Dromaeosauridae

Autor:

Dawid Mika, Maciej Ziegler

---

Nomenklatura

• Dromaeosauridae (Matthew i Brown, 1922 sensu Russell, 1969)

>Dromaeosaurus albertensis ~ Troodon formosus v Passer domesticus (Sereno, 2005/w druku)

Definicja Padiana i in. (1999) <Dromaeosaurus albertensis & Velociraptor mongoliensis powoduje znacznie węższy zasięg nazwy kladu niż powszechnie przyjmowany.

• Unenlagiinae (Makovicky, Apesteguia i Agnolin, 2005)

(>Unenlagia comahuensis ~ Velociraptor mongoliensis v Microraptor zhaoianus (Turner, Pol, Clarke, Erickson i Norell, 2007)

Turner i współpracownicy (2007) poprawili pierwszą definicję Makovicky'ego i in. (2005) aby zawierała Microraptor , dzięki czemu Microraptoria i Unenlagiinae nie mogą być nazwami tego samego kladu - co powoduje większą przejrzystość nomenklatury. Jednak do tak definiowanego kladu mogą należeć wszystkie ptaki (Agnolin i Novas, 2011). Sereno (2005 [w druku? - taxonsearch.org]) dodaje dodatkowe specyfikatory (Dromaeosaurus albertensis i Passer domesticus), co rozwiązuje ten problem - dlatego ta definicja została przyjęta w artykule.

• Microraptoria (Senter, Barsbold, Britt i Burnham, 2004)

>Microraptor zhaoianus ~ Velociraptor mongoliensis v Dromaeosaurus albertensis (zmodyfikowano z Senter, Barsbold, Britt i Burnham, 2004)

• Microraptorinae (Longrich i Currie, 2009)

>Microraptor zhaoianus ~ Velociraptor mongoliensis v Dromaeosaurus albertensis v Unenlagia comahuensis v Passer domesticus (Sereno, 2005/w druku)

Często nieprawidłowo używany zamiast Microraptoria; według wielu badań odnosi się do tego samego kladu, natomiast wg niektórych innych to jedna z podgrup Microraptoria, obok Unenlagiinae.

• Eudromaeosauria (Longrich i Currie, 2009)

<Saurornitholestes langstoni & Deinonychus antirrhopus & Dromaeosaurus albertensis & Velociraptor mongoliensis (Longrich i Currie, 2009)

• Dromaeosaurinae (Matthew i Brown, 1922)

>Dromaeosaurus albertensis ~ Velociraptor mongoliensis (zmodyfikowano z Sereno, 1998)

• Saurornitholestinae (Longrich i Currie, 2009)

>Saurornitholestes langstoni ~ Velociraptor mongoliensis v Microraptor zhaoianus (Longrich i Currie, 2009)

• Velociraptorinae (Barsbold, 1978)

>Velociraptor mongoliensis ~ Dromaeosaurus albertensis (zmodyfikowano z Sereno, 1998)

• Inne

Znany jedynie z kości krzyżowej Ornithodesmus, umieszczony w rodzinie Ornithodesmidae (Hooley, 1913), prawdopodobnie jest przedstawicielem omawianej grupy. Nazwa Ornithodesmidae jako rodzina ma pierwszeństwo przed Dromaeosauridae, jednak nie ma definicji filogenetycznej i jest praktycznie nieużywana.

Charakterystyka

"[...] Jej domysły były tym bardziej uzasadnione, że Malcolm posługiwał się nazwami zdrobniałymi, jak gdyby fachowym żargonem, bredził bowiem o "raptorach", "prokompach" i "reksach". Zdawał się zresztą najbardziej obawiać tychże raptorów".

