Pelorosaurus
| Autor: | Korekta: |
| Marcin Szermański | Maciej Ziegler |
| Pelorosaurus (pelorozaur) | |
|---|---|
| Długość: | ok. 16 m (24 m??) |
| Masa: | 8-14 t (30-46 t??) |
| Miejsce występowania: | Wielka Brytania – hrabstwo West Sussex
(nadgrupa Wealden) |
| Czas występowania | 140,2-136,4 Ma |
| Systematyka | Dinosauria |
| Mapa znalezisk: | |
|
Wczytywanie mapy…
| |
Wstęp
Pelorosaurus to takson-worek z terenów Wysp Brytyjskich. Gatunek typowy – P. conybeari – pochodzi z wczesnej kredy (walanżyn) i jest jednym z pierwszych nazwanych zauropodów. Inne gatunki, które są synonimami innych zauropodów, znane są zarówno z warstw jurajskich, jak i kredowych i przynajmniej większość z nich nie ma tak naprawdę wiele wspólnego z gatunkiem typowym.
Materiał kopalny
P. conybeari – holotyp to prawa kość ramienna.
Materiał przypisany to 4 proksymalne kręgi ogonowe (holotyp Cetiosaurus brevis – zostały one odnalezione kilka metrów od kości ramiennej). Jeżeli miał te same proporcje, co Giraffatitan brancai, to mógł mieć ok. 16 metrów długości i 8-14 ton.
Szacunki Holtza (2012) mówią o 24 metrach i masie czterech słoni (ok. 24 ton?), lecz nie są one podparte żadnymi wiarygodnymi badaniami.
Taksonomia
Mimo, że do pelorozaura przypisano ogromną ilość gatunków (których nazwy zostały dodatkowo zniekształcone w kolejnych publikacjach), to konsensusem wydaje się być uznanie tylko jednego gatunku za ważnego z naukowego punktu widzenia. Jest nim P. conybeari, który być może jest brachiozaurydem – kuzynem słynnych Brachiosaurus i Giraffatitan. Jeżeli to prawda, to jest kolejnym obok Abydosaurus i Sauroposeidon (o ile nim rzeczywiście był - D'Emic, 2012) dowodem, że brachiozaurydy nie wyginęły wraz z końcem jury. Pod względem taksonomicznym Pelorosaurus jest skomplikowanym rodzajem zauropoda – w podobnym stopniu do powszechnie bardziej znanych Cetiosaurus i Titanosaurus.
Pozostałe gatunki albo zostały przemianowane do innych rodzajów, albo zostały do niego zaliczone z innych taksonów. Jednak autorzy drugiej edycji "The Dinosauria" uznali, że zaliczanie nierzadko źle zachowanych pojedynczych kości do pelorozaura – w dodatku z różnych przedziałów czasowych – jest nieuzasadnione. Stąd tak wiele niepewnych taksonów z Anglii, jak np. Dinodocus, Oplosaurus czy Gigantosaurus jest uznawanych za osobne rodzaje. Nieliczne, jak Pelorosaurus humerostraticus (obecnie Duriatitan humerostraticus), czy P. becklesii (Haestasaurus becklesii) zostały uznane za ważne w obrębie innego rodzaju.
Etymologia
Nazwa rodzajowa Pelorosaurus znaczy "monstrualny jaszczur". Zapewne został tak nazwany, gdyż w momencie jego znalezienia paleontologia nie znała jeszcze innych, znacznie większych zauropodów. Epitety gatunkowe jedynych gatunków, które nie zostały przemianowane do innych taksonów – odpowiednio conybeari najprawdopodobniej honorują kogoś o nazwisku Conybear.
