Argentinosaurus

Z Encyklopedia Dinozaury.com
Skocz do: nawigacja, szukaj

Autor: Korekta:
Marcin Szermański, Krzysztof Stuchlik, Maciej Ziegler

Argentinosaurus (argentynozaur)
Długość: 30-40 m
Masa: 55-90 t
Miejsce występowania: Argentyna - Neuquén

(formacja Huincul)

Czas występowania 97-93 Ma

późna kreda (cenoman)

Systematyka Dinosauria

Sauropodomorpha

Sauropoda

Macronaria

Somphospondyli

(?) Titanosauria

?? Lithostrotia, Colossosauria, Lognkosauria

Argentinosaurus BW.jpg

Autor: Nobu Tamura, Stephen O'Connor [2]

Mapa znalezisk:
Wczytywanie mapy…

Wstęp

Argentynozaur to przedstawiciel tytanozaurów żyjący w kredzie na terenie dzisiejszej Argentyny. Był jednym z największych dinozaurów i prawdopodobnie największym znanym z niefragmentarycznego i weryfikowalnego materiału.

Filogeneza

Argentinosaurus niewątpliwie należy do Somphospondyli. Początkowo został uznany za przedstawiciela Andesauroidea (Bonaparte i Coria 1993), co potwierdzają nieliczne analizy filogenetyczne. Kolejną hipotezą była zaawansowana pozycja w Saltasauridae – Opisthocoelicaudiinae (Salgado i in. 1997; Curry-Rogers 2005), co potwierdzają nieliczne obszernieksze analizy. Argentinosaurus jest z reguły uważany za bazalnego przedstawiciela Titanosauria; jedynie nieliczne badania wykluczają go z tego kladu. Według wielu nowszych badań należy do Colossosauria i/lub Lognkosauria.

Z różnych analiz wynikają następujące klasyfikacje Argentinosaurus (podano taksony niższe od Somphospondyli): Colossosauria: Lognkosauria [1]

Titanosauria: Andesauroidea [2]

Titanosauria [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9]

Titanosauria: Colossosauria: Lognkosauria [10] [11] [12] [13]

Titanosauria: Rinconsauria: Lithostrotia: Lognkosauria: Colossosauria [11]

Titanosauria: Lithostrotia [14]

Titanosauria: Lithostrotia: Colossosauria: Lognkosauria [15]

Titanosauria: Lithostrotia: Saltasauridae: Opisthocoelicaudiinae: Lognkosauria: Colossosauria [16]

Titanosauria: Lithostrotia: Saltasauridae: Opisthocoelicaudiinae [16] .

Diagnoza

Wielkich rozmiarów tytanozaur z następującą kombinacją cech: opistoceliczne kręgi grzbietowe zaopatrzone w dobrze rozwinięte hyposphene-hypantrum z dodatkowymi połączeniami między nimi. Przednie kręgi grzbietowe z poprzecznymi szerokimi i przedniotylno płaskimi wyrostkami neuralnymi zaopatrzonymi w solidne płytki znajdujące się przed wyrostkami kolczystymi. Środkowe i tylne kręgi grzbietowe z niskimi i szerokimi trzonami z brzusznym przodem prawie płaskim z pleurocelami zlokalizowanymi w przedniej połowie trzonu. Kręgi krzyżowe II do V bardzo zredukowane. Żebra cylindryczne, puste w środku. Kościste macrocells w kręgach krzyżowych i przedkrzyżowych. Obecnie diagnoza jest nie aktualna ze względu na ponowne "umiejscowienie" kręgów grzbietowych (Novas & Ezcurra 2006)

Kolejną cechą diagnostyczną była "kość piszczelowa z krótkim grzbietem goleniowym", lecz później uznano, że jest to kość strzałkowa.

Materiał kopalny

Rekonstrukcja szkieletu, na biało zilustrowane kości. Autor: Zach A. (palaeozoologist) [1].

Holotyp o numerze PVPH-1 to: 6 kręgów grzbietowych (być może jest ich więcej, ale opisano tylko 6) - 5 środkowych kręgów 3-7 i 1 tylny (10 lub 11- posiadający największą średnicę trzonu), odcinek krzyżowy zawiera pozostałości kręgów nr 1 do 5 (bez ostatniego kręgu krzyżowego) z większością żeber odcinka krzyżowego z prawej strony; duża część fragmentarycznych żeber z odcinka piersiowego, prawa kość strzałkowa o długości 155 cm (początkowo opisana błędnie jako piszczel [za Mazzetta i in. 2004]).