Michael Crichton "Zaginiony Świat" (The Lost World)

Grupa w większości niewielkich, ptakopodobnych celurozaurów ze szczepu parawiali. Nazwa Dromaeosauridae pochodzi od greckich słów dromeus – "biegacz" i sauros – "jaszczur" oraz oznacza tyle co "biegające jaszczury". Często są one nieformalnie określane jako "raptory" (od nazwy najbardziej znanego ich przedstawiciela – welociraptora). To właśnie oględziny szkieletu jednego z dromeozaurydów – deinonycha skłoniły Johna Ostroma i Roberta T. Bakkera do wysnucia hipotez traktujących o tym, że dinozaury były przypominającymi ptaki, stałocieplnymi, prowadzącymi aktywny tryb życia zwierzętami. Przedstawiali oni dromeozaurydy jako zwierzęta nadzwyczaj przebiegłe i inteligentne, poruszające się szybko i zwinnie oraz polujące w stadach na większe ofiary. Od tej pory obraz ten przejęło wiele książek popularnonaukowych i filmów, nie tylko dokumentalnych. W trylogii "Park Jurajski" welociraptory zostały przedstawione jako bardzo inteligentne i zorganizowane drapieżniki. Jednak jaka jest prawda na ich temat?

Filogeneza i budowa

Zdecydowana większość badań (wyjątkiem jest bayesowska analiza White'a z 2009 r.) wskazuje, że - poza kilkoma taksonami o niepewnej pozycji (Unenlagiinae, Itemirus) - teropody zaliczane powszechnie do Dromaeosauridae tworzą monofiletyczną grupę, opartą na licznych synapomorfiach.

Dromeozaurydy dzielą się na dwie lub trzy główne grupy - Microraptorinae (wg wielu analiz młodszy synonim Microraptoria), Eudromaeosauria i mogące być bazalnymi ptakami Unenlagiinae. Prawdopodobnie najbardziej bazalnym przedstawicielem "raptorów" jest Mahakala, nienależąca do żadnej z powyższych. Natomiast relacje między Unenlagiinae i Microraptorinae są jeszcze niejasne: czasem wyniki badań wskazują, że Unenlagiinae są bardziej bazalne od kladu (Microraptoria + Eudromaeosauria) a czasem, że należą do Microraptoria - wtedy mikroraptory dzielą się na Microraptorinae (który w przeciwnym wypadku zastępowany przez Microraptoria) i Unenlagiinae. Niepewną pozycję wśród unenlaginów i mikroraptorynów mają Shanag i Sinornithosaurus. Cechy łączące mikroraptoryny z bardziej zaawansowanymi dromeozaurydami to wydłużone szewrony i prezygapofyzje w kręgach ogonowych, kość łonowa dłuższa od udowej, całkowicie tylnowkłęsła (opisthopubic) miednica i brak arctometatarsus.

Do bardziej zaawansowanych dromeozaurydów należą blisko spokrewnione Linheraptor i Tsaagan, obszerny klad Eudromaeosauria oraz być może także Tianyuraptor. Dwa pierwsze rodzaje łączy duże, położone z przodu okno w kości szczękowej, kość łzowa bez bocznego kołnierza nad malejącym/zstępującym wyrostkiem z dość szeroką płytką przyśrodkową, kąt ostry między przednim i zstępującym wyrostkiem kości kwadratowo-jarzmowej i styczność kości jarzmowej i łuskowej, która rozdziela kość zaoczodołową od okna podskroniowego. Znany praktycznie tylko z czaszki i szyi Tsaagan był wcześniej uważany za eudromeozaura. Miały one większe ząbki na przedniej części zębów oraz skrócone: pazury na trzecim palcu dłoni i dolne części nóg (podudzie i śródstopie).

Unenlagiinae

Występowały one w Ameryce Południowej i na Madagaskarze (Rahonavis) w późnej kredzie (Buitreraptor - cenoman; Rahonavis - mastrycht), lecz początki tej grupy sięgają przynajmniej wczesnej kredy (~130 Ma) a być może nawet jury (jeśli są bazalnymi ptakami). Od innych dromeozaurydów odróżniały je między innymi specyficzne uzębienie, prawdopodobnie w dużej części homoplastyczne (duża liczba małych, nieząbkowanych zębów z wyżłobieniami), długie szczęki, wysoki grzebień nad panewką stawu biodrowego, pionowa kość łonowa i wklęsła tylna krawędź kości biodrowej.