Spis gatunków
| Pelorosaurus | Mantell, 1850 | ||
|---|---|---|---|
| = "Colossosaurus" | Mantell, 1849 vide Torrens, 1997 | nomen nudum | |
| = Onchosaurus | (Gervais, 1852) Gervais, 1859 | ||
| = Telorosaurus | Baur, 1891 | ||
| P. conybeari | (Mantell, 1849) Mantell, 1850 | ||
| = Cetiosaurus brevis | Owen, 1842 | ||
| = Morosaurus brevis | (Owen, 1842) Sauvage, 1897/1898? | ||
| = Pelorosaurus brevis | (Owen, 1842) von Huene, 1927 | ||
| = Cetiosaurus conybeari | Melville, 1849 | ||
| = Ornithopsis conybeari | (Mantell, 1850) von Huene, 1929 | ||
| = Astrodon valdensis | (Lydekker, 1889) Swinton, 1936 | ||
| = Pleurocoelus valdensis | Lydekker, 1889 | ||
| "P." becklesii | Mantell, 1852 | = Haestasaurus becklesii | |
| = Morosaurus becklesii | (Mantell, 1852) Marsh, 1889 | ||
| P. armatus | (Gervais, 1852) Lydekker, 1889 | = Oplosaurus armatus | |
| P. megalonyx | (Seeley, 1869) | = Gigantosaurus megalonyx | nomen dubium |
| P. praecursor | (Sauvage, 1876) Sauvage, 1895 | ??= Neosodon praecursor | nomen dubium |
| P. humerocristatus | (Hulke, 1874) Sauvage, 1897 | = Duriatitan humerocristatus | |
| = Cetiosaurus humerocristatus | Hulke, 1874 | ||
| = Ornithopsis humerocristatus | (Hulke, 1874) Lydekker, 1888 | ||
| P. manseli | (Hulke, 1874) | = "Ischyrosaurus" manseli | ?nomen dubium |
| = Ornithopsis manseli | (Hulke, 1874) Lydekker, 1888 | ||
| ?= Morinosaurus typus | Sauvage, 1874 | ?nomen dubium | |
| = Cetiosauriscus manseli | |||
| P. hulkei | Lydekker, 1889 | = Ornithopsis hulkei | |
| P. leedsii | (Hulke, 1887) | = ?Ornithopsis leedsii | ?nomen dubium |
| = Pelorosaurus leedsi | (Hulke, 1887) Lydekker, 1890 | ||
| = Cetiosauriscus leedsii | (Hulke, 1887) von Huene, 1927 | ||
| = Cetiosaurus leedsii | (Hulke, 1887) Phillips, 1871 | ||
| P. mackesoni | = Dinodocus mackesoni | nomen dubium |
Bibliografia
Źródła naukowe:
Barrett, P.M., Benson, R.B.J. and Upchurch, P. (2010) "Dinosaurs of Dorset: Part II, the sauropod dinosaurs (Saurischia, Sauropoda) with additional comments on the theropods". Proceedings of the Dorset Natural History and Archaeological Society 131: 113–126
Blows, W.T. (1995) The Early Cretaceous brachiosaurid dinosaurs Ornithopsis and Eucamerotus from the Isle of Wight, England. "Palaeontology". 38, ss. 187–197
D'Emic, M. (2012) "The early evolution of titanosauriform sauropod dinosaurs" Zoological Journal of the Linnean Society, 166, 624-671. doi:10.1111/j.1096-3642.2012.00853.x
Gunga, H.-C., Suthau, T., Bellmann, A., Stoinski, S., Friedrich, A., Trippel, T., Kirsch, K., Hellwich, O. (2008) "A new body mass estimation of Brachiosaurus brancai Janensch, 1914 mounted and exhibited at the Museum of Natural History (Berlin, Germany"). Fossil Record 11(1):28-33. doi: 10.1002/mmng.200700011 [1]
Henderson, D.M. (2004) "Tipsy punters: sauropod dinosaur pneumaticity, buoyancy and aquatic habits." Proceedings of the Royal Society of London B, 71: S180–S183. doi:10.1098/rsbl.2003.0136
Naish, D., Martill, D.M. (2007) Dinosaurs of Great Britain and the role of the Geological Society of London in their discovery: basal Dinosauria and Saurischia. „Journal of the Geological Society”. 164, s. 493–510. doi:10.1144/0016-76492006-032
Taylor, M.P. (2009) "A re-evaluation of Brachiosaurus altithorax Riggs 1903 (Dinosauria, Sauropoda) and its generic separation from Giraffatitan brancai (Janensch 1914) ". Journal of Vertebrate Paleontology 29(3):787-806
Taylor, M.P. (2010) "Sauropod dinosaur research: a historical review". Geological Society, London, Special Publications; v. 343; p. 361-386; doi:10.1144/SP343.22 [2]
Upchurch, P., Barrett, P.M., Dodson, P. (2004) Sauropoda. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press
Upchurch, P., Mannion, P.D & Taylor, M.P. (2015) The Anatomy and Phylogenetic Relationships of “Pelorosaurus“ becklesii (Neosauropoda, Macronaria) from the Early Cretaceous of England. PLoS ONE 10(6): e0125819. doi:10.1371/journal.pone.0125819
Inne:
Olshevsky, G. (1999, online): http://dml.cmnh.org/1999Feb/msg00055.html
Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information" [3]