Materiał niepewnie (Paul 2019) przypisany to:

  • MLP-DP 46-VIII-21-3 - fragment kości udowej (175 cm i 118 cm obwód) (Mazzetta i in. 2004) o długości szacowanej na: 252,5-248,6-265,9 cm – średnio 255,7 cm (Mazzetta i in. 2004), 257,5 cm (Paul 2019), 270 cm (Molina-Pérez & Larramendi 2020). Pochodzi z nieco późniejszych warstw niż holotyp (Molina-Pérez & Larramendi 2020).
  • (nieznany nr okazu z Museo Municipal „Carmen Funes”) - kompletna kość udowa o długości 250 cm (Bonaparte 1996 - za Mazzetta i in. 2004) - jest to największa znana kompletna kość udowa dinozaura.

Paleoekologia

Często sądzi się, że argentynozaur mógł padać ofiarą ogromnego teropoda Giganotosaurus, lecz to błędny pogląd – szczątki giganotozaura są nieco starsze i pochodzą z formacji Candeleros. Jednak odnaleziono innego bardzo dużego teropoda w tych samych pokładach, co argentynozaura: Mapusaurus to bliski krewny Giganotosaurus, który być może z powodzeniem polował na tego ogromnego tytanozaura. Argentinosaurus koegzystował prawdopodobnie także m.in. z innymi zauropodami Choconsaurus, Limaysaurus i Cathartesaura (Simón i in. 2017) teropodami Huinculsaurus, Ilokelesia, Skorpiovenator, Tralkasaurus, Taurovenator, Gualicho, Aoniraptor i Overoraptor (Motta i in. 2020) oraz ornitopodami.

Argentinosaurus jest największym znanym roślinożercą zamieszkującym te tereny w owym czasie, więc można przyjąć, że samodzielnie zajmował niszę ekologiczną – był w stanie sięgać po pokarm niedostępny dla innych dinozaurów. Inne zauropody dzielące z nim ekosystemy, jak Cathartesaura, były zbyt małe by mogły z nim konkurować o najwyżej rosnące gałęzie drzew.

Rozmiary

Rekonstrukcja szkieletu argentynozaura w Muzeum Historii Naturalnej Senckenberg we Frankfurcie nad Menem. Źródło: Sellers i in. 2013.

Argentinosaurus to jeden z największych odkrytych zauropodów. Jego fragmentaryczne skamieniałości zostały odnalezione w Argentynie w pokładach datowanych na "środkową" kredę.

Duże wrażenie robią wymiary jego szczątków: jeden z kręgów mierzy 159 cm wysokości, a kość strzałkowa 155 cm. Nie znamy kości ramieniowej argentynozaura, ale na podstawie stosunku tej kości do piszczeli u Aegyptosaurus to można uznać (o ile Argentinosaurus miał takie same proporcje tych kości długich) że wynosiła ona 181 cm. Jest to niewiele mniej niż u Brachiosaurus (ok. 216 cm), a należy pamiętać, że u argentynozaura kończyny przednie były zapewne wyraźnie krótsze od tylnych.

Szacunki wielkości całego zwierzęcia są niepewne. Argentynozaur w momencie opisu był ochrzczony największym zwierzęciem lądowym wszech czasów (ale zob. opisy Amphicoelias i Bruhathkayosaurus). Wczesne rekonstrukcje Paula (1994) mówiły o 30-35 m długości i aż 80-100 t masy holotypu. W 2006 roku Carpenter posiłkując się dobrze poznanym tytanozaurem o nazwie Saltasaurus oszacował rekonstrukcję holotypu i MLP-DP 46-VIII-21-3 na 30 metrów. Mazzetta i in. (2004) ustalili masę MLP-DP 46-VIII-21-3 na 60-88 t, wg nich najbardziej prawdopodobne są 73 t. Paul (2010) oszacował masę 30-metrowego holotypu argentynozaura na 55 ton. Benson i in. (2014) używając obwodu kończyn oszacowali masę na podstawie kości udowej (podali, że dotyczy to holotypu) na aż 90 ton. Mimo poznanego jedynie w 5% szkieletu tego olbrzyma, naukowcy pokusili się o rekonstrukcję całego zwierzęcia na podstawie innych, mniejszych tytanozaurów. Rekonstrukcja szkieletu użyta w badaniu Sellersa i in. (2013) ma 39,7 m a masa oszacowana na podstawie modelu komputerowego to 83 t. W roku 2019 Paul oszacował rozmiary na 35 i 65-75 t, używając holotypu i MLP-DP 46-VIII-21-3. Podobne rezultaty uzyskali Molina-Pérez i Larramendi - 35 m i 75 ton dla holotypu oraz 36 m i 80 t dla MLP-DP 46-VIII-21-3.