Jednak Unenlagiinae w dzisiejszym rozumieniu niekoniecznie muszą tworzyć grupę monofiletyczną a mogą także tworzyć klad najbardziej bazalnych ptaków. Buitreraptor może być bardziej bazalnym dromeozaurydem niż Unenlagia (Xu i in., 2009B). Austroraptor może być mikroraptorem, jak wykazał Mortimer (online [1]). Rahonavis, jak sugerowano już w literaturze, może być chimerą kości skrzydeł ptaka i tylnej części ciała dromeozauryda. Cau (online [2]) na podstawie megamatrycy przeprowadził eksperyment, osobno umieszczając w analizie kladystycznej skrzydła rahonawisa i resztę kości. Okazało się, że Rahonavis bez skrzydeł jest bazalnym dromeozaurydem, blisko spokrewnionym z Mahakala. Rahonavis może być też ptakiem, jak już sugerowano wcześniej (np. Xu i Zhang, 2005) i w nowszym badaniu Xu i in. (2009A). Pozycja filogenetyczna tego rodzaju jako unenlagina może wynikać z małej ilości bazalnych ptaków w analizach kladystycznych (O'Connor i Forster, 2010). W jednej z analiz (Xu i Zhang, 2005) Unenlagia okazała się eudromeozaurem należącym do Velociraptorinae. Zdaniem Mortimera (online [3]) umiejscowienie Buitreraptor wśród unenlaginów jest wynikiem błędów w matrycach danych w badaniu Makovicky'ego i in. (2005). Po ich skorygowaniu buitreraptor i inne unenlaginy okazują się być bazalnymi Avialae, blisko spokrewnionymi z Archaeopteryx. Po poprawieniu błędów z badań Turnera i in. (2007) oraz Sentera (2007) i dodaniu nowych taksonów buitreraptor okazuje się być bardziej zaawansowanym od unenlaginów dromeozaurydem (Mortimer, online [4]). Analiza Mortimera (online [5]) skupiona na mezozoicznych ptakach, obejmująca dinozaury z kladu Paraves, wskazuje, że buitreraptor jest bazalnym przedstawicielem Avialae.

Microraptoria i Microraptorinae

Zasiedlały Amerykę Północną i Azję, a największa różnorodność osiągnęły we wczesnej kredzie w Azji. Do końca tego okresu przetrwali tylko nieliczni przedstawiciele tej grupy (Hesporynychus, ?Bambiraptor, ?Austroraptor - wg analiz Mortimera, online [6] przedstawiciel tej grupy). Najmniejsi przedstawiciele tej grupy mieli ok. 50 cm długości, a najwięksi (prócz wspomnianego austroraptora i prawdopodobnie należącego do nich tianyuraptora) niewiele ponad metr. Jedna z analiz (Mayr i in., 2005) wykazała, że powszechnie uważany za bazalnego ptaka Confuciusornis jest mikroraptorem. Hipoteza ta od początku miała słabe wsparcie (Corfe i Butler, 2006), a późniejsze, obszerniejsze analizy nie potwierdziły jej.

Eudromaeosauria

Eudromaeosauria znaczy "naczelne/główne/prawdziwe dromeozaury". Do tej grupy zalicza się większość bardziej zaawansowanych dromeozaurydów. Do Eudromaeosauria zaliczają się wszystkie "klasyczne" dromeozaurydy takie jak Velociraptor, Deinonychus, Utahraptor czy Dromaeosaurus. Wśród eudromeozaurów wyróżnia się (relacje między poszczególnymi grupami eudromeozaurów i pozycja pojedynczych rodzajów jest niepewna i zmienia się od badania do badania):

Dromaeosaurinae

Dromeozauryny były ciężej zbudowane i przeważnie większe niż inne eudromeozaury.

Saurornitholestinae

Zauronitolestyny to grupa znana tylko z późnej kredy Ameryki Północnej.

Velociraptorinae

Welociraptoryny, podobnie jak zauronitolestyny, były lżej zbudowane od dromeozaurynów.

Budowa

Dromeozaurydy były bardzo blisko spokrewnione z ptakami, o czym świadczą takie cechy anatomiczne jak np.: obojczyki zrośnięte w kształt litery V - tworzące widełki, zaawansowane upierzenie, zanik żeber szyjnych, duża ruchliwość obręczy barkowej i wiele innych. Niektórzy na podstawie tych detali sądzą, że te teropody mogą w rzeczywistości pochodzić od grupy prymitywnych ptaków, a tym samym być ptakami (dokładniej zagadnienie te zostało omówione wyżej).

