym zestawem cech: niemal nierozszerzony poprzecznie dolny koniec kości udowej (autapomorfia), płytki przedni rowek międzykłykciowy na dolnej główce kości udowej, wgłębienie na przedniej powierzchni wyrostka wznoszącego kości skokowej, przednioboczny wyrostek kości skokowej większy od tylnobocznego - patrząc od strony grzbietowej, krawędź brzuszna kości skokowej prosta - od strony brzusznej, środkowy kłykieć kości skokowej trójkątny - patrząc z przodu.
Budowa anatomiczna
| Uwaga! Poniższy fragment przedstawia szczegółowe dane i może wymagać od Czytelnika znajomości fachowych pojęć anatomicznych. |
Zachowane kręgi ogonowe są umiarkowanie wydłużone z okrągłymi i wklęsłymi powierzchniami stawowymi i niskimi łukami neuralnymi. Prezygapofyzy są krótkie i delikatnie nachodzą na poprzedzające kręgi. Kości śródręcza i paliczki dłoni są wyraźnie delikatne, przypominające te u Herrerasaurus i Guaibasaurus. Podobnie kości śródstopia i paliczki stóp. Kość biodrowa Nambalia posiada wykształcony grzebień nadpanewkowy i w pełni perforowaną panewkę. Kość udowa nie posiada długiej szyjki. Krętarz przedni w postaci pionowego grzbietu, brak półki krętarzowej. Czwarty krętarz jest asymetryczny i położony proksymalnie. Dalszy koniec kości piszczelowej posiada umiarkowanie rozwinięty wyrostek tylno-boczny, który częściowo zakrywa od tyłu wyrostek wznoszący kości skokowej. Na przedniej powierzchni wyrostka wznoszącego kości skokowej znajduje się niewielkie, okrągłe wgłębienie. Kość skokowa ma silnie zredukowaną powierzchnię stawu łączącego ją z kością strzałkową.
Filogeneza
Analizy kladystyczne przeprowadzone przez zespół Fernando Novasa wskazują, że Nambalia jest jednym z bazalnych taksonów dla linii ewolucyjnej prowadzącej do Plateosauria, bardziej zaawansowanym niż Thecodontosaurus lecz mniej niż Efraasia. Odmienne są wyniki analizy filogenetyczne zespołu Apaldetti (2021), która plasuję nambalię jako bardziej bazalnego od tekodontozaura, Pantydraco i efrazjii. W pracy doktorskiej Regalado Férnandeza (2020), nambalia została umieszczona jako takson siostrzany blisko spokrewniony z Asylosaurus i Agnosphitys (uznawanego za prawdopodobnego przedstawiciela Silesauridae) lub w politomii z licznymi gatunkami zauropodomorfów.
Paleobiologia
Brak czaszki uniemożliwia jednoznaczne stwierdzenie, czym odżywiała się Nambalia. Prawdopodobnie jak większość prozauropodów była roślinożerna, acz nie można wykluczyć wszystkożerności, zwłaszcza, że niektóre inne prymitywne prozauropody jak pantydrako są uważane za wszystkożerców.
Zachowane kości kończyn sugerują, że Nambalia była zwierzęciem o delikatnej budowie, niewielkich rozmiarów (kość udowa miała około 26 cm), prawdopodobnie czworonożnym.
Spis gatunków
| Nambalia | Novas, Ezcurra, Chatterjee i Kutty, 2011 |
| N. roychowdhurii | Novas , Ezcurra, Chatterjee i Kutty, 2011 |
Bibliografia
Apaldetti, C., Pol, D., Ezcurra M.D., Martínez, R.N. (2021). "Sauropodomorph evolution across the Triassic–Jurassic boundary: body size, locomotion, and their influence on morphological disparity". Scientific Reports. 11 (1): 22534. [1]
Novas, F.E., Ezcurra, M.D., Chatterjee, S., Kutty, T.S. 2011. New dinosaur species from the Upper Triassic Upper Maleri and Lower Dharmaram formations of Central India. Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh, t. 101, str. 333-349. [2]
Regalado Férnandez, O. R. (2020). "Reassesment of the evolutionary history of the late Triassic and early Jurrasic sauropodomorph dinosaurus through comparative cladistics and the supermatrix approach". Praca doktorska, University College London. [3]