Media i kultura

Argentynozaur jest przedstawiany w wielu książkach popularnonaukowych, jest także przedmiotem wielu rysunków i rekonstrukcji. Dinozaur wystąpił w kilku filmach, między innymi w wyprodukowanym przez BBC "Planet Dinosaur" - gdzie pojawia się w 5 części serii, przedstawiono go tam np. w starciu z mapuzaurem - ogromnym drapieżnikiem. Argentynozaur pojawił się także we wcześniejszym filmie BBC "Pazur Olbrzyma". W roku 2013 został stworzony komputerowy model 3D, który obrazuje domniemany sposób poruszania się olbrzymiego dinozaura (Sellers i in. 2013).

Etymologia

Nazwa rodzajowa Argentinosaurus można przetłumaczyć jako "argentyński jaszczur". Epitet gatunkowy huinculensis odnosi się do miejsca znalezienia szczątków - Plaza Huincul (Bonaparte i Coria, 1993).

Spis gatunków

Argentinosaurus Bonaparte i Coria, 1993
A. huinculensis Bonaparte i Coria, 1993

Bibliografia

Źródła naukowe:

Benson, R.B.J., Campione, N.E., Carrano, M.T., Mannion, P.D., Sullivan, C., Upchurch, P. & Evans, D.C. (2014) Rates of Dinosaur Body Mass Evolution Indicate 170 Million Years of Sustained Ecological Innovation on the Avian Stem Lineage. PLOS Biology, Vol:12 doi: 10.1371/journal.pbio.1001853

Bonaparte, J. F., & Coria, R. A. (1993). Un nuevo y gigantesco saurópodo titanosaurio de la Formación Río Limay (Albiano-Cenomaniano) de la Provincia del Neuquén, Argentina. Ameghiniana, 30(3), 271-282.

Curry Rogers, K. A. (2005). Titanosauria: a phylogenetic overview. The sauropods: evolution and paleobiology, 50-103.

Mazzetta, G.V., Christiansen, P. & Fariña, R.A. (2004) "Giants and Bizarres: Body Size of Some Southern South American Cretaceous Dinosaurs" Historical Biology 65 (2-4): 1–13.

Motta, M. J., Agnolín, F. L., Egli, F. B., & Novas, F. E. (2020). New theropod dinosaur from the Upper Cretaceous of Patagonia sheds light on the paravian radiation in Gondwana. The Science of Nature, 107(3), 1-8.

Upchurch P., Barrett P. M., Dodson P. (2004) Sauropoda. [w]: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (red.): The Dinosauria. Wyd. drugie. Berkeley: University of California Press.

Paul, G. S. (1994). Big sauropods–really, really big sauropods. The Dinosaur Report, 12-13.

Sellers, W. I., Margetts, L., Coria, R. A., & Manning, P. L. (2013). March of the titans: the locomotor capabilities of sauropod dinosaurs. PloS one, 8(10).

Simón, E., Salgado, L., & Calvo, J. O. (2017). A new titanosaur sauropod from the Upper Cretaceous of Patagonia, Neuquén Province, Argentina. Ameghiniana, 55(1), 1-29.

Bonaparte, J. F. (1996). Cretaceous tetrapods of Argentina.

Paul, G.S. (2019). "Determining the largest known land animal: A critical comparison of differing methods for restoring the volume and mass of extinct animals" Annals of Carnegie Museum, 85(4), 335-358.

Salgado, L., Coria, R. A., & Calvo, J. O. (1997). Evolution of titanosaurid sauropods: Phytogenetic analysis based on the postcranial evidence. Ameghiniana, 34(1), 3-32.

Inne:

Molina-Pérez, R., & Larramendi, A. (2020). Dinosaur Facts and Figures: The Sauropods and Other Sauropodomorphs. Princeton University Press.

Holtz, T.R. Jr. (2012) "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages Supplementary Information". [3]

Novas, F. E., & Ezcurra, M. (2006). Reinterpretation of the dorsal vertebrae of Argentinosaurus huinculensis (Sauropoda, Titanosauridae). Ameghiniana, 43(4).

Paul, G.S. (2010) "The Princeton Field Guide to Dinosaurs" wyd. Princeton University - Princeton i Oxford.

http://www.paleodb.org/cgi-bin/bridge.pl?action=checkTaxonInfo&taxon_no=66645&is_real_user=1