Czaszka

Czaszki dromeozaurydów były stosunkowo wąskie, a skierowane do przodu oczy zapewniały obuoczne widzenie. Duże nozdrza mogą świadczyć o wybitnym powonieniu. "Raptory" miały również ząbkowane krawędzie zębów i duże mózgi. Podobnie jak u tyranozaurydów, węch dromeozaurydów był rozwinięty lepiej niż u innych teropodów. Andrea Cau (online) zauważył, że czaszki różnych dromeozaurydów można posortować na masywne (jak u hien) i lekko zbudowane (jak u psów). Te drugie wydają się stanem wyjściowym dla Dromaeosauridae. Dromeozaurydy z masywnymi czaszkami wykształciły je najprawdopodobniej niezależnie od siebie.

Szyja i ogon

Czaszka była utrzymywana przez dość długą szyję, wygiętą jak u ptaków i wielu innych nieptasich teropodów w kształt litery "S". Ponad połowę długości ich ciała stanowił ogon, w większości usztywniony pręcikami kostnymi. Umożliwiało to prawdziwe akrobacje i ułatwiało utrzymanie równowagi w czasie biegu, a szczególnie szybkich zwrotów. Często przedstawia się "raptory" z ogonem całkowicie sztywnym. Jednak dobrze zachowany okaz welociraptora oznaczony jako IGM 100/986 posiada ogon lekko wygięty w kształt litery "S". Sugeruje to, że ogony dromeozaurydów były w znacznym stopniu elastyczne i owe zwierzęta mogły poruszać nimi w różne strony, tak jak jest pokazane w serialu "Planeta Dinozaurów: Podróż Brzuchacza" na przykładzie piroraptora. U Microraptor i okazu mikroraptora oznaczonego jako NGMC 91 (znanego jako "Dave") zachowały się odciski romboidalnych piór na końcu ogona. Na ich podstawie spekuluje się, że u nadrzewnych dromeozaurydów ogony służyły jako aerodynamiczne stery oraz stabilizatory, ewentualnie pomagały w czasie szybowania. Kręgi ogonowe dalsze niż czternasty nie miały wyrostka poprzecznego ani łuków neutralnych a dalsze szewrony były rozdwojone na obu końcach. Brzuszny kil (długi, wąski wyrostek) na przedostatnim paliczku drugiego palca deinonycha był asymetryczny, co spotyka się u ptaków wspinających się po drzewach (np. dzięciołowate).

Kończyny przednie

U większości z nich czaszki były słabiej zbudowane niż u innych teropodów, co daje powody do spekulowania, że podczas polowania na grubszą zwierzynę używały one głównie długich kończyn przednich o znacznym zasięgu i powiększonych pazurów stopy lub polowały na zwierzęta mniejsze od siebie. Biomechaniczne badania Carpentera z 2006 r. dowiodły, że najlepiej nadawały się one do chwytania. Proporcjonalnie były one dłuższe u młodych osobników. U szybujących (zob. #Lot poniżej) form kończyny górne były bardzo długie, u większości dromeozaurydów były nieco krótsze (przeciętnie ponad 70% długości dolnych), lecz u niektórych uległy znacznemu skróceniu (Austroraptor i w mniejszym stopniu Tianyuraptor). "Raptory" - przynajmniej mikroraptor - podobnie jak ptaki, miały asymetryczne lotki. Podobnie jak inne aweteropody, dromeozaurydy miały trójpalczaste dłonie, których drugi palec był najdłuższy, a pierwszy najkrótszy (wg klasycznej numeracji - zob. Tetanurae#Redukcja liczby palców u tetanurów). Badania dotyczące bambiraptora wykazały, że mógł nimi manewrować w bardzo zaawansowany sposób i podawać sobie nimi pokarm do pyska, jak niektóre współczesne ssaki.

Kończyny tylne

Dromeozaurydy są jednak najbardziej znane z drugiego palca stopy zakończonego sierpowatym pazurem. U Balaur występowały aż dwa takie pazury na każdej kończynie - dodatkowy to zmodyfikowany pazur I palca (u większości teropodów będącego szczątkowym). Pazur ten może być cechą wyjściową Paraves. Bywa on czasami nazywany "zabójczym szponem" lub "strasznym szponem", a na temat jego roli powstało wiele hipotez (więcej w dalszej części artykułu #Funkcje strasznego szponu). W celu poruszania nim u dromeozaurydów niezwykle rozwinęło się ścięgno Achillesa. Paliczek II-1 stopy był krótszy niż IV-1. Dromeozaurydy były dwunożne, podobnie jak inne teropody, jednak w odróżnieniu od nich poruszały się zaledwie na dwóch palcach, gdyż środkowy palec mogący się uszkodzić i przeszkadzający w chodzeniu musiał być stale podniesiony. U welocyraptora mierzył on ok. 12 cm, europejskiego piroraptora tylko 6,5 cm, a utahraptora aż 38 cm. U deinonycha i welociraptora wykazuje on różnice w budowie u poszczególnych osobników - u jednych jest mniej, a u drugich bardziej zagięty. Prawdopodobnie osobniki z prostszymi pazurami były starsze. U jednego z najsłynniejszych dromeozaurydów - deinonycha - wykazuje on różnice w budowie u poszczególnych osobników - u jednych jest mniej, a u drugich bardziej zagięty. Jak twierdził Ostrom, może to wynikać z dymorfizmu płciowego lub wieku. Bazalne dromeozaurydy miały wydłużone kości śródstopia. U bardziej zaawansowanych przedstawicieli tej grupy stały się one krótsze, podobnie jak piszczel. Może to świadczyć o tym, że w biegu ewolucji straciły one szybkość dla zwinności.

Funkcje strasznego szponu

Tajemnicą jest rolą powiększonego drugiego palca stopy dromeozaurydów. Spekuluje się, że służył on do wypruwania ofierze wnętrzności i zadawania jej "śmiertelnego ciosu"'. John Ostrom w 1969 roku stwierdził, że dromeozaurydy kopały ofiarę, zadając jej w ten sposób dotkliwe rany. Adams (1987) zasugerował, że powiększone szpony kończyn tylnych tych zwierząt mogły być używane do wypruwania wnętrzności dużym ceratopsom. Brzmi to jak scenariusz z horroru, jednak prawda jest trochę inna.

W drugim odcinku serialu dokumentalnego "Dinozaury Zabójcy" (ang "The Truth About Killer Dinosaurs") symulowano starcie welocyraptora z bliżej niezidentyfikowanym ankylozaurydem. W celu sprawdzenia możliwości "zabójczego szponu" welociraptora stworzono biomechaniczną replikę nogi welociraptora, posiadającą wszystkie jej właściwości. Ustalano, że miała ona siłę ludzkiego ramienia. Podczas dalszej części eksperymentu sprawdzano, czy naprawdę była ona w stanie przebić skórę i wypruć ofierze wnętrzności. W tym celu użyto świńskiego żołądka. Wprawdzie replika szponu welociraptora przebiła materiał limitujący skórę, jednak po wbiciu się w świński żołądek nie była w stanie go rozpruć. Świadczy to, że szpony wspomnianego dinozaura oraz innych dromeozaurydów nie były tak śmiercionośne, jak się powszechnie uważa.

Ten sam model kończyny wykorzystano w publikacji Manninga i współpracowników (2006). Badanie wykazało, że używał ich do dźgania (na głębokość 3-5 cm), a nie - jak się często przedstawia - do cięcia. Obala to mit o kilkumetrowych ranach zadawanych przez tego teropoda.

Badanie pazura welociraptora (Manning i in., 2009) wykazało, że mógł być on używany do wspinaczki (był zdolny utrzymać ciężar zwierzęcia) jak i do przytrzymywania/przebijania (lecz nie zabijania) ofiar. Brzuszny kil (długi, wąski wyrostek) na przedostatnim paliczku drugiego palca deinonycha był asymetryczny, co spotyka się u ptaków wspinających się po drzewach (np. dzięciołowate). Interpretuje się to jako kolejną przesłankę za nadrzewnością dromeozaurydów - która u większych, bardziej zaawansowanych form zanikła. Jednak, jak wskazują kompleksowe badania, brak u nich wyraźnych przystosowań do nadrzewnego trybu życia (Dececchi i Larsson, 2011).