  1. ↑ Silva Junior J. C. & Marinho, T. S. (2019). Osteology and systematics of Uberabatitan ribeiroi (Dinosauria; Sauropoda): a Late Cretaceous titanosaur from Minas Gerais, Brazil. Zootaxa, 4577(3), 401-438.
  2. ↑ Carballido, J. L., Rauhut, O. W., Pol, D., & Salgado, L. (2011). Osteology and phylogenetic relationships of Tehuelchesaurus benitezii (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Patagonia. Zoological Journal of the Linnean Society, 163(2), 605-662. DOI: 10.1111/j.1096-3642.2011.00723.x
  3. ↑ Carballido, J. L., Pol, D., Cerda, I., & Salgado, L. (2011). The osteology of Chubutisaurus insignis del Corro, 1975 (Dinosauria: Neosauropoda) from the ‘middle’ Cretaceous of central Patagonia, Argentina. Journal of Vertebrate Paleontology, 31(1), 93-110.
  4. ↑ Carballido, J. L., & Sander, P. M. (2014). Postcranial axial skeleton of Europasaurus holgeri (Dinosauria, Sauropoda) from the Upper Jurassic of Germany: implications for sauropod ontogeny and phylogenetic relationships of basal Macronaria. Journal of Systematic Palaeontology, 12(3), 335-387.
  5. ↑ Li, L. G., Li, D. Q., You, H. L., & Dodson, P. (2014). A New Titanosaurian Sauropod from the Hekou Group (Lower Cretaceous) of the Lanzhou-Minhe Basin, Gansu Province, China. PLoS One, 9(1).
  6. ↑ Lacovara, K. J., Lamanna, M. C., Ibiricu, L. M., Poole, J. C., Schroeter, E. R., Ullmann, P. V., ... & Egerton, V. M. (2014). A gigantic, exceptionally complete titanosaurian sauropod dinosaur from southern Patagonia, Argentina. Scientific Reports, 4, 6196.
  7. ↑ González Riga, B. J., Lamanna, M. C., David, L. D. O., Calvo, J. O., & Coria, J. P. (2016). A gigantic new dinosaur from Argentina and the evolution of the sauropod hind foot. Scientific Reports, 6, 19165.
  8. ↑ Tykoski, R. S., & Fiorillo, A. R. (2017). An articulated cervical series of Alamosaurus sanjuanensis Gilmore, 1922 (Dinosauria, Sauropoda) from Texas: new perspective on the relationships of North America's last giant sauropod. Journal of Systematic Palaeontology, 15(5), 339-364.
  9. ↑ Gallina, P. A., Apesteguía, S., Canale, J. I., & Haluza, A. (2019). A new long-spined dinosaur from Patagonia sheds light on sauropod defense system. Scientific reports, 9(1), 1-10.
  10. ↑ Carballido, J. L., Pol, D., Otero, A., Cerda, I. A., Salgado, L., Garrido, A. C., Ramezani, J., Cúneo, N.R. & Krause, J. M. (2017). A new giant titanosaur sheds light on body mass evolution among sauropod dinosaurs. Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences, 284(1860), 20171219.
  11. ↑ 11,0 11,1 Mannion, P. D., Upchurch, P., Jin, X., & Zheng, W. (2019). New information on the Cretaceous sauropod dinosaurs of Zhejiang Province, China: impact on Laurasian titanosauriform phylogeny and biogeography. Royal Society open science, 6(8), 191057.
  12. ↑ Filippi, L. S., Salgado, L., & Garrido, A. C. (2019). A new giant basal titanosaur sauropod in the Upper Cretaceous (Coniacian) of the Neuquén Basin, Argentina. Cretaceous Research, 100, 61-81.
  13. ↑ Carballido, J. L., Scheil, M., Knötschke, N., & Sander, P. M. (2020). The appendicular skeleton of the dwarf macronarian sauropod Europasaurus holgeri from the Late Jurassic of Germany and a re-evaluation of its systematic affinities. Journal of Systematic Palaeontology, 18(9), 739-781.
  14. ↑ Coria, R. A., Filippi, L. S., Chiappe, L. M., Garcia, R., & Arcucci, A. B. (2013). Overosaurus paradasorum gen. et sp. nov., a new sauropod dinosaur (Titanosauria: Lithostrotia) from the Late Cretaceous of Neuquén, Patagonia, Argentina. Zootaxa, 3683(4), 357-376.
  15. ↑ González Riga, B. J., Mannion, P. D., Poropat, S. F., Ortiz David, L. D., & Coria, J. P. (2018). Osteology of the Late Cretaceous Argentinean sauropod dinosaur Mendozasaurus neguyelap: implications for basal titanosaur relationships. Zoological Journal of the Linnean Society, 184(1), 136-181.
  16. ↑ 16,0 16,1 Gorscak, E., & O’Connor, P. M. (2019). A new African titanosaurian sauropod dinosaur from the middle Cretaceous Galula Formation (Mtuka Member), Rukwa Rift Basin, southwestern Tanzania. PloS one, 14(2).

Źródło: „https://encyklopedia.dinozaury.com/index.php?title=Argentinosaurus&oldid=25425”