John Ostrom zauważył podobieństwo szponów dromeozaurydów i kazuarów oraz strusi. Wymienione przez niego ptaki mogą zadawać swoim pojedynczym powiększonym szponem dotkliwe rany. U tego drugiego osiąga on do 12,5 cm długości. Powołał się on się na pracę Gilliarda z 1958 r., w której napisane jest, że powiększony szpon kazuarów jest w stanie wypruć wnętrzności i oderwać ramię człowiekowi. Christopher P. Kofron w swoich pracach z 1999 i 2003 r. notuje 241 ataków kazuarów, podczas których zginął jeden człowiek i cztery psy, jednak nie wspomina on o wypruciu wnętrzności przez tego ptaka. Wymieniony wyżej nielot używa swego szponu w celu obrony, odstraszania napastników i innych celów. Powiększony drugie palce stopy kariam - współczesnych, szybko biegających ptaków prowadzących głównie naziemny tryb życia, również pod niektórymi względami przypominają te występujące u deinonychozaurów i są używane w celu rozrywania ofiar na mniejsze części. Znaleziony na pustyni Gobi szkielety welociraptora walczącego z protoceratopsem sugeruje, że on i inne dromeozaurydy nie wbijały swoich osławionych sierpowatych szponów w przypadkowe miejsca, lecz w szyję ofiary. W czasie takiego zdarzenia mogło dojść do przebicia tchawicy, co uśmiercało ją w krótkim czasie. Obecnie podobną strategię zabijania ofiary stosują wielkie koty, które jednak zamiast wbicia szponów w tchawicę miażdżą ją ugryzieniem.

Nie można wykluczyć, że pazury były wykorzystywane do walk wewnątrzgatunkowych.

Pazur na II palcu stopy służył też do kopania: w późnokredowych (kampan, 80-76 Ma) osadach z Ameryki Płn. (formacja Wahweap) znaleziono ślady po norach ssaków, do których próbował dostać się jakiś troodontyd lub dromeozauryd (Simpson i in., 2010). Kończyny przednie się to tego celu nie nadawały (Senter, 2006).

Pierwszy paliczek drugiego palca stopy odnaleziony u typowego osobnika troodontyda Talos jest uszkodzony w wyniku urazu lub infekcji - być może właśnie od rany spowodowanej polowaniem, co jest jednak czystą spekulacją.

Niepublikowane porównanie szponów dromeozaurydów do tych, które mają dzisiejsze ptaki drapieżne (Fowler, 2009) wskazuje na jeszcze inną możliwą funkcję. Podobnie jak u jastrzębiowatych, mogły one służyć do przytrzymywania ofiary podobnej rozmiarami do teropoda, która nie mogła się wyswobodzić przygnieciona ciężarem ciała drapieżnika, który rozszarpywałby ją szczękami.

"Mordercze szpony" dromeozaurydów są czasami mylone z pazurami kończyn innych teropodów. Przykładem jest Megaraptor, uznawany wcześniej za gigantycznego dromeozauryda, który okazał się karnozaurem. Doszło do tego w wyniku błędnego uznania jego pazura kończyny przedniej za szpon "raptora". Za cechy pozwalające na odróżnienie szponów dromeozaurydów i innych pazurów uważa się:

• niewielkie wygięcie w łuk nad linią AC (górna cześć szponu) na "zabójczych szponach" i spore na pazurach dłoni innych teropodów
• niewielkie zagłębienie na zginacz u tych pierwszych i duże u drugich.

Dieta

Pierwsze dromeozaurydy - jak wynika z badań dotyczących i pokrewieństwa - żywiły się małymi zwierzętami i/lub roślinami. Prawie wszystkie były mięsożercami; roślinożerny był prawdopodobnie Balaur (zob. opis).

U Microraptor odnaleziono ślady zjedzonych drobnych kręgowców: holotyp M. gui miał zachowane kości ssaka a okaz IVPP V17972 ptaka z grupy Enantiornithes. Zachowały się dowody pożywiania się pterozaurami u dromeozaurydów z formacji Dinosaur Park - znaleziono tam kość ramieniową pterozaura (azdarchida, prawdopodobnie Quetzalcoatlus) z wbitymi zębami Saurornitholestes langstoni. Nie wiadomo, czy ten pterozaur został upolowany przez dromeozauryda, czy po prostu stał się jego posiłkiem już jako padlina.

W osadach formacji Cloverly znaleziono szkielety deinonychów wokół szczątków tenontozaura, co sugerowało pożywianie się tym ornitopodem. Więcej na temat tego znaleziska znajdziemy w części o zachowaniach stadnych. Niezwykle rozwinięty móżdżek bambiraptora może świadczyć o jego nadrzewności, lepszej koordynacji ruchów i zręczności niż u innych dromeozaurydów. Być może żywił się on współczesnymi mu ssakami, które były bardzo zręczne i miały świetnie rozwinięte zmysły, więc ich upolowanie nie było łatwe. Austroraptor (unenlagin) miał długi pysk i zęby przypominające te obecne u spinozaurydów, co może świadczyć o rybożerności. Gong i in. (2010) stwierdzili, że jeden z bardziej bazalnych dromeozaurydów - Sinornithosaurus był jadowity i polował głównie na ptaki oraz inne małe zwierzęta, lecz nie jest to przekonujące (więcej w opisie).

Do tej pory większość skamielin dromeozaurydów znajdowano pojedynczo. Jednak w jednym miejscu znaleziono cztery dorosłe i jednego młodego deinonycha wokół szkieletu tenontozaura. Ostatnio pojawiły się teorie jakoby nie polujące razem deinonychy niezależnie od siebie przybyły do padliny tenontozaura i prowadziły tryb życia podobny do tego występującego u waranów z Komodo. Odkrycie jednego deinonycha wokół sześciu tenontozaurów zdaje się potwierdzać te tezę. Li i inni (2008) opisali odciski tropy dromeozaurydów z ichnorodzajów Dromaeopodus (teropoda wielkości achillobatora) i Velociraptorichnus (rozmiarów zbliżonych do welocyraptora). Odkryte w tym samym miejscu tropy tego pierwszego sugerują, że ich właściciele podążali w jednym kierunku, zachowując od siebie stałą odległość. Nie musi to świadczyć o wspólnym polowaniu, choć wspomniani tu badacze nie wykluczyli tej możliwości. Równocześnie znane są dowody agresywnych zachowań u dromeozaurydów - jak ogon deinonycha ze śladem po szponie innego przedstawiciela tego rodzaju i ślady po ugryzieniu na pysku zauronitolestesa, pozostawione przez pobratymca (więcej na ten temat w artykule poświęconym zachowaniu teropodów, będącym w przygotowaniu).

Rozmnażanie

W 2000 r. opisano jaja przypisane do deinonycha, którego skamieliny odkryto w pobliżu. Najnowsze badania Grelleta-Tinnera i Makovicky'ego (2006) wykazały, że należy odrzucić możliwość jakoby "straszny szpon" pożywiał się nimi. Świadczy o tym ich pozycja oraz fakt, że do ich zgniecenia doszło po przysypaniu osadami. Leżący wokół deinonych jest artykułowany, a jego kości znajdują się w oryginalnej pozycji. Istnieją dwie hipotezy na jego temat: deinonych wysiadywał jaja bądź nie zdążył ich jeszcze złożyć. Co ciekawe mierzące 7,2 cm średnicy jaja bardziej przypominają te znane u owiraptorozaura Citipati niż troodonta.

Lot

Znany z Madagaskaru Rahonavis miał długie, mocniejsze niż archeopteryks kończyny przednie. Posiadały one więzadła, a więc i mięśnie umożliwiające aktywny lot. Na powierzchni jego kości łokciowej znaleziono wzgórki służące do mocowania lotek. Należy jednak pamiętać, że rahonawis może okazać się chimerą złożoną ze skrzydeł ptaka i reszty szkieletu dromeozauryda. Nie jest to wykluczone, gdyż w pobliżu rzekomych szczątków rahonawisa znaleziono kości ptaka - worony (więcej na ten temat znajduje się w opisie Rahonavis).

Innym szybującym dromeozaurydem był Microraptor (zob. jego opis).

Olbrzym z Antarktydy

Fragmentaryczne szczątki (zęby, piszczel i dolna część kończyny tylnej) odkryte na Wyspie Jamesa Rossa i datowane na wczesny mastrycht zostały przypisane do Dromaeosauridae (Case i in., 2007). Żył on mniej więcej w tym samym czasie co Austroraptor i był niemal tak duży. Prawdopodobnie był unenlaginem (Agnolin i in., 2010).